Morgunblaðið - 11.11.1969, Side 17

MORGUN’BLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. NOVEMRER 11999
17
— Búrf ell
Framhald af bls. 28
hann, að þeir, er ekki vildu
leggja trúnað á orð sín í
þessu máli, lýstu einnig yfir
vantrausti á Harza.
Við umræður um tillöguna
hefur Ingólfur Jónsson, raf-
orkumálaráðherra, oftsinnis
hent á augljóslega rangtúlk-
un, eða misskilning flutnings-
manna á skýrslu Harza og
leitt rök að því, að áætlun
þessari her saman við hók-
hald Landsvirkjunar, ef sömu
atriði eru lögð til grundvall-
ar. Staðfestir skýrsla Harza,
er ráðherra las upp á Alþingi
í gær, þetta í einu og öllu.
Er skýrsla þessi dagsett 8.
nóvember sl. og kemur þar
m.a. fram:
Q Stofnkostnaður verksins
í heild kemur mjög vel
heim við þá áætlun, sem gerð
var fyrir næstum 4 árum og
sem lögð var til grundvallar
við ákvörðunina um, að ráð-
ast í framkvæmdir við Búr-
fellsvirkjun og ákvörðunina
á rafmagnsverði fyrir ál-
bræðsluna.
0 Isskolunarmannvirkin í
Þjórsá hafa skilað hlut-
verki sínu fullkomlega.
d Áætlað er að afhenda
ársorku Búrfellsvirkjun-
ar í heild sem 1720 milljón
kwst. Þannig verður orku-
kostnaðurinn á kwst. 2,02
mills, miðað við 6,5% vexti
og 2,23 mills, miðað við
7,5%. Samsvarar þetta 17,8 og
19,6 aurum.
0 Nýlegar prófanir á vélum
Búrfellsstöðvar hafa leitt
í ljós, að unnt er að reka þær
að staðaldri með 15% meira
afli en málraun segir til.
f samræmi við þau um-
mæli, sem Magnús Kjartans-
son viðhafði í ræðu sinni í
gær, að hann vildi hafa það
sem sannara reyndist í þessu
máli, afhenti ráðherra þing-
manninum fyrrnefnda skýrslu
Harza.
Hér á eftir fer svo skýrslan
eins og ráðherra flutti hana
á AJþingi í gær:
Fyrir milligöngu Laindsvirkjun
ar hafið þér farið fram á, að við
létum yður í té hina upprtuma-
legu og núverandi kostnaðaráætl
un olklkar fyrir Búrifellsvirkj un
fullgerða ásamt áætlum olkikar
uim kostnaðarveirð á orfeueiningu
frá virlkjuninni.
STOFNKOSTNAÐUR
Búrfefllsvirkjun fullgerð tekur
til aflstöðvar við Búnfell með
sex 34 MW vélasamstæðum, 220
kV aðalorkuveitu frá Búrtfelli
um írafoss að Geithálsi og
Straumisivík og byrjunarimiðlun,
um 500 milljón teminigametira, úr
Þórisvatni. Hér á eiftir fer saman
burður á núverandi áætlun okk-
ar um stofinkostnað Búrtfel'lsvirkj
unar við áætlun okfear í „Defin-
ite Project Report“ frá apríl 1965
og þá áætlíum eimis og hún var eft-
ir endursikoðun í febrúar 1966.
Verkþættir
Fyrsti áfangi, 3 vélasamstæður
Framtiðarverfe:
Viðbót þriggja vélasamstæða
Byrjunarmiðlun Þórisvatns
Stofnfeostnaðaráætlum ofefear
fe'lur ekki í sér vexti á byggingar
Ingólfur Jónsson
tíma, vatmsréttindi, lántöfeukostn
að, gengistöp, aðlflutniingsgjöld
og skatta. Núverandi áætlun fel-
ur ihins vegar í sér fjárlhæð, sem
við teljum vera sæmilega ríf-
lega til þeiss að mæta feröfum frá
verktökum, og er þá þyggt á
fyrri reymislu okkar af sams kon-
ar verkum annars staðar í heim-
imum.
í framfevæmd hafa verið gerð-
air ýmsar tiltölulega smávægileg-
ar breytimgar, viðbætur og nið-
urfellángar á heildarverkinu, og
er tefeið til'lit til þessa í áætlun-
unum. Slífear breytimgar eru
eðlilegar í þróum verfesins frá
upphaflegum áætlunium til verk-
loka.
Þa'ð er athygfisvert, að stofn-
kostnaður verksins í heild, sem
í dag er þefefctur með góðri ná-
kvsemni, fcemur mjög vel heim
við þá áætlun, sem gerð var fyr-
ir næstuim 4 árum og sem lögð
var til grumdvallar við ákvörðun
ina um að ráðast í fraimkvæmdir
við Búrfellvirkjun og ákvörðun-
ina á rafmagnsverði fyrir ál-
bræðsluna.
Okfeur er það ánægjuefni að
skýra frá því, að ísskolunarmann
virkin 1 Þjórsá hafa skilað hlut-
verki síniu næstum fullkomlega í
nokferum meiriháttar ísruðning-
um, sem átt hafa sér stað þegar
á þessurn vetri. Það Mtur því út
fyrir, að þetta vandamál þurfi
éfeki lengur að valda alvarlegum
áhyggjum.
EININGARVERÐ ORKUNNAR
Hiinm mifeilvægi kostmaðarlið-
ur vatnsaflsvirtkjunar er fram-
leiðlsliuverð orbunmar á eiiniÍTugu,
sem svo aftur er magmigmund-
völliur siöluiverðsiinis. Þetta einimg
arverð er áætliað sem Miutfalí ár-
legis kostmaðar og ári'egrar or'ku-
framleiðslu, Land'svirfejun hefur
látið akfeur í té áætton upp á
6,3 milljón Bamdairíikjadollara fyr
ir þá kostnaðarli'ði, að vatns'rétt-
ind'uim uinidamiSkild'um, sem vísað
'er til hér að framian og eklki eru
meðtaldir í stofnfeostmaðaráætlium
okkar að fj'árbæð 36,7 miilfjón
BsindaríkjadoilaraT. Með þsisisari
viðhót áætlast heildarvirkjiuiniair-
kostn'aðiurinin 43,0 milljóndr
Bsird airíkj adollara, Sambærileg
tala í hinni uppnun al'egu áætliuin
var 42.8 miUijóniÍT BandairíkjiadO'll
ara.
Áriegur kostnað'ur vatmsaifls-
sí'öðvar, að frátöldum tryggimg-
um og sfeöttum, ef einlhverjir eru,
felur í sér afstoriftiT og vexti,
rðkstiur og viðha.ld (R&V) og
stjórnuin og almenm útgjöld. Síð-
arntefndu lið'inn.ÍT eru vemjuil-'ga
um einrn af bund'raði af heildiair-
stofrifeostma.ði. AfsferiftÍT og vexti
má áætl.a á a.nm,uitets gru'ndvelEli.
Tíimafengd a'mruiitetis fyrir vatnis
aiffestöð er aldrei m'inmii en 40
ár. 6,5% ársvextÍT miðað við 40
Kostnaður (í jafngildi
milljóna Bandaríkjadollara)
Áætlun frá:
Apríl Febr. Nóv.
1965 1966 1969
28,37 31,5D 32,6
6,88 5,1 2,6
2,00 2,0 1,5
37,25 38,6 36,7
ára anmuitet sa.msva.ra 7,07% á
ári, miðað við 7,5% ársvexti er
prósentan 7,94. Þanniig visrða ár-
l'eig útgjöld Bú,rifellisvirfejiuin.ar
$3,47 millijón Bamdaríkjadiollarar
miðað við 6,5% vexti og $3,84
milHjón Band'£irílkjad,oll,arar mið-
að við 7,5% vexiti.
Við höfuim áætlað aflhemita árs
onku Búrfellisvi'rkj,uin,ar í hei'ld
sem 1720 mdlljón kwst. Þarunáig
verðu.r orfeiukogtniaðiurinin á kwst
2,02 millls miðað við 6,5% vexit'i
og 2,23 mil'lls miðað við 7,5%
vexti. Á gemginu 1$ = 88 kr.
Sami3v,arar þet'ta 17,8 og 19,6 aur-
uim.
Nýlegsir prófauir á vélum Búr
fellisstö'ðvar hafa Deitt í Ijós, að
U'nmt er að rcka þær að stað-
aldri með 15% meira afli em
m,álf aum segir till um og miiðað er
við hér að framan, í áætlum um
orkufiramleiðlgluima. Þetta varafl
kerflsins, allis 30 MW, getur m,ætt
autonu álsigi. Hiir.is vega.r er einm'-
ig unmit að nota það með viðfbótar
vatnii frá framtíðarmiðliuin ofar
í ánmi til að fnam'l'eiða orku, ssm
áætlaiS't um 250 millljón kwst. Mið
að við söliuverðið 2,5 mlills á kwst
yrðu árleigar t:fejur $625,000.
Gæti þetta .etn það bil nægt til
að fjármagma fulla Þórisvatne-
miiðluin,, sam er uim 2000 miMjón
tenúnigsmieitrar.
í orfeuk'erfi Lanidsivirfejumiar á
suðvesbur ísla.ndi er gasaflstöð,
s'ern fyrst og fremst er reist sem
varastöð. Heilda,rsitofnfei03tniaðiUT
hienraar er um 3,2 millljón Bamda-
ríkjadollarair. SMk stiöð hefur tU-
töluilsiga stjrttri endi’nigaröíma em,
vatnisaiflssböð, em þemnam emdimg
antímia má framlenigj,a verulega
vegnia lítillar noötouinair samam-
borið við venjuilega toppsitöð.
Venju'laguir rðkstrar-(R) og við-
haldislkostriiaðiUT (V) er hverfland'i.
Him nær fuillkomiraa begðum ís-
dkolunarm,aninvirkjanina við Búr
flelll til þessa bendir til þe,s,s, að
dkki verði þörf á að nota ga®-
affestöðiraa n.ema m.j'ög lítið með
mi'kiuim ol'íulkostniaði á kwst. Ájt
leigu,r heildarkositnaður, sem nem
ur 10% eða 320 þús. Baindarí!kj,a-
dolllu'rum virðist hæfitegur. Ef
þessi árlegi kositm'aður yrði la,gð-
uir á Búirifellsvir'kjum, eiraa miðað
vlð 1720 milljón kwst orkufram-
leiðsillu á ári, miumdi ,ein'iragarverð-
'ið bæfcfea í 19,5 auira miðað við
6,5% vextii og 21,3 aura miðað við
7,5% vexti.
7,5% vexti. Þá efelki reilkniað með
15% orkuauknin,gu.
1 samibandi við fraimia'nigreimda
úbreikniiniga á einiragarvierðum
verðUT að gæta þesis að raoba ekki
i samaniburði hinm „upphafiega
áætiaða" .atofnikostnaið, sem sýnd
ur er í framvinduiskýrisllum um
Búrfellsvirkjum ©ftir tvær síðiustu
gengisbreytinigair. Imralteindu feostn
að.arliðiirnir hafa þar verið læfefe
aðir í þeim tilganigi að endur-
ispagda þessa.r gemgisbreytinigair
með umreiknin.gi þeinra til j'afra-
'gildis í Ba'ndaríkjadolllu'rum.
Þesa vagna eru þeir ekki leng
ur „upphaflag" áætium í réttum
skiilnáinigi. B'reytinigar þær, sem
gerða.r eru með því að beita álhrif
um genigisibreytinganina sýna
kositinaðarl'æikkuin, sem að sjálf-
sögðu er ekki rauinihætf.
Framan'greindar breytingar í
síðuistu fnamvinduislkýrislu sýna
„iæikkun“ úr 12,0 milljón Bamda
ríkj.adoilara að öl,lu lisyti á inm-
ieradum bost'naðarliðum. Þetta
betfði verið „uipphatfleg áætlum“,
te'f niúverand'i geinigi hetfði gilt í
feibrúar 1966 og ekkert annað
breytzt síðarn þá. Bfnsihagsleg
atriði temigd gengisbreytingumum
hæktouðu innlendu kostnaðarlið-
ina að mi:ðtöldu tapi á enlend-
um lárauim, sem hatfa verið not-
uð til greiðsllu á inmlendum, stotfn
kostnaði. Sú staðreynd, að fram-
aingreindur samteiniburðu'r á ofekar
fynstu og síðustu verkaáæblu'num
sýniir svo l'itlar breytingar, end-
umspeglar þá staðreynd, að bostn
aða'rbneytingarmiair, er voru tengd
ar genigiisbreyti’nigumum, hatfa baift
tilhneiginigu til að j.afniast út,
VirðingaTfyllst
Hsrza Enigi'marring Company
Initennationail
C. K. Willey, Directcw.
*
— Israelsþotur
Framhald af bls. 1
stramdvirki fsraels um 20 kíló-
metrum fyrir austam Súezskurð-
inn, og er það í fynsta dkipti síð-
an í sex daga styrjöldinni 1967
að Egyptar beita henstoipuim sín-
um í átökunum við ísrael. Töldu
Egyptar' árás þessa hatfa verið
mjög árangumsr'ílka, og sagði í
fréttum frá Kaíró að þetta væri
fynsta sporið í aultonum hernað-
araðigerðum gegn ísraiel í sam-
ræmi við ræðu þá, er Naisser
forseti flutti á fimmtudagskvöld.
Talsmemm ísraelsstjórnar gerðu
strax lítið úx árás egypzku fiota
deildarimmiaT, og á sunnudag var
erlendum fréttariturum í Israel
boðið að slkoða áranguirinn. Voru
fréttamennimir sammála um að
þar væri fátt amiraað að sjá en
sprengjugíga í sandinum eftir
fallbyssukúlur henslkipamnia og
sprengjubrot á strjáli. Sfeemmdir
var hvergi að sjá.
Eftiir að árás egypzku hemskip-
anna lauk, voru ísraelsfear þotur
sendair til árásar á skipin. Var
árásin gerð í myrfcri, og efelki vit
að hvort nokfeurt ákipanna varð
fyrir spremgju.
Fréttaimaður Associated Press,
Hal McClure, ræddi við fulltrúa
úir herráði ísraels í dag, og spurði
meðal annars hvoirt nokfcuð
benti til þess að sovézfkir sértfræð
ingar hetfðu tekið þátt í flötaárás
inni á aðfaranótt sunnudags.
Svaraði floringinn neitamdi, og
sagði að ökkert benti til þess að
séufræðimigar frá Sovétrífcjunum
tækju þátt í þessum síðustu að-
gerðum Araba gegn Gyðingum.
Hins vegar benti hann á að
fjöldi sovézfkra „ráðgjatfa“ starf-
aði með egypzka hernum og að-
stoðaði við þjálifum hamis“.
— Sjúkrahjálp
Framhald af bls. 28
í greinargerð frumvarpsins
segir:
Hjá íelenzíkum sjúferatrygging-
uim befuæ jafnam gilt sú regla um
sjúkrafcostnað tryggðra manma
erlendis, að slíkur kostnalður hetf
ur verið endurgreiddur aðeins að
því marfci, sem hliðstæður kostn
aður hefði numið hér á landi,
saimkvæmt gildandi samningum
og gjaldskrám. Hefur um þetta
einu gilt, hversu brýn þörf var
fyrir sjúikralhjálp erlendis og
hvort mögulegt var eða efeki að
veita hlutaðeigamdi sjúklingi
nauðsynflega hjálp hér á l'arndi.
Hefur þetta fyrr og síðar valdið
því, að einstöku sjúlkdómstilfelli
hafa hatft í för með sér stónfelld
útgjöld umfram það, sem sjúkra
tryggingar bæta, jafnvel svo stór
felld, að þau valdi verulegri rösfe
un á affeomu sjúklin'gsins eða að-
staindenda hans. Til ýmissa ráða
hefur verið gripið til aðstoðar
þessum sjúfelingum, en þau hafa
yfirleitt verið ófullnægjandi, erí
ið og seinvirfc og aðstoðim áreið-
anlega komið mjög misjafnlega
miður. Hefur hér verið um til-
finnanlega vöntun að ræða í
þeinri vernd, sem íslenzkar
sjúfcratryggingar veita, og til-
finnanlegri fyrir þá sök, á hve
mörgum mikilvægum sviðum sér
hæfing í læfcnishjálp hefur — af
augljósum ástæðum — verið
ónóg, Ástæður til þess, að ekíki
hetfur til þeslsa verið úr þessu
bætt, eru aðallega tvær, í fyrsta
lagi erfiðleikar á að greina þau
tilfelli sfeýrt frá, þar sem brýn
nauðsyn er hjálpar uimifram al-
mennar reglur, og í öðru lagi, að
sjúkratryggimgin hetfur verið
borin uppi atf allt otf smáum ein-
ingum.
f 2. gr. fruimvarpsinis er lagt
til, að netfnd fimm læfena verði
falið að úrsfeurða um nauðsyn
utaníarar vegna þess, að eklki sé
unrat að veita hæfilega hjálp á
íslenzku sjúferahúsi, og ákveða
jafnframt, hvar skuli vista sjúkl
irag þanrn, sem hlut á að máli.
Svo mætti virðast, að svo fjöl-
menn netfnd kynmi að reynast
þung í vöfum og nægilegt væri,
að tveir læknar frá Laindspít'ala
fslands ásamt tryggingayfirlækni
úrskurðuðu u,m þessi atvik. Það
er á hinn bóginn talið æskilegt,
að læknar frá Borgarsjúikrahúisi
og St. Jósefsspítala eigi einnig
sæti í netfndinni. f því sambandi
er því haldið fram, að flest til-
vikin séu svo ótvíræð, að tfonmað
ur m'efndarimnar geti telkið
ákvörðun án fundar í nefndinni,
í öðrurn tilvikum geti hann
ákveðið, hversu með slkuli fara,
éftir að haifa ráðgazt við einm
eða tvo úr nefndinni í síma,
þörí fyrir fund í netfndinni sé
aðeins í fáum vandasömum til-
vikum. Síðan' sjúkratrygginga-
deild Tryggingastofnunar rí'kis-
iras tók til starfa og annast kostn
að langlegusjúklinga sýnist eðli-
legt, að umfraimfeostnaður vegna
sjútonalhúsvistar erlemdis verði
greiddur atf deildinni, en komi
'etoiki í hlut sjúkr.Bisamlaga, eða
hénaðssamlaga, sem sum hver
eru svo smáar einingar, að þessi
kostnaður yrði þeim um megn.
Hér er því eikki haggað við þeim
reglum, sem nú gilda um greiðslu
sjúferahúsvistar erlendiis, þar sem
kostnaður er innan þeirra marka,
sem greiddur er fyrir viistun
samlagsmamma á íslemzfeum
sjúkraíhúsum.
Einnig er lagt til, að sjúbra-
tryggingadeild greiði ferðastyrki
til þeirra, sem nauðsynlega
þurtfa að leita læknishjálpar er-
lendiis. Sllkir styifeir hatfa verið
veittir aif deildimni. Breytingin er
Í því tfólgin, að styrlkveitimgar
þessar eru efeki háðar því, hvert
framlag rikisisjóðs er til þessara
styhkja. Ekki þykir ástæða til að
fláta ferðastyrki velta á úuskurði
nefndar þeirrar, sem um ræðir
í 2. gr., ernda mun oft vera þömf
á slflkum styrikjum í tilvfltoum,
þegar kostnaður við sjúkrahús-
vistina verður ekfei hærri en hér
á landi og því ekki um að ræða
hluttölku sjúkratryggingadeildar
í honum.
Gert er ráð fyrir, að ákveðin
verði í reglugerð veruleg hækk-
un ferðastyrfeja frá því, sem ver-
ið hetfur.
- EFTA
Framhald af bls. 3
hætokað um 66% og er það ekki
í samræmi við fullyrðingu Fram
sófcnarmanna um samdrátt í iðm
aði á undanförnum árum. Þvi
hefur verið haldið fram, að iðn-
aðurinn hatfi dregizt sérstáklega
saman hér í Reykjavífe. Þetta
stenzt ekki. Árið 1963 var það
iðn'lánasjóðsgjald, sem iðnfyrir-
tæfld í Reykjavik greiddu, 60,9%
af heildartefcjuim Iðnlánasjóðs af
þessu gjaldi. Árið 1968 var þetta
hluttfall örlítið lægra, eða 60,3%
en á því ári höfðu framlkvæmd-
ir við Búrfell og í Straumisvík
'hafizt og i'ðnlánasjóðsgjaldið því
hæikfcað stórlega í þeim umdæm
um. Engu að síður héldu iðn-
fyrirtæfld í Reykjavík sínu hlut-
falli nokkum veginn.
Þá gerði Bragi Hannesson, að
umtaleefni í ræðu sinni tolla-
vernd iðmaðarins og sagði, að
hún hefði ekki verið jafn mákil
í reynd og margir héldu. Á hrá-
efnum og vélum hafa verið háir
tollar, sagði Bragi Hannesson,
en hversu oft og lemgi hefur iðn-
aðurinn ekki þurft að búa við
rangt gengi og hver hefur toU-
verndim þá verið í raum og veru?
Ég ætla ekki að taka aístöðu til
aðildar að EFTA hér á þessaxi
stundu, sagði Ðragi Hamnesson,
ti'l þess vinnst tími síðar, þegar
öll 'kurl eru komin til grafar.
Ég treysti engum betur til þess
að fjaflla um þessi mál en sam-
tökum iðraaðarins og það hlýtur
að vega þungt hvermig búið verð
ur að iðnaðinuim hér í Reykja-
vík.
Bragi Hannesson gerði að lok-
um grein fyrir aifistöðu sinmd til
tilflögu, sem Kristján Benedilkts-
son hatfði flutt um dkipun sér-
sta'krar nefndar til þess að kanna
áhrif EFTA-aðildar á atvimnu-
lífið í Reykjavík og þá elkki sázt
iðnaðinn. Sagði Bragi Hamnes-
son, að starfandi væri atvinnu-
málanefnd í Reykjavík og m.a.
ætti sæti í hemni framkvæmda-
stjóri Félags íisl. iðnrekenda.
Eðlilegt væri að Atvinmiumála-
nefnd Reykjavíkur fylgdiist með
athugunum á EFTA-málinu og
kannaði jafnframt sérstöðu iðn-
aðarins í Reykjavík, etf atf EFTA-
aði'ld yrði. Var sú tillaga sam-
þyfekt í borgarstjóm.
*) Grundvöllur Alþjóðabank aiáns fyrir lánveitingu.