Morgunblaðið - 10.12.1966, Síða 17

I^augardagur rt. des. 196«
MORGUNBLAÐID
17
— Mæla með
Framhald af bls. L
orðið erfiðara að fá nægilega
marga menn til að fylla þá tölu
og því hefir orðið að laga sig
eiftir þeim aðstæðum.
Ef samanburður er gerður við
atærð áhafna á sams-konar tog-
urum frá öðrum þjóðum, sem
stunda veiðar á sömu miðum og
fainir íslenzkiu þá kemur í ljós,
að á brezkum togurum er stærð
áhafnar 20 manns en á hinum
þýzku 24 menn.
Ekki virðist raunhæft að gera
ráð fyrir færri möruxum á ís-
lenzku skipunum en tíðkast á
fainum þýzku, þ.e. 24 alls og þar
af 14 á þilfari
Ef litið er á aflabrögð skip-
anna þá virðist ekiki um að ræða
meinn teljandi mun og þá helzt
í þá átt, að þýzku togararnir
bafa á undanförnum árum a.m.k.
veitt meira, miðað við hvern
reiðidag. Með tilliti til afla-
magnsins, sem koma þarf frá,
•etti því ekki að vera þörf á
fleiri mönnum á hinum íslenzku
•n þeim þýzku.
Með breytingu þeirri, sem
gerð var á lögskipuðum hvíldar
tíma á íslenzku skipunum árið
1956, var talið nauðsynlegt að
fjölga mönnum á þilfari um 7.
iÞegar tekið er tillit til þess
hversu aflinn hefir farið minnk-
andi undanfarið og einnig þess,
að á undanförnum áium hafa
átt sér stað ýmsar breytingar
▼ið togveiðarnar, sem auðvelda
meðferð vörpunnar og gera vinn
una léttari, telur nefndin, að
mögulegt ætti að vera, að ljúka
þeirri vinnu, sem þörf er á með
*óðu móti, þó ekki væru fleiri
menn á þilfari en nú tíðkast á
•ambærilegum þýzkura togur-
Bm.
Sú sikoðun kom fram hjá
þeim tveimur reyndu togara-
•kipstjórum, sem störfuðu í
nefndinni, að á ísfiskveiðum
•ettu að vera þrískiptar vaktir
*g þó vöktum yrði þannig fyr-
ir komið yirði án efa raunveru-
lega um 12 klst. favfld hjá háset
um að ræða vegna svonefndra
»trollvakta“, sem aðeins einn há
■eti stendur í einu, þegar tillit
er tekið til þess hversu aflinn
faefir farið minnkandL Telja
þeir, að með því fyrirflcomulagi
! væri nægjanlegt að hafa 24
manna áhöfn á ísfiskveiðum,
«ins og áður segir.
Út frá þessu hefir nefndin gert
i því ýtmsar athuganir hver
éfarif það mundi hafa á afkom-
una, ef fækkað væri um 6 menn
á þilfarl
Eí byggt er á þeirri áætlun,
«em áður getur og gengið út frá
Óbreyttum kjarasamningum frá
því, sem nú er, þ.e. aflaverðlaun
In renna öll til mannanna, einnig
þótt þeim yrði fækkað næmi
bú upphæð, sem sparaðist í fasta
kaupi o.fl. hinna sex manna kr.
T48 þús. Til viðbótar kærni svo
•á sparnaður, sem yrði á þeim
•ukagreiðslum, sem bundnar eru
við mennina eða launagreiðslur
þeirra þ.e. lífeyrissjóðsgjöld, fæð
iskostnaður, tryggingar og launa
•kattur og mundi það nema alls
kr. 2i3il þús. Samanlagt nemur
< það því kr. 979 þús., sern mundi
•parast í fastakaupi o.fl. til
binna 6 manna og aukagreiðsl-
«an vegna þeirra.
Ef hinsvegar, til viðbótar
þessu, yrði farin sú leið, við út-
reikning aflahlutar, að taka til-
lit til faekkunar manna og hver
faáseti fengi hið lama og nú er,
tniðað við fulla tölu áhafnar,
þ.e. 0,55% af brúttóverðmætL án
«Uits til fjölda þeirra, mundi
Ifaeflckun um sex menn á þilfari
Bema um kr. 372þús.
Er dregið saman í sérstakt
yfirlit hvernig þessar greiðslur
•flciptast, miðað við fækkun um
•ex menn á þilfari:
L Fastakaup o.fl., sex
manna fcr. 748 þús.
X. Aukagreiðslur, sem
renna éklki tíl
i i manna _ 231 —
Kortiff sýnir þau svæffi, sem Togaranefndin gerir tHlögur um að togveiffi verffi leyfff fyrir
innan fiskveiffUögsöguna. í hægra horni ern skýringar á merkingu línanna, en í greininni
sjálfri er grein frá á hvaða tímabili togveiffi sknli leyfff innan hvers svæðis.
3. Aflaverðlaun 0,55%
og fækkað um sex
menn
— 372 —
AUs kr. 1951 þús.
AI þessu er ljóst, að hér er
um tvennskonar greiðslur að
ræða, þar sem annars staðar eru
bein laun mannanna ýmist í
formi fastakaups eða aflaverð-
launa (1. og 3.) en hins vegar
aukagreiðsd'Uir, sem renna ekki
til mannanna, en eru greiðslur
til sjóða, skattar eða fæðiskostn-
aður (2.)
Gera má ráð fyrir því, að við
þá fæflckun manna á þiifari, sem
esr miðað við, muni aukast vinna
þeirra, sem eftir verða. Ætti
þetta einkum við þegar bjarga
þyrfti afla, sem væri umfram
hið venjulega. VirðLst því eðli-
legt, að samið yrði um það milli
aðila, að hluti af þeirri upphæð,
sem saimkvæmt því, sem að ofan
segir, sparaðist beinit í launa-
greiðslum til manna, rynni til
manna á þilfari í hækkuðum
launum. Er þess einnig að vænta
að slíkt gæti stuðlað að því að
auðveldara yrði að fá menn á
togarana.
Þaff er skoffun nefndarinnar,
aff þær breytingar, sem hér hafa
veriff ræddar séu eðlilegar miff-
aff viff breyttar affstæffur og, aff
þær geti leitt til verulegrar
lækkunar á rekstrargjöldum tog
aranna, en jafnframt til hækk-
unar á launum þeirra, sem vinna
á þilfari.
Við þetta atriði skilar Jón Sig
urðsson fraimkvæmdastjóri, sér-
áliti og segir hann m.a.:
Ég er því mótfallinn að lögum
um hvíldartíma á togurum sé
breytt, enda álit mitt það, að
ekki eingönigu sé það óþarft
vegna reksturs togaranna, held-
ur og beinlínis skaðflegt, þar sem
erfitt myndi reynast að manna
togarana, nema þá með stór-
hækfkuðum launuom, og myndi þá
fjárhagslegur ágóði fyrir útgerð
ina enginn verða, eða jafnvel or-
saka enn meiri halla á útgerð-
inni.
Ég hef látið athuga um tölu
manna á 12 togurum í Reykja-
vík á þessu ári, í samtals ©1 veiði
ferð og reyndist áhöfn vera mjög
mismunandi í hinum ýmsu veiði
menn í veiðiferð en meðaltal
varð 29,2 átogara, svo ég tel
ferðum eða frá 21 manni í 34
réttara að miðað sé við 29 manna
áhöfn í stað 30, þegar reikna
Skafl ágóða fyrir útgerðina af
fæflckun manna á skipi.
Að öllu óbreyttu þarf ekki að
mínu áliti, nema 26 menn á tog-
ara ef um vanan og sæmilegan
mannskap er að ræða, þar af
væru 16 á þilfari, þ.e. 8 menn
á hvorri vakt, en fleiri þarf
éldki til þess að taka inn vörp-
una með góðu móti, og afli hef-
ur í fiestum tiflfellum, eflcki verið
þaff milcill, að sá mannskapur
nægði efloki til að kama honura
undan, þ.e. að gera að fiskin-
um, þvo hann og ísa í lest.“
Eins og fyror segir telur netfnd-
in ekki mögulegt að draga svo
neinu nemi úr öðrum kostnaðar-
liðum, og því sé efcki til önnur
leið en að auka tekjurnar, ef
minnka á halflann. Verði það efcki
gert nema með tvennu móti, þ.e.
með hækkuðu fiskverði eða með
auknu aflamagni. Telur nefndin
litla möguleika á því að fiskverð
ið hækfci, og sé því ekki önnur
leið en aukning aflamagnsins. Er
ra-kin stuttlega hin óhagstæða
þróun aflamagns togaranna á
N-Atlantshafi á undanförnum
árum, og að hún gefi ekki til
kynna að vonast megi eftir bætt
um aflabrögðum þar, að óbreytt
um aðstæðum. Spurningin sé þvi
sú, hvaðan hugsanlegt sé að
aflaaukning geti komið á næstu
árum, og bendir nefndin þar
heflzt á nýtingu fiskveiðiland-
hel'ginnar. Segir í álitinu að
nefndin hatfi mlkið rætt um
þetta atriði og komizt að þeirri
niðurstöðu að breyta ætti regl-
um, sem nú gilda um botnvörpu
veiðar innan fiskveiðilandhelg-
innar, þar sem slík breyting ætti
að geta leitt tii aukins atfla á
þessu svæði með betri nýtingu
veiðisvæðanna en gildandi regl-
ur gera möguiegt.
Segir í áliti nefndarinnar um
þetta atriði:
Eins og fiskigöngur hatfa verið
á undanfornum árum mó ætla,
að togararnir gætu aukið atfla-
magn sitt ekki hvað sízt á hin-
um verðmeiri fisktegundum með
því að fá rýmri heimildir til að
veiða innan 12 mílna, þó erfitt
sé að áætla hve mikiu það gæti
numið. f»að mundi því verða
nokkur úrlausn á vandamálum
beggja þessara skipafloflcka ef
rýmkað yrði um þau áikivæði, sem
gilt hatfa síðan 1968, um botn-
vörpuveiðar innan fiskveiðiland
helginnar.
Slík ráðstöfun mundi þó án
alls efa sæta allmikilli andstöðu
og mundu helztu rökin gegn
henni m.a. vera þessi:
1. Botnvarpan er veiðarfæri, sem
er skaðlegt fiskistofninum, og
einfcum eyðileggur hún mikið
ungviði og hindrar þannig
eðlilegan vöxt fiskistofnanna.
2. Elf botnvörpuveiðar eru leyfð
ar innan fiskveiðilandhelginn
ar og þó einkum ef þær verða
auknar frá því, sem nú er,
leiðir það til skerðingar á at-
hafnatfrelsi línu- og netjabáta,
skapar öngþveiti á miðunum
og orsakar ófyrinsjáanlegt
tjón á veiðarfærum þeirra
báta, sem þessar veiðar
stunda.
3. Aðstaða ókkar út á við mundi
veikjaist mjög og þau rök okk
ar, að útfærslan hatfi fyrst og
framist verið til þess gerð að
vernda fiskistofna, yrði lítils
virði.
Um þessar mótbárur má segja:
1) Uim áhrif botnvörpunnar
hefur Jöngum verið deilt eg sitt
sýnzt hverjum. En tveimt kem-
ur hér tifl, sem taka verður tillit
tiL Ekki er unnt að bera sam-
an þær botnvörpur, sem nú eru
notaðar og þær, sem notaðar
voru hér við land fyrir 10 árum
og þar áður. Þá voru engin á-
kvæði til um lágmarksstærð
möslkva í botnvörpum og var al-
gengt, að hún væri alflt niður
í 70—90 mm. Nú er möskvinn
miðað við sama efni 120 mm.
og á næsta ári ganga í gifldi ný
ákvæði alþjóðasamnings um lág
marflcssmörkvastærð og verður
möskvastærðin þá 130 mm. Hafa
ýtarlegar ranneóknir vísinda-
manna frá mörgum Jöndum m.a.
hér við land, leitt í ljós, að stækk
un möskvans hefur mikil áhrif
í þá átt að vernda ungviðið, frá
því að verða botnvörpunni að
bráð. Aulk þess kemur það til,
að. aldrei kœmi tii greina að
leytfa botnvörpurveiðar á þeim
svæðum, þar sem þýðingarmikl-
ar uppefldisstöðvar eru.
2) f>að er ljóst og margreynt,
að veiðar, með föstum veiðar-
færum og hreyfanlegum, á sömu
veiðisvæðum skapa vandamál
vegna þeirrar hættu, sem á því
er, að árekstrar verði þax á
milli og er þá helzt hætta á
tjóni á hinum föstu veiðarfær-
um. En veiðar með línu og þors'k
netjum á sömu svæðum hafa
einnig, sem kunnugt er, skapað
vandamál. Ekki er unnt að koma
í veg fyrir, að slík vandamál
komi upp nema með því, að
svæði séu asfimörícuð þannig, að
á tilteknum svæðum og/eða
tímabilum séu eingöngu leyfðar
veiðar með einni tegund veiðar-
færa. Á þessu er sá megingalli,
að fiskigöngur eru mismunandi
frá ári til árs, bæði að því er
snertir þann tima, sem aðalgöng
urnar koma á og einnig þau
svæði, sem þær fara yfir. Af
slíkri fastri skiptirxgu er því hætt
við að leiða mundi óeðlilegar
hömlur á veiðimöguleíka flotans
og minnkandi heildarafla, auk
þess misræmis og misréttis, sem
atf því mundi leiða. Allar fisk-
veiðar byggjast m.a. á því, að
fiSkimennirnir geta hatft hæfilegt
frjálsræði til að keppa sín á
milli um þann fisk, sem í sjón-
um er og hætt er við, að of
sfrangar hömlur á því sviði gætu
leitt til stöðnunar í þróun veiði-
tækninnar og þar með veiðanna
sjáMra. Þetta útilokar þó ekki
að nauðsynlegt geti verið að
setja vissar reglur um veiðarnar,
þar sem mismunandi veiðartfæri
eru notuð á sama svæði og sama
tíma. Auknar togveiðar, frá því
sem nú er, innan fiskveiðiland-
vandamál, sem fyrir er að þessu
leyti, en það er að sjáliflsögðu
afligert matsatriði hvar hin hent-
ugustu mörk liggja í þessu til-
liti, þegar stefnt er að sem hag-
kvæmastri nýtingu fiskistotfn-
anna. Hér ber þó að gæta þess,
að ástandið á miðunum hefur
tekið allmiklum breytingum frá
því, sem var áður en fiskveiði-
landhelgin var stækkuð í það
sem hún er nú. Þá voru hér
Shundruð erlendra togara auk
annarra veiðiskipa, einkum fær
eyskra, sem stunduðu veiðar inn
an um íslenzka flotann, auk
þeirra íslenzku togskipin, sem þá
voru. Bátar með föst veiðarfæri-
urðu að vísu þá fyrir veiðar-
færatjóni en óhætt mun þó að
segja, að slik tjón af völdum
íslénzkra togskipa hafi verið
næsta fátíð. Nú hefur að vísu
sá íslenzki floti, sem veiðir með
föstum veiðarfærum aukist veru
lega eða réttara sagt veiðarfæra
magn hans, en vegna þess hversu
togveiðiskipin yrðu miklum mun
færri en áður og auk þess ein-
göngu íslenzk, ætti hættan á
árekstrum að vera minni en þá
var.
3. Ein megin rök okkar fyrir
útfærslu fiskveiðilandlhelginnar
haaf ávalt verið þau, að brýn*
nauðsyn bæri til að veita fiski-
stofnunum við ísland aukna
vernd og yrði bezt gert með þvi
að takmarka botnvörpuveiðar
innan landhelginnar. Þetta spor
var stigið til fulls við útfærsl-
una 1952, en þá voru einnig bann
aðar botnvörpuveiðar íslenzkra
skipa innan 4 mílrta landhelginn
ar, svo og dragnótaveiðar. Við
útfærsluna 1958 var hinsvegar
breytt um stefnu og íslenzkum
togveiðiskipum veittar vissar
heimildir til að veiða innan land
helginnar. Þær heimildir voru
að vísu mjög takmarkaðar og
ekki til mikils gagns fyrir þessi
skip, en höfðu að því leyti þýð-
ingu, að þá var greint á milli ís-
lenákra og erlendra skipa, og
íslenzkum togveiðiskipum gef-
inn meiri réttur. Þetta hefir ver
ið notað erlendis til að gera
tortryggileg meginrök okkar
fyrir útfærslunni, sem áður get-
ur. Því hefur réttilega verið
svarað af okkar hálfu, að á því
væri mikill raunur hvort erlend
um togaraflota, hundruðum
skipa, væri heimilað að veiða
innan landhelginnar, eða fáum
tugum íslenzkra skipa, sem við
ættum mjög auðvelt með að
fylgjast með á allan hátt og auð
velt að breyta reglum, sem um
þau giltu, með litlum fyrirvara,
ef ástæður gerðu það nauðsyn-
legt. Auk þess hefir það og ver-
ið fært fram af okkar hálfu, að
enda þótt friðunarsjónarmiðið
væri þýðingarmikið í þessu til-
liti þá miðuðust þó allar aðgerð-
ir okkar í landhelgismálinu við
það, að efnahagsafikoma þjóðar-
innar byggðist algerlega á fisk-
veiðunum og það væri því óhjá
kvæmileg nauðsyn að tryggja,
að afrakstur af fiskistofnunum
væri það mikill, að eðlileg efna
hagsþróun gæti átt sér stað. Þá
hefir það einnig verið réttilega
sagt, að með útfærslu fiskveiði-
landhelginnar hafi íslendingar
tekið á sig þá skuldbindingu að
iryggja eðlilegt viðhald þeirra
fiskistofna, sem segja má, að
séu bundnir við ísland að mestu
eða öllu leyti, en jafnframt að
sjá svo um, að eðlileg og skyn-
samleg hagnýting þeirra eigi sér
stað. Heimild til dragnótaveiða,
sem veitt var með lögunum frá
1960, byggðist einnig á þessu
sjónarmiði. Þetta er það sjónar-
mið, sem stefnan í þessum mái-
um hlýtur að byggjast á og þau
rök, sem færa má fram gegi»
þeirri gagnrýni, sem kynni að
koma erlendis frá, ef horfiö verð
ur að því að leyfa auknar veið-
ar með botnvörpu innan fisk-
veiðilandhelginnar.
Um þetta atriði segir ennfrem-
ur í skýrslunni en enda þótt
nefndarmenn væru sammála um
að æskilegt væri að breyta nú-
gildandi reglum um togveiðar,
voru þeir ekki allir á einu máfli
um hversu langt skyldi gengið í
Iþeim efnum, og margar tilflög-
ur lagðar fyrir nefndina, og tók
hún afstöðu tiil hverrar fyrir sig.
f fyrstu tiliögunni er lagt til að
gerð verði sú megin breyting á
Framhald á bls. 91.