Morgunblaðið - 03.12.1969, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3,. DESEMBER 1969
Ráðherrafundur NATO:
Breyting í aðsigi?
hafsbandal'agsins, þátttakend
.
HUGSANLEG ráðstefna um
öryggismál Evrópu er líklega
eitt af helztu umræðuefnum
utanríkisráðherra Atlantshafs-
bandalagslandanina í Brussel
þessa dagana. í marz s.l. stóðu
Sovétríkin fyrir því í þriðja
sinn á síðustu 15 árum, að
hvatt vaeri til slíkrar ráð-
stefnu. Molotov, þáv. utanrík-
isráðíherra Rússa, gerði þetta
fyrst árið 1954, Var það liður
í baráttuinni til að koma í veg
fyrir, að Þýzkaland yrði aðili
NATO. Áaetlun Molotovs fólst
í því, að gerður yrði almenn-
ur evrópskur samningur um
gagnkvaemt örygigi í Evrópu.
Hugmyndin var mjög einföld,
hvert land í Evrópu átti að
heita hverju öðnu landi í álf-
un/ni að veita því varnar-
aðstoð yrði á það ráðizt. Til
dæmis yrðu Ungverjar og Pól
verjar skyldugir til að að-
stoða við varnir Tékkósióvak-
m, ef Rússar réðust þangað
inn. Molotov fúllyrti að þetta
myndi veita ölium nægilegt
öryggi. Og af þessu myndi
einnig leiða, að Atlantshafs-
bandalagið leystist upp (Var-
sjárbandalagið var stofnað
1955) og Bandaríkjamenn
hyrfu frá Evrópu. Þýzkaland
yrði skipt um aldur og ævi.
En Molotov var síðar rekinn
úr kommúnistaflokknum, sak
aður um maoisma. Krúsjeff
bægði þessum tiilögum hans
einnig frá sér.
Gromyko lét mistök fyrir-
rennara síns sér að kenningu
verða, þegar hann kynnti til-
löguna aftur árið 1966. Áróð-
urinn fyTir henni var mun í-
smeygilegri og barátta de
GauIiLes gegn bandarískum á-
hrifum í Evrópu auðveldaði
hann, ásamt lýsingum de
Gaulles á Evrópu, sem næði
„frá Atlantshafi að Úralfjöll-
um“. Gromyko hvatti á þess-
um tíma til almennrar evr-
ópskrar ráðstefnu trl að ræða
öryggi álfunnar, hann vísaði
ekki sérstaklega til tiMagna
Molotovs. Þessu var kurteisis-
lega tekið af mörgum NATO-
ríkjanna, sem jafnframt settu
fram það skilyrði, að Banda-
ríkin ættu rétt til þátttöku í
slíkri ráðstefnu. Rússar máttu
ekki heyra minnzt á það.
Ljóst vair, að málið þurfti að
ræða betur óopinberlega.
Andstætt almenningsálit
vegna innrásarinnar í Tékkó-
slóvakíu átti vafalítið drjúgan
þátt í því, að Rússar létu Var
sj árband alagsleiðtogana
hreyfa málinu í Budapest í
marz 1969. (Dubcek var látinn
stjórna fundinum). Áskorun-
in frá Budapest var mun mild
ari en sú frá 1966. Þess var
ekki lengur krafizt, að NATO
yrði leyst upp eða skipting
Þýzkalands yrði endanlega
samþykkt. í ljós kom við nán
ari eftirgrennslan, að Rússar
voru ekki endilega andvígir
þátttöku Bandairíkjanna og
Kanada.
Utanríkisráðherrafundur
AtlantShafsbandalaigBÍns í
apríl s.l. hafnaði hvorki né
samþykkti að ganga til slíkr-
ar ráðstefnu. Utanríkisráð-
herra Frakka í stjórn de
Gaul'les var einna neikvæðast
ur í afstöðu sinni og vildi, að
viðræður milli austurs og vest
urs færu fram á grundvelli
tvihliða viðræðna milli ein-
stakra landa. í lokayfiriýsingu
ráðherrafundarins kemur
fram, að ráðherramir fólu
fastaráði bandalagsins að
gera skrá yfir þau málefni,
sem einkum stuðli að árang-
unsríikum samningaviðræðum
milli aueturs og vestuæs til að
koroa á réttlátum og varan-
legum friði í Evrópu. Fastaráð
ið átti að hafa lokið skýrslu-
gerð um þetta efni fyrir ráð-
herrafundinn, sem nú er hald
inn.
Finnska ríkisstjórnin bauðst
til þess í maí s.l. að annast
undirbúning ráðstefnu um ör
yggismál Evrópu og yrði hún
haldin í Finnlandi. Voru send
boð þessa efnis til aiilra við-
komandi ríkisstjórna. í iok
október höfðu finnsku ríkis-
stjórninni borizt 22 svör við
þessu boði. í ályktun utanrík-
isráðherrafundar Norðurlanda,
sem haldinn var hér á landi
í byrjun september s.l., segir
m.a.: „Utanríkisráðherrarnir
ræddu ástandið í al.þjóðamál
um og lýstu stuðningi sínum
við þá viðleitni að minnka við
sjár, en efla he'Ldur samvinnu
á breiðum grundveiíli í Evr-
ópu. Ein af þeim leiðúm, sem
vel væri til þess fallin að
örva þessa þróun, væri að
kalia saman ráðstefnu til þess
að fjalla um öryggismál álf-
unnar. Ráðherrarnir eru sam
mála um að atihuga frekar
möguleika á undirbúningi
slíkrar ráðstefnu og styðja
frumkvæði finnsku ríkisstjórn
airinnar í máli þessu".
f stórum dráttum má lýsa
afstöðu íslemzfcu ríkisstjórnar-
innar til málsins á þan.n veg,
að hún sé fyigjandi því, að
ráðstefnan verði haldin. Þau
skilyrði hafa verið sett fram,
að mál verði svo vel undir-
búin, þegar til ráðstefnumnar
kemur, að mögufeikar séu á
árangri. Auk þess séu öil ríki,
sem beina aðild eiga, þar á
meðal öll aðildarríki Atlanits
UT.
Ekkert þeirra landa, sem
málið snertir, hefur flormtega
lýst sig amdvígt ráðistefuuhaM
inu, ef horft er fram hjá Alba
níu, sem gætir hagsmuna Kína
í þessum efnum eins og öðr-
uim.
Þýzkaland og skipting þess
yrðu eitt af meginviðfangsefn
um slíkrar ráðstefniu. Deilt
hefur verið um það, hvemdg
aðild Auistur-Þýzkalands að
henni yrði háttað. Vesturlönd
hafa í þessu efni mótað stefinu
síma í megindráttum að ósk-
um rikisstjórnar Vestur-tÞýzka
lands. Þar urðu stjórnarskipti
í haust. Nýja rí'kisistjómin tók
upp nýja utanrífcisstefnu og
breytti frá þeirri stefn.u, sem
fylgt hafði verið í stjórnartíð
kristilegra demiókrata. Afstað-
an til Austuir-Þýzkalands ræð
ur þar mikllu. Þann 11. nóv- /
ember s.l. lýsti Walter Scheel, J
utanríkisráðherra Vestur-
Þýzkalands, því yfir, að hann
sæi lítið því til fyrirstöðu að
setjast við sama borð og
starfsbróðir hane frá Austur-
Berl'ín á hugsanlegri ráðstefniu
um öryggismál Evrópu. „Ég
hræðist það ekki, að tveir }
þýzkix utanríkiisráðherrar setj \
ist við sama borð á ráðstefmu11, t
sagði Scheel. En þegar hann. l
var spurður um það, hvemig J
borðið ætti að vera í laginu, \
sagði Sdheel, að hann vildi í
ekki bl'anda sér „í ví'etnamsk- í
ar spekuílasjónir".
Utanríkisráðb'erra fslands
er fonseti NATO-ráðsins.
Hlault hann nafnbótina í haust
og ber hana í eitt ár. Ef til
vilil verður efnt til ráðstefnu
um öryggismál Evrópu á þeim
tima.
Bjöm Bjamason.
Stórvirki í sögu
rannsóknum
Stjórnarráð íslands 1904 — 1964
eftir Agnar Kl. Jónsson kom út
hjá Sögufélaginu 1. desember
SÖGUFÉLAGIÐ minntist
fullveldisdagsins að þessu
siinni myndarlega, en þann
dag kom út hjá félaginu rit
Agnars Kl. Jónssonar, Stjóm
arráð fslands 1904—1964. Er
rit þetta í tveimur bindum í
stóru broti, alls 1046 bls. að
stærð. í kynningu Sögufélags
ins á ritinu segir m.a. á þessa
leið:
HEIMILDAVANDUR
OG HLUTLÆGUR
„Stjónniairráð IslainidB 1904—
1964 efltir Agmiair KL Jántæon er
xruesta stórviirki, sem eimjstakiling-
ur hieifúir unndð í rannsóknum á
Stjóm Sögufélagsins ásamt Jóhannesi Halldórssyni, sem las prófarkir að verki Agnars KL
Jónssonar og hafði eftirlit með útgáfunni í fjarvem höfundar. Frá vinstri: Einar Bjamason,
prófessor, Þórður Bjömsson, yfirsakadómari, Bergsteinn Jónsson, lektor, Einar Laxness,
menntaskólakennari, Björa Þorsteinsson, forseti Sögufélagsins, Jóhannes Halldórsson, deildar-
stjóri. Standandi: Björa Sigfússon, háskóiabókavörður. . (Ljósm, Mbl. Sv. Þorm.)
Agnar Kl. Jónsson, sendiherra
Lslienid irugaisögtu 20. aldar. Þair
segiir flrá vJðburðajríkiasita skiedði,
sem igenigið haflutr yfir Island,
tíma miikilUlla sigtra í sjáMatæðis-
mlálium og stórfriaimkivæmidium í
verklliegum efnuin, Gnednit er frá
því, hveriniig ríkisvalidið verður
ísllenzkit og hver sé skipan þess
ag sitanflslhættiir. Þair er fjaillað
um uppbiaf heimastjórniaT, tor-
leyst vandamál styrjaldia- og
kreppuéiria, skipan ríkássitjórna
og stefn/umiál þeinra, flriamikivæmd
iir og flraimkvæmdalieysi. Osfrt hef-
ur ríikit einhugiur um mtairkmið
og athiaiflniir, en oftaæ ágrieiiniing-
ur, sem hietfluæ skipt mönmum í
fllokkia og amdisitæðaæ fyikinigaæ.
Agniar hetfur um áratuigi veæið
inniain dyna í ísfenzkiuim ráðu-
neytum og gjörþekfciir þaæm veitt-
vaæug, sem haæun lýsir. Heim-
fflidavandMr og Miutiæguæ í fæá-
sögn, uindartbragðaiaiuis og sfcýr í
flraænisetniingiu refciuæ hanin mianga
míitoilvæguistu þætti Íslenidiiinga-
'sögu 20. aldiair."
MESTA FRUMSAMDA VERK
SÖGUFÉLAGSINS
Fonsieti Söguiféiaigsins, Bjöm
Framhald á bls. 21
Desember söíu-
skráin er komin.
Komið 09 sœkið
hana eða hringið
og við sendum
yður hana endur-
gjaldslaust í pósti
FASTEIGNA-
ÞJÓNUSTAN
2ja herb. ja'róhæð í steimhiisi
við Be'ngþónugötu. Sénhiti
og inogainigiuir. Sérþvotta-
hús. Ný hainðviðair- og
pla'stiefdhúsiinin'rértiing, ný
eidavél. Teppa'tegt. Laus
strax. Verð 650, útb. 300
þ. 'kir., eftimst. tíl 10 á*na,
7% vextiiir.
3ja herb. góð risíbúð við
Drápuhiiíð.
4ra herb. vönduð íbúð í há-
ihýs*i við Hátún, uim 100
fm.
4ra herb. íbúð á 1. hæð í
fjórbýishúsii við Sólihei'ma,
um 115 fm. Sénhiti. Sam-
eigiinteg'ur inngangur með
amnaimi Ibúð. SuðursvaiHiir.
Aíft teppa'teigt- Góð íbúð.
f smíðum
Fokhelt einbýlishús í Árbæj
airhverfi við Þyklkvabæ,
um 140 fm að aukli 30 fm
fokiheM'ur bítek'úr. Útb. 500
þ. 'kir,
2ja og 3ja herb. ibúðir í
Breiðbohsihverfi sem selj -
est tillb. undiiir tréverk og
málmingiu og saimei'gin frá-
ger\jin. Beðið eftir ölliu
Húsnaeðteméteilémimu. —
Teiikimiingair á s'krifsitofu
vorrí.
2ja og 3ja herb. ibúðir í
Breiðboltjsibverfi. 3ja herb.
ibúðunum fylgir þvottabús
á sömu hæð.

TRTCCINCAR
mTEKNlR
Austurstræti 10 A, 5. haeS
Sími 24850
Kvöldsími 37272.
Sölumaður fasteigna
Agúst Hróbjartsson.
VELJUM ÍSLENZKT