Morgunblaðið - 25.07.1969, Blaðsíða 12

12
MOBGUNIBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. JÚLÍ 1999
JltttgMlt&IfAlfr
tjitgiefan.di H.f. Árvákur, Eeykjavófc.
Fiamkvæmdastj óri Uaraldur Sveinsson.
iRitsitjóraí Sigurður Bjamason frá Yigur.
MattMas Jofcanxœsslen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Bitstjómarfulltrúi Þorbjöm Gíuðra'undsíon.
Fréttasitjóri Björn Jólhannssoni.
Auglýsing'asitjóri Arni Garðar Kristinsson.
Bitstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar AðaLtræti 6. Sími 22-4-80.
Asfcriftargjáld kr. 150.00 á mánuði innanlands.
í lausasjölM kr. 10.00 eintakið.
EFNAHA GSSAMVINNA
NORÐ URLANDA
F’fni 'tillagna embættis-
mannanefndar fjögurra
Norðurlanda um Nordek,
norræna tolla- og efnahags-
bandalagið hefur nú verið
birt. Eins og við var búizt
fjalla tillögur nefndarinnar
umstofnun fjárfestingarsjóða,
almenns lánasjóðs, landbún-
aðarsjóðs og fiskveiðasjóðs,
sem verði sameiginlegir milli
aðilanna. í>á er einnig gert
ráð fyrir samræmingu á
stefnu aðilanna í sjávarút-
vegsmálum og landbúnaðar-
málum. Auk þess verða ytri
tol'lar landanna samræmdir
og myndaður sameiginlegux
vinnumarkaður. Ekki er í til-
lögum þessum gengið endan-
lega frá því, hvernig tollum
milli aðilanna innbyrðis verði
háttað, en samningaviðræður
um það munu nú fara fram
og spá margir því, að þær
verði erfiðar. Stefnt er að því
í tillögunum, að Nordék hefji
fastmótað starf sitt í ársbyrj-
un 1972.
Sú mynd, sem blasir við af
Nordek eftir þessum tillögum
ber svipmót Efnabagsbanda-
lags Evrópu. Einkum er vaið-
ar vald og uppbyggingu
þeirra stofnana, sem rísa eiga
af grunni til að stjóma því,
þegar fram í sækir.
Fulltrúar íslands hafa
ekki tekið þátt í störfum
þeirrar embættismannanefnd
ar, sem nú skilar áliti sínu.
Islenzk stjómarvöld hafa
hins vegar fylgzt ítarlega
með starfi nefndarinnar og
átt greiðan aðgang að öllum
gögnum hennar. Á fundi
Norðurlandaráðs í Stokk-
hólmi í marz sl. var Nordek
mjög til umræðu. í ræðu,
er Bjarni Benediktsson, for-
sætisráðherra, flutti á fundin
um tók hann undir þau um-
mæli Baunsgaards, forsætis-
ráðherra Danmerkur, að leið
íslands að efnahagssamvinnu
Norðurlanda lægi um Efta og
kvað þetta óvéfengjanlega
staðreynd. í samræmi við
þetta hafa íslenzk stjómar-
völd fremur lagt á það
áherzlu að undirbúa aðild ís-
lands að Efta en Nordek.
Þessi ákvörðun byggist
fyrst og fremst á þeirri stað-
reynd, að Norðurlöndin fjög-
ur höfðu, áður en þau hófu
undirbúning stofnunar Nor-
deks, starfað öll saman inn-
an Efta, enda þótt aðild
Finna væri annars háttar en
hinna. Einmitt þessi sam-
vinna gerði þeim kleift að
stíga stærri skref til frekara
efnahagasamstarfs, þar eð
Efta-samstarfið sannfærði
þau fyl'lilega um mikið gildi
náinnar efnahagssamvinnu.
Á fyrrgreindum fundi Norð
urlandaráðs var samþykkt
ályktun, sem er grundvöllur
tillagna embættismanna-
nefndarinnar nú. Naesta skref
í málinu samkvæmt þessarj
ályktun er að tillögur nefnd-
arinnar verði sendar til for-
seta ráðsins og efnahagsnefnd
ar, en síðan hittist þessir að-
ilar og forsætisráðherrar
Norðurlanda í haust til um-
ræðna um tillögumar. Að
sjálfsögðu verða svo tillög-
ur allra þessara aðila síðan
ræddar á fundi Norðurlanda-
ráðs á næsta vetri.
Engu verður um það spáð
á þessu stigi, hvort tillögur
emb æt tismannanefndarinn ar
verða að veruleika. Ekki er
enn fuilljóst hver afstaða
Finna verður, þegar til end-
anlegra ákvarðana kemur.
Viðbrögð Sovétstjórnarinnar
og mikil áhrif hennar á utan-
ríkisstefnu Finna gætu tafið
fyrir aðild þeirra að Nordek
eða jafnvel hindrað hana, ef
illa færi. Þá hefur því og
verið haldið fram, að þau
nýju viðhorf, sem sbapazt
hafa innan Efnahagsbanda-
lags Evrópu, eftir að Pompi-
dou settist í forsetastól Frakk
lands, kynnu að hafa einhver
áhrif á efnahagssamvinnu
Norðurlanda.
STÆKKUN
EFNAHAGS-
BANDALAGSINS
JVTýlokið er í Brússel utan-
’ ríkisráðherrafundi land-
anna sex, sem aðild eiga að
Efnahagsbandalagi Evrópu
Á þessum fundi var einkum
rætt um aðildarbeiðni Breta,
Dana, Norðmanna og íra að
bandalaginu. Hið merkasta,
sem fram kom á fundinum
var sú yfirlýsing Maurice
Schumanns, utanríkisráð-
herra Frakklands, að franska
stjómin hefði í grundvallar-
atriðum ekkert á móti fjölg-
un aðildarríkja bandalagsins.
Yfirlýsing ráðherrans er í
fullu samræmi við orð Pompi
dous, forseta, á fyrsta blaða-
mannafundi hans fyrir
skömmu.
öll önnur aðildarlönd
bandalagsins höfðu áður lýst
sbuðningi við stækkun banda-
lagsins. Verður nú hafizt
handa um tæknilegan úndir-
8ÁNK0VKASTAmÍRAN K.Y
eskosigvensK^
Bilið milli raðarnúmers og
tölunúmers um 1 mm styttra
Atómteikningin er ofar
%lh%hx
Alls um 2 mm lengri
Myndin á seðlinum um 3 mm lengri
BANKOVKASTÁTNÍ BANK1

100 króna tékkneskur peningaseðill
T ékkóslóvakía:
Seðlar handa setuliðinu —
f SETULIÐSBORGUM sov-
ékka 'herliðsins í Téklkósló-
vakíu reinna neyzluvörur til
þurrðar. SovéZki herinn og
starifs- og fylgillið hans kaupa
vörurnar upp og greiða fyrir
þær með glænýjuim peninga
seðluim, sem eru meira en lit
ið undarlegir.
Þannig eru komnir fram
tóklkneslkir hundraJð kirónu
seðlar — hæstu peningaseðl-
ar landsins — sem greinilega
eru frábrugðnir venjulegum
seðluim. Nýju seðlamir eru
frábrugðnir að þessu leyti.
Þeir eru tveimuir milli-
metrum lengri og illa
ákornir.
Myndin á framlhliðinni er
um þrernur millimetrum
lengri.
Teikning af atómi, sem
er á mynd peningaseðils-
ins og á að vera rauð, er
gulleit og stendur greini-
lega ofar.
Raðarnúmer seðilisins
stendur inú lengra til
hægri en jafnframt sfyttra
frá tölunúmeri hans.
Stjóirnarvöldunum í Prag
er kiunnugt um þessa sér-
prentun. Talsimaður stjórnar-
innar hefur sikýrt fréttamönn
um svo frá, að hér sé efcki
um falsaða peningaseðla að
ræða heldur löglega, sem séu
frábrugðnir, söikum þess að
ný aðferð hafi verið notuð
við prentun þeirra. Sá oirð-
rómur er hins vegar á krei/ki
í Prag, að með vaxandi verð
'bólgu vegna viðbótarfceðla-
útgáfu fyrir hernámisliðið eft
ir innrásina í fyrma, eigi að
aúka á efnahagsörðuðleikana
í TéklkósOóvakíu og koma
ábyrgðinni af þeim yfir á
stjórn Dubcefcs.
En það þarf efcki sérstaka
seðlaútgáfu vegna hemáms-
liðsins til þeas afð dýrtíðin
vaxi. Aðrar ástæður koma
þar einnig til og þær eru, eft
iir því sem Pravda, málgagn
kommúnisitafilioikíksins í Brati-
slava segir, eftirfarandi: f
ýmsum iðnaðargreinum var
framleiðslan minni en árið á
undan, en þá hæfcfcuðu laun
tvisvar sinnum meira en ráð-
gert hafði verið.
Stjórnarvöldin í Prag íhuga
nú, hvernig minnfca megi
verðgildi peninganna í því
sfeyni að draga úr ósam-
ræminu milli seðiaveltu og
framleiðslu. Eklki hefur
reynzt mægilegt að draga úr
of milklum kaupmætti með
sfcöttum og verðbindingu og
öklki er lengur unnt að bæta
við vöruframboðið með inn-
flutningi.
Sagt er, að samningavið-
ræður við Sovébrílkin um stór
fellt lán ástandinu í landinu
til bjargar ®éu strandaðar,
söikum þeæ að Rúsisar vilji
ékiki láta í té harðan gjald-
eyri, sem Téfckar þarfnast (
einmitt. Einungiis með vest- t
rænum gjaldeyri er unnt að 1
útvega fljótlega nýtízfcu véla-
búnað, sem vanþróuð iðmfyrir
taéki laindsins hafa svo mifcla
þörf fyrir.
í þeirri iðngrein Téfcfcósló-
valkíu, sem hvað lengst er á
veg komin, bifreiðaframleiðsl
unni ,er tólfta hver smiðju
vél frá því á tímuim austur-
Framhald á t-ls. 15
búning stækkunar þess.
Stjórnimálalegra áákvarðana
um málið verður ekki að
vænta fyrr en á næsta vetri.
Einkum mun óvisea ríkja
fram yfir þýzku þingkosning-
arnar, sem fram fara í lok
septembermánaðar, enda þótt
ekki sé talið, að breyting
verði á afstöðu Þjóðverja til
stækkunar bandalagsins að
þeim loknum.
Nú er því mjög velt fyrir
sér, hvað Bretar muni gera,
þegar á herðir og ti'l samn-
ingaviðræðnanna kemur.
Þeim var áður fyrr boðin
þátttaka í þeirri efnahags-
samvinnu, sem síðan hefur
leitt til Efnahagsbandalags-
ins. En þeim boðum höfnuðu
þeir, þegar til úrslita dró.
Væntanlega mun silíkt þó
varla gerast nú einkum ef
höfð eru í huga vanbrigði
brezku stjórnarinnar við end
urteknar neitanir de Gaull-
es um aðild hennar að banda-
laginu.