Morgunblaðið - 04.03.1969, Blaðsíða 14

14
MORGTMBILAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. MARZ 1969.
JltagMlt&Ifttoifr
tj!tgleSa!n.di H.f. Árvafcui*, ÍReyfcja'VÍÍk.
Fnamfcvæmdaiaíj óri HaraJdur Sveinsaon.
■Ritetjórai? Sigurður Bjamjaaon frá VlgW.
Matjttóas J’oihaiunessien.
Byjólfur Konráð Jónsaoon.
BitstjómarfuIItrúi Þorbjöm Guðmundsson-.
FréttaBtjóri Björn Jóhannssorc.
Auglýsingaistjöri Árni Garðar Krisfcinason.
Eitstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sámi 10-109.
Auglýsingar Aðalstræti Ö. Sími 22-4-BO.
Áakriftargjald kr. IBO.OO á mánuði irmanila!n.ds,
í lausasiöiu; ikr. 10.00 eintakið.
SAMNINGALEIÐIN
VERÐI REYND TIL
ÞRAUTAR
Cjíðastliðinn föstudag var
^ skipuð sáttanefnd að
tilmælum Torfa Hjartarson-
ar, sáttasemjara ríkisins, til
þess að fjalla um þær kjara
deilur, sem nú standa yfir og
vísað hefur verið til sátta-
semjara. Augljóst hagræði er
að slíkri skipan nú, þar sem
margir aðilar eiga hlut að
máli og einstakir nefndar-
menn geta skipt með sér
störfum.
í sambandí við kjaradeilu
verkalýðssamtakanna og
vinnuveitenda er sérstök
ástæða til að leggja áherzlu
á þá staðreynd, að viðræður
aðila hafa einungis staðið
mjög skamma hríð og raun-
verulegur skriður hefur ekki
komizt á þær fyrr en nú um
helgina, er sáttanefndin tók
til starfa.
Öllum er ljóst, að miklir
erfiðleikar verða á því að ná
samkomulagi, en hins vegar
ber að leggja höfuðáherzlu
á, að samningaleiðin verði
reynd til þrautar, áður en til
alvarlegra aðgerða kemur af
hálfu verkalýðssamtakanna.
Nú berast fregnir um, að ein
stök verkalýðsfélög hafi afl-
að sér verkfallsheimilda eða
hafi slíkt í undirbúningi. I
sjálfu sér er ekkert óeðlilegt
við það, að forustumenn
verkalýðssamtakanna telji
sér nauðsynlegt að hafa í
höndunum heimild til verk-
fallsboðunar. Verkfallsboð-
anir eru nú einu sinni tæki
verkalýðsfélaganna til þess
að herða á kröfum sínum.
Á hinn bóginn verða for-
ustumenn verkalýðsfélag-
anna að gera sér ljóst, að
hvorki þeirra eigin félags-
menn né landsmenn yfirleitt,
munu skilja réttmæti slíkra
aðgerða, ef til þeirra verður
gripið, áður en samninga-
leiðin hefur verið reynd til
þrautar. Þjóðin öll á svo
mikið í húfi að ekki komi til
nýrra átaka á vinnumark-
aðnum eftir langvarandi sjó-
mannaverkfall, að það er
eðíileg krafa, að til þeirra
aðgerða verði ekki gripið af
hálfu verkalýðsfélaganna,
fyrr en allar aðrar leiðir hafa
verið reyndar til þrautar.
Af þessum ástæðum verð-
ur að vænta þess, að sátta-
nefndin fái verulegt svig-
rúm til sinna starfa og að
þessi erfiða kjaradeila leys-
ist á farsælan og sanngjarn-
an hátt fyrir alla aðila — og
þjóðina í heild.
FRJÁLST VERÐ-
LAG - EFTIRUT
MEÐ HRINGA-
MYNDUNUM
Á aðalfundi Kaupmannasam
takanna í síðustu viku
urðu miklar umræður um
verðlagsmál. Enginn getur
lokað augunum fyrir þeirri
staðreynd, að verzlunin hef-
ur nú um nokkurt skeið bú-
ið við mjög ströng verðlags-
ákvæði, sem hafa orðið
verzluninni sífellt óhagstæð-
ari síðustu tvö árin. Jafn-
framt hefur hagur verzlun-
arinnar verið rýrður mjög
vegna þess, að henni hefur
ekki verið leyft að hækka
verð á birgðum til samræmis
við raunverulegt innkaups-
verð þeirra eftir gengisbreyt-
ingarnar á síðustu tveimur
árum.
Ströng verðlagsákvæði hafa
lengi verið trúaratriði hjá
áhrifamiklum öflum í þjóð-
félaginu, en tvímælalaust
hafa augu manna opnazt fyrir
því að undanförnu, að til lang
frama er það launafólki ekki
til hags, að atvinnufyrirtækin
og þ.á.m. verzlunin fái ekki
að hagnast með eðlilegum
hætti. Slíkt kemur einungis
niður á þjónustu við neytend
ur og veldur því, að verzlunin
verður að draga saman seglin
og segja upp starfsfólki.
Fyllsta ástæða er til að
ætla, að vaxandi skilningur sé
á því í verkalýðshreyfingunni
ekki síður en hjá öðrum, að
til langframa verður hagur
neytenda bezt tryggður með
frjálsu verðlagi, en jafnframt
ströngu eftirliti með því að
ekki myndist samtök um að
halda uppi ákveðnu verðlagi
á tilteknum vörum eða að ein
stakir aðilar fái einokunarað-
stöðu í vissum greinum, svo
að frjáls samkeppni þrífist
ekki af þeim sökum.
Á aðalfundi Kaupmanna-
samtakanna kom fram, að frv.
um slíka löggjöf hefur þegar
verið undirbúið og er nauð-
synlegt að það verði lagt
fram, enda hefur þróunin á
hinum Norðurlöndunurn
stefnt í þessa átt og gefizt
vel.
Frú Golda Meir lítur yfir Þingvelli á meðan á Islandsdvöl Iiennar stóð í maí 1961.
Golda Meir á litríkan ferii að baki
Hinn nýi forsœtisráðherra ísrael tók
þátt í baráttunni frá upphafi
— íslandsheimsókn 1961
FRÚ Golda Meir, sem nú er
orðin forsætisráðherra fsra-
el og þar með önnur konan,
sem gegnir embætti forsætis-
ráðherra í heiminum í dag
(hin er frú Indira Gandhi,
forsætisráðherra Indlands), er
nú nær 71 árs að aldri. Hún
fæddist í Kiev 3. maí 1898, cn
fluttist snemma til Bandaríkj-
anna og hlaut menntun sína
að mestu í því landi. Mun fjöl
skylda hennar hafa átt erfitt
uppdráttar í Rússlandi keis-
aratímabilsins og fluttst hún
« því til Bandaríkjanna er
Golda Meir var 8 ára.
19 ára gömiul heyrði Golda
Meir í fyrsta sinn David Ben
Gurion tala, er hann var á
ferð um Bandaríkin ásamt
!vini sínum og samíherja, Ben-
Zvi. Þeir voru þá ungir að ár-
um og voru að safna liði und-
ir merkjum hugsjónar sinnar.
Síðar varð Ben Gurion for-
sætisráðiherra ísrael, og Zvi
forseti landsins.
Golda Meir áfcvað þá að
helga sig óskipta endurheimt
hins forna ættlands Gyðinga.
I Hún gekk að ei-ga mann að
' nafni Morris Meyerson (árið
194-8 tóku þau upp heþreska
nafnið Meir) og fluttist með
honum til Palestínu 1921. Þau
settust að í byggð frum/byggja
frá Rússlandi, í mýrlendi þar
sem mýrarkalda herjaði á ítoú
ana. Af 40 manns, sem þar
bjuggu, voru að-eins átta kon
ur. Ári síðar var Golda Meir
kjörin fulltrúi í verkalýðsráð
Gyðinga, sem stofnað hafði
verið 1920. Þrátt fyrir mikla
örðugleika og mótlæti, sem
þau hjón þurftu að þola á
þessum árum, er frú Meir
engu að síður þeirrar skoðun-
ar að þau hafi verið hamingju
sömustu ár aevi hennar.
Fjölskyldan flutti til Jeni-
salem 1928 og varð frú Meir
þar kjörin ritari verkalýðs-
nefndar 'kvenna. Árið eftir
hófu Arabar óeirðir í Palest-
ínu enn á ný og gekk Golda
Meir þá í neðanjarðarhreyf-
ingu Gyðinga í Palestínu. Ári
síðar hélt hún aftur til Banda
ríkjanna og var þar í tvö ár
við skipulagningu á samtök-
um Gyðingakvenna. Þegar
hún kom aftur heim til Palest
ínu var hún kjörin í fram-
kvæmdaráð Alheimssamtaka
Gyðinga.
í heimsstyrjöldinni síðari
studdi frú M-eir stefnu Ben
Gurions: „Við munuim berj-
ast í stríðinu eins og engin
hvít bók væri til, og við mun
um berjast gegn hvítu bók-
inni eins og ekki væri nein
styrjöld“. (Hvíta bókin var
yfirlýsing Breta frá 1939, sem
koma skyldi í veg fyrir flutn
ing Gyðinga til Palestínu).
Þegar stefnu „Hvítu bókar-
innar“ var haldið til streitu
að styrjöldinni lokinni og hlið
um Palestínu var lokað fyrrr
þeim Gyðingum, sem sluppu
lífs úr vítisbúðum Hitlers,
stirðnaði mjög samband Gyð-
inga og brezku umboðsstjórn
arinnar í Palestínu. Þegar leið
togar Gyðinga voru handtekn
ir 1946, tók Golda Meir við
stjórnmálaforustunnL
Er Íaraelsríki var stofnað
1948 var hún því þegar OTðin
vel þekkt með þjóð sinni. 10.
maí, fjórum dögum fyrir
stofnun Ísraelsríkis, sat hún
leynifund með Abdufllah, Jór-
daníukonungi lí því skyni að
gera síðustu tilraun til þess
að koma í veg fyrir styrjöld.
Hún var önnur tveggja
kvenna, sem undirrituðu hina
sögulegu sjál'fstæðisyfirlýs-
in.gu í-srael. Mánuði síðar var
hún tilnefnd fyrsti sendiherra
lands síns í Mos'kvu, en var
kvödd hei-m ári síðar til að
taka við stjórn atvinnumála-
ráðuneytis ísraels, sem sjá
átti um opintoerar fram-
kvæmdir, húsbyggingar og
starfsfræðslu mörg hundruð
þúsunda innflytjenda frá Evr
ópu og Arabalöndunum. Að
þessu vann hún þrotlaust í sjö
ár, en var þá beðin að taka að
sér embætti utanríkisráð-
herra. Því starfi gegndi hún
frá því í júní 19&6 þar til
í janúar 1966. Siðan hefur hún
verið aðalritari Mapi-flokks-
ins, eða Verkamannaflokksi-
ins, sem er öflugasti stjór.n-
málaflokkur landsins.
IIEIMSÓTTI ÍSLAND 1961
Frú Golda Meir hefur einu
sinni heimsótt ísland, í maí
1961, er hún var utanríkisráð
herra ísrael. í viðtali, sem birt
ist við hana í Mtol. við lok
Framhald á bls. 5

ÞRÓTTMIKIÐ
STARF
Cl. miðvikudag efndi Heim-
dallur, félag ungra Sjálf
stæðismanna til almenns borg
arafundar um mjólkursölu-
mál og var troðfullt hús á
þeim fundi. Sl. laugardag
efndi Heimdallur til fundar
um íþróttamál í Reykjavík og
var þar einnig húsfyllir. Þar
urðu miklar umræður og stóð
fundurinn á fimmta tíma. Sl.
sunnudag stóð Heimdallur
svo að kappræðufundi með
ungum Framsóknarmönnum
og var þar húsfyllir og yfir-
gnæfandi meirihluti fundar-
manna ungir Sjálfstæðis-
menn.
Þessi velheppnuðu fundar-
höld Heimdallar á örfáum
dögum sýna, að mikill þrótt-
ur er nú í starfi ungra Sjálf-
stæðismanna í Reykjavík, og
er fyllsta ástæða til þess að
hvetja þá að halda áfram á
sömu braut.