Morgunblaðið - 24.03.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. MARZ 1968
3
Jón Auðuns, dómpróf.:
Fjarlæg markmið
SUNNUDAGINN 3. marz talaði
ég við þig um freistingar, út frá
guðspjaiii þess sunnudags. Ég
kvaðst þá ætla að halda þræð-
inum áfram á næsta sunnudegi.
Þótt nú sé liðinn, vegna verk-
fallsins, lengri tími en ég ger’ði
ráð fyrir, mun ég halda þræð-
inum áfram.
Guð hefir sett freistinguna í
miðdepil mannlegrar reynslu.
Hún er ekki inn í mannlífið
komin sem fólskubragð frá
myrkrahöfðingja, sem lék á sjálf
an Guð og hefir síðan við hann
í heilu eða hálfu tré. En sú hug-
mynd er ævagamall arfur, sem
kom frá persnéskum goðsögnum
inn í gyðingdóminn og frá hon-
um inn í kristinn dóm. Frá þess
ari eldfornu goðsögn er komin
hugmyndin um syndafall og fall
inn heim.
Vísum á bug þeirri frum-
stæðu hugmynd, að Gu'ð vilji
allt, sem við mennirnir stofnum
til.
Guð leyfir syndina. Hann
leyfir þjáninguna einnig, þótt
margar þjáningar séu fram
komnar af fávizku manna en
ekki fyrir ætlan Guðs.
Fjalla-Eyvindur Jóhanns Sig-
urjónssonar hefir dregið að sér
mikinn fjölda leikhússgesta í vet
ur. Enda mikið listaverk. Eitt
allra átakanlegasta atriðið er
það, þegar Halla storkar trú Ey-
vindar og segir með háði og
gremju, að Guð hafi engan tíma
til að hlusta á bænir hans, því
a’ð hann muni önnum kafinn við
að losa um einhvern skriðjök-
ulinn, svo að ægileg snjóflóð
eyði byggðir og drepi menn, eða
hann sé allur við að hreinsa
kokið á einhverju eldfjallinu,
svo að það fái unnið sitt voða-
verk.
Þessar óhugnanlegu hugmynd-
ir sækja þau Jóhann Sigurjóns-
son og Halla beint í gamlan,
gyðinglegan trúararf, sem lifir
með oss enn.
Okkur langar til þess a’ð heim
urinn, sem við lifum í, sé nota-
legur, allt sé þar öruggt, ljúft
og blítt. Við viljum fá að lifa
í heimi, þar sem engin snjóflóð
koma, heldur aðeins þægilegur
skíðasnjór. Vil viljum lifa í
heimi, þar sem engin eldgos
verða önnur en þau, sem mynda
saklausar Surtseyjar úti í hafi.
Við viljum fá að lifa í heimi,
þar sem engin verða hættuleg
vatnsflóð, heldur aðeins fallegar
Laxár og glitrandi silungslækir.
Við viljum fá að lifa í heimi, þar
sem menn virða lögmál bræðra-
lagsins og þekkja samfélagslög-
máli'ð svo vel, að þar séu verk-
föll óhugsandi.
Þetta viljum við. En þetta er
fjarlægt markmið. Og til þess að
hjálpa okkur til að ná markmið-
inu, hefir Guð látið okkur fæð-
ast inn í heim, sem er fullur af
erfiðleikum, en ekki brúðuver-
öld værðar og barnaleikja.
Af átökunum við' erfiðleikana
eigum við að vaxa. Hlutverk
freistinganna er vafalaust hið
sama.
Af átökum vi'ð sterkar freist-
ingar eiga að fæðast sterkir
menn. Það er engin hætta á, að
þær yfirgefi jafn skemmtilegan
leikvang og við erum fyrir þær
báðir, ég og þú. Við þurfum að
takast á við þær ævilangt. Það
kostar sársauka, stundum mikla
þjáningu, að falla fyrir þeim.
En að þær séu í sjálfu sér böl,
— er annað mál. •
Er hitt ekki sennilegra, hvað
sem trúfræðikenningum líður,
a'ð freistingarnar séu vísdóms-
full ráðstöfun Guðs, og að í gegn
um eldraun þeirra liggi leiðin að
fjarlægum markmiðum?
En þá er líka fráleitt að ætla,
að freistingarnar séu komnar
inn í mannlífið gegn vilja Guðs
eða fyrir tilverknað Satans.
Við erum að feta okkur áfram,
ég og þú. Við erum einhvers-
staðar á lei'ð, sem er svo löng,
að við eygjum hvorki upphaf
hennar né endi, en leið sem
áreiðanlega liggur bæði um
jarðneska og ójarðneska heima.
„Ógurleg er andans leið upp á
sigurhæðir11, sagði séra Mattihías.
Leiðin er löng, vegurinn grýtt-
ur. Steinarnir á veginum eru
freistingar, smáar og stórar.
Og hver hefir lagt þennan
veg, þennan grýtta veg? Hvað
kennir þér kristinn dómur um
það?
En hafi Guð lagt steinana á
veginn, veginn minn og þinn,
þá eru þeir líka meiri blessun
en við gerum okkur ljóst, méð-
an við erum að hnjóta um þá
og meiða okkur.
Af átökum á viljans stál að
stælast.
Okkur dettur ekki í hug, að
verkföll verði ævarandi fyrir-
bæri í þjóðlífinu. En við þurf-
um að læra vissar lexíur áður
en við losnum við þau.
Freistingarnar eiga ekki að
fylgja manninum endalaust. En
við þurfum að læra miklu fleiri
lexíur, ganga miklu lengri veg,
á’ður en þær verða dæmdar úr
leik.
s Guð er með okkur á veginum,
I þér og mér.
r
ÉÉ
ÉÉ
EFTIR EINAR SIGURÐSSON
Togaramir.
Sæmilegur afli hefur verið hjá ■
toguTunum undanfarið, upp und j
ir 200 lestir í túr. Hatfa 4 togair- j
ar landað hér syðra í síðustu;
viku, einn á Akranesi, annar í i
Hafnarfirði og tveÍT í Reykja- '
vík. Annars hafa togararnir j
siglt með atflann til Englands,
og neyddust sumir þeirra til þess
vegna verktfallsins, sem annars
hefðu landað heima.
Slæmt tíðarfar hetfur hamlað
veiðum hjá togurunum eins og
bátaflotanum ,þótt þeir séu ekld
eins háðir veðráttunni.
Sölur hafa verið lélegar nema
rétt þær síðustu, og hefur það
m.a. verið af því, að fiskurinn
hefur verið óhentuguir fyrir
brezkan markað, mikið af ufsa.
Togarasölur síðustu viku:
Lestir Krónur kg.
Harðbakur 177 1.153.000 6/51
Jón ÞorLs. 192 869.000 4/52
Þork. Máni 139 1.222.000 8/79
Kaldbakur 128 787.000 6/15
Img. Arn.s. 170 1.860.000 10/94
Júpíter 249 2.758.000 11/08
Reykjavík.
Tíðin hefur verið slæm und-
anfarið til lan.ds og sjávar, oft-
ast hvöss austan- og norðaust-
anátt. Sem dæmi upp á, hve ttð- j
in hetfur leikið hart togbátanna, 1
má geta þess, að það hefur hvað
eftir annað komið fyrir að þeg- j
ar þeir hatfa verið nýbúnir að
kasta, hefur hann rokið upp og j
menn orðið höndum seinni að;
ná trollinu inn atftur og hafa sig '
til lands.
Það má segja, að afli hafi ver-
ið rýr í öll veiðarfæri.
Keflavík.
Róið vnr eitthvað flesta daga
vikunnar, en ótð hamlaði mjög
róðrum og dró úr aflanum. Einn
tíaginn vav þó sæmilegur atfli, þá
bárust á !and 350 kftir eða e:ns
mikið og aliu hina dagana.
Afli hja línu- og netabáturr.
var álíka um 10 lestir á dag al-
gengast. Togbátar veru að fá 3— ;
6 lestir eftir solarhringinn.
Togar: tók netatrossu eins og
hún lagði sig frá m/b Akurey i
5 rnílur innan landhelgi. 6500 j
lestum hefur verið landað af
loðnu.
Sandgeði.
Afli hefur verið misjafn, al-
gengastur 7—10 lestir á bát, kom
izt mest upp i 20 lestir hjá neta-
bátunum eftir tvær nætur. Búið
er að landa 3500 lestum af loðnu.
Tíðin hetfur hindrað, að bátar
kæmust þangað með veiðarfær-
in, sem þeir vildu helzt, og einatt
orðið að fleygj a þexm á grunn-
mið, þar sem lítil aflavon var.
Meðalafli í róðri í öll veiðar-
færi, línu, net og troll er frá ára
mótum 5,3 lestir. Var í fyrra 5
lestir. Útlitið með vertíðina er
ekki gott, enn er sáralítill þorsk-
ur í netafiskinum, og hefur eng-
inn þorskuir gengið með silinu.
Akranes.
Línubátar, sem beitt hafa
loðnu, hafa verið að fá upp í 10
lestir, og er það bezt. í netin
hefur fengizt mest ufsi, og var
atflahæsti báturinn í vikunni
einn daginn með 28 lestiir, 2ja
nátta.
1000 lestum hefur verið land-
að af ioðnu.
Mjög er nú tekið að liða á ver
tðina, og er útlitið slæmf. Mikið
tapaðist af afla þann hálfa mán-
uð, sem verkfallð stóð, en þá
var tíð yfirleitt sæmileg.
Vestmannaeyjar.
Mjög erfið tíð var síðustu
viku, stóras'tormur og í 2 sólar-
hringa svarta bylur. Muna eldri
menn ekki jafnmikla snjókomu.
Það má segja, að jafnfallinn
snjór sé meter á dýpt og enn
meiri „upp á bæjurn".
Sæmiieigur afli barst á land
daginn, sem verkfallið leystist,
en síðan mó segja, að ekki hafi
verið hundi út sigandi og lítið
fengizt.
Nokkrú bátar komu einn dag-
inn síðari hluta vikunnar með
loðnuatfla úr Grindavíkursjó,
Loðnan er nú gengin hjá, og
jókst verksmiðiunum ekki nærri
að fylla hjá sér þrærnar vegna
verkfalls ns, og er nú verið að
ljúka við að bræða. Er þetta
mikið tjón fyrir Eyjarnar.
Aíl: er heidur að iglæðast í net
in og verða meira þorskborinn.
Erfið afkoma sjávarútvegsins.
En er ekki hægt að segja, að
neitt fiskerí hafi verið, sem heit-
ið getur. Síldveiðir. brást í byrj-
un ársins, eins og hún gerði í
haust. Afli á línu hefur verið yf-
irleitft rýr. Þorskur hefuir varla
sézt í net, Það ,sem hetfur feng-
izt í net!n, hefur verið verðlitill
ufsi. Það væri þó hrein hörmung
hjá netabátunum. ef þessi ó-
venjulega ufsagengd hefði ekki
verið, a.m.k. til að hækka tonna
töluna. Hjá trollbátunum hefur
afli verið mjög rýr það sem af
er, rétt sðustu daga hetfuir nokk-
uð oirðið vart við ýsu, sem hef-
ur naumast sézt í vetur. Það
eina, sem hefur ve:ðzt sæmdlega
af ,er loðnan. En þar eyðilagði
verkfallið milljónatugi í afla- og
framleiðsluverðmæti. Og það
verður ekki bætt. Verksmiðjurn
ar voru stopp í viku til hálfan
mániuð, og það var tilfinnanleg-
ast, enn tiLfinnanlegra en þegar
bátarnir voru að sigla með loðnu
sem þeir veiddu upp í landstein-
um við Vestmannaeyjar, aust-
ur á Firði, sem tók þá 3—4 sól-
arhringa fram og til baka, en
þurtfti ekki að taka þá nema hálf
tíma .
Veiðimaðurinn vonar alltaf,
að nú sé bráðin á næsta leyti,
og segja má, að mikið sé eftir
atf vertíðinni, þó að tímatali sé
það ekki nema einn mónuður.
í stærstu bátaverstöð landsins,
Vestmannaeyjum, má segja að1
vetrarvertíð sé iokið um 20.
apríl, þótt það geti teygst
nokkra daga lengur etftiir göng-
unum. En það getur. borizt mik-
ill atfli á land á þessum mán-
uði, ef fiskurinn gengur á mið-
in og ógæftir hamla ekki veið- |
unum.
Og vissulega getur mikill afli
betur en nokkuð annað rétt hag
útvegsins, en við skulum bara
ekki blekkja okkur með því í
erfiðleiku-m liðandi stundar.
Við trúðum líka á mikinn
afla L fyrra, fyrst á vetrar-
vertíðinni og svo á síld-
veiðinni. En hvernig fór? Einn
af endurskoðendum borgarinnar
sagði þeim, sem þetta ritar, að
hann hefði ’okið við að gera
upp reikningana fyrir fimm
frystihús og þau væru öll með
bullandi tap, þetta 10—15% af
veltunni. Meðal frystihús með
30—40 milljón króna veltu væri
þá með 3—6 milljón króna tap.
Þetta eru lygilegar töluir, en
engu að siður rétt spegilmynd
af ástandinu .Þessi frystihú?
tapa ekki annað árið í röð í slík-
um fjármunum. Þau veirða ao
loka. Stóru síldarbátarnir hafa
tapað V2—IVi. mi'lj. króna á sl.
ári og eru nú flestir undir hamr-
inum. Þorksveiðibátarnir hafa
alltaf tapað árlega undanfarið
og svo eru togararnir.
Sjávarútvegur nn í dag er í
fjárhagsleigri rúst. Á það rót sína
að rekja til aflabrests, ógæfta
og verðfalls afurðanna, og síð-
a.st en ckki sízt verðbólgunnar.
Frystihús, sem ekki hefur fyrir
daglegum þörfum, hvort heldur
það eru vinnulaun, hráetfní eða
rafmagn, veitir ekki atvinnu til
lengdar. Útgerðarmaður, sem
getur ekki gert upp við skips-
höfn sína, keypt olíu eða veið-
arfæri á skipið sitt, gerir það
ekki út lengi úr því. Vélarnar í
síldarverksmiðjunum snúast
heldur ekki lengi, eftir að hrá-
efnisskuldir og alls konar laus-
ar og fastar skuldir hafa hrúg-
azt upp í kring um þær.
Fljótt verður að taka málefni
sjávarútvegsins „föstum tökum“
ef ekki á illa að fara, ekki að-
eins fyrir þeim mönnum, sem í
þessu standa, heldur allri þjóð-
inni. Hér má ekki láta reka leng
ur á reiðanum. Og þó að það sé
raunalegt að þurfa að segja það
eftir öll góðu árin á undan, þá
verður fyrsta skrefið til við-
reisnar sjávarútveginum að
vera skuldaskil, það er að koma
lánamálum hans á heil/brigðan
grundvöll, lengja lánin og lækka
vextlna, og annað að búa hon-
um þann st'irfsgrundvöl'l, sem
han þarf til þess að vera rek-
inn hailalaust. Sjávarútvegur á
fslandi verður ekki rekinn með
12% refsivöxtum. Búkolla er
orðin geld. Það verður í lengstu
lög að forða þjóðinni frá böli
atvinnuleysisins með þvi að
treysta undirstöðuna.
Froskmaður um borð.
Færeyski netabáturinn Noma-
gestfur, sem er nú á þorskveiðum
við suðurströnd íslands og kom
til Reykjavíkur í vikunni hefuir
sinn eigin froskmann um borð,
ef báturinn skyldi flá net í skrúf
una.
írar í þorskastríði.
fnskir fiskimenn hafa kvartað
yfir ágengni útlendinga í land-
helgi þeirra. Hafa þeiir krafizt
þess, að írskir togarar verði vopn
aðir til þess að þeir geti varið
landhelgina. Þetta sjónarmið
var einnig setft fram í þorska-
stríðinu hér um árið.
Danskir útgerðarmenn kaupa
síldarverksmiðju.
Hinn kunni danski útgerðar-
maður Claus Sörensen hefur boð
ið 38 útgerðarmönnum í Esbjerg
að kau-pa meirihlutann atf hlutfa-
fénu í Vestjysk Sildeolie Ind-
ustri. Al'ltf hlutaféð er 860.000 d.
krónur, en það, sem útgerðar-
mennirnir kaupa, er 436.000 d. «
krónur, og er ætlunin, að með
tíð og tíma kaupi þeir allt hluta
féð.
Fiskveiðar Bandaríkjamanna
ganga saman.
Á síðastliðnu ári minnkuðu
fiskveiðar Bandaríkjamanna um
3% og er gert ráð fyrir, að þeir
þurtfi á árinu 1968 að flytja inn
helminginn af neyzlutfiski sínum.
Enskur vísindamaður ræktar
stærri rækjur.
Minningarsjóður Winston
Churehills hetf.ur veitt enskum
vísindamanni í Yorkshire styrik
fyrir að hafa fundið aðtferð til
þess að rækta rækjur, svo að þær
verði álíka stórar og humar. Vís
indamaðurinn álítur, að fyrsta
„uppskeran“ geti orðið tilbúin
innan fimm ára.
Síldveiðar Norðmanna.
Norðmenn hafa orðið fyrir
miklum vonbrigðum með vetr- '*
arsíldveiðar sínar. Fiskilfræðing-
ar þeirra voru búnir að spá því
statt og stöðugt, að súdin kæmi
um miðjan febrúar, en sáralít-
;ð hefur veiðzt, síidin stendur
djúpt, og svo hafa ógæftir bag-
að. Sjómenn bíða enn í ofvæni
eftir, hvortf göngur komi nær
ströndinni eða sldin haldi sig
áfram úti í dýpinu. En tíminn
er að fjara út. Reynir þetta mjög
á taugarnar.
„Síldin er ekki eins heimsk
og ég hefi haldið hana“ sagði
nýlega hinn gamalkunni síld-
arskipstjóri Lngvar Pálmason, og
átti þá við, hvað hún dýpkaði
á sér eftir því sem næturnar
dýpkuðu. Með öðrum orðum:
varaði sig á tækninni. Það skyldi
nú aldrei vera, að síldin tæki m
upp á því að forðast „gildrurn-
ar“ við strendur Noregs eins og
íslandsstrendur.
Til fermingargjafa
National ferðatæki frá kr. 1100.—
Siera ferðatæki frá kr. 2.480.—
National ferðaseguibönd frá kr. 3.346.—
Siera ferðaplötuspilarar frá kr. 1.712.—
Viðgerðaþjónusta á eigin verkstæði.
RADÍÓSTOFAN SF.
Óðinsgötu 4 — Sími 14131.
Byggingarfélag alþýðu
Reykja\ík
Aðalfundur félagsins verður haldinn fimmtudag-
inn 28. þ.m. kl. 20.30 í Alþýðuhúsinu, Hverfisgötu,
inngangur frá Hverfisgötu.
Fundarefni: 1. Venjnleg aðalfundarstörf,
2. Onnur mál.
STJÓRNIN.