Morgunblaðið - 11.11.1969, Blaðsíða 15

MORGUN’BLAÐIÐ, ÞiRIÐJUÐAGUlR 11. NÓVEMB-ER 1969
15
OBSERVER
Morðingi

om
SKUGGALEG hótelkrá vi»
Viktoríustræti í Nairobi,
höfuðborg Kenya, er vinsæll
samkomustaður smáþrjóta,
lögregluspæjara og útsendara
stjórnmálaflokkanna. 1 ná-
grenninu eru þriðja flokks
leiguíbúðir, skrifstofur verka-
lýðsfélaga, gamaldags verzl-
anir og drykkjustofur. Hand-
an við næsta götuhom eru
aðalstöðvar flokks ríkisstjóm-
arinnar, KANU (Kenya
African National Uninon).
Saigt er að það hafi verið
úr ’þessu 'hveirifi sem Nahashon
Issac Njemga Njoroge kom
laugardaig einn í júlí og hélt
áíeiðis tiil miðborgairiininiair með
svanta tösku í hendi. Njoroge
er 32 ára og tilheyrir Kitouyu'-
ættfiototonum.
Um svipað leyti héllt Tom
Mboya ráðlh'enra frá sfcriflsbofu
sinmd áleilðis tiJl lyfjiaíbúðar
við helztu verzluiniairgötuina.
Mboya, sem tifheyrir Uuo-ætt
flofctonium, var einin á Æerð og
ók sjálfur hvítri Mercedes-
Benz bifreið siruni. Lyifjiaverzl
uinin var lotouð, em eiginkonia
fyfsal'ainis þékltoti Mboya og
hleypti honum inn. Þegar ráð-
hiennamin var á teið út úr lyfja-
varOiuiniininii áleiðiis til bilfreið-
ar sinintar 'kváðu við trvö Stoot,
og Mboya fél'l nið'ur. Var
hanin látinin þeigar að var
komið. Mboya var aðeims 38
ára, em við lá að morðið ylli
ættfillotótoa'styrjöld í Keniya, og
mamgir töidu að með fiaQlli hans
hefiði Afrítoa missit eimm fær-
asta leiðitoiga simm. Njoroge
var 'handtekimm, satoaður um
morðið. Hanrn var setour fiumid-
inm og dæmdur ti'l lífláús, em
áfrýjaði dómmum. I fiyxri vitou
toom úndtourður áfirýjumar-
dómsimis, sem staðlfesti dóm
uinidirréttar, og Njoroge var
fluttur í síðasta sinm í dauða-
'klefia fanigeisins í Nairobi.
Þ-rátit fyrir dóminrn er mömg-
um spuirniinigum emm ósvarað,
og efasemdir og bitarleifci eru
ofarifaga í huiguim miamgina.
Þótt talið sé að samtniað hafi
verið í rétbairhöldunum að
Njoroge væri setour, og að
dómwrinin hafii dregið úr
Mboya
hættunni á árekstrum milli
ættflototoammia tvegigjia, Luo og
Kikiuyu, var svo til etokemt
gert til að grafaist fyrir um
það hvort fleiri hefðu verið
viðriðnir morðið, þrátt fyrir
rlkjamdi 'grumsemdir.
Daniel Arap Moi vairafor-
seti Kenya hélt því firam dag-
inm eftir útför Mboya að
marðið hefðS verið liðux í sam
særi til að þrönigva eriemdum
sfjórnahhiátitum (toommúm-
iisma) inm á íbúa Kenya. Verj-
anidi Njoroge héllt þvi fram að
sakborm'inigur gæti verið að
talka á sig ammaffma sök. Lög-
regluivitni báTU að Njoroge
hefði sagt efitir hamdtötouna:
„Hvers vegnia að níðast á mér?
Af hverj'u etoki að taka höfiuð-
paiuirinn?" S j ál'fur hafði
Mboya óttazt að fjandmemm
hamis, hyggð'uisit ráða barnin af
döguim.
MORÐIÐ MÖRGUM LÉTTIR
Mboya átti fjölda óvina.
Mörgum stjórnmáliamömnum
'gramdist það 'hve Mboya hatfðd
hlotið milkil völd og áhrif, og
vildu gjairnan að hamm hyrfii
af stj órnimiáiaisvið i niu. Mboya
vair framtovæmdastjóri KANU
þegar hainin var myrtur og
haifði til'toymmit þá fyriraetlum
símla að hreinsa til í filotokeum
efldr fylgiisbap í nýaífstöðmium
aiufcafcosnimigum.
Hanin var að ieita að nýjum
firaimlbjóðendum ti'l að leysa af
hólmi þá eldri fyrir þingfkosin-
inigar, sem senmiifleiga verður
Lauto hanm próíi við Levsky-
herSkóianm þar, em stuedaði
stjómsýslumiám í Sof ia mieð
styrk frá búlgöndkum yfiir-
völdum. Þrátt fyrir það var
hanm ektoi talinm hæfiur til
starfa þegar hiamm að námi
lotonu sótti um tæknistarfi hjá
borgarstjórm Nairobi Var því
uim kennt að emskulþektoinig
hans væri. etoki nœgi'leg.
Um skeið var Njoroge for-

tekur leyndarmálið
með sér í gröfina
efnt til í jamúar eða febrúar.
Jafnivel sumir ráðQnenranna
óttuðuíst að þeim yrði vikið
til hliðar.
Njoroge hafði lanigst af
starfað að stjómmáium, þótlt
aldred hatfi hamm náð neinum
frama á þeirri braut, og var
eiinm þeirma, sem amdvígir voru
Mboya. Að sögn eins vitnis-
ins, stairfsstúiku við fianigelisiis-
sjúkraihúsi'ð, sem viðudtoenmit
var að hefði áður firamið
mei'nisæri, hafiði Njoroge ámi
áður heyrzt ræða um mauðsyn
Eftir Martin
Meredith
þess að ráða Mboya atf dögum.
Kvaðst þessi sitarfisstúitoa hafla
farið til frú Pameliu Mboya,
eiginlkonu ráðtherraras, til að
vara hania við Njoroge. Ekfki
hefur þessi framiburður verið
staðfestur.
Stjórnmválm voru eltofci eima
starifssvið Njoroge, og var
hamn uim tímia þjónm, únsanið-
uir og lífvarður. Hanm sagðist
haiCa kyninzt Mboya árið 1960
og uinmið þá með homum Sa'gði
hanin Mboya hatfa verið vin
sinin, sem betfði gefiið sér
fé til fatatoaupa er hann fiór
ti'l niáirms í B'reltiiaindi, oig eitt
sirun boðið sér virnniu.
Fyrir fimm árum fiór
Njoroge á vegum KANU til
BúLgaríu til herþjáifúmiar.
Tom Mboya
miaður kjördæmisráðs flotóks-
inis í einu af kjördæmum hötf-
uðborgarimmiar. Voru störf
hainis aðaJlIega fólgin í því að
smatta fyrir stjórmimáliaimiemm,
en að eigin sögn var hanm þá
eiinmii'g á máia hjá lögtreglu-
yfirvöldunum og njósnaði
jafnt urn fiull'trúa KANU sem
uim virastrisinmiaða fiuMbrúa
amdstöðuflotetosámis, KPU.
BYSSAN FANNST
í rétlt arh ölduinium sagðist
Njoroge vera fraimkvæmda-
stjóri. Rétt er að um tímia rafc
hanm ásamt öðirum sölustöð
fyrir motaiða bíia í Nairobi, og
þar áður hatfð: harnm átit hiut í
Skemmitigairði í blötotoumiamma-
‘hvertfi bongarimmiar. Njoroge
varð uppvís að lygum íréttin
um. Hanin margbreytti frásögn
sinn og tilgreindi staði — til
áð sanna að hamm hefði hvergi
verið mærstaddiur þegar morð-
ið var framið — sem sak-
sótonarinm átti auðvelt með að
hrekja.
Sannamimar gegn homum
voru etolki tæmamdi. Bniginm
sjónajrvottur gat borið að það
hefði verið Njoroge, sem stoaut
Mboya. Vegfaremdiur við lyfja
búðina gátu aðeins gefið ófull-
komma lýsingu á nnorðimigjam-
um á flótta með svarta hamd-
töstou. En þessair lýsingar gátu
átt við Njoroge.
Fjórurn dögum eftir morðdð
famm iögregiam Smitlh &
Wesson stoammibyssu undir
rúmi á heimiM Njoroges, og
við riammsóton kiom í ljós að
byssan var miorðvopmið. Fingra
far Njoroges famnst á byss-
ummi, og heirna hjá honum
fiumidust skot atf sömu gerð og
þau, sem urðu Mboya að bama,
og einnig svört hamdtaska
svipuð þeirri, sem vi'tnin
höfðu lýst.
Mikið vait á byssummi:
Njoroge sjálfur gatf fjórar mis-
mun'andi skýrinigar á þvi
hvernig hún komst í hams
henduir, og þóttist ýmist haifia
keypt hamia eða saigði að
sér hefði vérið geifin hún
etftir miorðið. — Lögfiræð-
ingur hans bar það fyrir
áfirýjunaréttimum að þessar
miilsmumaradi Skýrimigar á tíl-
koirau byssunmar bemitu til þetss
að Njoroge væri að rieynia að
leyna raninverulega morðimgj-
ainium, þeim sem heflði gefið
honum þyssuna. Ef til vill,
sagði lögfræðinigurimm var
þetta eimihver nékominm ætlt-
inigi eða maður í mikillli valda-
stöðu.
Vamigaiveltuir um það hvort
fileiri haifi verið viðriðndr
morðið flenigu byr umidir báða
vænlgi veigna kæruleysislegrar
firamkomu Njorage í réttaX’
holdumum Harnm glotti máfcið,
veifaði ofit tii áihorlfienda og
virtist elkki vdtumd óttasieginrv,
Var eimma lí'toast því að homum
dytti ektai í huig að haran hlytí
dau'ðadóm. Jiatfnvel efltir dóms-
upptovaðningu var hamm gíliott-
amidi.
Hugsainil'egt er að Njoroge
hafi aðeins verið ámægður
mieð að komaist í sviðsljósið og
kátuir yfir þvi að hafla getað
ráðið iráðherra Luio-ættfilokkis
ins aif dögum. Hvað það var,
sem oili kæti Njoroge veit
e’nigimm- Leyndarmiáiið tekur
morðinginn semmjtega með sér
í gröfinia.
-k OBSERVER + OBSERVER * OBSERVER
Fyrirhugað
orkuver í Laxá
Greinargerð Náttúruverndarráðs
Á FUNDI néfitúruiverindarréðs
hinm 3'0. okitóber 1969 var eftiir-
fiairandi bótoum um fyriirlhiugulð
orftouver í Laxá samnþykkt með
öiliuim igireiddum afitovæðum:
„Niáfifiúnuivermid'ainráð beflur ekk
emt við það að atlhiuigia, að 1.
áfanigi (hiiinmia fyrkihuiguðu virkj-
ainia verðli firamitovæmdur í sam-
mæmii við ákvæðii iagia rur. 60/
19*65, um Laxáirvirkijuin. Hints veg
ar vLM náttúmuivieinndairriáð lýsa
yfiir því og ieglgja á það éhiarzlLu,
að það er aligertiagia aradvígt því,
að hafliizit verði hainda um finek-
arfi finamlhaldsviirltojiamiir í Laxá
'áður em firam heflur fiarið alíh.iiða
aifihugun á því, hivaða iíflfiræðiieg
áfihjrdif hver óíaingi sLítora virkj-
araa (sbr. gireiraairigerð Laxár-
miefiradair til oritouimiáliastj'óra)
kiummi að hafa á vatniatoerfi Mý-
vafinis otg Laxiár og svæði þau,
3em að því iiggjia. Siíltoar athug-
arair Ihafia eklki fiarið firam, o<g
varður það að fceljiaist óviðuin-
aradi, þegar hiafit er í huig'a, (hive
mífciílivæigt þefcfca svæðd er finá
niáttúirufiriæðiiegu sjónacnmiði og
hve nátfiúruifiegrð er þar víða
mikill og sénstæð.“
Það Skai tetoið firaim, að himn
umriædda fiund niáttúruveimidiar-
ráðs sátu ailliir ráðsmenn og
greiddu þeir aifflir artltovæði að
undianistoildum Sigurði Tboox>dd-
sen, verltofir., sem tók finam, að
bann myndi ekfci grieiða attovæði
í þessu m/áli.
Greinargerð
I
Gögn þau, sem náttúiruivernd-
armáð heflur hafit við að styðjast
í samibamdi við afgreiðsiu þessa
mlális, enu sem hér siegir:
1. Grieiruangerð um jairðfiræði
Laxár í Suður-Þintgayjamsýsliu
eflbir Hauk Tóimassom. Apríi
1967.
2. Gmeinairigeirð LaxárnBfwdar
bil orltouimáiastj'óra. Septembeir
1969.
3. Ábendinigar fuiiibrúa sveitar-
fiélaga oig búraaðarsamtatoa í Suð
ur-ÞLmgeyjersýsiLu tii iaradbúm-
aðarráðuineytisins vairðandi fyr-
árhuigaða Glj'útfiurveirisvirtojiun í
Laxá. Septamber 1969.
4. Álitsigerð stjórmiar B'únaðiar-
féiaigls íslands um áhrif fyrirlhiuig-
áffirar Gljú'fiuiriversvirkj'un á bú-
skap o. fil. í Laxáirdal, Mývatnis-
sveit og fileiri niærffliggjamdi
byggðar'Iögum, Septemiber 1969.
5. Greimiarigerð vegna áætlania
um firamibaidlsvirkjuin Laxár með
séristotou ti'IMti tiil Krárár ooig efri
hiuta Laxár efitár Arnlþóir Garð-
arsson oig Jóm Baiidur Siiguii'ðssom.
Septeimber 1969.
6. Svar héraðsnefindar Þiimgiey-
inga við greinarigerð Laxáirvirkj-
unaristjórnar. 10. otobóber 1969.
7. Áiytotun f’uillljtirúairáðís Féiags
Þingeyingia í Reyltojiavík um
virfcjianiir í Laxó. 14. okbóber
1969.
8. Greiniaoigerð um Laxárvirkj-
umiarmálið frá stjórm Samtaka.
um ná'ttúruvernd á NorðiurliaindíL
7. ototóbeir 1969.
9. Lög nr. 60/1905, urn Laxár-
virlkj'un.
10. Bréf rafortoumáiariáðherra
ti'l Laxiárvir'kjuinarstjórnar, dags.
23. sept. 1969.
11. Bréf orkuméiiastjóra ti!l a/t-
vinnumálairóðuraeytiisins, diags.
16. sept. 1969.
Til vifflbótar þeiim gogrvum,
Sem hér haifla verið talira, mlá igeiba
þess, að sumir atf náttúiruvennd-
airráðeimicir’inium bafia þegar haflt
aOIniáiin kynrai af svæði því, sem
hiér er uim að ræða, og þedm
náittúruivemdarvandamáium, sem
þar er við að glímia. Þá má igeta
þess, að á fluradi máttúruvenmd-
ariráðs hinn 4. sept. 1969 mœtti
fjögurra m.annia nefind, sem kjör
ira var ó Húsarvík 12. ágúist 1969,
Framhald á bls. 1S