Morgunblaðið - 08.01.1969, Blaðsíða 11

MORGUNBJLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 1969.
11
PILTAR, =
cf þi() elqli uniiistuM
p'a 9 éq frirkjcna ,
Örn á siglingu við V estmannaey jar.
Cuðni Þorsteinsson, fiskifrœðingur:
Síldveiðar við austur-
strönd Norður-Ameriku
1. Inngangur.
Hér á landi hafa að undan-
fömu gengið sögusagnir uim góð
an síldarafla Þjóðverja og
fleiri þjóða við austurströnd
Norður-Ameríku. Er þess að
vænta, að marga fýsi að vita
nánar um þessar veiðar, einkum
með væntanlegri þáttöku í huga.
Þó mun eitt íslenzkt síldveiði
skip hafa haldið á mið þessi, en
árangurinn mun ekki hafa orðið
mikill enn. Höfundi þessanar
greinar bárusit fyrir stuttu
tvær ágætar greinar, sem fjalla
um veiðar þessar, einkum hvað
snertir Þjóðverja. Upplýsingar
þær, sem hér fara á eftir, eru
teknar upp úr greinum þessum,
en þeirra er getið í greinarlok.
Er það trú endursegjanda, að
upplýsingar þessar kunni að
verða íslenzkum útvegi til
gagns.
2. Veiðitími og veiðisvæði
Aðalveiðitíminn er síðari
helming ársins. Þó munu Rúss-
ar hafa veitt síld þegar í apríl-
mánuði með nokkrum árangri.
Veiðisvæðið í júlí til október nær
frá 41° til usn það bil 42° 20 N á
milli 66°20‘ og um 69°30‘ V og
hefur bezt aflast á belti sem ligg-
ur frá norðaustri til suðvesturs á
milli horna þessa svæðis. Að af
lokinni hrygningu, sem fer fram
í september og október gengur
sildin til suðvesturs og í nóvem-
ber er bezta veiðisvæðið á milli
70° og 72° V rétt sunnan við
41° N og í lok veiðitímans i
desember er veiðisvæðið sunn
an við 40° N á milli 73° og 74° V
eða skammt undan New York.
Þó bar svo við í ár (1968), að
svo til engin veiði fékkst etftir
miðjan nóvember á þessum slóð
um, en þ. 23. nóvember fannst
mikið síldarmagn út af Cape
Breton eða miklu norðar (nálæigt
45°45‘N og rétt austan við 60°V)
f desember-byrjun var þar mjög
góð veiði, en síðan hafa ekki bor
izt fréttir af aflabrögðum.
Dýpið á veiðisvæðinu er víð-
ast hvar 70—140 metrar. Þó
mun nokkur veiði vera norðan
við 42. breiddarbauginn á yfir
100 metra djúpu vatni. Botnslag
er yfirleitt slétt eða öldótt nema
á norðaustur horni svæðisins,
sem síðastliðið sumar var aðal-
veiðisvæðið, en þar er mjög
ósléttur hraunbotn með upp í 40
metra háum klettum, sem gera
veiðar nálægt botni mjög erfið-
ár.
3. Síldarstofninn
i Síldin, sem veiðist á þessum
miðum er, að þvi er talið er, af
einum og sama stofni og hrygnir
á haustin eins og áður var sagt
porðarlega á veiðisvæðinu. Með-
alsíldarlenigd þýzkra mælinga
frá árinu 1967 reyndist 30.41 cm.
Lengdardreiifingin náði frá 24
upp í 36 cm og voru 31 cm lang-
ar síldar flesitar. Samkvæmt
pólskum mælingum voru 29 cm.
langar síldar algengastar árið
1965 og 30 cm síldar árið 1‘966.
Orsök þessarar vaxandi lengdar
er sú, að veiði þessara ára byggð
ist að miklu leyti á árganginum
frá 160, sem myndaði 46% af
veiðinni 1967. Þrír næstu árgang
ar saman (1961—1063) gáfu af
sér rúm 40% af veiði sama árs.
Hins vegar virðist árangurinn
frá 1964 vera rýr.
Lenigdarmælingar frá norðaust
urhluta veiðisvæðisins 1968
sýndu 34.08 cm meðallengd, sem
eindregið bendir til þess, að ár-
gangurinn frá 1960 hafi þar enn
verið í meirihluta. Hins vegar
var síldin frá miðsvæði og vest-
urhluta miðanna greinilega
smæ,-ri eða 29.39 cm að jafnaði.
Kynþroski smærri síldarinnar
benti til þess, að hún hrygni
talsvert seinna en stærri síldin.
Fituinnihald hrygnandi síldar
1968 reyndist 16—10%.
4. Veðurlag
Segja má, að mikil veðursæld
ríki á miðum þessuim a.m.k. varð
andi vind. Vindihraði er á sumr-
in yfirleitt 1—3 vindatig og
kemst sjaldan upp í 6. Fjalla-
straumar eru veikir. Sakir mik-
ils hitamunar sjávar og lofts og
vegna vindleysis grúfir þoka
hartnær alltaf yfir veiðLsvæðinu.
Þokan er oft svo þétt, að skyggni
er innan við 30 meitrar. Af þess-
um sökum eru árekstrar daglegt
brauð, þeir alvarlegustu yfirleitt
á milli flutningaskipa og radar-
lausra austurevrópskra fiski
skipa. Annars hafa hér um bil
öll skip, annað hvort lent í smá
vægilegum árekstrum, eða slopp
ið naumlega. Þokunni mun þó
linna nokkuð með haustinu.
5. Afli og sókn
Um sókn á síldarmið þessi er
það að segja, að hún hefur auk-
izt mjög sl. ár. í ágústmánuði
síðastliðnum voru 30 vestur-
þýzk skip (þ.a. 17 verksmiðju-
togarar), 40 austur-þýzk, 70
pólsk, 160—200 rússnesk auk
nokkurra togara frá öðrum lönd-
um á miðunum. Meirihluti Rúss-
anna og Pólverjanna veiddi með
botnvörpu en hinir einungis
með flotvörpu. Engin síldveiði-
skip frá Kanada eða U.S.A. sá-
ust á miðunum. Ekkert skip
stundaði veiðar með reknetum
eða hringnót.
Árið 1967 fjölgaði vestur
þýzku togurunum, sem þessar
veiðar stunduðu, úr 2 í júlí upp
Afar/&/?
Póstsendumu^

í 6 í október, en í nóvember
voru þeir orðnir 10 og 12 í des-
ember. Heildarafli þessara skipa
nam um 26.000 lestuim. Afli á
togtíma var frá júlí fram í sept-
ember-byrjun um 4—10 lestir.
Efltir miðjan september er hrygn
ing náði hámarki, óx stundar-
aflinn upp í 11—25 lestir. í októ-
ber fengust 10—14 lestir á tog-
tíma, en í nóvember og desem-
ber smá minnkaði hann og var
einungis um 3 lestir, er vertíð-
inni lauk. Ekki er kunnugt um
stundarafla árið 1968, en daigs-
afli bvers skips í júlí var 50—100
lestir, en um það bil tvöfalt
minni í ágúst. Er hrygning hófst
jókst afli á ný. Rétt er að taka
fram, að bæði 1967 og 1968
þurftu skipin í aflahrotunum ein
ungis að toga í nokkra klukku-
tíma á dag, til þess að afkasfa-
geta frystitækja skipanna væri
fullnýtt.
6. Hegðun síldarinnar
Á sl. vertíð var síldin á sí-
flelldum göngum fram í byrjun
september og þurti því sífellt að
leiita á þessum tíma. Eftir það,
rétt fyrir hrygningu, byrjaði
síldin að róast og safnast í stór-
ar torfur. Eftir hryigningu gekk
síldin í suður að vanda, en týnd-
ist, eins og áður var sagt, unz
hún fannst mi'klu norðar eða
austur af Nova Scotia. Þó mun
óvíst, hvort hér er um sömu síld
að ræða.
Lóðréttar göngur síldarstofns
þessa eru með líkum hætti og
tíðkast hjá síld yfirleitt. Þannig
er síldin mjög nálægt botni á
daginn og er þá veidd bæði í
botn- og flotvörpur. Á kvöldin
er síldin var á uppleið bar oft
mikið á stólpalöguðum lóðning-
um og á nóttunni stóð hún oft
í þéttum vaðandi torfuim, eða
a.m.k. mjög nálægt yfirborði. Er
því mjög erfitt að toga á þessar
torfur, þar sem örðugt er að fá
vörpuopið nógu ofarlega, jafn-
vel þótt hlerarnir aðeins marri
í kafi. Þó mun hafa tekizt að
ná höfuðlínunni í um 5 metra
fjarlægð frá yfirborði.
Sjómönnum ,er þessar veiðar
stunduðu 1067 eða fyrr, sagðist
svo frá, að síld þessi væri afar
spök og auðveld bráð fyrir flot-
vörpu. Reynsla sú, er fékkst á
sl. sumri bendir þó eindregið til
annars, því að líkt og aðrir síld-
arstofnar virðist síld þessi vera
mjög stygg gagnvart veiðarfær-
um og reyndist mjög erfitt að
veiða smáar og þunnar torfur,
þar sem þær áttu jafnan auð-
velt með að forðast vörpuopið.
Hinn mkili afli, sem tekinn hef-
ur verið á þessu svæði stafar
Framh. á bls. 16
Skuldobréi
Ríkistryggð og fasteigna-
tryggð.
Kaupendur og seljendur látið
skrá ykkur.
Fyrírgreiðsluskrlfstofan
Fasteigna- og verðbréfasala
Austurstræti 14, sími 16223.
r>orleifur Guðmundsson
heima 12469.
TIL SOLU
136 ferm. íbúð við Skafta-
hlíð. Sérhitaveita, sérþvotta-
hús, tvennar svalir, tvöfalt
gler í gluggum, harðviðar-
hurðir, parketgólf og stór
bílskúr. Uppí. í síma 34925
eftir kl. 6.
VANTAR VINNU,
VINNU, VINNU
19 ára stúlka (Kennaraskóla-
nemi) vantar vinnu strax part
úr degi eða kvöldvinnu. Allt
mögulegt kemur til greina.
Upplýsingar í síma 36865 eftir
kl. 2 á daginn.
Mæður munið Mæðraþjónustuna
Mæðraþjónustan gætir bama ykkar fjóra tíma á dag.
Notið tækifærið. Opið kl. 9—7, laugardaga kl. 9—1.
MÆÐRAÞJÓNUSTAN Laugavegi 133.
Söluturn óskast
til leigu eða kaups. Til’boð merkt: „Sölutum — 6353“
óskast send Mbl. fyrir 11. 1. ’69.
Vélritunarstúlka óskast strax
Tilboð merkt: „6259“, sendist Mbl.
sem fyrst.
Keramiknámskeið
Steinunnar Marteinsdóttur
em að hefjast að nýju. — Upplýsingar í síma 34463
frá kl. 11—12 næstu daga.
Þýzku kulda
húfurnar
eru komnar
Clugginn
Laugavegi 49.
Fimleikadeild Ármanns
Æfingur hófnst
nð nýjn
mánudaginn 6. januar og em sem hér segir:
I. fl. karla mánudaga kl. 8—9, miðvikuduga kl. 9—10
og föstudaga kl. 9—10. Þjálfari Ingi Sigurðsson.
II. karla mánudaga kl. 7—8 og miðvikudaga kl. 8—9.
Þjálfari Grétar Franklínsson r
I. fl. kvenna þriðjudaga kL 9—10.30 og fimmtudaga
kl. 8—9.
II. fl. kvenna þriðjudaga kl. 8—9 og fimmtudaga
kl. 7—8. Þjálfari Olga Magnúsdóttir.
"Ath. æfingargja’d óskast greitt við innritun kr. 600.
BEZT að auglýsa í MORGUNBLAÐINU