Morgunblaðið - 14.03.1969, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 14.03.1969, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ, FöSTuDA ;UR MARZ 1960 23 Baldvin Dungal — Minningarorð ÞAð ER tæplega ástæða til að kalla það yfirlæti, þó fullyrt sé, að íslendingar eigi á mörgum sviðum forustumenn á borð við önnur lönd, þrátt fyrir mann- fæðina. Hitt er auðskýranlegt, að þegnar svo lítillar þjóðar, hafa ekki átt tækifærum að fagna á borð við hinar fjölmennari, að lyfta undir sína menn, og vekja með þeim sjálfstraust, að hefja sig upp yfir einangrun og ver- aldarbasl. Afrek þeirra sýnast kannski ekki ævinlega augljós, eð.a í hlutfalli við erfiði. Meðal margra afburðamanna úr hópi jafnaldra minna, eru mér fáir minnisstæðari en þeir bræð urnir Níels og Baldvin Dúngal. Þessir harðduglegu og ljóngáf- uðu menn, hvor á sínu sviði, hefðu sannarlega átt það skilið, að fæðast með stærri þjóð og ríkari. Mannkostir þeirra voru fjölmargir og sláandi. Þeir voru hreinir og beinir í öllum skift- um og afdráttarlausir. Þeir voru áreiðanlegir, og umfram allt mikl ir drengskaparmenn. í fjármál- um, smáum sem stórum, stóð h*vert orð þeirra eins og stafur á bók. (Ég hefði átt að fara meira í smiðju til þsirra). í mannmörgu þjóðfélagi hefðu þeir orðið auð- menn, stórframkvæmdamenn, og vísindamenn á mælikvarða stór- þjóða. Staðfesta þeirra var svo rótgróiin, þrátt fyrir vakandi sjón á fjölbreyttni lífsins og ólg- andi lífsþorsta. Skörp eðlisávís un, með hagsýni og framsýni í broddi, hélt ávallt um stjórnvöl- inn, að hinir dásamlegu íslenzku munaðarseggir í sálinni, léku ekki lausum hala. Það var ávallt siglt milli skers og báru, og þó djarft siglt. Já, hagsýni og framsýni, bland að hóflegri bj.artsýni voru eig- inleikar sem Baldvin Pálssyni voru í blóð bornir. Enginn mann- legur máttur gat dregið hann útí óviss ævintýri, ekki neins- konar túnglkapphlaup eða ab- súrdisma, sem hér lýsir sér gjarn an í ómótstæðilegri þörf að reisa sjúkrabyggingar í gleðiihúsastíl og banka sem minna á leikfanga verzlanir í stórborgarúthverfum. Raunsæi í beztu merkingu þess hugtaks, var orð, sem Baldvin þekkti og skildi. Hér er stundum verið að reyna að telja fólki trú um, að fjár- málavi't sé aðeins leikni í hrekkjabrögðum. Þessi sundraða þjóð hefur sarmarlega og illi- lega fengið að kenna á þessum grillum. En gáfur gefur sér eng- inn sjálfur, og það er ekki hægt að læra að vera gáfaður. Fjár- málavit er náðargáfa, eins og hver ön.nur Guðs gjötf o.g hag- sýni er ekki ævinlega sama og hagfræði, lærdómur annað en hæfileiki. Traust þjóðfélag bygg ist ekki síður á hæfileikum en lærdómi. Hugkvæmni, hagsýni, framsýni, eru orð sem sjaldan er gripið til nú á dögum, því miður. Þau hafa úrelzt í lær- dómskapphlaupinu, og því er nú komið hér sem komið er. Vinátta okkar Baldvins Páls- sonar er gömul og gróin, og stóð föstum rótum. Við sátum hlið við 'hlið á skólabekk og eyddum sam an flestum stundum okkar á ár- unum, sem við vorum saman í skóla. Og við urðum aldrei við skila eftir það, þó við Níels bróð ir hans, og bezti vinur — þeir bræður voru ákaflega samrýmd ir og tengdir sterkum böndum — ættum fleiri stundir saman. Það sem dró okkur Baldvin mest hvern að öðrum hin síðari árin, var mjög frumstæð tilfinn- ing okkar beggja fyrir gróðri og náttúru. Við höfðum báðir alla tíð mikið yndi af skógrækt og tengsli okkar við mold og grjót var af líkum toga. Kæri gamli vinur. Það var ekki löng leið að ganga spölinn frá Vestuirgötu 10 og yfir að Stýrimiannas'kólanum á árunum kringum 1920. Það var farið beint yfir túnin, því þetta var þá ekki neinn stórbær. En þessi spölur reyndist okkur oft furðulangur. Við þurftum oft að stoppa, fara smákróka, og það gerðist vissu- lega oft margt eftirminnilegt á þessarri rómantísku kindagötu, kannski meira en gerist hjá öðr um á allri leiðinni frá Kefla- vík til Nýju Jórvíkur. En við vorum þá ábyrgðarfullir þegnar þjóðfélags, sem átti alla framtíð- ina fyrir sér, ekki síður en í dag, og sjálfir allt ógert. Og þó við ættum þá enn engan aur, vorum við ekkert kvíðandi vegna framtíðarinnar, við vissum að hún var undir okkur sjálfum komin, ef Guð leyfði okkur að lifa við góða heilsu. Við vorum báðir bundnir sömu boðorðum að heiman, að við ættum að hjálpa okkur sjálfir, þá sæi forsjónin um annað veganesti. Það er stórt skarð nú. Bald- vin kæri, þar sem þú sást og starfaðir oftast langan vinnudag Ég sendi í dag innilegar sam- úðarkveðjur til frú Margrétar, og Sigrúnar, Gunnars og Páls Halldórs. Sílks heimilisföður sem þú varst, er gott að minnast þeg ar að þrengja minningar og söknuður. R.J. OKKUR VINI Baldvins Pálsson ar Dunigals setti hljóða, er við fréttum andlát hans. Ég hafði kvatt hann glaðan og fullan á- huga, er hann var að leggja af stað í sína árlegu ferð á kaup- stefnu erlendis til undirbúnings viðskifta komandi tíma. Slíkar ferðir hafði hann farið í mörg ár, margoft í fylgd með góðum vin- um •sínum, sem gjarnan sækja i slíkar vörusýningar. Okkur gat ekki órað fyrir því, að ferða- lok yrðu að þessu sinni með öðrum hætti en að undanförnu. En þetta fór á annan veg. Vinátta mín við Baldvin og vegir kokar lágu saman frá frumbernsku, bæði vegna frænd semi og félagsskapar. Margra góðra endurminninga og gleði- stunda er að minnast frá sam- vistum við hann. Vaninn deyfir oft eftirtekt vora og vér venjumst um- gengni við menn án þess að draga upp nákvæma mynd "af því, hver séu hin markverðustu séreinkenni í skaphöfn og per- sónuleika þeirra. En það er oft ekki fyrr en vér kveðjum vin hinni hinztu kveðju, að oss birt- ast í skýru ljósi hinir sönnu og djúpstæðu eiginleikar hans. Hjá Baldvini kynntumst við flestu af því, sem prýða má góð- an dreng. Hann var hreinlynd- ur að eðlisfari og lærði aldrei að hræsna, né að víkja af götu sannleikans. Aldrei valdi hann sér félaga eftir mannvirðingum, frekar mannkostum. Hann var fæddur með óvenju ríka til- hneigingu til greiðasemi og hjálpfýsi og ótöld eru þau til- felli, er hann lagði á sig erfiði til að leysa annarra vanda, ekki til að vænta endurgjalds, held ur af meðfæddri hvöt til hjálp- ar. Öllum sem þekktu Baldvin var kunnugt um hans mikla dugnað og starfsgleði, ekki að- eins í hans daglegu skyldustörf um, heldur og í hans frístunda- skemmtun. Hvergi undi hann sér betur en við að yrkja garðinn og erja jörðina í sínum laufi prýdda lundi við Þingvallavatn. Við vinir hans minnumst þaðan óteljandi ánægjustunda og hans frábæru gestrisni. Þar naut hann samstöðu sinnar einstöku konu. Baldvin var hamingjumaður. Hann ólst upp á góðu heimili við ástríki foreldra. Hann eignaðist konu, sem er óvenjulegum mann kostum búin, og með henni þrjú mannvænleg börn. Ekkert gefur skýrari spegil- mynd af samheldni og göfugu samstarfi í góðu og hamingju- sömu hjónabandi, en skynsam- legt uppeldi barna. Siðfáguð, ást úðleg og vel gerð börmn eru fegurst vitni þess að hafa hlotið þann arf, sem hverju þjóðfélagi er mest þörf á, þann msnning- ararf, sem þeim Margréti og Baldvini tókst svó vel að skapa. Með mildri umhyggju tókst þeirn svo vel á því sviði, að af bar, hve einlæg vinátta og virðing ríkti milli foreldra og barna. Því er söknuðurinn enn sár- ari, en hamingjan að eiga miklu barnaláni að fagna og einskis nema góðs að minnast, er styrk- ur mikill hverri göfugri konu. Og börnunum ungum, sem nú eru að leggja út á lífsins braut, er veganestið ómetanlegt, sú gjöf in að hafa átt svo góðan föður. Sveinn B. Valfells. BALDVIN PÁLSSON Dungal kaupmaður hafði dvalist erlend- is aðeins örfáa daga í sínum ár- legu viðskiptaerindum þegar frétt barst um veikindi hans og að hann hefði verið lagður á sjúkrahús. Þrem dögum síðar barst svo andlátsfregn hans. Hér sannaðist það eins og ótal sinn- um áður, hversu lítið vér menn vitum á hverjum tíma hvar vér erum staddir á ævinnar vegi, oig verður líklega ekki öllu heppilegar um hnútana búið í því efni. Með Baldvin er horfinn sjón- um einn þeirra Reykvíkinga, er á undanförmuim áratuguim hafa sett sinn svip á bæinn með per- sónuleik sínum og verzlunar- rekstri. Svo að segja sérhver Reykvíkingur sem kominn er á legg, kannast við ritfangaverzl- unina sem heitir Penninn og Baldvin í Pennanum, og þau nöfn eru líka kunn fjölda manns um land allt. Ég rek hér ekki æviatriði Baldvins kaupmanns, enda skort ir mig fróðleik til þess, en það munu aðrir gera, sem hafa til þess betri þekkingu. Þessar ör- fáu línur ber því að skoða sem þakklætis og kveðjuorð kunn- ingja og samferðamanns um rúm lega síðastliðinn áratug. Það var öllum sem til þekktu augljóst, að Baldvin var prýðis- vel gáfum gæddur, svo sem hann átti ríkulega kyn til. Bókvís var hann og kunni góð skil á mörgu og bar með sér það einkenni gáfu manna, að hafa ávallt á takteinj um umtalsvert efni, bæði til gagns og gamans. í skoðunum var hann einarður og hispurs- laus í tali. Höfðingi var hann heim að sækja og gestgjafi ágæt- ur. Kom það fram greinilega hvort heldur var á hans fallega heimili á Miklubraut 20 eða í sumarbústað hans, Birkiihlíð við Þingvallavatn. Á sumarbústaðn- um hafði hann miklar mætur og dvaldist þar með fjölskyldu sinni og oft með fjölda gesta hverja stund sem hann mátti því við koma. Er þar nú vaxinn, fyrir hans atbeina, mikill og fríður trjálundur, sem vottar fegurðar skyn og framtakssemi eigandans. Ég hygg, að fegrun þessa stað ar og bátsferðir á Þingvalla- vatni hafi verið hans kærasta tómstundaiðja. Sama er að segja um heimilið á Miklubraut 20. Þar var fyrirkomulagi öllu úti sem inni hagað af smekkvísi og myndarskap. Og í öllu þessu naut Baldvin uppörvunar, leið sagnar og stjórnsemi mikilhæfr ar og samhentrar eiginkonu. Það er almannarómur, sem eng inn mun bera brigður á, að Baldvin væri .alveg framúrskar- andi nærfærinn og skylduræk- inn heimilisfaðir. og það er líka almæli að hann væri vel virtur af starfsmönnum sín- um og vimsæll í þeirra hópi. Jafn hliða því að hann var að allra dómi mikill forsjármaður var hann og hreinskiptinn og áreið- anlegur í öllum viðskiptum og var þar með sjálfum sér og stétt sinni til sóma. Ég hef gilda á- stæðu til þess að ætla, að Bald- vin hafi reynzt þeim, sem til hans leituðu, bæði hollráður og hjálpsamur. • Við fráfall hans er vissulega mætum manni á bak að sjá. Eftirlifandi eiginkonu Bald- vins, frú Margréti og börnum þeirra hjóna, Sigrúnu, Gunnari og Páli sem öll eru á æskuskeiði, sendi ég sameiginlega alúðar- fyllstu samúðarkveðjur. G.J. ÞEGAR ég kvaddi mág minn Baldvin, kvöldið áður en hann fór til Þýzkalands, bjóst ég ekki við að þetta yrði siðasta hand- takið. En oft er skammt á milli lífs og dauða og svo var í þetta skifti. Með þessum fáu orðum vil ég þakka Baldvini, fyrir þá aðstoð sem hann veitti mér er ég bjó á heimili þeirra hjóna og þurfti .hjálpar við. Baldvin var stór á velli og hann var einnig stór og sterkur þegar á reyndi. Ég lýk svo þessum fáu orðum með ósk um að heimili háns megi vegna vel og gæfan fylgi hinum unga syni hans, sem fór til fundar við föður sinn strax og fréttist um veikindi hans og mun nú setjast í sæti föður síns. Beztu þakkir fyrir allt. INGA. Baldvin Dungal Bernskuminningar — bróður- kveðja. Bernskumiinningar eru oft og tíðum það ljúfasta sem við eig- um, en þær geta líka verið sár- sauka blandnar og ekki sízt af þeim sökum tek ég mér nú penna í hönd til þess að varpa nokkru ljósi á bernsku bróður míns, nú að leiðarlokum. Af sex bræðrum vorum við Baldvin í mið ið, hann tæpum tveim árum eldri en ég, fæddur 24. júlí 1903, en ég í júní 1905. Það lætur því að líkum að tveir bræður á jafn- líku skeiði eins og við Baldvin höfum átt mörg samskipti sem, ef allt hefði verið með felldu, hefðu orðið mjög á annan veg en varð. En þegar Baldvin mun hafa ver ið átta ára gripu örlaganorn- irnar í taumana og ófu honum þann örlagavef, sem gerbreytti lífi hans. Ólánið, sem Baldvin varð fyrir var það, að blásteins- upplausn helltist inn í vit hans, svo að hann varð blindur, mál- laus og heyrnarlaus í nokkra sólarhringa. Mál og sjón fékk hann aftur skömmu síðar, en heyrnina aldrei, nema að litlu leyti, og bagaði heyrnardeyfð hann til dauðadags, eins og all- ir er hann þekktu hafa sjálf- sagt orðið varir við. Hann missti algerlega heyrnina á öðru eyr- anu og fékk aðeins takmarkaða heyrn hins eyrans. Það getur hver sagt sér sjálfur hvílíkt böl slíkt áfall hefur verið fyrir átta ára dreng, en aldrei minnist ég þess að bróðir minn kvartaði, hann bar sinn harm í hljóði eins og sönnu karlmenni sómdi. Þessi karlmennska hélzt ósvikin til dauðadags. Baldvin var að eðlisfari félags lyndur og fjörmikill drengur, en eftir slysið fór hann að draga sig í hlé, lék sér ekki með okk- ur hinum krökkunum, eins og hann hafði áður gert, hann varð einrænni, fór sínar eigin leiðir. Ég minnist þes* að oft sat hann að bókalestri þegar við hinir krakkarnir vorum að leikj um. Hann varð öðruvísi en við hin börnin, fann sér eitthvað til dundurs, fór snemma að dútla við frímerki m.a. Það er því ekki ofmælt um Baldvin, að hann hafi snemma byrjað að finna upp á einhverju, sem yrði honum bæði til gamans og gagns. — Já, undarleg er þessi tilvera, en átti ekki hin mikla ógæfa sem hann varð fyrir í bernsku, einmitt sinn þátt í því að hann varð þessi eljumaður, sem hann reyndist alla sína ævi daga? Og sá, sem vill segja sannleikann um Baldvin bróður minn, hann hlýtur, fyrst og fremst að segja að honum hafi aldrei fallið verk úr hendi. En það er sitt hvað að vera vinnu- samur og að vera afkastamaður. Hið síðara var Baldvin svo að af bar. í vinnuafköstum var hann raunverulega margra manna maki, eins og nú mun fyrst koma áþreifanlega í ljós, þegar starfs krafta hans gætir því miður ekki lengur. Það verðui erfitt að fara í fötin hans og ekki á færi neins eins manns. íslenzka máltækið segir: Ber er hver að baki nema sér bróður eigi, og um sann- leiksgildi þessarra orða get ég bezt dæmt sjálfur. Hann var sannur vinur í raun. Baldvin var gjörhugull, traustur og með afbrigðum nákvæmur, stórtæk- ur og veitiull. En 'hann var líika ákaflega viðkvæmur í lund og miátti eklkert aiumt sjá og átti oft frumkvæði að bæta úr ef böl eða erfiðleiikar steðjuðu að hjá öðr- uim. Þessar fátæklegu línur eru aðeins tregablandnar hugrenning ar, vegna þessa sviplega frá- falls þíns, bróðir minn Baldvin, því að bróðurtregi verður aldrei á torgin borinn heldur varðveitt ur undir barmi. En þau eiga þó um sárast að binda konan þín og börnin, því að annan eins heiimilisstólpa getur vart hér á þessari jörð og þú varst. Eins og þú varðir þínu lífi, þá veit ég að þér líður vel nú, og að þú hefur endurheimt það, sem þú misstir fyrir 57 árum, en ég veit líka að söknuður ríkir á báðum stöðum, bæði hjá þér og hér. Ég veit að foreldrar okkar og bræður hafa tekið vel á móti þér. Ég kveð þig hinztu kveðju — hérna megin — með hjartans þakklæti fyrir það sem þú vildir og gerðir mér. Við brottiör þína er íslenzka þjóðin einu valmenn inu fátækari. Vertu sæll — að sinni. Þinn bróðir Halldór. DÚRLAND JÖSEFSSON DÓRI, við þökkum þér vináttu þína, sem þú sýndir svo oft, bæði í orði og verki, með hlýhug og hjálpsemi. ÁvaJlt varst þú reiðu- búinn að rétta hjáJpandi hönd, og sú hönd var traust, hún íveik engan. Þú hafðir ráðgert að fara heim til Winnepeg með vorinu, og tal- aðir oft um endurfundi við ást- vini, en margt fer öðruvísi en ætlað er. Þú kvaddir að kvöldi. „Sé ykkur bráðum“, var kveðjan þín. Að morgni lið:nn nár. Önn- ur ferð hafin, hvaðam enginn aft- ur snýr, en vinahugir fylgja þér á þeim brautum er þú nú gengur. Vertu sæll. Vinur.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.