Morgunblaðið - 31.08.1965, Blaðsíða 31

Þriðjudagur 31. ágúst 1965
MORCUNBLAÐIÐ
31
— Geimferðin
Framhald af bls. 1
hressir og kátir og kenndu sér
einskis meins eftir nær átta daga
úti í geimnum. Gengu þeir um
um gólf í þyrlunni er flutti þá
um borð í flugvélamóðurskipið
og gerðu leikfimisæfingar og
var ekki að sjá á þeim stirð-
leika eða svima. Þeir voru um
borð í Lake Champlain í nótt en
fóru í dag til Kennedyhöfða, þar
sem þeir munu dveljast næstu
ellefu daga og gangast undir
ítarlegar læknisrannsóknir og
gefa skýrslu um geimferðina.
„Það er gott að hafa aftur fast
land undir fótum“ sagði Gordon
Cooper, er hann kom til Kenne-
dyhöfða í morgun. Hann bætti
við, að þeir Conrad vonuðu að
skýrsla þeirra um ferðina með
Gemini V., sem var hin söguleg-
asta, yrði að gagni er lögð væru
á ráðin um næstu geimferðir, en
eins og menn muna, leit um tíma
út fyrir að ferðin yrði nokkuð
endaslepp, því ýmiskonar bilan-
ir á tækjum og útbúnaði, er
urðu alis tólf sinnum, virtust
mvndu kom í veg fyrir að Gem-
ini V. gæti staðizt áætlun.
Johnson Bandaríkjaforseti tal-
aði við geimfarana örskömmu
éftir að þeir voru komnir um
borð í Lake Champlain, óskaði
þeim til hamingju með afrekið
og kvaðst hafa í hyggju að gera
þá út af örkinni innan skamms
að ferðast um heiminn og segja
frá ferðinni með Gemini V. Tass-
fréttastofan rússneska sagði frá
því er geimfarið lenti sex mín-
útum síðar og lét þess og getið,
að með þessari geimferð hefðu
Bandaríkjamenn hnekkt meti
Rússans Bykovski, sem hefði
dvalizt manna lengst í geimnum
áður en Cooper og Conrad fóru
sína ferð. Þá minntist Páll páfi
á för geimfaranna er hann á-
varpaði ferðamenn sem bar að
garði að sumarsetri páfa í Cast-
elgandolfo, skammt utan við
Rómaborg, og er á leið sunnu-
daginn dreif að heillaóskir til
handa geimförunum og ættlandi
þeirra.
Eins og áður sagði, lenti Gem-
ini V. á hafinu undan Flórida-
strönd. kl. 12:56 á sunnudag, 128
km. vestan flugvélamóðurskips-
ins „Lake Champlain", þar sem
var aðailbækistöð bjöngunar-
manna og 3000 manns um borð.
Ekki var geimfarið fyrr lent en
Cooper lét í sér heyra og sagði:
„Vfð erum hér á floti og líður
dável“. Beitiskipið „Dupont"
sem statt var 35 km. frá geim-
farinu tók þegar í stað stefnu á
það en þyrlur frá „Lake Champ-
lain“ urðu fyrri á vettvang. Var
flofcholtum komið fyrir á geim-
farinu til að tryggja að það
sykki elcki og síðan opnáðir hler
ar og geimförunum hleypt út úr
prísund sinni. Cooper klifraði
fyrstur upp og fór í björgunar-
bátinn sem beið þeirra, en Con-
rad kom á hæla honum og fóru
síðan báðir úr bátnum og upp
í þyrluna. I>ar gengu geimfar-
arnir um góif og teygðu úr sér
og gerðu nokkra leikfimisæfing-
ar að tiknælum læknis og varð
ekki um. Er áð „Lake Champ-
lain“ kom, beið þeirra heiðurs-
vörður er hyllti þá áikaft þar
sem þeir gengu greitt og léttir
í spori eftir rauðum dreglinum
sem lagður var þeim fyrir fæt-
ur. Héldu geimfararnir þegar
undir þiljur þar sem hafizt var
handa um bráðabirgða rannsókn
é líðan þeirra ■ og undruðust
læknar þáð mest að þeir skyldu
ekki kenna sér neins meins, né
heldur finnast nokkuð athuga-
vert við líðan þeirra í fljótu
bragði, utan hvað blóðþrýsting-
ur þeirra var nokkuð hár. Að
bráðabirgðarannsókn lokinni
snæddu geimfararnir fyrstu ær-
legu máltíðina sem þeir hafa
fengið 1 heila viku og degi
betur þó, steik og annað góð-
gæti og vofu síðan sendir í hátt-
inn. Eftir 12 tíma svefn voru
þeir svo skikkaðir til Kennedy-
höfða í morgun fluglei'ðis eins
og áður sagði og þaðan mega
þeir sig , ekki hreyfa fyrr en
>f tir eliefu dava
Stálverkfall yfir-
vofandi f ÖSA
Geimfararnir virða skeggið á hvor öðrum fyrir sér.
Washington, '30. ágúst. t
— NTB — AP.
JOHNSON, Bandaríkjaforseti,
sendi í dag einkaþotu sína til
Pittsburg til að sækja þangað
fulltrúa vinnuveitenda og verka-
manna í handaríska stáliðnaðin-
um, en verkfall hefur verið
boðað -í stáliðnaðinum á mið-
nætti á þriðjudag (kl. 05:00 að
isl. tíma). Hyggst forsetinn
reyna að miðla málum í deil-
unni, þannig að ekki þurfi að
komá til verkfallsins, en það
mun ná til 350,000 verkamanna.
Ekki er fyllilega ljóst í smá-
Svo margt hafði á bjátað í
hinni löngu reisu Gemini V., að
við lá að menn undrúðust hversu
snurðulaust og vel sjádf lending-
in gekk. Er geimfarið var yfir
Kyrrahafinu var gripið til hemla
eldflauganna og sveigði þá Gem-
ini V. af brautu og nálgaðist
jörðu óðfluga. Þykkur og mikill
„hitasikjöldur“ var'ði geimfarana
hinni óskaplegu hitabreytingu
sem var því samfara. — Sjálft
gufuihvolfið var hemiil á för
geimfarsins sem nálgaðist jörðu
afturábak til þess að dreifa bet-
ur hitanum. Cooper sat undir
stýri, en Conrad, sem fylgdist
með því sem fram fór utan
geimfarsins kvaðst sjá fufllt af
allskonar drasli á leiðinni, að
öllum líkindum eldflaugarbúta
og annan tæknibúna'ð frá fyrri
geimferðum og sagði að glóði á
þetta í sólinni. „Þetta er stór-
kostleg sjón“, sagði Conrad.
Þegar Gemini V. fór yfir Hou-
ston var það í um 122.000 m.
hæð. og var þá hitinn á yfir-
borði geimfarsins svo mi'kill a’ð
ekki var lengur útvarpssamband
við geimfarana og þyngdaraflið
var fimm sinnum á við það sem
eðlilegt er. Þegar aftur náðist
samband við geimfarana, eftir
um þa'ð bil fjórar mínútur, sagði
Conrad að samkvæmt sínum út-
reikningum myndu þeir lenda
nokkru nær landi en áformað
hafði verið og stóðst það á end-
um, að Gemini V. lenti mínútu
fyrr en ráð var fyrir gert.
Er geimfari'ð fór 119. ferð sína
umhverfis jörðu áttu geimfar-
arnir m.a. tal við einn koliega
sinn Scott Carpenter sem þá
var staddur niðri á hafsbotni,
og tók þátt í neðansjávarrann-
sóknum Sealab II. (sem er eins
konar lokaður geymir og hví'lir á
hafsbotni, 62 (4 m. í sjó niður um
900 m. úti fyrir La Jolla í Kali-
forníu) á því hversu vel menn
þoli við þar neðra. Skiptust
þeir á kvéðjum geimfaramir og
Carpenter óskaði þeim góðs
gengis og góðrar heimkomu.
Eins og áður sagði, talaði John
son Bandaríikjaforseti við geim-
farana í síma er lauk bráða-
birgða læknisskoðun þeirra um
borð í Lake Champlain og ósk-
aði þeim tiil hamingju. Einnig
sendi Hubert Humphrey vara-
forseti þeim kve'ðjur og ham-
ingjuóskir.
Tass-fréttastofan sagði ítar-
legar frá geimferðinni í gær-
kvöldi og hældi þeim Cooper og
Conrad á hvert reipi fyrir kjark
þeirra og dugnað. Sagði Tass að
ýmislegt hefði á bjáta'ð í ferð-
inni, en geimfararnir hefðu
jafnan brugðizt hið bezta við og
sfcaðið sig með stakri prýði.
Páll páfi lauk miklu lofsorði
á geimfarana og vísindastarf
það, sem að baki ferð þeirra
lægi, og kvaðst vona að afrek
þeirra yrði mannkyni til góðs.
Ludwig Erhard, kanslari V-
Þýzkalands, sendi kveðjur sínar
og heillaóskir og sania géiJði for-
) maður brezka geimrannsóknafé-
lagsins, Kenneth Gatland, er
| sagði að ferð Gemini V. væri
merkasta geimferð sem farin
hefði verið og sýndi svart á
hvítu, að tunglferð væri vel
framk væmanleg innan tiöar og
bætti því við, að nú gætu Banda
ríkjamenn með réttu fullyrt að
þeir stæðu Sovétríkjunum nú
framar á sviði geimrannsókna.
í sama streng tók yfirmaður
j brezku geimrannsókn'astöðvar-
i innar í Jodrell Bank R, Sir
I Bernard Lowell, og Harold Wil-
j son, forsætisráðherra Breta sag'ði
j ferðina mikinn sigur fyrir vís-
' indi og tækni. Yfirmaður Bodh-
um-rannsóknarstöðvarinnar í
V-Þýzklandi, Heinz Kaminsky,
sagði að nú hefðu Bandaríkin
aftur tekið forystuna og ekkert
væri því lengur til fyrirstöðu a'ð
leggja upp í tunglferð þegar
tæknin leyfði.
Rubistor lcndai
d Seyðisfirði
Seyðisfirði, 30. ágúst.
RUBISTAR, síldarflutningaskip
verksmiðjanna við Faxaflóa,
kom hingað í dag með 4500 mil
síldar Síld þessi er veidd fyrir
þremur dögum 180 mílur norð-
austur af Langanesi. Öll síldin
fer til síldarbræðslu Hafsíldar
hf., og hefur löndunin gengið
vel. — Sveinn.
Fonn ehki síld
1 Fnxnflón
Akranesi, 30. ágúst.
HÖFRUNGUR III. var á sunnu-
dagsmorgun sóttur til Reykja-
, vikur, þar sem báturinn hefur
verið í slipp hátt á aðra viku.
i Höfrungur hélt af stað á sunnu-
j dagskvöldið á síldarmiðin fyrir
I norðan og austan.
Vélbáturinn Haraldur hefur
j í heilan í sólarhring leitað sí/ld-
i ar djúpt og grunnt í Faxaflóa
og komst út á 200 faðma dýpi.
Enga síld fann hann, svo að ég
viti til. — Oddur.
— Umgengni
Framhald af bls. 32.
ar lagði fram á fundi 12. ágúst
s.l. Tillagan hljóðar svo:
„Þar sem byggingarnefnd tel-
ur að umgengni á byggingar-
| vinnustöðum, sé víða ótrúlega
j ábótavant og öryggisráðstafanir
ófullnægjandi, felur hún bygg-
ingarfulltrúa í framhaldi af
bréfi hans frá í júní síðastliðn-
um, að hlutast til um að bætt
j verði úr, maðal annars með því,
að tilkynna hlutaðeigandi bygg-
ingameisturum, sem ábyrgð
bera á slíku, að þeir geti átt á
hættu ámiimingu eða sviftingu
réttinda, ef ekki er bætt úr,
þannig að viðunandi sé“.
Skrílslæti í
Stokkhólmi
Stokkhólmi, 23. ágúst. — NTB.
TIL mikilla skírlsláta kom í
Stokkhólmi s.l. laugardags-
kvöld, og átaka milli lögreglu
og úm 2,000 unglinga, sem
safnast höfðu saman við
Konserthuset í miðborginni.
Hófust óeirðirnar er ríðandi
lögreglumenn hugðust dreifa
unglingunum um 11-leytið
kvöldið. Hófst þá grjótkast á
lögreglumennina, og síðan
fylgdu flöskur, símtæki, sem
rifin voru úr almenningssím-
klefum, járnbox o. fl. Mikið
lið lögreglumanna var kvatt
út og varð að beita hestum,
hundum, sverðum og svipum
til þess að kæfa niður óspekt-
irnar. Am.k. 55 unglingar
voru handteknir. Allmargir
særðust, m. a. þrír lögreglu-
menn. Unnið er nú að því að
rannsaka upptök óeirðanna,
og finna ráð til úrbóta.
atriðum, hvað það er, sem ber
á milli, deiiuaðila. Verkamenn
í stáliðnaðinum eru meðal bezt
launuðu verkamanna í Banda-
ríkjunum, og hafa 4,40 dollara á
klukkutímar.n (um 192 ísl. kr.).
Segja samtök verkamanna að
krafizt sé ’aunahækkunar, hækk
unar eftiriauna, þriggja ára
fastra samninga og fleiri fríð-
inda, og nemi kröfurnar sam-
tals 49,7 centum á klst, en vinnu
veitendur 'segja að kröfurnar
nemi samtais 57 centum á klst.
Síðasta stálverkfall í Banda-
ríkjunum varð 1959 — 1960, og
stóð þá í 116 daga.
Blaðafulltrúi forseta sagði sið-
ar í dag, að forsetinn hefði beint
eindregnum tilmælum til deilu-
aðila um að komast að samkomu
lagi. Fulltrúar deiluaðila héldu
síðan til opinberrar byggingar
skammt frá Hvitahúsinu, og mun
það von forsetans að þeir muni
halda þar til unz samkomulag
næst. Johnson beitti svipuðum
aðferðum til að koma í veg fyrir
yfirvofandi verkfall járnbrautar
starfsmanna á sl. ári.
Ökufantur
Argenlínn í
loknkeppninn
ARGENTÍNA tryggði sér sæti í
lokalceppni uim heimsmeistara-
ti’til í knattepyrnu með því að
sigra Boliviu 2-1 í gær. Með
þeim sigri urðu Argentínumenn
efstir í 3. riðii í S-Ameríku.
H’luitu þeir 7 stig, Paraguay hlaut
3 og Bolivia 2.
Argenitína er fimmta landið,
sem unnið hefur sér rétt til loka-
keppninnar. Hin eru Brasilía
(núiveramdi meistarar) Emgland
(gestgjafar lokatoeppninnar) og
þurftu hivorugt að taika þátt í
undanfceppninni. Hin tvö eru
Uruguay og Mexioo.
— Hrakningar
Framhald af bls. 32.
að Húsafelli og gisti það þar
um nóttina. Daginn etfir var
haldið upp á Langahrygg að
sækja bílinn og náðist hann
brátt á réttan kjöl og var þegar
gangfær, en ekki komst hann
af eigin rammleik niður að
Húsafelli sökum þess að hann
var á sléttum dekkum.
Kristleifur hafði orð á því að
konan og krakkarnir hefðu sýnt
sérstakan dugnað.
Engum varð meint af volkinu
nema hvað karlmennirnir fengu
harðsperrur.
Framhald af bls. 32.
unnar um talstöð, og var leit
hafin að sökudólginum. Fannst
bifreiðin skömmu síðar á Miklu-
braut, og reynidist hér vera um
að ræða bifreið af gerðinni Ford-
Taunus. Það villti nokkuð um um
fyrir lögreglumönnum í fyrstu,
að leigubílstjórinn taldi hér hafa
verið um að ræða bifreið af ann-
arri tegund. Við samanburð í
skemmdum bílanna tveggja kom
þó brátt í ljós, að hér var ör-
ugglega um hinin seka að ræða.
Lögreglumenn höfðu samband
við eiganda Taunus-bifreiðarinn-
ar. í Ijós kom, að hann hafði
lánað syni sínum bílinn, sem aft-
ur hafði fengið kunningja sinn
um tvítugt til að aka fyrir sig.
Ekki fundust piltarnir fyrr e* í
gærdag, en alls höfðu þeir verið
fjórir í bílnum, er atburður þessi
gerðist. Þeir voru allir teknir til
yfirheyrslu í gær, og játaði sá
sem ekið hafði að hafa stungið
viljandi af eflir að hann ók á
leigubifreiðina.
A T H U G I Ð
að borjð saman við útbreiðslu
er langtum ódýrara að auglýsa
i Morgunbiaðinu en öðrum
blrtðum.
— Skriðjökull
Framhald af bls. 1.
mark raforkuverinu og varð
allt rafmagnslaust í nágrenni
þess. Unnið er að byggingu
nýrrar stíflu fyrir orkuverið,
og starfar fjöldi verkamanna,
ítalskra og svissneskra, við
þær framkvæmdir.
Neyðarkall var þegar sent
út frá Saas-dalnum, og voru
allar tiltækar þyrlur sendar
þangað til björgunarstarfa,
svo og sjúkrabílar og björgun-
arsveitir frá nærliggjandi hér
uðum.
í gærkvöldi bárust þær
fregnir frá Saas-dal að björg-
unarstarfið gengi mjög erfið-
lega. Þyrlurnar, sem sendar
voru, hafa átt í erfiðleikum
með að finna nothæfa lend-
ingarstaði. Þá háði myrkur
björgunarmönnum, en eins og
fyrr getur varð algj örlega raf-
magnslaust í dalnum, og því
erfitt um viðunandi lýsingu
fyrir björgunarstarfið.
Ekki er fyllilega vitað hve
margir menn munu hafa týnt
líif í náttúruhamförum þess-
um, en talið er að um 100
menn hafi verið í áðurnefnd-
um vinnuskúrum.
Skriðan, sem féll niður í
dalinn, er talin hafa numið
mörgum milljónum tenings-
metra af ís, snjó og grjóti.
Hún féll svo skyndilega að
engum vörnum varð við
komið.