Morgunblaðið - 17.12.1967, Qupperneq 12

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. DES. 1967
Rætt við útgerðarmenn á LlU-fundi
Ógæftir hafa verið
með eindæmum á
haustsíldveiðunum
-segir SveinJbjörn Sveinsson, Néskaupstað
fjarlægum miðum, og var I
sumar. Ennfremur er það
mjög mikilvægt að fundnar
séu einhverjar aðferðir til að
fá síldina ferskari til lands
af þessum fjarlægu miðum,
svo að hún nýtist betur.
— Hefur ekki verið mikil
endurnýjun á síldveiðiflota
Norðfirðinga?
— Jú, við höfum fengfð
marga nýja báta upp á síð-
kastið, en _ hins vegar hefur
afkoman ekki verið eftir því,
og ég held að allir útgerðar-
menn þar eigi í erfiðleikum.
Svo ég taki útgerðarfélag mitt
sem dæmi, þá þurfum við að
afla síldarverðmæta sem
svara til verðs bátsins, eða
13—14 milljónir, en verðmæti
síldarafla bátsins, það sem af
er, eru eitthvað um fjórar
milljónir, svo a'ð það hrekkur
skammt.
— Ætlið þið að stunda síld-
veiðamar áfram?
— Já, ég geri ráð fyrir að
við reynum að halda þetta
út. Við Austfirðingar eigum
miklu auðveldara með það en
aðkomubátarnir. Á okkar bát
um eru allfflestir skipverjar
heimamenn, og þeir geta all-
af vitjað heimila sinna öðru
hverju, en fyrir áðkomubát-
ana er þetta miklu erfiðsu-a,
og útivist skipverja orðin æði
löng.
— Ert þú yfirleitt sjálfur
með bátinn?
— Nei. Skipstjóri á bátnum
VIÐ ræddum fyrst við Svein-
björn Sveinsson, útgerðar-
mann frá Norðfirði, en hann
gerir út bátinn Svein Svein-
björnsson.
— Báturinn er 250 tonn að
stærð, sagði Sveinbjörn, og er
um það bil ársgamall. Hann
kom til landsins í lok október
í fyrra frá Noregi, þar sem
hann var smíðaður.
— Hvernig hefur bátnum
gengið núna á síldveiðunum?
— Mjög þokkalega. Veið-
amar gengu ágætlega fyrri
hluta sumarsins, en hins veg-
ar höfum við verið óheppn-
ir núna í seinni tíð enda hef-
ur varla gefið á sjó núna í
hálfan mánuð. Hefur tíðarfar-
fð verið með eindæmum
slæmt, og hafa það varla ver-
ið nema nokkrir tímar, sem
hægt hefur verið að kasta.
Við erum núna búnir að fá
3500 tonn, en það nægir eng-
an veginn til þess að endarn-
ir nái saman. Verðið á hrá-
efni hefur verið miklu lægra
núna en í fyrra, eins og allir
vita, og megnið af afla okk-
ar hefur farið í bræðslu —
það hafa aðeins fengizt um
15—1600 uppsaltaðar tunnur
úr heildaraflanum, það sem
af er.
— Var landað mikið úr
Sveini Sveinbjörnssyni í síld-
arflutningaskipin, Haförninn
og Síldin, meðan síldin veidd-
ist eingöngu á hinum fjar-
lægu miðum?
— Nei, ég held, að það hafi
aðeins verið um 300 tonn, sem
landað var í þau skip. Yfir-
leitt sigldi báturinn með afl-
ann til Norðfjarðar. Hins veg-
ar tel ég mikinn ávinning í
því að hafa síldarflutninga-
skipin á miðunum, því að
ákaflega dýrt er áð sækja
aflann á svona fjarlæg mið
vegna olíueyðslunnar o. fl.
En í þessu sambandi vil ég
geta þess, að nauðsyn er á
meiri þjónustu á síldarmiðin.
Til dæmis þarf að fá þangað
fullkomið viðgerðarskip, svo
og læknisþjónustu, sem ég tel
reyndar vera brýnasta hags-
munamálið. í>á er einnig að
mínum dómi, þörf á því að
fá olíuskip á miðin, því að
mörg skip hafa tæpast svo
miklar olíubirgðir, áð þau
gætu stundað veiðar á svo
í sumar og haust hefur verið
Aðalsteinn Valdimarsson skip
stjóri, en hins vegar var ég
sjálfur með bátinn á vertíð-
inni í vetur.
*— Hvar stunduðuð þið þá
aðallega veiðar?
— Við byrjuðum við Vest-
mannaeyjar, en fórum sfðan
í Meðallandsbugt, og lönduð-
um þá aflanum heima. Hafa
það verið um 300 tonn, en
alls fengum við 560 tonn af
þorski á vertíðinni, sem er of
lítill afli.
I Meðallandsbugt eru einu
miðin, sem við getum sótt
á, ef okkur á að vera kleift
að landa aflanum heima, því
að engin þorskamið eru út
af Austfjörðum. Er þetta um
14—18 tíma sigling.
— Útlitið er allt annað en
glæsilegt, sag’ði Sveinbjöm að
lokum. — Enn er allt óráðið,
að hvaða veiðum við snúum
okkur eftir áramót. Netin
gætu orðið fyrir valinu, en
þó er maður ekki bjartsýnn á
veiðar í þau, því að formað-
ur LÍÚ upplýsti á fundinum
í ræðu sinni, að vegna styrj-
aldarinnar í Nígeríu væru til
í landinu ársbirgðir af skreið,
en sem kunnugt er fer jafn-
an stór hluti netaaflans til
herzlu. Ég er líka mjög van-
trúáður á að við munum gefa
okkur að línuveiðum, enda
þurfum við að gera nokkrar
breytingar á bátnum til að
það sé mögulegt. Ekki á ég
heldur von á að um loðnu-
veiði verði að ræða eftir ára-
mótin, en hins vegar gæti far-
ið svo að einhver síldveiði
verði núna eftir áramót fyrir
austan, eins og var í janúar-
mánuði í fyrra, en þá fengum
við ágætan afla. En þetta er
allt í deiglunni, og maður
verður bara að bíða og sjá
hvernig framvinda mála verð-
Lífsnauðsyn að línu-
útgerð verði haldið
gangandi
— segir Guðmundui Guðmundsson,
útgerðarmaður á ísafirði
ÞÁ náðum við tali af Guð-
mundi Guðmundssyni, fram-
kvæmdastjóra útgerðarfélags-
ins Hrönn hf. á ísafirði. Það
gerir út tvo báta, Guðbjörgu,
sem stundar síldvefðar fyrir
austan, og Hrönn, sem gerð
er út á línu. Guðbjörg er 260
tonna bátur, og kom til lands-

— Er ætlunin að stunda
síldvefðarnar áfram?
— Já, ég býst við að reynt
verði að halda þetta út fram
að jólum, enda þótt útlitið sé
ekki glæsilegt. Það hefur lít-
ið sem ekkert verið hægt að
kasta núna undanfarið, þar
sem ómögulegt hefur verið
fyrir skipin að athafna sig
vegna ótíðar. Hins vegar er
alveg óljóst hvað tekur við
eftir hátfðarnar, það fer allt
eftir aðstæðum.
Við spyrjum Guðmund um
línuveiðamar. Hann segir, að
ógæftirnar hafi verið með ein
dæmum, og varla verið hægt
að fara einn einasta róður í
haust. — í þessi fáu skipti,
sem það hefur verið reynt,
hefur aflinn verið 2—3 tonn
í róðri, en til þess að hægt
sé áð hafa fyrir kostnaði er
talið að báturinn þurfi að fá
átta tonn í róðri miðað við
núverandi fiskverð.
En ég vil nota tækifærið og
geta þess, að vestfirzkir út-
gerðarmenn hafa nokkra sér-
stöðu í þessum efnum, þar
sem 30% vertíðaraflans er
steinbítur. Er hann í mun
lægri verðflokki en t. d.
þorskur, og þetta gerir allar
útgerðaraðstæ'ður vestra mun
verri en annars staðar. Til
þess að jafna þetta þyrfti að
fást hærra verð fyrir stein-
bítinn en nú er.
— Hvernig gekk línuvertíð-
in í fyrra?
— Við áttum þá ekki við
svona miklar ógæftir að
stríða, en aflinn var þó held-
ur lélegur. Annars hefur
ástandið farið hraðversnandi
núna á undanförnum fjórum
árum, en var þó alls ekki gott
á'ður.
Hér er ekki hægt að kenna
um ræktarleysi við línuveið-
arnar, því að vestfirzkir línu-
bátar hafa stundað þær á
eðlilegan hátt. Það er því
ekki nema eðlilegt, þótt við
séum svartsýnir á horfurnar,
og ég tel að ekki verði hægt
að bæta úr þessu, nema vem-
leg hækkun á fiskverði komi
til, og séð verði fyrir raun-
hæfum grundvelli fyrir út-
gerðina. En þetta dugar
þó ekki til, ef sama afla-
treg’ða helzt áfram.
Afli sá, sem útgerð línubáta
hefur borið að landi til verk-
unar er meginuppistaðan í at-
vinnulífi Vestfirðinga. Á tíma
bilinu október til loka febrúar
er varla um aðra útgerð að
ræða, þar sem aðstæður til
útgerðar báta, sem veiða
með botnvörpu eru ekki
veiða með botnvörpu eru ekki
fyrir hendi hjá Vestfirðing-
um. Það er því lífsnauðsyn
að möguleikar séu fyrir hendi
til að halda línuútgerð gang-
andi.
ms í mai í vor.
Við vikum fyrst að síld-
veiðunum. — Það hefur lítið
verið að hafa núna í haust
fyrir austan vegna ótíðar,
sagði Guðmundur. — Bátur-
inn er þó búinn að fá 4.400
tonn það sem af er, svo að
hann er nú í hópi aflahærri
báta. Allnokkuð af þessum
afla hefur veri'ð saltað, en
ég geri þó ráð fyrir að þriðj-
ungurinn hafi farið í bræðslu
Við lönduðum talsvert af
okkar bræðslusíld um borð í
síidarflutningarskipin tvö, og
það er tvímælalaust stórbót
í að hafa þau þarna á miðun-
um.
— Hverjar eru afkomuhorf
urnar á úthaldi bátsins eftir
síldveiðarnar?
— Enda þdtt síldarafli báts-
ins, það sem af er, sé hár
miðað vfð mörg önnur skip,
held ég, að afkoma hans verði
engan veginn góð, vegna af-
urðaverðsins og mikils til-
kostnaðar. Langstærsti hluti
tilkostnaðarins hefur farið í
olíuna, og myndi ég áætla að
kostnaður við hana væri 35—
40 þúsund krónur í hverri
veiðiferð.
Rekstrargrundvöllur
bátaflotans og fiskiðn-
aðarins í heild verði
endurskoðaður
-segir Gísli R. Sigurðsson, útgerðar-
maður í Vestmannaeyjum
GlSLI R. Sigurðsson útgerð-
armaður frá Vestmannaeyj-
um, rekur útgerðarfyrirtæki
þar, sem heitir Heimaey.
Gerir það út vélbátinn Far-
sæl, sem er 50 smálestir að
stærð. Við spyrjum Gísla
fyrst um rekstur fyrirtækis-
ins, og hann svarar:
— Við höfum gert út á tog-
veiðar undanfarin ár. Þetta
hefur gengið svona upp og
ofan, en í vetur hefur afli
verfð góður, miklu betri, en
búast hefði mátt við miðað
við aðstæður. Hins vegar var
hann lakari í sumar, gæftir
slæmar og það einnig fram-
an af vertíðinni.
— Það eru miklir erfið-
leikar við útgerð á bát af
þessari stærð. Okkur eru
bannaðar veiðar á þeim svæð-
um, sem henta bátum af þess-
ari stærö, og á ég hér við
landhelgina. Ef nokkuð ber
út af er erfitt að athafna sig
og oftast eru einnig meiri lík-
ur á afla innan línunnau- en
utan.
— Fjárhagsafkoman er ekki
góð. Fiskverð er fyrst og síð-
ast of lágt miðað við þann
kostnað, sem útgerðarmenn
þurfa að leggja í. Það má
segja að grundvelli til rekst-
urs hafi hrakað mjög á síð-
ustu árum fyrir þessa stærð
báta. Þa’ð sem til þarf hefur
stöðugt hækkað, án þess að
sambærilegar hækkanir hafi
komið á fiskverði.
— Nei, ég get ekki sagt að
ég sé bjartsýnn eins og mál-
um er háttað í dag. Gengis-
lækkunin kom á versta tíma.
Það hefði verið betra að fá
hana eftir áramótin, er öflun
veiðarfæra til vertíðarinnar er
lokið. Við fáum nú á okkur
allar verðhækkanirnar þegar
í sta'ð, bæði á olíum og veiðar-
færum, en allt virðist óvíst
um verðlag afurðanna. Ég
geri ráð fyrir að þær hækki
eitthvað, en hef ég trú á því
að það verði svo mikið að
það þeki þann kostnað, sem
bætist við venjulegan út-
haldskostnað.
— Ég tel það höfuðnauðsyn,
að allur grundvöllur fyrir
rekstur bátaflotans og fiski-
iðnaðinn í heild verði endur-
skoðaður, sagði Gísli að lok-
um.