Morgunblaðið - 23.05.1969, Page 18

18
MORJGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. MAÍ 1969
Fugl lék við snös. Gjálp svarr
aði við hlein. Þeyr fór um
berg. Trillan sigldi léttilega
út höfnina í Vestmannaeyjum
og dansaði á undiröldunni.
Við vorum á leið til eggja í
björg Vestmannaeyja. Fýllinn
var orpinn og fýlsegg eru al-
deilis fínasti réttur. Fýllinn
byrjar að verpa upp úr 10
maí eftir því hvemig viðr-
ar og er að fram til 20. maí,
en þá er hætta á að egg
sem hirt eru séu stropuð. Sum
um þykir þó bara betra ef
eggin eru eilítið stropuð.
Þúsundir af fýlum verpa í
björgum Eyjanna og eggja- og
fugltekja hefur verið í þeim
björgum í aldir, enda mikil
búbót.
Við sigldum norðan Heima-
kletts og könnuðum fýlabyggð
borð. Stefnan var tekin á
Geldung og Súlnasker. Þsu-
skyldi klifinn hamar og sótt
í byggðir fýla. Við fórum 3
upp í Súlnasker og trillan
beið á meðan við klifum þver
hníft 100 metra hátt bjarg.
Glæfraleg leið, en keðjuð og
mjög fögur bjarggönguleið.
Auðfarin á þurrum bergveggj
um, en það er eins gott að
vera laus við lofthræðslu, því
að í flestum sporum gín í haf
beint undir.
Tveir fóru upp í Stóra-
Geldung, en hann hafði ekki
verið rændjur í mörg ár vegna
þess að leiðin upp var ófær
vegna slitinna keðja. Þeir
höfðu lagt keðjuna aftur fyr-
ir skömmu. Það eir undraver-
öld í „Skerinu“ eins og Súlna
sker er oft kallað. Þar búa
í sambýli þúsundir af súl-
um, lundum, langvíum og fýl.
Við röðuðum okkur í gras-
brekkurnar uppi á Skerinu
anum um borð í Sfeiövla.
Steðji heitir í Úteyjum þar
aem menn taka land og venju
lega eru þar járnboltar í
flánni til þess að kasta bandi
á. 700 egg höfðu fengist í
Stóra-Geldung. Úteyjamemn
voru hressir og kátir á sjó-
leiðinni til Helíiseyjar aftur,
en þar átti að ganga til bóls
og sjóða egg.
Dansað í bandi um bergið.
Dansað um björgin í fýlseggjatöku
— farið í eggjatökuleiðangur um
úteyjar Vestmannaeyja
ir þar. Við vorum nefnilega
í fyrra lagi og vorum svona
að kíkja í bjargið. Það er
ekki gengt í bjargið af sjó,
en útlitið var ekki of gott.
Hann var laus við, fýlinn, og
flögraði nokkuð.
Eitt og eitt egg ætti að
liggja. Smakkið eins og það er
kallað og ef til vill soðning.
Við héld'um í Smáeyjar, Hænu
Hana og Hrauney — tveir
fóru upp, en einn var á bátn-
um. Hann var lítið orpinn,
en sat þó nokkuð fast við
hreiður. Við steyptum undan
30 veiðibjöllum í Smáeyjum,
en veiðibjallan er versti óvin
ur lundaveiðimanna í Úteyj-
um á sumrin og það err reynt
eins og hægt er að steypa und
an varginum á vorin. 100 egg
höfðum við upp úr krafsinu í
Smáeyjum. Það er auðvelt að
komast upp í allar Smáeyjar,
beljuvegur, eins og sagt er ut
an Hrauneyjar. Þar þarf að
klífa um 30 metra upp stand
berg þar sem blágrýtisn ibbur
hrannast út úr móberginu.
Hver einasta nibba er ör-
ugg fyrir fótfestu og eru
þó nibburnar út úr lóðréttu
berginu vart stærri en manns
hnefi og þaðan af minini.
Sólardegi var farið að halla
og við höfðum brunað um
hlíðar eyjanna og sigið í bjarg
ið á stöku stað. Eirun svart-
uðu á sefandi öldunið. Dimm-
blá stórfljót af skýjum him-
inhvolfsins sóttu stöðugt á roð
aðan slæðufald óttu sem var
gengin til viðar. Vindurinn lék
vindhörpuljóð í hamrakórum
og á bergsillum söng svart-
fuglinn með og hneigði sig ótt
og títt. Súla mataði unga sinn
í nálægð sets míns. Einn ævim
týrabústaðurinn við hafið tók
Það tók þennan fýl 40 sekúndur að verpa egginu, en
hann var ekki borubrattur fyrst á eftir.
í 80 metra hæð utan í þver-
hniptu SúlnaskerL
Ljósm. Mbl. Árni Johnsen.
fugl var orpinn, en hann verp
ir viku til hálfum mánuði
seinna en fýllinn. Sólin kyseti
hafflötinm þegar við komum
til hafnar og enn hljómaði
náttúrusinfónían í björgunum
við höfnina.
Það myndi hæfa tveim dög-
um seinna að reyna aftúr og
svo var gert. Aðfaranótt upp
stigningardags fékk ég flot
með úteyjarmönnum sem voru
að fara í Brandinn, eina af
Suðureyjunum, og ditta að
veiðihúsinu þar fyrir lunda-
veiðitímabilið, en veiðihúsin í
Úteyjum eru kölluð „Ból“.
Veiðimenn í Brandi stukku
léttilega upp á flána og far-
angur þeirra var snarlega hand
langaður. Síðan var trillunni
Soffíu stefnt á Hellisey þar
sem eggjatökumenm voru við
ból og fleiri skyldu koma morg
uninn eftir og þá átti að fara
í fleiri af Suðureyjum og
skipta liði í þær. Það var orð
ið rökkvað þegar ég kleif upp
hamrana í Hellisey og barði
dyra við Ból. Tveir úteyja-
menn voru í eyjunni, báðir
gengnir til hvílu, enda nóg
að gera næsta dag. Ég fékk
mér kvöldgöngu eftir miðnætti
og gekk upp á hæstu brún,
settist þar horfði og hlustaði.
— Steinmenn í líki eyja risu
úr djúpbláu hafinu og hlust
hljóðlega á móti nóttinni.
„Á fætur drengir", var hróp
að all hressilega inn í drauma
okkar sem sváfum í faðmi
bjargsins. Klukkan var 6 að
morgni uppstigningardags, og
eggjaliðið var komið, og eng-
in miskunn hjá Magnúsi. Við
rifum okkur fram úr kojum og
innan stundar voru allir á flá.
Trillan Snövli sætti lagi og
allir komust þurrum fótum um
með stórar fötur og hirtum
upp. Við gengum sitt á hvað
eins og við vaerum að snúa
heyi með gamla laginu með
hrífu. Um 100 egg fóru í föt-
una og hvert fýlsegg er eins
og tvö hænuegg. Áður en við
hófum eggjatínzlu færðum við
Skerprestinum skattinn,
nokkra smápemiinga sem hent
er í vörðu efst á Skerinu.
Peningarnir eru alltaf horfn-
ir þegar menn koma næst í
Skerið.
Við höfðum 800 egg í sker-
inu og það merkir að fýllinn
hafi aðeins verið búinn að
verpa að einum þriðja, því
það á að vera hægt að taka
þar um 2400 egg. Eggin voru
látin síga niður af bjargbrún
í fötunum. 100 metra sig og
þess var gætt vel að föturn-
ar slægjust ekki í bergið. Allt
gekk slysalaust með eggin.
Við tókum því rólega í Sker
inu á meðan við biðum eftir
bátnum, en þeir höfðu farið
í Stóra-Geldung áður en
Snövli kæmi að flánni hjá
okkur. Þó að markmiðið í
eggjaferðum sé að ná í egg
er mest ánægjan að klífa þess
ar eyjar og skoða fuglalífið
þar, kynnast því, þessari ei-
lífu baráttu á milli lífs og
dauða, sem jafnvel mannshönd
in grípur svo skýrt og skor-
Búið undir eggjasig á bát.
Fýlseggin voru etin á ver-
öndinni við bólið í Hellisey
og menn sátu flötum beinum í
síðdegissólinni. Leiðangurinn
hafði tekið 12 tíma. í Hellis-
ey sáum við einn fýl verpa,
en það tók hamnaðeins uim 40
sekúndur og ef fólk heldur
annað, þá kom breiðari endinn
á egginu fyrst út í heiminn.
Annar bátur Úteyjamanna,
Þrasi, beið við Hellisey. Eft-
ir þægilega viðdvöl í Hellis-
ey fórum við að tygja okkur
til heimferðar. Báðir bátarn-
ir voru mannaðir og stefnan
var tekin í Heimiaey. Það var
gantast um borð og ruggað í
ölduna. Vestanaldan kjassaði
kjöl, sólfarsvindur stóð af hafi
Við vorum að nálgast hafn
argarðana. Skemmtileg eggja-
ferð var á enda. Fuglakór
hamranna í Heimakletti söng
og sjór brumaði undir. En
þetta kemur allt saman aftur
og svartfuglinn verður sóttur
heirn um mánaðamótin af
eggj atökumöninium.
Trillan var bundin við keng.
Menn stigu á land. Eggjum
var skipt og smakkið fóir á
inort inn í þegar farið er til .
eggja. En það er yfirdrifið margra borð^Utey^amenn koma
af fýlnum og siðvenjum er
haldið við í Eyjum þrátt fyr-
ir allar breytingar.
Eftir að hafa sólað okkur
í Súlnaskeæi héldum við aftur
í bjargið. Það er einskonar
dans að fara um björgin. Inn-
an tíðar stukkum við af steðj
alltaf með visisa lotninigu
með sér úr bjargferðum, því
bjargið er hrikalegt í fegurð
sinni og eitt misstig getur
munað ölhi. En bjargið kall-
ar alltaf til sín aftur. Bergið-
hafið- fuglarnir-grasið og eng
inn veit hvað bergið bláa
geymir. á.j.
Eggjatökumenn með afraksturinn eftir daginn.