Morgunblaðið - 11.01.1967, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVTKUDAGUR 1,1. JANÚAR 1967.
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Frarakvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigur’ður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorhjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
f lausasölu kr. 7.00 eintakið.
FISKVERÐIÐ
w
Vi»i^
UTAN ÚR HEIMI
Leiötogi menningar-
byltingarinnar
Frú IViaó tse-Tung, einn valdhafanna í Kina
ÞAR tU nýlega hefur lítið
borið á eiginkoniu Mao tse-
Tung í þvi nóJitiska ölduróti,
sem nú virðist í algleymingi
í Skínverska Alþýðulýðveld-
inu. Nú hefur einnig þessi
kona kastað sér út í stjórn-
málabaráttuna og gengið i
flokk rauðu varðliðanna og
þrátt fyrir virðulegan aldur
sinn (konan er rúmiega
fimmtug) beitir hún sízt vægi
legra orðalagi, er hún snuprar
kapítalistana og endurskoð-
anasinnana í ríki Maós, en tán
ingarnir, sem kalla sig varð-
hunda hugsana hans. Hún
gengur enn undir jómfrúr-
nafni sinu. Chiang Ching.
Hún stendur nú fremst i
flokki þeirra, sem tryggja
vilja þönkum Maós eilífan
sess með kínversku þjóðinni.
Fynrum var Qhiang Qhing
dansmær, kivikmyndastjarna
og söngkona og sómdii sér vel.
Er Shanghaá vtar hersetin aÆ
Japönum 1937 flúði hiún jþað-
an ,til hollanna í Yenan. Sáð-
ar vann hún við skrifstoÆu-
störf í höfuðlbækiistöðvum
Maó og kynntist þá grand-
gæfilega hugsunum hans. Þeg
ar hún haifði tíima aflögu söng
hún og dansaði með ballett-
íllokk fyrir kommiúnistama í
Yenan. Hún gerðisit meðlim-
ur flokksins í Shanghai og
stundaði af kappi Marx-ÍLenin
skólanlí. Þegar Maó fflutti þar
sinn vikulega fyrirlestu,r sat
Ohia-ng Chiing ætvimlega í
fremstu röð. Er fyrirlestrun-
um lauk spurði thún ýmissa
spurninga va,rðandi efnið.
Maó hreifst ekki einungis af
greindarllegum fyrirspurnium
hennar, heldur og áhuga henn
ar og fegurð. Þiannig varð
Chiang Ching fjór’ða klona
hans. Fyrir þa,mi tíma var
hann giftur skólakennara. Ho
tse-Oheng, sem yfirgalf eða
skild-i við hann vegna ástar-
ævintýris hans og leikkion-
unnar.
Qhiang Ching fæddist f
Tsinan í Shantung-héraði f
; yy
% \
Ohiang Ching
austurhíluta Klína. Hún er af
miðstóttanfóiki feomin. —
Skömmu eftir 1920 hóf hún að
lei'ka í fevikmyndum í Shang-
hai og gekk þá uindir nafninu
Was-lan Pinig, sem útleggst
.jblhtt andariilgresi“.
Eigin-konur M-a-ós auk fyrr-
nefndrar kennslukanu, voru
stúlka úr h-éraði hans, sem
hann gekk að eiga 14 ára
gamall, og prófessorsdóttir,
Yang kai-Hui, sem kSrwersk-
ir þjóðernissinnar tóku af lífi
árið 1930. Ohiang Ohing er
20 árum yngri en maðiur henn
ar. Hún hefur f-ram að síð-
asta ári kosið sér hið rósama
líf eiginkonu afldraðs bylting-
arforingja. í ágúst, er rauðu
varðflfðarnir feomu fram á
sjónarsviðið kastaði hún sér
tvíefld út í kíniversfcu valda-
haráttuna. Þeir útnefndu
hana for-ingja sinn og auk
þess hlaut hún nafnlbótina
menningarráðgjiafi hersins. —
Staða bennar igerir henni
kleiít, að gefa skýrslur sínar
beint (til Lin Piao varnairmáfla-
láðherra, sem taflinin er Mfeleg-
astur eftirmaður Maós og
„nánasti vapnabróðir“ hans.
Ef Maó feilur frá og Piao
veifeiat gæti hún -gerzt s,tað-
gengilll hans og þar með
æðs-ti valdhafi kínversfea Al-
þý ð ulý ð völdis in-s.
Chiang Ching gengur nú
með gleraugu, hefur skömm á
fegrunarlLyfjium og klæðis-t fá-
brotnum flíkum. Hún virðist
gæflynd á yfirborðinu, en
hörku hennar í stjórnmálun-
um er víðlbrugðið. Hún hefur
gagnrýnt iharðl-ega gaginbjdt-
ingar- og endurskoðunairsinn-
ana, en svo nefnast þeir. sem
Miðhol'lir þykja soivézíkum
bommúnisma. Gagnrýni frúar
innar hefu-r þegar orðið til
þess, að forseti Afliþýðuflýð-
lýðveldisins, Liu shao-Chi, að
alri-tari fllofeksins, Teng hsiao-
Ping og flei-ri valdbiafar, eru
orðni-r úthrópaðir kapitalistar
í rí-ki menningarfoyltingarimn-
ar. Frúin hefur sagit ,um Liu,
að bann sé borgaralega þenkj
andi. Um flconu hans, Wang
kuang-Mei, s-egir Ohing, að
hún sé „dóttir mifeifls kapítai-
is-ta“.
En-n hefur þesssi herskáa
frú ekki ráðizt á eiginkonu
Ghou en-Lai, en sú kona
mun eiga sér feapitafllís-kan
uppm-na á kíniverskan mæli-
kvarða.
V/'firnefnd Verðlagisráðs sjáv-
arútvegsins hef-ur birt úr-
skurð sinn um fiskverð á
komandi vetrarvertíð og skal
það vera óbreytt frá fyrra ári,
en jafnframt hefur ríkisstjórn
in gefið út yfirlýsingu um
það, að hún muni beita sér
fyrir ráðstóf-unum til þess,
að ríkissjóður greiði að með-
al'tali 8% viðbót á bolfisk-
verðið til þess að launajöfn-
uður sjómanna og landverka-
fólks náist.
Úrskurðar yfirnefndar hef-
ur verið beðið með eftirvænt-
ingu síðustu daga. Ljóst er,
að hér va-r úr vöndu að ráða.
Annars vegar varð að taka
tilMt til stöðu fiskvinnslu-
stöðvanna, sem orðið hafa
fyrir töluverðu verðfalli á út-
flutningsafurðum sínum og
því augljósleg-a ekki færar
um að greiða hærra fiskverð.
Hins vegar hefur útgerðar-
kostnaður aukizt frá byrjun
áns 1906 og kjör sjómanna á
þorskveiðum hafa versnað í
samanlburði við aðrar sam-
bærilegar starfsgreinar, þar
sem þeir hafa ekki notað
verðlagsuppbóta á laun síð-
astliðins árs eins og aðrar
stéttir.
Sú verðupplbót, sem ríkis-
sjóður mun greiða er ein-
göngu til þess að rétta hlut
sjómanna, gagnvart öðrum
launþegum, sem hlotið hafa
visitölulhækkanir á laun sín
og bæta aðstöðu útgerðarinn-
ar vegtna aukins útgerðar-
kostn-aðar.
Þ-að vekur hins vegar sér-
staka athygli við þessa verð-
uppbót, að h-ún verður mis-
munandi eftir árstímum, 5%
viðbót verður greidd í marz
og apríl en 11% á öðrum tím-
um ársins. Fyrrnefnda tvo
mánuði hefur helmingur fisk-
aflans borizt á land á undan-
Jörnum árum og hefur fjár-
festing í fiskiðn-aðinum að
nökkru leyti miðazt við að
sinna þessu mdkla aflamagni
á stuttum tíma. Síldarbátarn-
ir, sem nú eru við síldveiðar
meira og minna allt árið um
kring, stunda helzt bolfisk-
veiðar á þessum tveimur mán
uðum.
Þessi mismunur á verðupp
bótinni er því eðlilegur og til
þess fallinn að stuðla að bol-
fiskveiðum á öðrum tímum
en þessum tveimur mánuðum
og try-ggja þannig fisk-
vinnsluistöðvum jafnara hrá-
efni allan ársins hring.
Það vandamál, sem hér hef
ur verið staðið frammi fyrir,
sýnir ókkur glögglega, að þeg
ar söluverð á útflutningsaf-
urðum okkar fer lækkandi
og úbflutnin-gsatvinnuvegirn-
k geta af þeim sökum ekki
boðið upp á sambærileg lífs-
kjör og fást í la-ndi, verður á
einn eða annan hátt að leysa
úr því og tryggja rekstur
þeirra. Sjávarútvegurinn og
fiskvinnslan er nú eins og
jafnan áður undirstaða af-
komu allrar þjóðarinnar og
fram hjá því verður enga-n
veginn komizt að tryggja
rekstur þessara mikilvægu
atvinnugreina.
Með þeim ráðstöfunum,
sem nú hafa verið boðaðar,
er þess að vænta, að afkoma
útvegsins hafi verið tryggð á
þessu ári og jafnframt hljóta
menn að gera sér vonir um,
að hið hækkaða fiskverð og
mismunur á fiskverðinu eftir
árstímu-m verði til þess að
try-ggja frystihúsunum meira
og jafnara hráefni, en eins og
kunn-ugt er hefur vandamál
þeirra fyrst og fremst verið
fólgið í efnivöruskorti.
ÖGNARÖLD
í K ÍNA
¥ þriðja sinn á þessa-ri öld
■*■ hefu-r stórþjóð gengið af
vitinu. Með öðrum hætti verð
ur ekki rætt um þá atburði,
sem orðið hafa undanfarna
daga í Kína og enn er ekki
séð fyrir endann á. Þeirri
ógnaröld og algjöra öngþveiti
sem þar ríkir, verður ei-nung-
is jafnað við hreinsanirnar
-miklu í Sovétríkjunum á
fjórða tug þessarar aldar og
stjórnarfar nazismans í Þýzka
landi á valdatímum Adolfs
Hit-lers.
Ógerlegt er að gera sér
þess grein, hvað ra-unveru-
lega er að gerast í Kína, en
þó er ljóst, að grimmileg átök
stamda yfir milli Mao Tse-
tung og stuðningsmanna
hans annars vegar og Liu
Sha»-ehi forseta landsins og
stuðningsmanna hans hins
vegar. Hinn aldni leiðtogi
kí-nverákra kommúnista virð-
ist byg-gja stuðning sinn fyrst
og fremst á hinum svonefndu
Rauðu varðliðum, og einnig
má búast við að verulegur
hluti kínverska hersins sé á
hans bandi. Forseti landsins
virðist hins vegar byggja
stöðu sína á flokkskerfi
kommúnista og embættis-
mannakerfin-u í landdnu.
Ljóst er, að Mao Tse-tung
hefur fyrir alllöngu komizt
að þeirri niðurstöðu, að rót-
tækra aðgerða væri þörf til
þess að koma í veg fyrir, að
hinn kínverski kommúnismi
færi söm-u leið og kommún-
istaflokkar Sovétríkjanna og
Austur-Evrópulandanna hafa
gengið nú á síðustu árum.
Til þess að koma í veg fyrir
það virðist hann hafa hleypt
„menningaibyltingunni“ af
stókkun-um. Hann ætlar sér
að ala upp með ungu kynslóð
inni í landinu þann bylting-
aranda, sem einkenndi hans
eigin menn fyrir 30 árum og
gerði þeim kleift að ná völd-
um í Kína.
Á móti þessari fyrirætlan
Mao Tse-tung virðist standa
öflugt embættismannakerfi
og ný kynslóð menntaðra
manna á öllum sviðum, sem
fremur v-ill leggja áherzlu á
atvinnulega uppbyg-gingu
landsins heldur en hugmynda
fræðilegar deilur við önnur
kommúnistaríki.
Fram til þessa hefur hvor-
ugur aðilinn náð undirtök-
unum. Þrátt fyrir svæsnar
árásir Rauðu varðliðanna á
forseta landsins situr hann
enn í sínu embætti og nú eft-
ir áramótin bafa dei'lurnar
magnazt og tekið á sig nýja
mynd. Samfara sívaxandi
árásum á Liu Shao-ehi hafa
brotizt út mótmælaaðgerðir
gegn Mao Tse-tung sjálfum.
Komið hefur til blóðugra
bardaga, fjöldi fólks hefur
verið drepinn, hundruð eða
jaínvel þúsundir særzt og
fregnir hafa borizt af fjölda-
handtökum.
í land'inu ríkir nú fúllkom-
ið öngþveiti, og engin getur
sagt fyrir um, hver niður-
staða þessara sögulegu og
jafnframt óhugnanlegu átaka
í fjölmennasta r-íki veraldar
verða.
Róðrar hafnir
á Hornafirði
Höfn í Hornafirði, 9. jan.: —,
RÓÐRAR hófust hjá Hornafjarð
arbátum hinn 2. janúar sl. Ep
róið með línu og er afli frá 5 til
9 lestir í róðri. Sex bátar hafa
þegar hafið róðra. Gæftir hafa
verið góðar og róið alla daga vik
unnar.
LUMUBASI, Kongó — flSTTB. —.
Evrópsku-m starfsmön-num
námafyrirtækisins Union Miniére
í Kongó var tilfeynnt hréflega I
dag, að þeir fengju frest til 31.
janúa-r til að ákveða hvort þeip
vilja starfa fyrir kongóska náma
félagið, sem stjórnin í Kongó
hefur stofnað til að taka við
rekstri Union Miniére.