Morgunblaðið - 11.02.1969, Qupperneq 12

MORGUMBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. FBBRÚAR 1968.
í
12
„velferðarríkinii“
PLÁSSI5 heitir í raun réttir
Gerðar, en gárungamir kalla
það stundum „velferðarríkið“
eða jafnvel Hollywood Suð-
umesja, og auðvitað er þar
með átt við að fólkinu líði
vel í plássinu. Það byggir af-
komu sína á sjónum, eins og
gerist og gengur í flestum
þorpum Suðumesja, og nú
skyldi margur halda, að held
ur væri dauft yfir atvinnu-
lífinu á staðnum, þegar sjó-
menn eru í verkfalli. En
blaðamenn Morgunblaðsins
komust að raun um annað,
er þeir áttu Ieið um Gerðar
í gær. í hraðfrystihúsi Gerða
bátanna var iðandi líf, þar
sem rúmlega 20 stúlkur unnu
að því að ganga frá nýverk-
uðum fiski í neytendaumbúð-
ir.
Við hittum að máli Matthí-
as Oddsson, verkstjóra og
spurðum hann hvernig frysti
húsið yrði sér út um fisk til
verkunar.
— Jú, sjáið þið til. Héðan
róa núna í verkfallinu tveir
bátstr á línu — Andri, sem er
38 tonn og Árni Ólafur, 22
tonna bátur, og kemur það
til af því að áhöfn þeirra er
um leið eigendur bátanna.
Auk þeirra hafa lagt hér upp
Kári og Gylfi, sem báðir eru
frá Grindavík. Þessir bátar
hafa aflað ágætlega á línuna
að undanförnu, Árni Ólafur
hefur komist upp í 6 og %
tonn, og Andri kom með 12
tonn inn á föstudag sl. og
daginn eftir með 9 tonn.
Andri er hinn mesti aflabát-
ur, og á honum róa þrír bræð
ur, miklir afla- og dugnaðar-
menn. En hinu er svo ekki
að leyna, að við höfum ekki
algjörlega farið varhluta af
verkfallinu, því að a.m.k.
einn bótur hefur stöðvazt hér
alvieg.
— Hefur vinnan verið
nokkuð stöðug hér í frysti-
húsinu?
— Já, vinnan hefur mátt
heita ágæt, þegar róið hefur
verið. Hér starfa að jafnaði
18 til 26 starfsstúlkur, og at
vinna fyrir þær hefur verið
nokkuð stöðug, nema hvað ó-
gæftir og veikindi af völd-
um inflúensu hafa stöku sinn
um sett strik í reikninginn.
— Hefur þetta verið góður
fiskur, sem frystihúsið hiefur
fengið til verkunar?
— Já, línufiskurinn, sem
við höfum fengið að undan-
förnu er bezti fiskur, er hægt
er að fá til vinnslu. Hins
vegar hefur það verið þann-
ig, að alltof fá fiskiskip
stunda þessar veiðar, og staf
ar það eflaust af því að verð
ið er of lágt á línufisk-
inum miðað við gæði hans.
íÞarna þarfnast fiskverðsá-
kvörðunin endurskoðunar,
því að Stefna þarf að að hafa
verð línufisksins svo hátt, að
sjómenn telji sér ávinning í
að stunda þann veiðiskap
fremur en annan. Mjög áríð-
andi er að efla línuveiðarn-
ar, því að engum vafa er und
irorpið að með þeim fæst
bezta hráefnið fyrir frystihús
in, og þar af leiðandi hæsta
verðið á erlendum mörkuð-
um.
ingarnar eru frá 1 lbs. upp í
15 lbs., og þannig fer þessi
gæðavara_ beint á erlendan
markað. Ég tel að það sé úti-
lokað að hafa þennan hátt á
mieð annan fisk, nema þá
helzt næturgamlan netafisk,
en heldur sjaldgæft er að fá
svo nýjan fisk úr netL Þess
vegna þarf að hlúa að lín-
unni — þeim veiðiskap, sem
við fáum mest fyrir, sagði
Matthías verkstjóri Oddsson
að lokum.
Við lögðum þessu næst leið
okkar í Sandgerði, og þar í
höfninni um borð í Andra
hittum við að máli bræðurna
Þórarin og Jónas Þórarins-
syni, en bróðir þeirra og skip
stjóri Andra, Magnús, var
staddur í Njarðvíkum í er-
indum útgerðarinnar.
Magnús og Jónas keyptu
Andra árið 1960 ásamt þriðja
manni, en tveim árum síðar
festi Þórarinn kaup á hans
Matthías Oddsson, verkstjóri.
Þorskur og ýsa hafa stóru hlutverki að gegna í íslenzku atvinnulífi, og hér má sjá þessa
þýðii^garmiklu fiskitegundir á stingjum glaðlyndra verkamanna. Ýsurnar eru í miðið og
eru í vænna lagi, eins og sjá má.
Flökin vigtuð.
Gæði línufisksins hafa í för
með sér, að við höfum núna
getað pakkað fisknum beint
í neytendaumbúðir, og það
er það, sem koma skal. Pakn
Séð yfir flökunarsalinn í hraðfr ystihúsi Gerðabátanna.
hlut. Hafa þeir bræður síðan
rekið bátinn í sameiningu,
sem nú er orðinn rúmlega 20
ára að aldri. — Við höfum
endurbætt bátinn mjög mikið
frá því að við fengum hann,
segir Jónas, — verið ákaf-
lega heppnir með hann og afl
að vel á hann.
Andri var langaflahæstur
Sandgerðabáta á síðustu ver
tið, og hefur aflað vel upp á
síðkastið, þegar gefið hefur,
að sögn þeirra bræðra. Yfir-
leitt er fimm manna áhöfn á
bátnum, en nú í verkfallinu
hafa þeir bræður aðeins ver
ið þrír á honum.
— Þetta hefur að sjálfsögðu
í för með sér miklu mieiri
vinnu á hvern einstakan, og
hver róður er svona u.þ.b.
20 tíma Stöðug vinna, með
lagningu og löndun. En það
er um tvennt að velja — að
leggja þetta á sig eða sitja
aðgerðarlaus í landi, segir
Þórarinn. — Annars másegja
að við höfum verið aðeins
þrír í allt haust á línu, og þá
fengum við eitthvað um 100
tonn í það heila.
Við spyrjum þá bræður um
veiðina nú eftir áramótin: —
Ætli við séum ekki komnir
með um 80 tonn núna. Það
hefur gefð illa á línuna,
nema rétt tvo síðuStu róðr-
ana. Gæftaleysið hefur vald-
ið því, að við komumst ekki
á djúpmiðin nema stöku sinn
um, og hefur orðið að halda
okkur á grunninum.
— Hvernig lízt ykkur á
vertíðina? Haldið þið að fiski
gengd verði sæmileg?
— Það er ómögulegt að spá
nokkru um það núna, enda
þótt maður voni hið bezta
segir Þórarinn. — Enn sem
komið er höfum við ekki feng
ið næga reynslu á djúp-
miðin til að segja til um,
hvort þar sé einhver fiskur
að ráði, þar sem við höfum
ekki getað sótt þangað nógu
oft vegna ótíðarinnar.
— Atvinnumálanefnd
Framhald af bls. 2
er ráð fyrir, að við sérstakar að-
stæður gieti verið um styrkveit-
ingar til atvinnufyrirtækja að
Tæða, vegna kostnaðar við tækni
legar athuganir og undirbúning
og til aukningar eigin fjár fyrir-
tækisins.
Enda þótt lán til atvinnufyrir-
tækja sitji í fyrirrúmi, munu lán
þó einnig veitt til opinberra fram
kvæmda. Mun þetta einkum gert
I því skyni að flýta fyrir fram-
kvæmdum, sem veita verulega
atvinnu og hafa mikla þýðingu
fyrir framtíðarþróun atvinnulífs
á staðnum. Er ætlaZt til, að slík
lán geti yfirleitt endurgreiðst til
tölulega fljótt af reglulegum fram
lögum ríkis eða sveitarfélaga eða
af venjulegu lánsfé.
Umsóknir um lán og styrki
skulu sendast Atvinnumálanefnd
ríkisins, c/o EfnahagsStofnunin,
Laugavegi 13, Reykjavík. Afrit
af umsókninni skal sent for-
manni atvinnumálanefndar hlut-
aðeigandi kjördæmis, sem einnig
mun, ef þess er óskað, taka við
umsóknum og koma þeim áleið-
is til Atvinnumálanefndar ríkis-
ins. Við umsóknir atvinnufyrir-
tækja skal nota eyðublöð At-
vinnujöfnunarsjóðs, en þau er
imnt að fá sjá Atvinnujöfnunar-
sjóði, Laugavegi 77, Reykjavík, í
EfnahagsStofnuninni, hjá for-
mönnum átvinnumálanefnda
kjördæmanna og einnig, þar sem
sérstaklega stendur á, fyrir milli
göngu einstakra nefndarmanna.
Við umsóknir um lán til opin-
berra framkvæmda skal ekki
nota sérstakt eyðu'blað, heidur
gera grein fyrir umsókninni í
bréfi til Atvinnumálanefndar rík
isins með afriti til formanns hlut
aðeigandi kjördæmanefndar, sem
einnig veitir slíkum umsóknum
móttöku, ef þess er óskað. Kjör
dæmanefndirnar, Atvinnujöfnun
arsjóður og Efnahagsstofnunin
munu veita væntanlegum um-
sækjendur allar frekari upplýs-
ingar eftir því, sem óskað er.
Athuganir á umsóknum munu
framkvæmdar af starfsmönnum
Atvinnujöfnunarsjóðs og Fram-
kvæmdasjóðs og af öðrum opin-
berum aðilum eftir því, sem við
á. Stefnt verður að því, að at-
huganir taki sem skemmStan
tíma, og aíhuganir á þeim fram-
kvæmdum gangi fyrir, sem vænt
anlegar eru til skjótrar atvinnu-
aukningar. Álits hlutaðeigandi
kjördæmanefndar verður ætíð
aflað og umsagnir ræddar við
hana eftir því, sem tilefni gefst
til. Lán eða styrkir verða ekki
veittir, ef fyrir liggur neikvæð
umsókn kjördæmanefndar.
Atvinnumálanefnd ríkisins
mun taka öll þau mál, er þýð-
ingu hafa fyrir atvinnuástandið,
til umræðu og athugunar og gera
um þau tillögur eftir því, sem
ástæða er til. Sérstaklega mun
nefndin kanna álit og tillögur
frá atvinnumálanefndum hérað-
anna um aðgerðir til aukningar
atvinnu. Á fundum nefndarinn-
ar að undanförnu hafa þær hug
myndir og tillögur, er fram
komu á ráðstefnunni með héraðs
nefndum, verið til umræðu, en
frá þeim nefndum er að vænta
ítarlegri upplýsinga og tiLlagna
á næstunni. Þá hefur nefndin
haft til athugunar og umræðu
þær ráðstafanir til að auka rekstr-
arfé fyrirtækja og flýta lánveit
ingum, sem nú eru komnar til
framkvæmda".