Morgunblaðið - 17.05.1969, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. MAf 1969
19
Eldhúsdagsumræðurnar
Sveinn Bjiimsson við eitt verka sinma, sem hann kallar: Á neta-
veiiðum. (Ljí.ism. Mbl.: Sv. Þorm.),
Sjávarmyndasýriing
Sveins Björnssonar
OPNUÐ I HAFNARFIRÐi Í DAC
í GÆRKVÖLDI fór fram síðari
dagur eldhúsumræðna — út-
varpsumræðna frá Alþingi. Hér
á eítir fer frásögn af ræðum
ræðumanna Framsóknarflokks-
ins, AlJjýðuflokksins og Alþýðu-
handalagsins við umræðuna.
Eysteinn Jónsson (F) ræddi
m. a. uim a/tvimniumálin og sagði
að ríkisstjórniki hefði ekkert
gert ti'l að bæta úr því ófremd-
anástandi er í þeim ríkti. Þess í
stað væri miakað álöguim á brýn-
ustu nauðsy'nijar fóiks, og laiuin
þess iækkuð, ef miðalð væri við
það sem áðuir var. Eyateinn
sagði, að fvrir 10 árum hefði
haguir atvLnniuifyrirtaekja verið
mun betri en nú, þrátt fyrir að
þá hefðu viðiakiptaikjör og sjáv-
araifli ekki verið þjóðdnini eiinis
haigstæð. Rikiisstjórniin hefði al-
gjöriiega vamrækt uppbygginigu
atvinffi'uviegainna, en setti allt sitt
toaust á erienit fj'ármagn og láns-
fé. Algjör forserada fyrir þeirri
uippbyggimgu, sem nú væri niauð-
symleg á ístondi væri breytit
Stefna í lánamiáluim, samifara
stjórn á gjaldeyris- og fjárfest-
inigarmál’Um. Eysteiran sagði að
sMk stefniuibreytinig þyldi enga
bið, og að ríkisstjármin ætti nú
að láta fara fram kosninigar, svo
þjóðin gæti va'lið sér nýja og
hæfari leiðtoga.
Bjarni Guðbjörnsson (F)
gerði sfávarúbvegsmáiin eintoum
að uim'talsefni og sagðd að
sveiflur í sjávarafia hérlemdis
væri fremur ragla en umdan-
telknin'g, og því væri ekki hægt
fyrir ríkisstjórnimia að Skjóta sér
á ba>k við það að minmi sllld
veiddist en á mestu uppgripaár-
unium. Bjarni saigði að gemigis-
feilingairniar, sem hjálpa hefðiu
átt sjáv'airúbveginium, hefðu
reynzt honum bja'margreiði og
útg er ð a rmienm æ'btu í miktlum
erfiðleifcum að standa í Skilutm
mieð þau llán er þeir hefðu tekið
till kaiupa á afivinnuitækjum sín-
uim. Greindleigt væri að rílkis-
st'jórnin hefði efcki skynjað að
sjávarúbveguirimn væri enm líf-
æð íslenzku þjóðarinnar, og þvi
bæri henmi að segja aif sér.
Benedikt Gröndal (A) sagði
að Tme'gin-'íijónarmið stjórnara'nd-
'Stæðirigia nú væri að bfJása að
gleeðuim óánægjumnar Hana teldu
þeir nú attkvæðunuim betri. Allt-
a.f væri bægt að vera óánægður
og íslending'ar hefðu á sl. þrem-
ur áruim orðið fyrir ýmswm ytri
áföiBum, sem alliir væru óánægð-
ir með. En það væri skamimbýni
að telja að framsólknarimenn og
komimúnisitar hefðu igetað forðað
frá þeirn erfiðleikum. Benedikt
sagði að margt gætum við einn-
ig verið ánægðir með. Við byiggj-
um nú við forða frá igóðu árun-
uim og hann hefði létt mifcið und
ir með þjóðinni í erfiðleifcunutm.
Óánægja gæti verið 'til góðs þeg
ar henni væri beint inn á já-
fcvæðar brauitir, ag við þyrflbum
nú að láta hana verða aflgjaifa
'tiil nýrrar sóknar til bættra lífs-
fcjara. Benedikt ræ'ddi síðan áætl
anagerðar, s&m hann saigði vera
áfcjósaniegasita hag.itíórnartæfci
nútímans og vafcti atlhygli á því
að hið opimbera hefur í vaxandi
mæli beiitt sér fyrir hvers konar
áætlanagerðuim. Nefndi Bene-
dilkt 'titl seim dæmi vegaáœitlun,
háfnaráætllun og landshliutaáæt-
anir.
Að 'Iiókuim ræddi svo þimgimað-
urinn uim ihlu'tverk Alþýðufflioikíks
ins. Saigði hann að flolklkurinn
hefði ætíð barizt fyrir haigsmun-
um í'S’I'enzíkrar alþýðu á jálkv'æð-
an og árangiursríkain 'háibt. Nefna
bæri að Alþýð'uiflokkuTÍnn hefði
lagt á það hclfuðáherzlu er síð-
asta genigisfsT'inig var igerð að
bætur a’mannatrygginiga yrðu
hæfckaðar og saigði ennfrem-
ur að Eggert G. Þorsteinsson
félia'gsimiáH'anáðrerra heifði með
einu pennaii.r Iki hiséktkað bæ'bur
a'tvinniuileysistryig'lginganna veru-
lega í ve'tiur, og þanniig . ýnt sikiln
irng á 'vandarraáliuim þeirra er
æbbu v ð a.1 vi 'nuleysi að etja.
Ragnar Arnalds (K) hóf miál
sitt á því að gagnrýna form út-
varpsumræðna frá Ailþingi, sem
hann sagði að væri orðið algjör-
lega úrelt. Síðan ræddi hann um
sjónvarpið og sagði það skoðun
sína að s'tanfsmenn þess sýndu
mikla h'liutdrægni í fréttaf'lutn-
imgi og hefðu sérdeiiiis mikið dá-
Læti á ráðherrunuim oig Atlants-
hafsbandal'aginu.
Ragnar vék síðan að efnahags-
málunuim og sagði að því yrði
efcki á móti mælt að hérlendis
væru nú þjóðai’tekjur á mann
hœrri en víðasit hvar annarst stað
ar. Eigi að síður lifði almenning
ur i landinu við helmingi verri
lífskjör heldlur en aimenninigur
nágrannailanda okkar. Astæða
þessa væri röng stjórnarsteifna,
sem 'sniðin væri eftir kerfi ófhefts
kapitalisima. Þessi stef'na hefði
orðið þjóðinni dýr'keypt og þiátt
fyrir að hún gæti sýnillega ekki
staðizt þr'áaðist rílkisstjórnin við
og reyndi að beita hrassalækn-
inguim. Ragnar sagði að raú þyrfti
að hefja nýja uppbyggingu sem
m.a. ætti að vera fóligin í aulkn-
uim áæriunar'búsfcap, þjóðnýtingu
oilliu- og tryggingiaféiaga, fjár-
feistingarsitjórn o.fll,
Einar Ágústsson (F) sagði að
þrátt fyrir met vertíð væriu at-
vinnuvegirnir þannig seftir að
þeir teldu sér ekki flært að greiða
þau l’aiun, sem væru samnings-
bundin. Þannig væri r'öng stjórn
arsbefna undanfarinna 10 ára bú-
in að leika þjóðina. Siðan vék
Einar að húsnæðiismáilunum og
sagði að honfur væru mjög
óg'llæsiilegar að óbreytbum að-
jtæðum og t.d. akfci von um að
hLuti þess fót'ks sem nú hefði sótt
þrátt fyrir met-vertíð væru at-
lián til Hlúsnæði'jmiállas'tafiunar-
innar, feragu þau aflgreJdd
fyrr en 'á árirau 1®71. Benti
■hann á að Framisóknar-
menn hefðu á Alþimgi flliutt fnurn
vörp þar s®m gert væri ráð fyrir
nýjuim ’tefcujöfliunarleiðum fyrir
byggingansjóðinn. Að lotoum vék
svo þingmaðurinn að heiTbriigðis-
mlálum og taf'di að þar sitoorti
mjög á nau'ðjynlega heiMar-
sil'jórn.
Jón Ánmanin Héðiinasoin (A)
nædidi í upphafi máls síns kjara-
deilurnar og sagði iað alimenning-
ur í laradinu gerði niú þá kr.öfiu
að samið yrði án taifar. Nauðsyn-
legt iværi að tryggj'a (h'»g hinna
lægst lauinuðu í þeim kjarasiamn
inigum. Sagði Jón ,að vinnuideil'a
þes,si hefði staðið óeðlilega lengi,
og gera yrði þ.á Ikröfu að slíkair
vinniuaðferðir við iausn ivinniu-
deilna heyrðu aftirleiðis fortíð-
irani tii. Jón sagði ,að á undan-
.giengnum ’góðær.is’árum íhefði hag
sæM þjóðarinnar aukizt rnjög
miikið,, og imenn ættu því erfitt
■með að sætta sig við minni feng.
Allt launakerfið .væri nú miðað
við uippgrip isíldveiðannia og því
æbtu 'atvinniuvegirnir í erfiðleito-
um. Nauðsynlegt væ.ri fyrir okk-
ur að auba fjöllbreytni .atviinrau-
ivegarana og það ættum ivið m. a.
■að gera með þeim imóti að raýta
Ibetur þann afla sem í iand
'kæmi. Vitanlaga imiundi það
toosta töluverða viðbótarfjiárfest-
iragu, era Iharaa rraættum við ekki
'horfa í. Saimfceppni færi stöðugt
'vaxaradii og vœru t. ‘d. Niorðimenn
að ná .undir sig vei'gaimiklum
mörkuðum er ísLendingar hiafðu
setið að áð'ur. Jón Ármann sagði
að í raæstiu a lþ i n.g i .skosn i n g u.m
mundi fþjóðin gera það upp tvið
sig Tivort hiún veldi þá stjórra-
imiálame'n.n sem hefðu þenti-
•stefniu að aðalamenki, eins og
'stjórn.ara.ndstaðian raú, eðia þá
'setn vildu tak,a.st á við varadann
“lOg reyna að finnia lei'ðir tii að
'leysa hanin. Ábyrgir yi.nstri
menn. m'uradu veita ALþýðu-
flokknum brautargenigi, því að
; 'hann ,he£ði sýnt ábyrgð sín,a í
’verki og Ih'Oipiaði ékki af ,hól,mi
þe,gar 'vanda væri að ihönd.um.
Gills Guðm(undt«oin (K) sagði
að á undanförnum árum .hefðu
i hundruð miLlj óna fairið í súg-
! inn, hérlendis vegna óskipula'gðr-
Gils Guðmundsson (K) gerði
athugasemd við ummæli Bene-
dikts Gröndals um að Egig-
ert G. Þo,r,steinisson 'hefði staðiið
fyri.r hækkun atvinnuleysisþóta.
Saigði GiLs að bæturnar hefðu
verið ihæk'kiaðar samfcværrat s,am-
kiomulagi er gert 'var við .verka-
lýðsflélög'in fyrir ári síðan. Gils
s'agði, að ríkisstjórnin ,h,efði með
efraahagsstefnu sinni gefið gróða
öflunuim Lausan tauminn en van-
ræ'kt að byggja upp veigamikl'a
þætti undirstöðuatvin'niuveg'a
okkar oig drepið niður iðnaðinn
með hömlulausium inraflutraingi.
Að lokum gerði þingmiaðurinn
ubanríikismiálin að umtalsefni og
sagði að tilllögur Alþýðulhanda-
Lagsmanna uim úrsögn úr NATO
'hefðu vierið lítils ivirtar á Al-
þingi í vetur, þar sem þær ihefðu
ýmist 'verið svæfðar eð,a ekki
teknar á dagskrá. Sagði Gils að
’þeim íslendinguim sem vildu að
við sbæðum ,uta>n við hernaðar-
blokkirraar færi stöðugt fjölg-
aradi og væri ungt fólk þar í
fararbroddi.
Þóratlinin Þórarinsso'n (F)
sagði að ríkisstjórnin hefði í
'uppfhafi efalaust 'viljað vel, en
'segjia .miætti að .henni hefðii imis-
'tefcizt flest. Hún ihefðá t. d. fellt
•gengi íslenzku krónunnar 4 sinn
■um og út á við 'væri lítið álit
á ‘gjialldmiiðli okkar. Næsti ára-
'tugur mundi neynast okkur erfið
tþolraun. Á honum þyrftuim við
;að fylgjast með þeirri öru þró-
•un sem verða m,un,dli, og auk
iþeiss vinraa það upp sem tapazt
Ihafði á þessuim áratug. Til þess
að >við gætium tékið þátt í þess-
ari uppbyggirigu og þróun þyrftu
að fcoma til .nýir menn og ný
forys'ta 1 s-tjórnmálum la'ndsins.
if Frao .sók n,a r f lokk n. um h'efði
jafraan verið löglð áherzla á
s'tjórnsiemii og reglusemi og enn-
fremiur að knatar þjóðariranar
■yrðu s'amieinaðir. Flokfcurinn
'hefðii í vetur lagt fr,am á Alþtagi
mótaðar tillögur sínar, og flokk-
urinn 'vaeri raú stærsti fltofckur
frjálslyndra iraanraa á Islandi.
Emil Jónsson, utanríkisráð-
herra sagði að eftir að ’hið al-
varlega ástand hefði skapazt 1
marfcaðsmálum og aflabrögðum
hefði rikisstjórnin orðið að
sporna við fótum og gera óvin-
sælar ráðstafanir Úr þessum
erfiðleikum reyndi stjórnarand-
staðan að gera sem miranst, en
víst mætti telja að þeir hefðu
ekki betiur igetað leiyst þennan
vanda ef þeir hefðu haldið um
stjórnartaumana. Þeir hefðu sett
fram stefrau sína með óljóst orð-
uðum tillögum, eða hreiraum yf-
irboðum sem óhugsandi væri að
standa við eða gera að veru-
leika. Hins vegar væri það kom-
ið skýrt fraim að stefraa Fram,-
sóknarflo'kksiras væri nú aulkin
haftapólití'k.
Utanríkisráðherra sagði að
stjórnarandstöð'uflokkarnir væru
í lítilli samstöð'U og iranan flókka
þeirra réði meira persóraupot fyr
ir sjálfan sig, heldur en störf
að lausn vandan>ála eða tillögu-
gerð um lausn þeirra.
Karl Guðjónssion (K) s.agði að
hinar svokölluðu stóriðjiufram-
kvæmdir rí'kisstjórnariranar 'hefðu
ekki allair heppnast 'betur en a>vo
að ausa yrði úr ríkissjóði hundr
uðum milljóna króna til að bæta
upp töp sem orðið hefð'U á refcstr
inium. Stjórnarstefnan hefði á
unidanförnuim árum mótazt af
vanmati á getu íslenzfcra atvinirau
vega og ókunniugleik á þeim. Að-
gerðir til að mæta aðsteðjandi
vanda mótuðust af fumi og fáti
og ætt væri aftur og aftur út í
samia fengið, sem væru gengisfell
inigar er aftur leiddu svo til ó-
friðar á vinmumarfcaðiraum, þjóð
inini til óbætandi tjóras.
- BÆNDUR
Framhald af bls. 12.
ári, kemur í ijós, að hæfctkunin
nemiur ,kr. 1,83 á lítra. Um kjöt
er það að sagja, að það heflur
hækkað á sama tírma uim kr.
15.26 á 'fcg. Þá 'hðfur gen.gishneyt-
í DAG ikl. 4 opniar Sveinm Bjöms
son listmálari, xnálverkasýningu
í Iðnskólanum í Hafnarfirði. —
Kallar hann þetta Sjávarmynda-
sýningtu, en öll vi®fanigsefnin eru
frá sjó og úr sjó. Sýninjgin Verð-
ur opin friá 17.—26. maí, kl. 2—
22 daglega. Á sýnimgunni eru 34
myndir.
— Ég hef ekki gýnt hér í Ha.fn
arfirði síðan 1961, sagði Sveinn,
er við litum inn á sýrainig'una til
hans í gær. Annars er þetta
fjórða sýningin hér í Hafnar-
firði, í Reykjavík hef ég sýnt
átta eða tíu sinmurn, en auk þess
í Danmiörku og Þýzkalandi. —
Myndirnar á þessari sýningu
éiga það samimarkt, að vora
sjávanmynidiLr, en þær eriu mál-
aðar á ýmsum tíroum, sumar eru
nýjar, en suroar eru a'llt upp í
raíu ára gamlar.
— Og hivaða verð er á þeim?
— Þær kosta frá sex þús'und
og állt í 45 þúsund, en þær eru
ekki allar til sölu. Sumar eldri
myndanna eru í eirakaeign.
— Málarðu mest sjávarmynd-
ir, Sveiram?
— Nei, eiiginlega roála ég mest
ifantasíur og siumair myndanna á
þessari sýningu eru sjávarfantais
‘íuir eiras og þú sérð. En ég ihef
alltaf málað sjávanmyndir jafn-
ingin valdið því, að verð á ull
oig gærum hefur hæfcfcað veru-
lega. Ég vil því áættla, að á árinu
1969 miu’ni bændiur búa við batn-
andi 'hag í verðlagsmiáOium, ef
hófs er gætt í fjárfestiragarmáll-
um oig sö'iuféllög ofclkar kosta
kapps um að feilia starfsemi sína
oig refcstur að kröfum 'tímans og
þörflum hverju sinni. Þar eigum
við vissulega verk að vinna og
von um árangur ef ’takasit mætti
að fulilvinna meir en orðið er
hinar ýmsiu vörutaguradir áður
en þær eru láltnar af hendi.
Mér þy'kir rétt að verja ör-
Stuttum tíma til þess að ræða
uim sku'ldir bænda og þær að-
gerðir, sem 'ákveðnar hafla verið
til fyririgreiðsillu þeiirra, sem þar
starada hölöuim fæti. Eins og áð-
ur var sagt fcil hæstv. landbúnað
arráðherra 'HaTðærisne'fnd að
kanna etfnahag bænda og skila
ál'iiti um það efni. Álit nefndar-
in.nar liá fyrir í vetur og er mjög
vél uranið og gllögigt. Þar kemuT
fram að rannsókn netfndairinnar
tók tiil 4.769 bænda og reyndust
þeir slkuilda að meðailitaili 262 þús
und fcrónur. Ég ætla að etf litið er
á þessa tölu eina, þá þyfci þeissar
sifculdir ekki ýkja-háar, en þess
ber að gæta, að etfnahatgur bænda
er ’mijög mijjatfn. Þetgar svo tekið
er tfillitf tfil tökna þeirra og skutld
arupphæðir bornar saman við
þær, þá Ikemur í ijós, að 77,7%
bænd'a eiga ókki í greiðlslliuertfið-
leilkum og eriu því vetl settir etfna
Tega. 112% 'bænda búa við sæmi-
lte'gt rekisitraiörygg'i, 6.1% þeirra
skulda meira e.n .hæfilleigt getur
tadizt og þurfa því aðstoðar við,
tfrarot. Ég bynjaði að roála á sjón
’um, en gjó stundaði ég len.gi,
enda hafði ég búið mlg ágætlega
undir það og er skipstjóralærð-
ur á togara.
— Er einhver S'érstakur ís-
lenzkur málari sem þá hefur'
dálæti á?
— Ég get nú kannski ekki sagt
að þar sé raeinn sérstakur, en ég
hef ákaflega rnikið diálæti á
Kjarval, einnig Jóni Engil'berts
og Gunralaugi Scheving. Ég lærði
reyndar fyrst hjá Gunnlaugá
ISaheving og málaðd stumdium í
'vinraustofu hains. Hann hafði
gaman af við'fangsefnum minum
og hvatti mig óspart tii að mála.
— En eru eirahverjir erleradir
málarar, sem þú ert hrifiran af?
— Ég er hrifinn af mörgum
döniS'kum málurum, og ég get
nefnd til dæmis Henrik Heeruip,
Carl Hen.rik Pedersen og As'ger
Jorn.
Við göragum raú með Sveini
um sýningarsalina og virðurn tfyr
ir okkur myndirnar. Nöfnin gefa
lauslega huigmynd um viðfangs-
efni hvers kyims: Þorskveiðar og
landsýn, Á netaiveiðum, FrjáLst
er í sjávarsal, Mokveiði. En nötfu.
in geta einnig ver.ið óræðari:
Hulduifólksveiðar, Maríuveiðar,
Við viljum frið, og Verndareng-
ill hafsinis.
en 3,4%, eða 160 bændur, enu
ni'jög illla settir og er hætt við að
ýmsir þeirna búi nú við þau úkill-
yrði, að éklki verði komið til mót.s
við þarfir þeirra eftir venjuleg-
um leið'Um.
Sú skuldasöfn.un, sem nú he£-
ur orðið hjá bænduim, á sér víð-
ast hvar eðlilegar orsakir. Mlá
þar t:il nefna, að vegna erfiðs tíð-
arfars, sérJtaklega þrjú síðuistu
vor, sem hafa verið óvenju-köLd,
hefur tilJkostfnaður við búreikstur
i.nn orðið milklu meiri en v«r
uim árabill, bæði í auknum fóð-
urbæ'tislkaupuim og mieiri áburð-
arnolfcun. Bændur hafa og á fá-
um áratuigum gjörbreytt búslkaip-
anaðstöðu altlri, með stóraukinni
vélvæðingu og fjárfestfingu í
byggi'graum og ræktfun, enda sér
þejs gilögg meifci, þar sam fram-
leiðsla búvara hefur vaxið veru-
lega, en æ færri hendur vinraa
við þau framii'eiðslustörf. Oig þóbt
rífci'svaLdið hafi tryggt eðlilegt
lánsfé tfil þessarar fjárfestingar,
þá he.fur uppbygginig atfvinnuiveg
arins verið svo hr'öð, að eklki
var möguilegt að eigið fjármaign.
bæinda nægði til 'miótfraimlags.
Á þessiu þingi voru siett lög
um breytimgiu á lausaskuiltdu.m
bænda í föst lán. Þessi Hög em
'hlliðsitæð lögum uim sama efni
frá 1962, en þau 'iöig hatfa orðið
þeim, er þeirra nutfu, hin gagn-
legustfu. Reigluigierð uim fram-
kvæmd laganna verður setft inn-
an tíðar og er 'Mfclieigast að unnt
verði að hefja tframtovæimd lag-
anna siðla sumars eða á Ikom-
andi haustfi. J
n