Morgunblaðið - 03.07.1969, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 1969
3
HVAR sem Karl ríkisarfi
Bretiands, nýkrýiíöur prins
af Wales, kom við í gær á
ferð sinni um Waies var hon-
um innilega fagnað. Segja
fréttamenn að fögnuðurinn
hafi verið svo mikill víða á
viðkomustöðum prinsins að
engu hefði verið líkara en að
íbúarnir vildu á þennan hátt
bæta fyrir aðgerðir og mót-
mæli welskra þjóðerni:f;&nna
fyrir krýningarathöfnina á
þriðjudag.
Eftiir kirýniruguinia bauð
pri'msin.n námusitiu vinum ski'-
um tiil kvöldveir'ðiair um borð
í kormnigissnek'kj'umni Rri't-
Beaumaris-kastali á Anglesey, sem Játvarður I. lét byggja á
árunum 1295—1323.
Kurl ríkisarfi
— og aðrir Wales-prinsar
EnglandSkonungi tókst að
leggja undir sig Wales eftir
margra ára baráttu. Vann
hiamm lokasiguir á weitum
Wales undir stjórn Llywelyn
ap Gruffydd, eða Llywelyn
síðasta, eins og hann oft var
nefndur, til aðgreiningar frá
afa sínum, Llywelyn ap Ior-
wertlh, eða Llywelyn Mikla.
Fyrir þann tíma höfðu íbúar
Wales, eða Cymru einis og hér
aðið 'heitiir á welsiku, átt í
nærri 800 ára sjálfstæðisbar-
áttu, allt frá því yifirráðatím
um Rómverja laulk. Fyrst áttu
þeir í vök að verjast vegna á-
gangs íra og Skota, síðar
komu svo norrænir víkingar
til sögunnar, og loiks Englend-
ingar.
Eftir að Játvarðiur I. hafði
lagt undir sig Wales, lét hamn
byggja sér kastala í Caeriniar-
anmiiia, og vaktd ‘það sérstaka
athygli brezikra blaða að mieð
al gesba voru þrjiár urngair
stúikur, sem áðuir hafa miokkr
um siininium sézit í fylgd með
priinisiiruum. Sitúltkuir þesisiar
Játvarður krýndur prin^ af
Waleg 1911. Með honum er
faðir hans, Georp V.
eru Lucia Sanita-Cruz, dótitiir
serudiherra Ohile í Lonidom,
Sybiil'a Dorimiain, dóttiir Sir
Mauirioe Dormiains lamidstj'óra
á Molitiu og lafði Cecil Keirg,
dótt'ir martagire'ifianis af Loithi-
an. Reinida sum blöðm á að
tiilkynmt hafi verið að Kaæi
prinis og Anrnia siyatir hamis
fari í niaestu viku til Möl'tu
og dveljist þair sem gesitir
Dormiain-f j ölislkiylduininiair.
í gæirmorguin hófuisit heim-
sótaniir prinisdos til ýmiissa
borga í Waies. Ferðaist hamm
milli borgammia im©ð taonumigis-
sneklfcjumni, og vair fyngti við-
kamustaðiuirimm Llarududmo,
nyrzt í Waieis, Skammt vest-
an við Liveirpool. Fjölldi
istaemimtibá'ta, fuilislkipaðira
fagmamidi borgarbúum, mæitti
kianiunigssnelkkjumrai við hiafm-
airmyninið, og enm meiiri mamm
fjöldli beið geistsims í lamidá.
Minmia bar á fmaslkmönmiumium,
sem semdir 'höfð'u verið um
niótitiina til að kamiraa hvort
spreiragjium hefði verið komið
fyriir við brygigjumia, sem
Britarania lagðiist upp að.
SjáMuir var pirimsimm hinm
taát'asti vilð komuiraa til Llamd
udmio, og sagðd fuill'trúi hamis
að það vseri milkáiil léttir fyr-
ir haran að kirýmiimigim væri
yfirstaðón.
Meðan á heimsófcninmi tii
Llamiduidmo stóð kvöddiu Araraa
primisesisa og aðrir gestir, siem
verið höifðu um borð í kom-
unigssiraeklkj'umini og hétldiu með
sérstakri jiármibrau'tairleist til
Loradion. Primsdmm hélt himis
vegar áfram ferð sámmi um
Norðuir- og Vestuir-Wales.
Karl priiras er 21. rikiis'arfi
Rretlarads, sem hlýtuir ti'tilimm
prinis af Wales, em síðoistur
fyrirreraraara hams var raúver-
andi heirtagi af Wiiradsoir, sem
kiýmiduir vair í Caeinraairvom-
höM árið 1911. Varð sá síðair
Játvarður VIII. Rreitakomiuirag-
uir, en sagði aif sér komiuirag-
dómi árið 1936, eftir að 'haifia
seitið að völduim í aðeine 1.1
márauði, til að getia kvæmzt
„koraummi sem ég eiska“, eimis
og hairan orðaðá það.
Titillinn prins af Wales er
nærri því jafngamall brezk-
um ylirráðum í héraðinu. Það
var árið 1282 að Játvarðuir I.
„Svarti prinsinn“
vorn, og þar fæddiist sorauir
'haras Játvarðuir áiríið 1284. Sag
en segir að koraungur hafi boð
að til sín ýmsa helztu höfð-
iragja í Wales ákomimiu eftir
að sonuriran fæddist, sýnt
þedim soninm og bent á að hanin
kynrni ekki orð í erasiku, og
væri auik þess fæddur í Wal-
es. Þegar unigi priirasdinin var
17 ára árið 1301 lét faðir ihans
krýraa hann priras af Wales í
þinghúsirau í bonginmi Lim-
coln. Kvaddi uragi prinisinm
marga uraga Walesbúa til hirð
ar sininiar, og bar jafraam hlýj
an hug til héraðsdms. Náði
hanm því noktarum virasæld-
urn þar, þótt haras raáraustu í
Framhald á bls. 23
NÝTT MÓDEL „DÓMUS SVEA
KOMIÐ OC SKOÐIÐ ÞESSI FALLEGU SETT
II

» *
Simi-22900

i 1 JD
Laugaveg 26
STAKSTEIIVAR
Kapítalismi
og stúdentar
Vart er svo minnzt á stúdenta
nú til dags, að þeir séu ekki orð-
aðir við óeirðir og annan ó-
skunda. Finnskir stúdentar virð-
ast þó undantekning frá reglunni,
ef dæma má af þeim fréttum, er
Mbl. liefur haft a.f verzlunaruim-
svifum þeirra. Eitt nýjasta fraim-
tak þeirra á því sviði var, að
gangast fyrir „fljótandi“ vöru-
sýningu á finnskum framleiðslu-
vörum. Farkpsturinn var 10 þús-
und tonna ferja, sem kastaði
ankerum á Thames-fljóti. Yfir
100 fyrirtæki tóku þátt í sýn-
ingunni, sem nefndist „Finnland
í brennidepli". Árangur sýning-
arinnar var sá, að pantanir bár-
ust á vörum, að verðmætí 5
milljónir Bandaríkjadala.
Slíkt framtak er þó ekkert
einsdæmi fyrir finnska stúdenta,
sem sagðir eru áhugasamari um
ágóða en upphlaup. Stúdenta-
samböndin finnsiku, sem eru þrjú
að tölu, hafa innan sinna vé-
banda 45 þúsund félaga. Sam-
böndin þrjú eru í hópi þeirra,
sem hafa hvað umsvifamestan
verzlunarrekstur með höndum i
Finnlandi. Félagsgjöld, að við-
bættum bankalánum, eru notuð
til að kaupa fyrirtæki eins og
bókabúðir, útgáfufyrirtæki og
ökuskóla. Stúdentarnir hafa eign
azt meirihiuta hlutabréfa í á-
burðarverksmiðju og þeir eiga
fjórðunjg hlutabréfa í vindlinga-
verksmiðjum Amer-Tupak;ka. —
Hin síðastnefnda selur árlega
vörur að verðmæti 11 millj. dala.
Mestar tekjur fá stúdentasam-
tökin hins vegar frá fasteignium,
sem metnar eru á 25 millj. dala.
Er þar eirakum um að ræða stúd-
entagarða, byggða af stúdeintun-
lim sjálfuim. Garðarnir eru not-
aðir sem hótel yfir sumarið, líkt
og ihér.
í Helsinki einni standa ferða-
mönnum tii boða þúsund slík
hóteliherbiergi, gegn vægu gjaldi.
Alls 70% af gistirými Helsinki er
þannig til komið. Úti á lands-
byggðinni eru jafnmör|g herbergi
til reiðu.
Stúdentasamband Helsiniki reið
fyrst á vaðið eftir síðari heims-
styrjöldina og hóf fjársöfnun
meðal gamalla stúdenta. Arður-
inn rann í garðbyggingar, og
vinnuaflið kom frá stúdenfcunum
sjálfum. 1 dag velta garðarnir og
matsölur þeirra á aðra milljón
dala árlega. Þær veita um þús-
und stúdentum sumarvinnu, þar
á meðal hótelstjórunum, sem
valdir eru af stúdentaráðum.
Þar eð skattamálum stúdenta-
fyrirtækjanna er svo haganlega
fyrir komið, að þau greiða enga
tekjuskatta, geta þau fjárfest
stórar upphæðir á nýjum sviðum.
Obbinn af fjármagninu rennur
nú tU byjggingar á ódýru íbúðar-
húsnæði fyrir stúdenta.
Haft er eftir einum hótelstjór-
anum Jaakko Saariraen, að mikill
meirifhluti stúdenta geri sér grein
fyrir hagræðinu af fjármálaum-
svifum samtakanna. Finnskir
stúdentar séu nefnilega flestir
af fátækum ættum og verði fljótt
að fara að hugsa um daglegt
brauð.
VELJUM ÍSLENZKT
(SLENZKUR IÐNAÐUR
í