Morgunblaðið - 07.09.1967, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. SEPT. 1967
19
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM
KVIKMYNDIR
Fjórðungsráð Norðlendinga:
Vill breyta lögum um
tekjustofna sveitarfél.
Hafnarbíó:
NAKTA HERDEHiDIN
(The naked brigade)
Grsk-amerísk kvikmynd.
Leikstjóri: Maury Dexter.
Helztu hlutverk:
Shirley Eaton,
Ken Scott,
Mary Chronopoulou.
Innrás Þjóðverja á Krít, sem
hófst 20. maí 1941, og lauk með
hertöku allrar eyjarinnar innan
hálfs mánaðar, var einn glæsi-
legasti sigurvinningur Þjóðverja
í allri síðari heimsstyrjöldinni.
Hernaðaraðgerð þessi var líka á
þeim tíma einstök að því leyti,
að aldrei fyrr hafði heill lands-
hluti eða eyja verið hertekin
Pahlavi kórónan og fyrir
framan stærsti demantur
í heimi — Daria-I-Nur —
„Lijóshafið“.
— Utan úr heimi
Framhald af bls. 14
telja sig þekkja til mála aust-
ur þar.
Krýningarhátíðin verður
í ýmsu sniðin eftir brezkri
fyrirmynd. Ætlunn er, að
hún verði með miklum glæsi-
brag og sögulegur viðburður
með þjóðinni. Þar verða við-
staddir fjölmargir gestir,
bæði konunglegir og borgara-
legir.
Keisarinn verður klæddur 1
krýningarskrúðann í Marm-
arahöllinni í Teheran. Krýn-
ingarkápan er gerð af kasmír
ull, með sjalmynztri í gulli og
sil’fri og sett perlum úr Persa
flóa. Ekki er vitað með vissu
um gerð krýningarklæðnaðar
Farah Diba, en haft fyrir
satt, að fremsti tízkuteiknari
frans, Kayvan Khosrovani,
hafi teiknað hann og byggt á
eftirlætisþjóðbúningi hennar.
Kemur sá búningur frá Bous-
her-héraði í Suður fran og
er í meginatriðum stakkur í
% sídd yfir þröngum síðbux-
um. Krónprinsinn, sonur
þeirra, verður í eihkennis-
búningi yfirmanns hersins.
Krýningin sjálf fer fram í
Golestan höllinni, þar sem
geymdir eru allir fjársjóðir
keisaraveldisins. Þar á meðal
er hásæti keisarans, sem er
í rauninni rúm, alsett gim-
steinum, er keisari einn á 18.
öld lét gera handa eftirlætis
eiginkonu sinni. Einnig er
þar kórónan sem notuð verð-
ur fyrir keisarann, Pahlavi
kórónan, sem gerð var árið
1924 handa föður hans. Er
ætlunin, að keisarinn setji
sjálfur kórónuna á höfuð
sér sem merki þess, að hann
eigi einungis sjálfum sér að
þakka keisaratignina. Mönn-
um telst svo til, að þeir gim-
steinaprýddu hlutir, sem not-
aðir verði við krýninguna
nemi um 60% gjaldeyris
tryggingar írans. Þar fyrir
utan er verið að búa til kór-
ónu handa drottningunni —
það er gert hjá skartgripa-
smiðum í París. Kórónuna
mun keisarinn setja á höfuð
konu sinnar.
Að lokinni krýningarat-
höfninni tekur keisarinn á
móti heillaóskum gesta ■— en
síðan verður haldið til veizlu
í Marmarahöllinni.
fyrir tilstyrk lofthers eins sam-
an. Tap Krítar var síðasta stór-
áfall Breta, áður en Hitler gerði
Rússa að bandamönnum sínum,
og ef til vill hefur hernaðarorð-
stír Bretlands aldrei staðið hæp-
ar í styrjöldinni en eftir fall
Krítar. Hvað mundi líka gerast
næst? Úr því að Þjóðverjum
heppnaðist að taka Krít með loft
her einum saman, hvað var þá
því til fyrirstöðu, að þeir hæfu
svipaðar aðgerðir gegn Austur-
löndum nær, Norður-Afríku eða
jafnvel' Englandi sjálfu?
Svo hugsuðu margir á þeim
itíma. Hitt varð efcki vitað fyrr
en síðar, að við töku eyjarinnar
höfðu Þjóðverjar beitt einasta
fallhlífarherfylkinu, sem þeir
áttu þá, og varð það fyrir svo
miklu tapi, að þeir gátu lítt hugs
að til svipaðra árása á næstunni.
Hertaka Krítar hefur þannig enn
sérstöðu mieðal annarra hernað-
arviðburða styrjaldarsögunnar.
Fjarri fer því, að ofangreindri
kvikmynd sé ætlað að vera ná-
kvæm heimildarkvikmynd um
innrásina á Krít. Aðeins er brugð
ið upp smáskyndimyndum af
þeim miklu átökum, sem þar
áttu sér stað. Einna svipmest er
sú sena, er nokkrir tugir fall-
hlífarhermanna svífa til jarðar.
En yfirleitt er ekki sýnt, hvernig
þeim vegnar í lendingunni. —
Myndin fjallar svo mikinn part
um grískan kvenskæruliðaflokk,
sem hefur bækistöðvar á há-
lendi Krítar, meðan á innrásinni
stendur og ©ftir hana. Ung
brezk stúlka, nýkomin til eyj-
arinnar, slæst í félagsskap
þeirra, eftir að faðir hennar, bú-
settur þar á eynni, hefur látið
lífið í loftárás.
Griskur liðsforingi, Christo að
nafni, er ásamt ástmey sinni,
Katinu, helzta hetja myndarinn-
ar. Hámarksafrek skæruliðanna
er að sprengja í loft upp þýzkt
birgðaskiþ, sem liggur undan
strönd eyjarinnar. Við þær að-
stæður, sem fyrir hendi voru,
var þetta hreint ekki svo lítið af
rek, en þess ber þó að gæta, að
gáfur og ráðkænska þeirra
þýzku stóðu í öfugu hlutfalli við
hernaðarlegan styrk þeirra ann-
an. Uppáhaldssport þeirra er að
láta Christa laumast aftan að
sér velvopnuðum og kyxkja þá
í greip sinni. Verður mönnum
varla láð, þótt þeir undri sig yf-
ir því, hvernig slíkum erkiklauf
um tókst að ná Krít á sitt vald
með þeim hætti, sem áður var
getið.
Inn í milli er svo skotið af-
brýðisemi milli tveggja kvenna,
Katinu annars vegar, og hins
vegar hinnar ungu, brezku
stúlku, sem nefnd var áðan (leik
in af Shirley Eaton). Er það
garpurinn Christo, sem þar er
bitbeinið. Einstakix atburðir
þess tilfinningastríðs eru öllu
sennilegri en aðrir styrjaldaxat-
burðir, sem sýndiiveru. Er ekki
illa farið með það efni, og þar
nýtux leikur kvennanna sín
bezt, enda má segja, að þær
leiki þar á heimavelli. — ótta-
leysi stúlknanna gagnvart yfir-
vofandi kúlnaregni og dauða er
hins vegar ofurmannlegt og þess
vegna líklega erfiðara að leika
það trúverðuglega.
Svo lítið er það að færast í
vöxt aftur hjá stöku kvikmynda
húsum, að þau birti myndir án
íslenzks texta. Ætli fjárhags-
ástæður ráði því? Hvað kostar
að texta mynd sómasamlega? —
Viðurkenna verðúr, að mörg
kvikmyndahúsanna eru nær
alltaf með íslenzkan texta við
myndix sínar. Það bregst til
dæmis varla núorðið, að Tóna-
bíó, Austurbæjarbíó, Laugarás-
bíó og Stjörnubíó texti sínar
myndir. Háskólabíó til dæmis er
hinsvegar ekki eins öxuggt í
þessum efnum nú orðið. Bregð-
ur fremur fyrir sig útlenzku.
Þar skyldi maður þó halda, að
þeir væru klárastir í íslenzk-
unni, þótt fjaxri sé mér að draga
í efa útlenzkukunnáttu þeirra.
Valdir að
járnbrautarslysi
þar sem 94 týndu
lífi -
Berlín, 2. sept., NTB.
TVEIR starfsmenn a-þýzku
járnbrautanna voru í dag
dæmdir í fimm ára fangelsi
hvor er dómstóll í Austur-Berlín
hafði kveðið upp þann úrskurð
að þeir væru valdir að jám-
brautarslysi í júlímánuði sl., þar
sem 94 menn týndu lífi.
Slysiið vairð skammt frá bænr
um Lanigien-Weddinigen, er þax
varð árekstur milli olíubifreiðiar
ag farþegalestar. Hinir sak-
felM-u báru ábyrgð á allri um-
ferð yfir beinana þar sem slyisið
varð og jiátuðu báðdr, að þeiir
hefðu efcki gætt aillra tilskiilinna
varúðarráðstafana ag það þótt
svo hagaði til, að þarna var efcki
hægt að loka IhHði eða vama á
annan hátt umferð um teinana
þegar lestir fóru þax um.
Siglufkði 4. september.
FJÓRÐUNGSRÁÐSFUNDUR
Norðldndinga var haldinn að
Hólum í Hjáltadal laugairdaginln
19. ágúst sdðasrtliðinn- Þar var
m.a. rætt um lög um tekju-
stofna sveitarfélaga, flutning
aðalsðcrifsofu síldarútvegsnefnd-
ar til Rdykjavíkur, flutning á
síld til söltunar og Norðurlands-
áætlumna.
Stefán Friðbjarnairsan, for-
maðux ráðsins setti fundinn og
bar fram tillögu þesis efnis að
fundurinn ítxekaði fyrxi tilmæli
sín till ríkisistjóxinarinnax ag Al-
þingis um að áfcvæðum laga
um tekjustafna sveitarfélaga
vexði bxeytt á þá lund að jafn-
rétti borgaranna gagnvart opin-
berum álögum verði betur tryggt
en nú ex, án tiilits til sveit-
festis þeirra, m.a. með þvi að
afhenda áfcvæði um að 20% á-
lag á gildandi útsvaxsstiiga sé
forsenda þesis að sveitarfélög fái
aðgang að svonefndu aufcafram-
lagi úx Jöfniunarsjóði sveitaxfé-
laga. f þessu saimbandi vixðist
nægilegt að fjárhagsáætlanir
þeixra sveitarfélaga sem þurfa
að sæfcjia uxn greint aukafram-
lag séu háðax emduxskoðun og
saxnþyfcki Félagsmálaráðuneytis
ins.
Fuindiur varax eindregið við
þeixri reynislu seim þegax ex
fyrir hendi á þeim stöðuxn ex
neyðzt hafa til að nota 20% álag
á útsvör borgaxanina og kotmið
hefux fram í fól&sflutningum
þaðain, svo sexn íbúaskxár við-
fcamandi staða bexi með sér.
Fæfckun gjaldlþegna eykux óhjá-
fcvæxnilega á þá erfiðleika sexn
við er að stríða varðandi tefcjxi-
þöxf og tefcjuöflun viðfcamandi
staða og stxfðir gegn þeirxi við-
leitni sean ríkiisvaldið hefux heit
ið með gexð Norðurlaxidsáætl-
unax, að stuðfla að atvinnulegri
ag efnahagslegri uppíbyggingu
bæja ag byggða í Norðlendinga-
fjóxðuxiigi- Tillaga þessi vax sam-
þykikt xnieð sjö samhljóða at-
fcvæðuxn.
Eftirfarandi tillaga formanns
var eimnig samþykfct saxnhljóða:
)rFuindux í fjórðuxigsráði Norð-
lendiniga, haldinn að Hólum í
Hjaltadal laugaxdaginn 19. ágúst
1967, mótmælir harðteiga sam-
þyklkt SUN um flutning á aðal-
skrifstofu SUN úr Noxðlendjnga
fjórðuinigi til Rivikux, sem fund-
urinn telux að gangi í berhögg
við tilgang ag maxtamið stjóxn-
valda varðandi Norður 1 andvsóætl
un ag gefin heit vaxðamdi hana.
í stað þess að styrfcja og efla
stofnanix á Narðurlaxidi, tengd-
ar atvinnulífinu murn nú í ráði
að færa aðalstöiðvax SUN í faðm
Reykjavíkux, þótt efcfcert það
bafi gerzt sem ýtitr undix breyt-
ingu í þessu efni frá því sem
verið hefur á undainfömum áx-
um og áratuigum, nema síður sé.
þar sem samgöingur ailar hafa
stórbatnað við Sigluf jörð og síldi
in hefur mú í sumax undixstrifc-
að rækilegar en oftast áður að
enginm getur fyxir sagt bvar að-
ailstöðvax veiði og vinnslu verði.
Skorax fuxidiurinn á stjórn
SUN að exidumskoða afstöðui
sína í þessu efni og sjávaxút-
vegsxnáliará'ðherxa að beita áfhrif
um sínum gegn þvi að þessi
breyting nái fxam að ganga“.
Þá flutti Stefán Friðbjaxnax-
son tillöigu, sem var samþykkt
samhljóða; um flutning á síldi
til söltumax. Er þax sfcorað á
sjávarútvegismáUairáðuneytið og
aðrar þær opinberar stofmanir
sem hlut eiga að máli að beita
sér nú þegar fyxir ag/eða stuðla
að flutmimgi á síld til söltunar.
Funduirimn benti á eftirfaramdi:
A) Útflutninigisverðimæti saltsdld
ar eru mangföld í samamburði
við verðmæti bræðsiusí'ldariaf-
urða aff bað er bióðhagsleg nauð
syn að nýta þetta hráefni sem
bezt og viðfoalda þeim saltsíldar-
mör'kuðum, sem nú eru fyrir
hendi.
B) Göingux sxldax á umdamförn
um árum — og þá ekki sdzt á
þessu suxnri — hafa verið með
þeim hætti að ástæða er til
að ætla að þær aðstæður geti
efcki skapazt að síld verði yfir-
leitt ekki söltuð á landd, eða
a-xn.k. efcki í verulegu magmi
nema með tilfcomu sfldarflutn-
inga til söltunar í stórum stíl.
C) Með hMðsjóm af framam-
greindu, þeirri reynsiu sem
þegax er fyrir hemdi af sdldar-
flutningum tiil bræðsilu, lítt eða
efckert nýttri söltunaraðstöðu á
Norður- og Austurlandi, taik-
maxikaðri atvimnu í sjávaxpláss-
um norðanlands og síðast en
efcki sízt þjóðfoagslegs gildis salt-
síldarframileiðslunmar, virðiist
sem efcki megi draga lemigux að
stofna til síldarflutnimga til sölt
unar, á gxundvelli þeirxar
reynislu sem fyrir hemdi er á
þeissu sviði, bæði hérlexidis ag
exlemdis, ag í samráði við báða
þá aðila sem gerst þefcfcja tii
þessara mála“.
Lofcs bax Stefán fram eftir-
faramdi tillögu sem einmig var
samþytakt samhljóða:
Fundur í fjólrðunigisráði Norð-
ienidinga o.s.frv. beinir þeirril
eindregnu áskorun til hæstvirtr-
ar ríkisstjórnar og Efnafoagis-
stafinunaximmar að umdirhúnimgi
ag gexð Norðurlandisáætluxiax>
verði hrað-ð svo sem verða má
og að bvi stefnt að hún verði
fiullfrágengin fyrir n.k. árarnót.
Jafnframt beimir ráðið þeim
tilmælum til viðfcamandi aðila
að fjóxðungsráðið fái áætlunima
tifl abhuguniar ag uxnisagnar strax
ag hiúm ex fuilmótuð hjá Efna-
haigsstafnuminmi“.
Að síðustu voru svo rædd
ýmiisleg sameiginleg áhugamál
fundaxxnanma. Fundinn sátu,
Stefán FriðbjaTmarsom, Björn
Friðfinnsison, Bjarmi Einarsson,
Jóh. Salberg Guðmundissan, Há-
fcon Toxfason, Jóhann Skafta-
sön og Ásgrímur Hartmannssan.
- OPIÐ BRÉF
Framhald af bls. 15
standa við hlið nemenda sinna
til allra laga, ef þeir telja þá
beitta röngu?
Við munidium telja það hreint
brot á okikar embættisskyldu og
í fuilu ósamræmi við akkar hieit,
að hliðra afcfcur hjá að krefjast
réttilætis þeim til handa við
hvem sem er að deila.
Sé áburður okkur á hr. Ágúst
Sigurðsson þunigur og samræm-
ist ekki, að yðar dómi, stöðlu
ofcfcar og störfum, hivernig sam-
ræmist þá yðar dómur um okfc-
ur í yðar starfi í ljósi þeixra
gagna, sem fram hafa komið?,
að því viðbættu að þetta er yðBr
fyrsta ganga. — En það er að
vísu ekfci í ofckar verfcahring að
annast yðax sálusorgun.
Ef þér teljið það fenig fyrir
yður, í yðar umfangsmikla staxfi
við rannsóknir ístenzikra sfcóla-
máia, að opinbera slítoa ályktun-
arhætti og þér gerið af gefnum
forsendum er það auðvitað yðar
mál.
En þér afsakið, þótt ofcfcar trú,
másfce fleiri manna, döfini á
raunhæfax ályktanir yðar í þeim
sem þessu,
„Finnboga bróðiur minn veirt
ég lögvitrastan, en þér sfcúluð
ábyrgjast hvað réttdæmur sé“,
var eitt sinn sagt í umræðtum
um kjör trúnaða'rmanns.
Mega það verða okfcar lofca-
orð, í bili.
Verið þér sælir.
Óskar Magnússon
frá Tungunesi.
Oddur A. Sigurjónsson.
JAPY —
ritvélar
Franskar skólaritvélar
komnar aftur.
JAPY f*st með og án
dálkastillis.
JAPY er ódýr —
JAPY er Sterk.
Það er leikur að læra
á JAPY-
w
'mm^ýbafí ijý
Einkaumboð fyrir ísland:
Hannes Þorsteinsson, heildverzlun
Hallveigarstíg 10. — Sími: 2-44-55.
Söluumboð:
GUMA,
Laugavegi 53. — Sími 2-38-43.