Morgunblaðið - 09.11.1966, Page 21

Miðvikudajhr 9. nóv. 1966
MORGU N BLAÐIÐ
21
CANT VO ^
MCRE TWAN
SIXTV IN A
BAILCAR A
iFFANy/
»UPPENLY WE WERE COASTINS
.LONS IN AN EERIE SlLENCE

Sjónhverfingamaðurinn Viggo Spaar, sem um þessar mundir
skemmtir í Lídó.
Danskur sjónhverfingamaður
í VEITINGAHÚSINU Lídó
— Olíufélögin
Framhald af bls. 17
ar af ófullnægjandi frágangi á
olíugeymum éða leiðslum frá
olíugeymum hjá viðskiptamönn-
lum. Hafa olíufélögin að jafnaði
ireynt eftir föngum að greiða fyr-
ir viðskiptamönnum sínum við
úrlausn á slíkum vandræðum
þegar upp koma.
i Að öðru leyti má segja að olía
sú sem afgreidd hefur veri'ð hafi
staðizt þær kröfur sem til henn-
ar verður að gera. Sama gildir
«m benzín og brennsluolíu, að
þessar ollutegundir hafa staðist
þau ákvæði sem gerð hafa verið
í samningum við Rússa.
\ Augljóst er að olíufélögin hafa
ekki haft neina aðstöðu til að
fojóða fram aðra gæðaflokka af
þessum O'líutegundum, en þær
sem um hefur verið samið vi'ð
Rússa á nefndu tímabili og hef-
ur því ekki verið um neina sam-
keppni í gæðum að ræða milli
olíufélaganna af þeim ástæðum.
Er ennfremur augljóst að ekki er
við olíufélögin að sakast um það
að þetta ástand hafi ríkt á
greindu tímabili
Styrkleiki benzíns:
Að undanförnu hafa verið op-
Inberlega gerðar háværar kröfur
á hendur olíufélögunum og yfir-
völdunum að taka upp sölu á
sterkara benzíni en því sem nú
er selt hér.
Styrkleiki benzíns er gefinn til
kynna með svonefndum oktan-
itölum og er styrkleiki þess benz-
íns, sem keypt hefur verið af
[Rússum á undanförnum árum 87
oktan. Olíufélögin hafa gert til-
lögur til viðskiptamálaráðuneyt-
isins á mörgum undanförnum ár-
um um að hækka oktantölu
foenzíns úr 87 oktan upp í 93
oktan, sem olíufélögin hafa talið
að mundu fullnægja meginþorra
þeirra bifreiða, sem hér eru not-
aðar.
Hér á landi hefur aldrei verið
seld nema ein tegund bílabenz-
íns. Stafar þetta meðal annars af
því að á því tímabili þegar mest
framþróun hefur orðið í fjölgun
ökutækja hafa samningar um
foenzínkaup verið bundnir við
Rússland og Rússar hafa ekki
getað afgreitt sterkara benzín en
87 oktan. Var síðast sta'ðfest af
Rússum í símskeyti í fyrra mán-
uði að þetta væri óbreytt.
Innflutningsstöðvar allra olíu-
félaganna eru aðeins miðaðar við
eina tegund bílabenzíns, er þetta
eðlileg afleiðing þess að ekki hef
ur verið leyfður innflutningur á
nema einni tegund bílabenzíns
fram til þessa. Þetta hindrar þó
engan veginn að tekinn sé upp
innflutningur á benzíni með
hærri oktantölu og hafa olíufé-
iögin lagt til gagnvart viðskipta-
ználaráðuneytinu a'ð flutt verði
inn 93 oktan bílabenzín að
minnsta kosti síðastliðin 5 ár.
Blöndunardælur þessar geta sið-
an afgreitt til viðskiptamanna 5
tegundir benzíns eftir vali við-
skiptamannsins og eftir þörfum
bifreiðar hans. Gert var ráð fyrir
því í fyrrgreindri greinargerð til
viðskiptamálaráðuneytisins að
kostnaður við uppsetningu slíkra
blöndunardæla mundi valda við-
bótarfjárfestingarkostnaði er
næmi um 17 milljónum króna.
Heildarkostnaður vfð uppsetn-
ingu tvöfalds kerfis fyrir bíla-
benzín með blöndunardælum
mundi þannig miðað við áætlun
olíufélaganna frá 1962 hafa num-
ið um 54 milljónum króna.
í>að er að sjálfsögðu augljóst
að olíufélögin, sem bundin hafa
verið með samningum við Rúss-
land um afgreiðsiu einnar teg-
undar bílabenzíns haaf ekki get
að gert neinar ráðstafanir í þá
átt að byggja upp kerfi fyrir
tvær tegundir bílabenzíns. Er
augljóst að ekki er unnt að gera
slíkar ráðstafanir nema í fúllu
samráði við yfirvöld landsins,
jafnframt er augljóst að slíkt
kerfi verður ekki byggt upp
nema á alllöngum tíma, og þarf
það verulegan undirbúning jafn-
vel þótt nægilegt fjármagn væri
fyrir hendi til að mæta þessum
ráðstöfunum. Þá er einnig skylt
að benda á það að slíkar ráð-
stafanir hlytu að hafa í för með
sér hækkun verðs til að rriæta
hinni auknu fjárfestingu vegna
þessara framkvæmda.
Samkeppni í þjónustu:
Því hefur verið haldið fram
að olíufélögin séu að rýra þá
þjónustu, sem þau hafi áður
veitt, með hinni breyttu tilhög-
un á reikningsviðskiptum. Því
hefur verið lýst hér að framan
að megintilgangur með hinum
nýju söluskilmálum sé sá, að
koma á betra skipulagi að því
er varðar innheimtu. Mesta þjón
usta við viðskiptamenn er að
sjálfsögðu að afhenta vöruna án
greiðslu, en fáir munu telja þá
aðferð heppilega í viðskiptum.
Það er einnig augljóst að óheppi
legt er, bæði frá sjónarmiði kaup
anda og seljanda, að stofna til
óreiðuskulda, sem kaupandi
lendir í vandræðum með að
greiða síðar. Forsenda fyrir öll-
um venjulegum reikningsvið-
skiptum er því sú, að kaupandi
geri skil á reikningum sínum
samkvæmt samningum þar um.
Hinar nýju reglur olíufélaganna
eru þannig skerðing á þeirri þjón
ustu að viðskiptamenn mættu
skulda fram yfir umsaminn
gjalddaga. Þetta er augljóslega
ekki nema eðlileg og sjálfsögð
ráðstöfun. Auk þess er gerð
krafa til þess að reikningsvið-
skiptamenn greiði í eitt skipti
fyrir öll áætlaða upphæð mán-
aðarúttektar sinnar, sem trygg-
ingu fyrir viðskiptum sínum og
greiðslu þeirra, en reikningar
séu síðan framvegis greiddir inn
an tilskilins gjaldfrests í stað
þess að áður voru slík reiknings
viðskipti án slíkrar tryggingar.
Þessi fyrirframgreiðsla eða
tryggingagreiðsla er einu óþæg-
indin sem skilvísir reiknings-
viðskiptamenn hafa af hinum
nýju söluskilmálum.
Að öðru leyti mun þjónusta
olíufélaganna verða á sama hátt
og áður tíðkaðist gagnvart við-
skiptamönnum. Sennilega má
fullyrða að á engu sviði við-
skiptalífsins hér á landi séu um
jafn fullkomna þjónustu að
ræða, sem hjá olíufélögunum né
um harðari samkeppni í þjón-
ustu við viðskiptamenn. Kemur
þessi þjónusta starfsmanna olíu-
félaganna fram á margvíslegan
hátt og skal það ekki rakið nán-
ar hér, enda er það flestum
kunnugt sem þessi mál varða.
Ég get þó ekki stillt mig um
að nefna hér eina tegund þjón-
ustu olíufélaganna, en þar er
innheimta opinberra gjalda í
margvíslegu formi fyrir ríki og
bæ. Á síðastliðnu ári seldi OIíu-
verzlun fslands h.f. fynr 470
milljónir króna, af þeirri fjár-
hæð námu opinber gjöld rúm-
lega 130 milljónnm króna auk
þess sem fyrirtækinu var gert
skylt að innheimta opinber
gjöld starfsmanna. Innheimtu-
starfsemi þessi nam þannig um
30% af heildarvörusölu félags-
ins. Þessi þjónusta var látin í
té endurgjaldslaust.
Niðurlagsorð:
Ég hef hér að framan gert
nokkra grein fyrir því hversu
þröngur stakkur olíufélögunum
er sniðinn af hendi ríkisvalds-
ins og á hvern hátt framkvæmd
verðlagseftirlits þvingar alla
starfsemi þessara félaga. Flestir
sanngjarnir menn munu fallast
á að hér er ekki um að ræða
frjálsa verzlun og ef um einokun
er að ræða — svo sem leiðari
Alþýðublaðsins taldi — er hér
ins á þessum félögum og þess-
um að ræða efciokun ríkisvalds-
ari starfsemi.
skemmtir um þessar mundir
danskur sjónhverfingamaður og
töfrabragðameistari Viggo Spaar.
Hann hefur víða leikið listir
sínar m. a. í Atlantic Palace,
Valencia og Lorry í Kaupmanna
höfn, skemmtistaðir sem íslend-
ingar sem verið hafa í Kaup-
mannahöfn þekkja. Spaar kem-
ur núna frá Hamborg, þar sem
hann skemmti í Hansa Theater
í um mánaðartíma og kom 9
sinnum fram. Spaar er sagður
vera mjög snjall, hann dregur
hverja sígarettuna af annarri
upp úr vösum sínum, leikur
spilagaldra og breytir silkislæð-
um í lífandi dúfur svo að eitt-
hvað sé nefnt.
Eitt Norðurlandablaðanna
kemst að orði um Viggo Sparr:
— Spaar er fulltrúi nýrrar kyn-
slóðar sjónhverfingamanna.
Hann er bráðskemmtilegur og
gerir listir sínar og töfrabrögð
með öryggi og alþekktri danskri
kímni.
J 0 M B ö —k—• —Vr— —k— —-vr— —K— Teiknari: J. M O R A
Tvöfalt benzinkerfi:
í greinargerð, sem olíufélögin
skrifuðu viðskiptamá'laráðuneyt-
inu í nóvembermánuði 1962, var
gerð áætlun um kostnað þann
eem fylgdi því að byggja upp
kerfi fyrir tvær tegundir bíla-
foenzíns. Var áætlað að kostnað-
ur við byggingu innflutnings-
stöðva og dreifingastö'ðva fyrir
aðra tegund bílabenzíns til við-
foótar því kerfi sem nú er fyrir
mundi kosta samkvæmt þáver-
andi verðlagi um 37 milljónir
Ikróna. Var í þeim reikningum
að sjálfsögðu mi§að við tvöfalt
kerfi fyrir bílabenzín yrði tekið
upp á öllu landinu, en ekki að-
eins á dreifingarsvæði Reykjavík
ur einu.
Blöndunardælur:
Á síðari árum hefur mjög
færzt í vöxt erlendis að notaðar
Béu svonefndar folöndunardælur
til afgreiðslu á benzíni í bíla.
Er hér um að ræða dælur sem
draga tvær tegundir benzíns frá
jarðgeymum, aðra tegundina me'ð
lógri oktantölu, oftast 1 kringum
80 oktan, en hina með hárri okt-
antölu, venjulega 100 oktan.
Gestgjafinn veit ekki hverju hann skal
svrra þessum forvitna Kínverja — hann
ætti bara að koma inn og heilsa upp á
gestina En Kínverjinn vill það ekki —
við hittumst áreiðanlega seinna . . .
Þegar máltíðinni er lokið lætur Spori . . . og öflum okkur upplýsinga um
fallast í stól og segir — Hér ætla ég að hvar við getum fengið keyptan bíl. Gest-
sitja rólegur næsta klukkutímann. — Þá gjafinn segir þeim hvar það sé. —
förum við, ég og skipstjórinn, segir Spyrjið Chien Fu, hann er mesti kaup-
Júmbó . . . maður borgarinnar . . .
JAMES BOND
James Bond
6V IAN FLEMIN6
DRAWIN6 BV JOHN McLUSKY
Eftii IAN FLEMING
|T WASNT ENOUSW. SPANS'S
TBAN WAS CATCWING UP...
runnum við áfram í óhugnamcgri þögn.
„Gefðu vagninum inn, Tiffany“, sagði km hraða“.
ég- Það var ekki nóg, því að lestin sem „James“, hrópaði Tiffany upp yfir sig,
„Þýðir ekki“, svaraði hún. „Það er ekki Spang var í dró á okkur. Skyndilega „það hefur drepizt á vélinni“.
hægt að koma sporvögnum hraðar en á 60