Morgunblaðið - 03.08.1968, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 1968
3
Læknisþjónusta í dreifbýlinu
— á aðalfundi Lœknafélags íslands
DAGANA 22. og 23. júní var
íialdinn að’alfntidar Læknafélags
íslands Að Bifröst í Borgoirfiirffi.
Formalfur félagsi ns, Arinbjörn
Kolbleinisson, sietti fundinn og
ihitti skýrslru stjórnair, ,en fund- j
anstjóri var Valg'arð Björnsson,!
Jhénaðslækniir á Hoifsósi. Fundinn
sóttu fulltrSar frá öllum sivæða
félögum á landiniu og ank þess
áheyrnarfulltrúar. I.æknajr með
ísenzkt iækningalieyfi e/m nú 391
þar af 277 búsettir á felandi og
114 búsettir erlendis. Sérfræð-
in,?ar eru 129 og skiptast þeilr
á 29 sérgr.einar. Læknakiandidat-
ár eru 72, þair iaf stairfandi á
ístandi 41 «g S1 erleindte. ís-
lenzkt Iæknpróf thafia því 463,
þar af starfandi á ísliandi 318,
•erlendfs 145. Á fundinium volru
rædd um 30 mál Lairffandi störf
lækrta og Iheilbrigðisþjóniustu í
landinu.
Læknisþjónusta í dreifbýlinu.
Eitt af veigamestu verk.efnum j
fundarins var lækndisfþjnóusta í j
dreifbýlinu, en segja má, að á
því sviði h'afi ,vandikvæði farið
vaxandi um alllangt sk,eið. Til
þesis að iraninsaka frá grunni
orsakir þesSa máls, lét. læknafé-
lagið framkvæma könniun á
starfisaðstöðu héraðslækna alls
sfaðar á landdnu, atflað var fjöl
margra upplýsingla u,m samsvair
andd atriði, ®em varða starfsað-
stöðu héraðslæknia, var t.d. gerð
athugiun á (húsakosti, tækjakosti,
fjölda íbúa í héiraðinu, stærð Tiér
aðsins, vitjaniafjarlægðum, sam-
göngum innan héraðs og við önn
ur héruð, skipun lækna undan-
farin 5 ár og fjölmörg fleiri at-
riði voru athuguð. Fullnaðarúr-
vinnslu úr skýrslum þessum er
eigi lokið en bráðabirgðaniður-
stöður sýndu, að í flestum hér-
uðum er starfsaðstaða ófullnægj
andi. Gert er ráð fyrir, að loka-
niðurstöður úr skýrslum þess-
um veiti veigamiiklar upplýsing-
ar um heppilegt fyrirkomulag á
hópsamvinnu lækna og hvar stað
setja beri læknamiðstöðvar.
Skoffanankönnun L. í. meffal
ungra lækna og læknanema
Annar þáttur varðandi vand-
kvæði læknisþjónustu dreifbýl-
is og heimilislækningar almennt.
var að kanna afstöðu ungra
lækna til heimilislækninga. Mál
þetta er í raúninni mjög tengt
vandkvæðum heimilislæknis-
þjónustu I þéttbýli. Stjórn L.í.
telur sýnilegt, að þessi vandi
verði aðeins leystur af ungum
læknum, og var því ákveðið að
láta fara fram meðal þeirra skoð
anakönnun um það, hvaða skil-
yrði þyrfti að uppfylla, til þess
að þeir yrðu fáaniegir að takast
á hendur þessi störf, og jafnvel
óska þeirra frekar en annarra
starfa, sem nú eru eftirsótt. Ár-
ið 1964 var gerð athugun á fyr-
irhuguðu starfsvali ungra lækna,
og kom þá í ljós, að einungis
einn læknir ætlaði að verða heim
ilislæknir. Aðalmarkmið skoðana
könnunarinnar 1967 var að at-
huga, hvort sérfræðingsviður-
kenning í heimilislækniingum og
stofnun læknamiðstöðva gæti
haft áhrif á þá uggvænlegu þró
un, sem athugunin frá 1964
hafði leitt í ljós. Spurningasnar
voru sendar til 45 læknanema
í síðasta hluta læknanáms, og
186 lækna, sem voru yngri en
40 ára og höfðu ekki sérfræð-
ingsréttindi. Svör bárust frá 129
eða tæplega 56% þeirra, sem
spurðir voru.
Allir nema einn töldu, að
heimilislækningar hafi framtíð-
arhlutverki að gegna. Flestir
(82%) vilja að heimilislækning
ar verði viðurkennndar sem sér
fræðilegt viðfangsefni, en 8.5%
ieru því mótfallnir.
Sérfræðingsviðurkenning í
heimilislækningum virðist geta
haft mikil áhrif á starfsval
lækna. Af þeim 77 úr hópi ungra
lækna og læknanema, sem sendu
svör, eru 41 algerlega fráhverf-
ir heimilislækningum, ef þær
njóta ekki viðurkenmingar sem
sérgrein. Standi slík viðurkenn-
ing hins vegar til boða eru að-
eins 17 þeim afhuga. Af þeim
63 læknum, sem hafa áhuga á
heimilislæknimgum, kjósa allir
nema 2 að starfa á læknamið-
stöðvum. Tveir kjósa að vinna
einir síns liðs í borg, en enginn
ætlar aff vera einsamall í hér-
affi. Hins vegar kjósa litlu færri
aðstunda heimilislækningar í
dreifbýli heldur en í Reykjavík,
ef læknamiðstöffvar eru fyrir |
hendi og heimilislækningar verða
viffurkenndar sem sérgrein.
Meira en helmingur lækna, sem
gefa kost á sér í heimilislækm-
ingar, setja læknamiðstöðvar
sem algjört skilyrði fyrir því að
leggja út í þessa grein. Niður-
staða þessarar könnunar bendir
því eindregið til þess að nauð-
•synlegt sé að stofna læknamið-
stöðvar og viðurkenna sérfræði-
lega aðstöðu heimilislækninga.
Að öðrum kosti virðist blasa við,
að beimilislækningar líði umdir
lok vegna skorts á nýliðum.
Heildargreinargerð um skoð-
anakönnun þessa verður vænt-
anlega birt í Læknablaðinu.
Hópsamvinna lækna:
Á fundinum var allmikið rætt
um læknmgamiðstöðvar, fyrir-
komulag þeirra, tækjabúnað og
rekstur. Á þrem stöðum á land
inu hefur verið settur upp vís-
ir að slíkum lækningastöðvum,
og er reynsla af þeim góð, fólks
frá sjónarmiði lækna og fólks-
ins í héruðunum. Lengst hefur
starfsemi þessi verið rekin á
Hvammstanga. Þar starfar við
lækningastöðina héraðslæknir
og. einn aðstoðarlæknir. Ráðn-
ingartími aðstoðarlækna er 3-6
mánuðir. og er eftirsótt af un.g-
um læknum að komaist þarna til
starfa. Hafa aðstoðarlæknar nú
verið ráðnir tvö ár' fram í tím-
ann, og er líklegt, að margir
muni sækja um héraðslæknis-
embættið, þegar það losnar.
Þarna er því ekki um lækna-
skort að ræða og ekki útlit fyr-
ir hann í framtíðinni.
Á tveimur öðrum stöðum
hafa nýlega verið settar upp
lækningastöðvar, en þær eru
■ekki komnar í eins fastar skorð-
ur eins og lækningastöðin á
Hvammstanga.
Endurbætur á lækpaskipulag-
lögunum.
Samkvæmt læknaskipunarlög-
unum frá 1964 var fyrst heim-
ilað að stofna lækningastöðvar
og hafa verið samdar tillögur að
reglum fyrir starfsemi þeirra. í
lögunum eru miklar takmark-
anir á stofnun slikra stöðva, en
landlæknir, Sigurður Sigurðsson,
upplýsti á fundinum, að heil-
brigðisyfirvöld hefðu í undirbún
ingi lagabreytingu sem mun ráða
bót á þessum vanda, og væri
frumvarp um þetta mál væntan-
legt fyrir Alþingi næsta haust.
Gildistöku reglugerða um starf
semi stöðvanna verður frestað,
þar til áður nefnd lagabreyting
er fram komin.
50 ára afmæli L. í.
Læknafélag íslands var stofn-
að 1918 og var því ákveðið á
fundinum að halda 50 ára af-
mælishátið á hausti komanda,
ásamt ráðstefnu um heilbrigðis-
mál, þar sem heimilislæknisþjón
usta í dreifbýli og þéttbýli verða
aðalmálið.
Muniö að áfengi og öku-
mennska fer ekki saman
VERZLUNARMANNAHELGIN
er mesta ferðahelgi ársins, þá
þjóta eftir þjóðvegunum fylking
ar bifreiða í endalausum röðum,
þétt skipaðar konum og körlum,
ungum og gömlum. Þúsundum
saman þyrpist fólkið í allar átt-
ir, úr borg og bæ, í leið að
hvíld og ró, frá önn og erli
hversdagsins.
í slíkri umferð, einmitt um
þessa helgi sem nú er framund-
an og reynslan hefur §ýnt og
sannað, að eykst ár frá ári ber
eitt bororð öðru hærra: öryggi,
En að það boðorð sé í heiðri
haft, getur gætnin ein tryggt.
Það er þeim ömurlegar lyktir
hvíldar- og frídaga, sem, vegna
óaðgæzlu, verða valdir að slysi
á sjálfum sér, ástvinum sínum,
kunningjum eða samferðafólki.
Sá sem í þær raunir ratar verð-
ur aldrei samur og jafn.
Einn mestur bölvaldur í þjóð-
félagi nútímans er áfengisneyzl-
an, ekki hvað sést með tilliti til
margþættrar og síaukinnar vél-
væðingar, á æ fleiri og fleiri svið
1 um, og þá einmitt ekki hvað síst
í hinni vaxandi umferð og þá
allra helzt á tylli- og frídögum,
Bvo sem um helgi verzlunarmanna
Það er dæmigert ábyrgðarleysi
að setjast að bílstýri undfr áhrif
um áfengis, en í hámarki stend-
ur slíkt ábyrgðarleysi, á slíkum
tylli- og frídögum sem verzlunar
mannahelgin er, þegar allir veg
ir eru krökir af vélknúnum far-
artækjum. Þá er sannarlega allr
| ar athygli þörf.
! Minnstu áfengishrif gefa haft
hinar óheillavænlegustu afleið-
ingar og á svipstundu breytt
langþráðri skemmtiför í hrylli-
legan dauðdaga eða lífstíðarör-
kuml.
i Áður en til komu hin almennu
1 farartæki nútímans — bifreiðar
nar — sem vissulega er hin
mestu þarfaþing, en þó aðeins
með stjórn algáðs hugar og
handa, var hesturinn aðalfarar
tækið, og þó að húsbóndinn væri
þá stundum „illa fyrir kallaður“
kom það síður að sök, þar sem
hesturinn var alltaf allsgáður.
En nú eru breyttir tímar og til
þeirra breytinga ber öllum hugs
andi mönnum og komum, að taka
fullt tillit.
Áfengisvarnarnefnd Reykjavík
ur skorar á alla þá sem nú
hyggja til ferðalaga um verzlun
armannahelgina, að sýna sanna
ferðamenningu, með fullkomimii
tillitssemi í umferðinni og snyrti
mennsku á dvalarstöðum, svo
sem sæmir frjálsbornu og siðuðu
fólki. En því aðeins verður það
gert, að hafnað sé allri áfengis-
neyzlu á þeim skemmtiferðalög-
um, sem framundan eru.
Eyöslnn minnkoði um 23%
Grettir Jónsson, bifreiðastjóri ekur mörg þús. kílómetra á ári.
Hann ekur nær daglega milli Reykjavíkur og Miðkots í Þykkva-
bæ, sem er 200 kílómetra vegalengd.
Vöruflutningabifreið hans er af Volvo árgerð 1966. Áður fyrr
eyddi hún 84 lítrum af dieselolíu í hverri ferð.
Eftir að Grettir hafði bætt STP bætiefnum í smurolíu og brennslu
olíu minnkaði eyðslan niður í 65
lítra eða 23 af hundraði.
Volvo flutningabifreið árgerð 1957
cyddi á þessari vegalengd 87 lítr-
um, en þegar STP hafði verið bætt
í, eyddi hún 70 lítrum.
Bifreiðastjórar!
reynið STP og sannfœrizt!
STAKSTEINAR
V erzlunarmanna-
helgin
Nú gengur í garff mesta ferffa-
helgi ársins, ungir sem gamlir
leggja land undir fót og ferðast
um landið þvert og endilangt. Á
þessu sumri hafa Æskulýffssam-
band islands og náttúruverndar-
nefnd lagt sig fram um með
áróffursherferff að brýna fyrir
ferffamönnum góða umgengni
um náttúru landsins, en fátt er
leiðinlegra, heldur en sóðaskap-
ur margra ferðamanna við þjóð-
vegi landsins. Engu er líkara, en
margir þeirra telji landið stóra
ruslatunnu og glugga bifreiðar-
innar opiff á þeirri tunnu, því að
sú sjón er alltof algeng, að sjá
fólk kasta sælgætisbréfum, flösk
um og öffru slíku út' um glugga
farartækja sinna. Þess ber að
vænta, aff áróðursherferff fram-
angreindra aðila sé farinn að
bera einhvern árangur og fólk
fylgi kjörorðinu „Hreint land —
fagurt Iand“ og reyni eftir
fremsta megni aff ganga hirðu-
lega um þá staði, er það æjir
á.
Margir hafa talið, að alvarleg-
asta hættan vegna umferffar-
breytingarinnar í hægri umferð
í vor sé einmitt úti á þjóðveg-
unum, þar sem vegir eru þröng-
ir og blindhæðir tíffar. Því mið-
ur hafa orðið nokkur umferð-
arslys úti á vegum, sem stafa
af þvi, að ökumenn hafi ekki
vikiff nægilega til hægri, er þeir
sjá annað farartæki koma á
móti sér. Ljóst er, að ekki má
á nokkurn hátt draga úr þeirri
áróðursherferð fyrir bættri nm-
ferffarmenningu, sem hófst fyrir
H-dag. Nú hefur dómsmálaráðu
neytið falið Slysavarnafélaginu
þetta starf og væntanlega verð-
ur því haldiff ötullega áfram
undir forystu þess.
Dregur til úrslita
Senn dregur til úrslita í bar-
áttunni um útnefningu forseta-
efna flokkanna í Bandaríkjun-
um. Flokksþing repúblikana
hefst á mánudag, en flokksþing
demókrata verffur síðast í ágúst.
Sú einkennilega aðstaða hefur
skapazt í bandarískum stjórn-
málum aff undanförnu að allt
fram á síðustu daga hafa yfir-
gnæfandi líkur bent til þess, að
flokksþingin bæffi mundu til-
nefna þá frambjóðendur, sem
minna fylgi virffast hafa meðal
kjósenda. Hinir, sem hlotið hafa
mest fylgi meffal almennra kjós-
enda hafa ekki hlotiff náð fyrir
augum flokksmanna sinna. Þetta
er mikill veikleiki í stjórnmála-
kerfi Bandaríkjamanna, en er
raunar ekki óþekktur annars
staðar heldur. Óneitanlega vek-
ur það athygli, að af þeim fjór-
um mönnum sem harðast berj-
ast um útnefnfngu flokkanna eru
þrír, sem einnig tóku þátt í þess
ari baráttu 1960, þeir Nixon,
Humphrey og Rockefeller. Mc
Carthy er eini frambjóðandinn
nú, sem ekki var meff í leiknnm
1960. Sú spuming vaknar hvern-
ig á því stendur aff ekki er upp
á annaff að bjóða 8 áram seinna
en sömu andlitin og 1960. Víða
um heim er fylgzt af athygli
með flokksþingunum tveimur.
Bandarikin eru svo áhrifamikil,
aff það skiptir töluverðu máli
fyrir fólk í mörgum löndum,
hverjir veljast til forsetafram-
boffs. Verffi niffurstaðan sú, þrátt
fyrir allt það sem á undan er
gengiff að valiff standi milli Nix-
ons og Humphreys, mun það ó-
hjákvæmilega valda miklum
vonbrigðum og þykja lítið val.
Hvorugur þessara manna hefur
sýnt það, aff þeir hafi til aff bera
skilning á breyttum aðstæðum,
sem krefjást breyttra viðbragða
af bálfu Bandarikjanna.