Morgunblaðið - 14.03.1969, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 14.03.1969, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR — MARZ 1969 11 Hörð skreiðin veitir rotnun viðnám í hitabeltissvækju Nigeríu — Svipmyndir frá Biafrasvæbinu HVERNIG lifir fólkið í Níger- iu? hefi ég oft verið spurð, síð- an ég fyrir nokkrum árum dvaldi í þessu stóra landi, sem nær frá Sahara eyðimörkinni og suður undir miðbaug og er á stærð við mikinn hluta Vestur- Evrópu. Og svarið getur orðið eins margbreytilegt og hinir 250 ættbálkar, sem búa ýmist á gul um þurrum eyðimerkursandi nyrst, grassteppubeltinu, í frumskóginum eða á svampland inu syðst við sjóinn, þar sem verður að búa í húsum á stult- um og ferðast um á eintrjáning- um milli mangrove-trjánna. Eng inn maður sagði: — Ég er Nig- eríubúi. Nei, þeir sögðu: —Ég er Yorubi, Iboi, Hausamaður o.s. frv. En hver þjóðflokkur býr ekki fyrir sig á afmörkuðu svæði, þó einhver einn sé lang- fjölmennastur í ákveðnum lands hluta. Þannig eru Iboarnir fjö- mennastir í Austur-Nigeríu, þar sem nú er Biafra. Næstir koma Ibibioar og svo fjöldi af minni flokkum. Vandinn er því tölu- verður, ef á að segja frá lifnaðar háttum á ákveðnu landsvæði, ekki síst Biafra, sem hefur ver- ið að stækka og síðan að minnka á víxl, eftir hernaðarlegum lög- málum. Þó má draga upp mynd: Þegar komið er austur fyrir stjórfljótið Niger, sést strax að gróðurinn er ekki eins fjölskrúð ugur og í vesturhlutanum og af- koma manna því einnig fátæk- legri. Af nytjatrjám sér maður nú nær eingöngu pálmatré. Um vegina streyma karlmenn i kaðallykkjur um öxl. Þær þeir til að bregða þeim um stofnana og hlaupa þannig Umkomulaust barn í sjúkrahusi í Biafra. Barnið þjáist af kwashior- kor, hungursjúkdómi. Stöðug hjúkrun gefur góða von um bata. Mynd frá Unicef. I í trén. Þeir kasta niður hnetun- um, sem fá að rotna, og koniu:- j nar vinna svo olíuna úr með því I að traðka ávöxtinn, en kjarninn | er venjulega seldur heill. Þetta fólk býr í leirkofum með strá- i þaki. j Sér til matar rækta íbúarnir rótarávöxt, yam, sem er eins °g geysistór kartafla. Yam er venjulega -borðað eins og mús- aðar kartöflur hér. Fyrir utan kofana sést konan iðulega sitia á hækjum sínum við hlóðirnar og músa yam með handafli í stór um dalli. Þetta er svo gjarnan borðað af laufblaði. Þessi fæða fyllir magann en er alveg snauð af eggjahvítuefnum og vítamín- um, þannig að jafnvel meðan nóg var að borða af yam, bar á næringarskorti. Þeir sem efni hafa á, kaupa sér svo fiskbita, grænmeti og jafnvel kjötbita með þessu. Og þar er skreiðin mjög dýrmæt. Ástæðan tiT þess að hún er svo eftirsótt e"r ekki sú, að fólk kunni skil á bæti- efnafræði, heldur að með sinni hörðu skel veitir skreiðin svig- rúm til að vera flutt inn á mark aðina, þar sem kaup og sala fara fram. í þessu loftslagi, 35 stiga hita og svækju, sem gufar upp af svamplandinu, byrja öll mat- væli að rotna á fyrsta klukku- tíma óg skorkvikindi leggja þau strax undir sig. Þurrkuð s'kre'ið- in veitir þeim nokkurt viðnám — ek’ci þó mjög lengi. Skreiðin er, eins og allt ann- að, seld á hinum 'líflegu mörk- uðum, þar sem sölukonurnar sitja eða ganga um með varn- Ekki vafi á að allur matur fer á lei&arenda Afstaða kirkjunnar ag framtak að- dáunarvert, segir Ragnar Kvaran, fhsg- stjóri, nýkominn frá Biafra ÍSLENZKAR flugvélar hafa, sem kunnugt er, verið notað- ar til byrgðaflutninga eftir loftbrúnni milli Sao Töme og Biafra og margir íslenzkir flug menn hafa lagt þarna hönd að verki og flogið matvælum til hins sveltandi fólks. Nú munu vera þarna 6 klenzkir flug- menn og 3 vélamenn. Ragnar Kvatan, flugstjóri, er nýkom- inn heim, en hann hefur að undanförnu verið við þessa loftflutninga til Biafra. Hann segir, að Þorsteinn Jónsson, flugstjóri, sé sá maður, sem mestrar virðingar njóti á þess um slóðum. Hann hefur stað- ið fjnúr rekstri á flugvélum Trans Avia og Loftleiða, og það hefur að öðru jöfnu verið stærsti flugflotinn í mabvæla- flutningunum. Mbl. léitaði frétta af mat- væiaflutningum hjá Ragn- ari. Hann segir, að flutningar hafi gengið vel í janúar, og verið bezti dagurinn 31. jan- úar, þegar flutt voru 190 tonn á einni nóttu. En eins og kom ið hefur fram í fréttum ætl- uðu Bandaríkiamenn að taka við og nota Stratofreighter- flugvélar, sem bera 20 tonn, en þær reyndust óiheppilegar við þær aðstæður og sú loft- brú þeirra brást, svo að þá dró úr flutingum. En síðan hefur flugið aftur verið auk- ið með sömu flugvélum og áður og ætti nú að vera kom- ið í sama horf og 31. janúar. Það væri því hægt að flytja upp undir 200 tonn á nóttu með þeim 10 flugvélum, sem þarna eru, ef engar truflamr væru. En sprengjuflugvél frá Nígeriuhernum hefur að und- anföru sveimað á nóttunni yf- Raganr Kvaran, flugstjóri. ir flugvellinum í Biafra og tafið mjög flutninga. Síðan spregjubrOt lentu í flutninga- flugvéium, eins og komið hef- ur fram í fréttum, hefur vell- inum verið lokað meðan sprengjuflugvélin er yfir, og verða birgðaflutningavélarn- ar þá að sveima yfir, og jafn- vei snúa við, ef benzín er orð- ið lítið hjá þeim. Birgðaflutn- ingavélarnar fljúga á hverj- um degi í rökkurbyrjun, til að koma yfir flugvöllinn í fyrsta myrkri. Með því móti segir Ragnar að hægt sé að fara tvær ferðir á nóttu með hverri vél og þær fyrstu geti jáfnvel farið þrjár ferðir, ef ekki verður truflun og ef farmurinn er af heppilegustu gerð, eins og skreiðin er. — Skreiðin er heppilegasti matvælafarmurinn til ferm- ingar og affermingar, segir Ragnar. Einnig til að bæta úr eggjahvítuefnaskorti og til þess að hvetja fólkið til að leita hjálpar. Það finnur lykt- ina og kemur út úr skóginum til hjálparstöðvanna. Ég hafði því miður ekki tækifæri til að koma í hjálparstöðvaranr. Það hefði tekið 3 daga. — Sumir spyrja, hvort öll matvæli komist á leiðarenda og til hinna nauðstöddu. Hivað segir þú um það? — Það er enginn vafi á því að allt fer á leiðarenda. Og dreifingarkerfið er í lagi, enda nú orðnar litlar fjarlægð ir, aðeins 150 km., segir Ragn ar ákveðinn. Það olli nokkr- um misskilningi að málaliði einn móðgaðist við Biafra- stjórn og gerði einu sinni upp tæka nokkra matvælafarma, en hann var rekinn. Þetta fólk, sem að þessum málum vinnur, er hugsjónafólk og vinnur ákaflega virðingarvert starf. Klerkarnir þarna standa ekki og predika yfir fólkinu. Þeir eru í þrælavinnu, alltaf úti á flugvelli, hverju sem rignir þar, og stjórna sjálfir móttöku mátvælanna og dreif ingu þeirra. — Mér finnst aðdáunarvert af kirkjunni að hafa tekið þessa afstöðu, heldur Ragnar áfram, að sitja ekki og vera áhorfandi, eins og á stríðs- árunum. Þá gerðust skelfiieg- ir Mut?-, jem mikið hafa ver- ið gagnryndir af Breturn og Rússum. En nú eru þetta þær þjóðir, er stuðla að sams.ron- ar neyðarástandi, sem ekki er betra en var í útrýmingar- fangabúðum nazista. En kirkj an hefur tekið þá afstöðu að Sölukona með skreiðarbalann sinn. — Ljósm. E. Pá. inginn á bakka á höfðinu og í bakkanum fagurrauða pipará- vexti, grænmeti, kjöt með flugna sveim í kringum, nokkra fiska af skreið eða niðurhöggna skreið í búntum. Sá sem kaupir skreið, leggur bitann í bleyti, til að fá aftur í hann rakann, sem þurrkaður var úr norður á Is- landi, og síðan er hann annað Framhald á hls. 19. gera það sem hægt er og það allar kirkjudeildir í sameig- inlegu starfi. Þær hafa mynd- að loftbrú fyrir matvælaiflutn inga á sömu flugbraut, sem birgðaflugvélar hersins nota. Þetta er eini flugvöllurinn, sem notaður er. Við fljúgum yfirleitt alla nóttina, en birgðaflugvélar 'hersins byrja venjulega ekki fyrr en eftir miðnætti. En það er etftirtekt- arvert, að hindranir sem gerðar hafa verið með sprengjuflugvél sambands- hersins, hafa meira beinzt að matarflutningunum en her- vélunum. Nigeríumönnum finnst sýnilega heillavæn- legra að ívelta þjóðina í hel, en vinna hana með vopnavið- skiptum. Ragnar segir, að svo virðist sem aðeins sé um eina sprengi flugvél að ræða, sem kempr yfir flugvöllinn og tefur birgðaflutningana. Það er DC- 4 Skymasterflugvél með sprengjur neðan á vængjun- um. Algert myrkur er á vell- inum og flugmaðurinn sér ekki niður úr 10 þús. feta hæð. En þegar kveikt er á radiovitanum mínútu áður en birgðavélarnar hefja aðflug og svo brautarljósum, sem slökkt er á um leið og vélin er lent, reynir ílugmaðurinn að nota þau til miðunar. En Ragnar sagði, að þeir hefðu talið ákaflega lítil líkindi til að hægt væri að hitta með því móti og á svo skömmum tíma, vegna hraðabreytingar á þeirri flugvél sem er að koma inn og fleiru. Þó gerðist það eina nóttina, að sprengju brot komu í nokkrar vélar, þar á meðal þá sem Ragnar var með, en ekki verr en það, að þær gátu allar flogið brott og engin slys urðu. Síðan er flugvellinum lokað meðan sprengjuvélin er yfir og hef- ur það tafið mjög flutning- ana. — Þessi flugvél og flug- maðurinn sem henni flýgur, er okkar aðalvandamál, segir Ragnar. Hann er að vinna ámóta verk og Eichman gerði, að stuðla að því að útrýma fólki í milljónatali. En ef frið ur er til þess, er hægt að fljúga með upp í 200 tonn á nóttu en það mundi nægja til að halda í hortfinu, því talið er að kirkjan hafd náð þeim árangri að stemma stigu við hungursneyð á stórum svæð- um. En þar má ekkert lát verða á. Um helmingur íbúa Biafra er stöðugt á flótta fram og- aftur með allar eigur sínar, eftir þvi sem vígstaðan færist til.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.