Morgunblaðið - 07.05.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐEÐ ÞRIÖJUDAGUR 7. MAÍ 1»68

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
MERKUR ÁFANGI í
HÚSNÆÐISMÁL UM
IT'yrir nokkrum dögum voru
fyrstu íbúðir í fjölbýlis-
húsum Framkvæmdanefndar
byggingaáætlunar í Breið-
holtshverfi afhentar og munu
fleiri íbúðir fylgja í kjölfar-
ið á næstu vikum og mánuð-
um. Þar kemur í ljós fyrsti
ávöxtur einna djörfustu að-
gerða, sem ráðizt hefur verið
í hér á landi til úrbóta í hús-
næðismálum láglaunafólks.
Kjörin eru svo hagstæð, að
langflestir hinna efnaminni
félaga verkalýðshreyfingar-
innar munu hafa bolmagn til
þess að festa kaup á íbúðun-
um. Þessar byggingafram-
kvæmdir munu stuðla að
betra húsnæðisástandi í borg-
inni og lélegt húsnæði verð-
ur tekið úr notkun.
Ekki hafa enn verið gefnar
upplýsingar um raunverulegt
kostnaðarverð þessara íbúða,
en annar höfuðtilgangurinn
méð byggingaráætluninni er
einmitt sá, að lækka bygg-
ingarkostnað verulega með
fjöldaframleiðslu. Ýmsir bera
ugg í brjósti um, að marg-
víslegur undirbúningskostnað
ur sé þegar orðinn býsna mik
ill við Breiðholtsframkvæmd-
irnar, en sá kostnaður hlýtur
að dreifast á allár 1250 íbúð-
irnar, en ekki fýrstu íbúðirn-
ar eingöngu. Verður fróðlegt
að sjá endanlegt kostnaðar-
verð.
Byggingaframkvæmdirnar
eru töluvert á eftir áætlun.
Þegar samið var um þessar
aðgerðir sumarið 1965 var
ætlunin, að lokið yrði við
byggingu 1250 íbúða árið
1970 en nú er ljóst, að því
marki verður engan veginn
náð og vera má, að dráttur-
inn verði allt að tvö ár. Þótt
mörgum kunni að þykja sá
dráttur ■ aðfinnsluverður,
hljóta menn að hafa í huga,
að hér er um mjög viðamikl-
ar framkvæmdir að ræða,
sem nauðsynlegt er að takist
vel. -
Framkvæmdunum í Breið-
holti var ætlað að bæta úr
húsnæðisþörf hinna efna-
minni meðlima verkalýðsfé-
laganna. Það var hins vegar
aldrei ætlunin að þessar
framkvæmdir drægju úr
öðrum byggingaframkvæmd-
um í borginni og vonandi
verður svo ekki. En á þeim
tímamótum, þegar fyrstu
íbúðir Framkvæmdanefndar
byggingaáætlunar eru af-
hentar er ástæða til að minna
á, að nauðsynlegt er, að þau
lánakjör, sem efnaminni með
limir verkalýðsfélaganna
njóta nú, verði færð út eins
fljótt og kostur er, þannig að
unga fólkið, sem er í hinni
brýnustu húsnæðisþörf eigi
þess kost að eignast íbúðir
með sambærilegum eða svip-
uðum kjörum.
Með þeirri ábendingu er
engan veginn gert lítið úr
þeim mikilsverðu áföngum,
sem náðst hafa í lánamálum
húsbyggjenda, en vakin at-
Jiygli á, að fullnægjandi
árangri verður ekki náð,
nema hin unga og uppvax-
andi kynslóð ,eigi þess kost
að eignast þak yfir höfuðið
með lánakjörum, sem eru
svipuð og tíðkast í nágranna-
löndum okkar.
KÆRKOMIN
HEIMSÓKN
Tðnaðarmálaráðherra Noregs,
Sverre Rostoft, er í héim
sókn hérlendis um þessar
mundir en sl. haust fór
Jóhann Hafstein til Noregs
í boði norsku ríkisstjórnar-
innar til þess að kynna sér
iðnaðarmál í Noregi og er
heimsókn hins norska ráð-
herra nú til endurgjalds
þeirri för.
íslendingum er það ánægju
efni að fá svo góðan gest
frá Noregi. Raunar eru engir
jafn miklir aufúsugestir á
íslandi og einmitt Norðmenn
en heimsókn hins norska iðn-
aðarmálaráðherra, sem sjálf-
ur hefur stjórnað iðnfyrir-
tæki um tveggja áratuga
skeið er okkur sérstaklega
kærkomin nú, þar sem ís-
lenzkur iðnaður stendur um
margt á vegamótum.
Á næstu mánuðum mun
væntanlega verða tekin loka
ákvörðun um það, hvort ís-
land muni æskja. aðildar
að Fríverzlunarbandalagi
Evrópu. Sú ákvörðun er ekki
sízt örlagarík fyrir íslenzkan
iðnað og þar sem norskur iðn
aður stóð frammi fyrir sams
konar viðhorfum fyrir nokkr
um árum er fagnaðarefni að
fá hingað til lands norska iðn
aðarmálaráðherrann, sem
manna bezt getur skýrt að-
stöðu norsks iðnaðar eftir að
ild Noregs að Fríverzlunar-
bandalaginu.
Þess er að vænta, að ís-
lenzkir iðnrekendur og iðn-
aðarmenn' komist í sem nán-
ust kynni við hinn norska ráð
herra og vonandi leiða gagn-
kvæm kynni iðnaðarmálaráð-
herra þessara tveggja frænd-
þjóða til náins samstarfs á
svið iðnaðarins sem getur
orðið íslenzkum iðnaði til
góðs.

Hinar nýju bækistöðvar SHAPE, yfirstjórnar NATO í Evrópu.
í NOREGI hafa talsvert
miklar umræður verið um
NATO og áframhaldandi þátt
töku landsins í varnarbanda-
bandalaginu. Síðast í gær-
kvöldi deildu þeir próf. J.
Sannes og háskólalektorarnir
Per Maurseth og Jakob Sver-
drup um NATO hátt upp í
klukkutíma í sjónvarpinu og
nokkru áður leiddu þeir sam-
an hesta sína Torstein Eck-
hoff og Knut Frydenlun og
eiga að gera það aftur á morg
un. Þessar umræður eru þó
ekki eins og stjórnmálaum-
umræður gerast, þær eru
nökkurn veginn lausar við
áróður og miða að því að
skýra sem flesta þætti máls-
ins og svara spurningunni:
eiga Norðmenn að vera í
NATO áfram?
Hvað þá fimm stjórnmála-
flokka snertir, sem sæti eiga
á Stórþinginu, er það aðeins
einn, sem eindregið hefur
lýst andstöðu sinni við NATO
og það er Sociálistaflokkur-
inn, þ.e. Finn Gustavsen og
annar maður til. Ennfremur
er kommúnistaflokkurinn vit
anlega andstæður NATO, en
hann á engan fulltrúa á þing-
inu. Þessir flokkar fegnu
samtals 7,4% atkvæða við
síðustu þingkosningar, en
samkvæmt skoðanakönnun
Gallups hefur Gustavsen auk
izt nokkuð fylgi síðan.
Um hina flokkana er það
að segja, að líklega eru í
þeim öl'lum einstaka kjósend-
ur, sem óska að Noregur segi
sig úr NATO. Flestir munu
þeir vera í Verkamanna-
flokknum og vinstri flokkn-
um. En það er athugunar-
vert, að Verkamannaflokkur-
inn — langstærsti flokkur
landsins — og borgaraflokk-
arnir þrír, sem nú skipa
stjórn, hafa lengstum eftir
stríð átt svo að segja samleið
í utanríkismálum, en í þeim
málaflokki er einmitt NATO-
þátttakan veigamesta atriðið.
Stjórnarskiptin 1965 voru ein
göngu út af innanríkismálum
— þar var NATO ekkert
deiluatriði.
Þessyegna má gera ráð fyr
ir óbreyttri eða lítt breyttri
afstöðu stjórnarflokkanrta og
aðal-andstöðuflokksins og
verið hefur hingað til. Ætla
mætti, að afstaða de Gaulle
til NATO hefði eitthvað breytt
henni hjá sumum. En rétt er
að taka fram, að yfirleitt er
de Gaulle lítið vinsæll í Nor-
egi, ekki sízt vegna and-
styrnu hans gegn Bretum og
þátttöku þeirra í BBE, en
hún bitnar líka á Norðmönn-
um, því að þeir hafa lítið
gagn af EBE ef Bretar verða
þar ekki líka. — I öðru lagi
er bent á það, að þeim sem
um NATO hafa fjallað undan
farið, að síðan Rússar eignuð-
ust langskeyttar sprengjur,
er jafnast á við þær amerí-
könsku, sé mikilvægi varnar-
sambands V-Evrópuþjóðanna
orðið stórum minna en áður,
Bandaríkjamenn „skotizt á
yfir V-Evrópu og Atlantshaf-
ið“ og þess vegna sé lítil
hætta á að V-Evrópa yrði víg
völlur þó að til ófriðar kæmi
milli þeirra. Þó að þessar full
yrðingar byggst ekki á stað-
reyndum, enn sem komið er,
eru þær notaðar til að sanna
að NATO sé orðin úrelt stofn
un.
Þá benda NATO-andstæð-
ingarnir á, að hætta sú, sem
var á yfirgangi Sovét-Rúss-
lands árin eftir stríð sé nú úr
sögunni, en þó viðurkenna
þeir að það hafi verið NATO,
sem stöðvaði yfirgang þeirra
vesfur á bóginn. Og það þyk-
ir augljóst mál, að utanríkis-
stefna Rússa sé í dag gerólík
þeirri sem réð á Stalíns-
tímanum.
En hvað sem öllum vanga-
veltum um NATO-iþátttöku
líður, hefir norska stjórnin
ótvírætt lýst yfir því að hún
vilji ekki segja skilið við
NATO. Þann 8. marz fékk
Stórþingið boðskap frá ríkis-
ráðinu um að gert yrði ráð
fyrir áframhaldandi þátttöku.
Og í hernaðaráætlun Noregs
næstu 5 árin er gerð með hlið
sjón af framkvæmdaáætlun
NATO. Einstaka raddir hafa
heyrzt um að Norðmenn getí
orðið meðlimir áfram til eins
árs í senn, en slíkt fyrirkomu
lag á litlu fylgi að fagna.
Fylgismenn NATO í Noregi
benda á, að undanfarin 20 ár
hafi hervarnir Noregs stór-
batnað. Strandvarnavirki
hafa verið byggð og endur-
bætt, Noregur hefur eignazt
allmörg létt, nýtízku her-
skip og hraðbáta, og sam-
bandsþjónustukerfi er komið
á allri ströndinni. Margt af
þessu hefur verið gert með
stuðningi frá NATO (þ.e.a.s.
Bandaríkjunum). Fjárhags-
stuðningurinn hefur minnkað
síðustu árin og er að hverfa
úr sögunni, en um leið hafa
útgjöld Noregs til hervarna
aukizt úr 1300 upp í nær 2000
milljónir síðustu árin. Án
NATO hefðu Norðmenn varla
risið undir hervarnakostnað-
inum. -— Og það er einmitt
hann, sem oft er bent á í
NATO-umræðunum núna. Ef
Norðmenn færu sömu leiðina
og Svíar og tækju upp algert
hlutleysi, yrðu þeir að vera
viðbúnir atlögum úr öllum
áttum, en það yrði þeim um
megn. Danir sem eiga 8 sinn-
um smærra land að v^rja en
Noregur er, borga jafn mikið
fyrir hervarnir og Norðmenn
gera, eða kringum 2000 millj-
ón krónur. Svíar, sem eru hlut
láusir, borga 7000 milljónir í
hervarnir á ári. — Fjárhags-
atriðið kemur því mjög fram
í NATO-umræðunum. Ef
Norðmenn ættu að greiða
sama hervarnakostnað — mið
að við landstærð — og Danir
gera, yrðu það 16000 miiljón-
ir á ári eða hærri upphæð en
allar ríkistekjurnar eru í dag.
Það kemur ekki í ljós fyrr
en eftir umræður á þingi, hve
margir norskir þingmenn
greiða atkvæði gegn áfram-
haldandi þátttöku í NATO. En
heita má víst, að það verði
ekki nema slæðingur, því að
ólíklegt má telja að stjórnar-
andstöðuflokkurinn — Verka
mannaflokkurinn — vilji
beita atkvæðum um NATO
29. marz.
SK. SK.
til þess að sýna stjórninni
vantraust.