Morgunblaðið - 31.08.1965, Blaðsíða 23

Þriðjuðafur 31. ágúst 1965
MORGUNBLADIO
23
— Afmæliskveðjur
Framhald af bls. 14
átti. Mun Sigurður hafa verið
eirrn hinna fyrstu skipstjóra, er
Geir réði til sán. Svo vinsaell
var hann af samferðamönnum
sínum að honum var tvisvar
haldið samsæti í viðurkenning-
arskyni fyrir störf hans og dug
í þágu sjómanna stéttarinnar.
Asgeir faðir frú Herdísar var
eonur Þorsteins Þorleifssonar frá
Hjallalandi í Vatnsdal. Kona
Þorleifs og móðir Þorsteins hét
Helga og var ýmist kölluð Helga
skáldkona eða Hjallalands-
Helga. Þótti hún merk kona og
gáfuð og hinn mesti kvenskör-
ungur.
Þorsteinn afi frú Herdísar
kvaentist Herdísi Jónsdóttir
prests að Undirfelli, Eiríkssonar
prests Bjarnasonar bónda í
Djúpadal í Skagafirði. Hófu þau
búskap í Kjörvogi á Ströndum
og búnaðist vel. Sagt er, að
fyrstu nóttina, sem Þorsteinn
svaf í Kjörvogi, hafi hann
dreymt að maður guðaði á glugg
ann og kvað vísu. Ég kann ekki
vísuna, en sagt er að Þorsteinn
hafi ráðið hana á þann veg að
hann mundi lifa 24 ár í Kjör-
vogi. Það rættist. Hann drukkn-
aði á Húnaflóa á leið heim úr
kaupstað og hafði hann þá bú-
ið 24 ára í Kjörvogi.
Þorsteinn var haefileika maður
©g landskunnur á sinni tíð.
Framsýnn var hann. Töldu sum-
ir, að hann vissi margt fyrir.
Vísu hefi ég heyrt sem bendir
til, að þetta sé rétt. Synir þeirra
hjóna voru á sjó, en rok gerði
og kom Herdis inn til manns
eíns og kvaðst vera hrædd um
drengina. Þá mælti Þorsteinn
þessa vísu af munni fram:
( Ekkert guði er um megn,
ég hans náðir þekki.
Minna verður rok en regn,
raunum kvíði ég ekkL
f I
Rétt á eftir lægði storminn, en
regn félL
Kona, séra Jóns Eiríkssonar
var Björg Benediktsdóttir, Hall-
dórssonar klausturhaldara á
Reynistað. Er sú ætt alþekkt.
Ég fer ekki frekar út í ætt
færslu. Þetta nægir og sýnir
að frú Herdís er komin af sterk-
um stofnum, anda ber hún þess
merki.
Þegar Herdís var nokkra
vikna gömul dó faðir hennar.
Var þá Rannveig ein eftir með
hana. En nokkrum árum siðar
giftist hún Páli Matthíassyni
skipstjóra. Hann var valmenni
og reyndist Herdísi ávallt sem
bezti faðir. Tvö börn eignuðust
Iþau Páll og Rannveig, Sigurð
og Mattheu. Þau eru dáin fyrir
mörgum árum.
Árið 1920 giftist Herdís
Tryggva Ófeigssyni, sem þá var
stýrimaður, en síðar skipstjóri
og útgerðarmaður hér í Reykja-
vík. Hann er svo kunnur sjó-
sóknari og athafnamaður að
hann þarf ekki að kynna. Hlut-
verk Herdísar verður hið sama
og annarra húsmæðra, sem eiga
menn sína á sjónum, að annast
heimili og börn í fjarveru
mannsins og stjórna öllu sem
varðar heimilið og hag þess. Það
verður ekki sagt annað en starf
•jómannskonunnar sé víðtækt
og vandasamt. Það kemur í
hennar hlut að fara með það
fé, er maður hennar aflar. Það
er allt komið undir hagsýni henn
ar, hve drjúgt það verður. Það
kemur líka í hennar hlut að ala
upp börnin og gera þau að nýt-
um mönnum í þjóðfélaginu.
Þetta hefir frú Herdísi tekizt
með prýði. Þau hjón hafa átt
fimm börn, sem öll eru vinsæl
og virt af samferðamönnunum,
og er það mikið lán, mikil bless-
un.
Á þeim tuttugu eða rúmu tutt-
ugu árum, er Tryggvi stundaði
sjóinn, mun Herdís oft hafa
'borið kvíða í brjósti, oft hafa
leitað guðs í bæninni, er aftaka
veður gerði, og fregnir komu
um skipstapa og hrakninga á
•jó.
Fljótt kom I ljós að Herdís
þurfti engu að kvíða hvað fjár-
hags afkomu snerti. Maður henn
v var mikill sjósóknari og með
aflahæstu skipstjórum landsins
og færði meiri og meiri björg í
búið. Herdís bjó manni sínum
og börnum vistlegt heimilL þar
sem börnunum var innrætt trú
á guð og trú á mátt bænarinnar
og hlýtt var á messu, í útvarp-
inu, á hverjum sunnudegi, ef
fjölskyldan fór ekki í kirkju.
Hún kenndi börnum sínum fað-
ir vorið, blessunarorðin og fagra
sálma og innrætti þeim virðingu
fyrir krossmarkinu og helgum
siðum. Enginn efi er á því að
slíkt uppeldi hefir sín áhrif og
er til fyrirmyndar.
Það verður lengst af hlut-
skipti sjómannskonunnar að
bera kvíða og ugg í brjósti,
liggja andvaka og hlusta á
stormgnýinn úti fyrir. Hún veit
sem er að hamfarir náttúruafl-
anna birtast oft í hinni ægileg-
ustu mynd. Þá mun Herdís hafa
leitað guðs í bæninni. Guð
heyrði bæn hennar og gaf henni
manninn heilan heim eftir tutt-
ugu ára strit og vosbúð, sem lífi
sjómannsins er samfara.
En eftirtekjan var góð. Hugur
Tryggva miðaði ávallt að því
að sjá konu sinni og börnum
vel farborða. Honum tókst það
með sæmd. Mig grunar samt að
þau hafi ekki setið ein að afl-
anum. Á hverju ári gefa þau
stór fé til líknarstofnana. Þau
vilja ekki hafa hátt um það og
ég býst við að fá óþökk fyrir
að hafa orð á því hér. En þess
ber að geta, sem gert er. Ber
að þakka Tryggva þetta engu
síður en Herdísi. Því er enn svo
háttað í þjóðfélagi okkar, að
konan hefir engan rétt til að
gefa af sameiginlegu fé þeirra,
nema mel leyfi mannsins. Mun
Tryggvi %r ilt hafa verið í ráð
um með konu sinni og ekki latt
hana.
Hin ljúfa og yfirlætislausa
framkoma þín hefir aflað þér
fjölda vina og kunningja. Til
þín munu í dag streyma hlýir
hugir og þakkir hinna mörgu
kvenna, sem notið hafa hvíldar
og hressingar í „Orlofi hús
mæðra“. En þú vannst að því
máli með mikilli þrautseigju og
dugnaði. Þótt fleiri eigi hlut að
máli, ber fyrst og fremst að
þakka þér.
Sjálf sendi ég þér, ‘manni þín-
um og börnum kærar kveðjur.
Ég þakka vináttu þína, tryggð
og frændrækni og árna þér gæfu
og gengis á síðsumardögunum.
Elínborg Lárusdóttir
★
„Fögur sál er ávallt ung. . “
Herdís Asgeirsdóttir sjötug1
Fréttin barst mér í gærkvö. *
og kom mér svo gjörsamlega á
óvart, að ég tók ekki við mér
strax, eins og nú c haft að orð-
taki.
Sjötíu ár! Það lítur ekki út
fyrir, að það séu nein ósköp
lengur, því að mér finnst hún
Herdís standa enn svo ung og
keik í miðjum straumi lífsins,
og ekkert lát sé á baráttu henn-
ar fyrir því, sem henni er hug-
fólgið.
— Það er kunnara en frá þurfi
að segja, heldur ekki hægt að
gera því nein viðhlýtandi skil í
stuttri blaðagrein, hve djarft og
ötullega frú Herdís Ásgeirsdótt-
ir hefur barizt fyrir Orlofsmál-
inu svonefnda (orlofi hús-
mæðra).
Þrátt fyrir vanheilsu og fötl-
un, sem stafaði af slysi vetur-
inn áður, stjórnaði frú Herdis
fyrstu orlofsdvöl reykvískra hús
mæðra, er valinn var staður á
Laugarvatni í Laugardal snemm
sumars 1961.
Það var enginn gustukabrag-
ur yfir þessari orlofsdvöl. Og
eftir henni munu hinar seinni
hafa verið sniðnar, þó að skipt
hafi verið um dvalarstaði, stjórn
endur og starfslið. En oftast
hygg ég að frú Herdís hafi verið
húsmóðir orlofskvennalhópanna
frá Reykjavík. Höfðingslund,
menningarást og kærleiksþel
Herdísar mótaði orlofið frá upp-
hafi.
Allt frá fyrsta orlofinu á Laug
arvatni voru allir reiðu-
búnir að gera sitt bezta til að
orlofsdagamir yrðu óslitinm
veizlufagnaður, veitingar voru
rausnarlegar, hverskonar starf
vel af hendi leyst. Hverjum degi
lauk með kvöldvöku, sem frú
Herdís skipulagði. Hún leitaði
jafnan til þeirra, sem eitthvað
gátu lagt af mörkum til skemmt
unar, þátttakan var almenn, því
að það kom brátt í ljós, að marg
ar af konunum höfðu góðar
söngraddir, ennfremur kunnu
margar að segja vel frá og lesa
upp. Það þóttu tíðindi, að í
fyrsta orlofskvennahópnum voru
fimm skáldkonur, allar þjóð-
kunnar.
Ég hefði ekki trúað því að
óreyndu, að annað eins fjör gæti
ríkt þar sem meiri hluti kvenna
væru komnar á miðjan aldur,
en sumar á efri ár. En kringum
Herdísi var alltaf glatt á hjalla,
gamanyrði og dillandi hlátur.
Hafi hún hjartans þökk fyrir
þær dýrmætu gleðistundir, því
að stundum var ekki djúpt á
sorgum og áhyggjum, og það
vissi okkar góði verndarandi.
Ég veit, að margar konur, sem
við þekkjum báðar muni vilja
taka undir þessi þakkarorð til
þín, og ég hugsa til þeirra, er
ég rita þetta, og mæli jafnframt
fyrir munn þeirra.
Svo sem ég gat um í upphafi
máls míns frétri ég ekki af af-
mæli frú Herdísar fyrr en í gær-
kvöldi og þar sem ég ligg lágt
með litla krafta gat ég ekki lagt
í að skrifa þá áfmælisgrein, sem
þú værir fullsæmd af, Herdis
mín. En seinna vildi ég, ef ég
verð maður til þess, halda til
haga dýrmætum minningum frá
samverustundum okkar.
Kæra afmælisbarn, ég árna
þér og öllu, sem þú annt gæfu
og gengis.
Reykjalundi, 27. ágúst 1965
Þórunn Elfa.
Hér með tilkynnist, að ég undirrituð hefi selt
frú Maríu Dalberg snyrtistofu mína á Skólavörðu-
stíg 21 A hér í borg og vil ég mælast til þess, að
fyrri viðskiptavinir mínir beini viðskiptum sínum
þangað áfram.
Reykjavík, 26. ágúst 1965
Virðingaifyllst,
Margrét Hjálmtýsdóttir.
Samkvæmt framanrítuðu, hefi ég keypt snyrtl-
stofu frú Margrétar Hjáimtýsdottur, Skólavörðu-
stíg 21 A hér í borg og mun ég framvegis reka hana
undir nafninu
Snyrtástofiin IViaja
Reykjavík, 26. ágúst 1965
Virðinga rf yllst,
María Dalberg.
Iþróttaskóla
Jóns Þorsteinssonar
Kennsla hefst að nýju miðvikudaginn 1. sept.
Baðstofuböðin byrja einnig sama dag.
IMeta og línuspil
2 — 3 tonna línuspil, án dælu, óskast til kaups nú
þegar. Upplýsingar i síma 22000 eða hjá Ágústi
Matthíassyni, sími 2041, Vestmannaeyjum.
Skrifstofur
á góðum stað í bænum til leigu. Tilboð merkt: „77“
sendist afgreiðslu Morgunblaðsns.
S NYRTISTOFAN
mf
tilkynnir
Ö N N XJ M S T :
Andlitsböð, unglinga, andlitsböð (húðhreinsun).
kvöldsnyrtingu (make-up), vaxmeðhöndlun, litanir,
augabrúnir og augnhár, handsnyrtingu o. fl.
Á snyrtistofunni verða til sölu Max Factor snyrtl-
vörur og Milopakrem.
Skólavörðustíg 21 A — Sími 17762.
Aðalfundur
Reykjavíkurdeildar Rauða Kross íslands verður
haldinn í Tjarnarbúð uppi þriðjudaginn 7. sept.
1965 kl. 20.
D A G S K R Á :
1. Venjuleg aftalfundarstörf.
2. Önnur mál.
STJÓRNIN.
Kennara
vantar við barna- og unglingaskólann Vatnsleysu-
strandarskólahverfi, Gullbringusýslu. Upplýsingar
gefa skólastjóri eða skólanefndarformaður. Símstöð
Vogar.
Hraðritari
Stórt útflutningsfyrirtæki óskar eftir vönum hrað-
ritara nú þegar. Vinna hálfan daginn kemur til
greina. Einnig kemur til mála að ráða góða vél-
ritunarstúlku. Tilboð sendist afgreiðslu Morgun-
blaðsins fyrir 4. september, merkt: „Gott starf —
2131“.
Danskar peysur
Nýkomnar danskar dömu og barnapeysur.
ÁSA
Skólavörðustíg 17 — Sími 15188.