Morgunblaðið - 18.12.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLABIÐ, FIMMTUDAGUR' 1«. DESEMBER 186»
17
Vill fá síldartunnu
í ritlaun frá íslandi
Samtal við Svövu Jakobsdóttur,
nýkomna af skáldaþingi
SVAVA Jakobsdóttir er nýkom-
In af norrænu þingi um skáld-
skap og gagnrýni í Stokkhólmi,
þar sem hún las úr nýútkom-
inni bók sinni. Leigjandinn, og
var bókarkaflinn tekinn til um-
ræðu á staðnum af norrænum
Skáldum og gagnrýnendum. Mbl.
leitaði frétta hjá Svövu af ferð-
inni, bókinni hennar og viðtök-
unum á þinginu.
Svavia úftókýirlði í uipplhiaÆi staim-
Oalsins hviaris taonar þirnig þetta
iviair. Það meÆn/dliisit „SlkiáiidiSkiaipur
og gagnrýni 1i9i69“ og er hialdið
á vegum ssenistoa Nlomænia ífé-
liaig'Sms, sem (hiefiur aif því vag «g
vtandia — og Iber toostöaíð. En
Ivar Öhman, mieninlimigaiririálðiuniaiuit
uir við sænSka sonidiiráðið í
Qsló, er aiðaiihivatamaður þess-
ara þintga, sem haldiiin Ihiaifia Ver-
fið nioktour unidiamifiarim ár. Fyrsit
Voru þaiu aðieámg sótt atf Svíum
og Norðlmiöninfum. Síðam þættuat
Daniir og Fininiar við og í fýrra
íslenidlinigar og Færeyiirugar. En
tdi þinigisiiinis ertu 'boðinir tveir
gtagnrýniemidur og tvö stoláld firá
öllum fiönidiuirnum niema eimm úr
WVorum fUo&toi firá íslanidli. Gagm-
rýmanidinm héðan var Ólafluir
Jónsson.
Þátttalkienidur toomu saman
dlagama 6.—3 diesteimlber og áttii
Ihiverit stoiáld að Ææria firam mýtt
vtarfe eftiir sig, íleisia það upp
sóláMur og lleiggja fram fijlölrituð
Oitnitíök, svo iað aðirir gæltu fyigzt
mieð lestrinluirm. Allir tolomiu mieð
m(ýúitikamáni verfc eðla ópremtuið
verk, sem þeár eiru að vinmia að,
sagðii Svaiva. Síðan Ibóiflusit uim-
mæður un vertoið, sem lesið
halfiði Veriið u|pp. Menm sögðu
tooist og löst og voru ófieimmir
við það. En Ihlöfiuniduir svairaði
fyirir siiig.
—• Hvetrjiir voru þarmia? Eiin-
hiverjir sem miaðlur þetotoir?
— Já, sæmStoa Skáldíið Viilhellm
Mdberg var t. d. þarmia mieð
verk úr óútikamiiininii Ibóto, sem
hainin er að vininia iað. Eimmtig
Karl Vemmlelbeiria, sem er írægt
Ijlóð’StaálLd, en var (boðimm þamnia
isam igagmrýniamidi. Afi Döniurn miá
miefinia 'Thiamiais Briedsdorlff, sem
er þetototiur ©aigmrýmiamdi af ymigtri
toyinisló’ðinmd og staáHdSð Imiger
Qbriiisitiemsemi, sem taom hér í
fiytma og fiékk í haust dönsku
igagntrýniemidaverðlauniini. Þarmia
vair Mka Iniger Hageruip, sem er
IjióðSkóId afi eldri toyiniSió’ðlinmii í
Noregi og vel þetakt í heimia-
lanidi símiu. Nocrskur gagnaýmiamidi
Kniut Jolhiamisan Ihileyptd talsverðu
fijöri í umniræðluimiar. Hainm
dæmidi algerOlega eftiir ' miótum
marxístorar igagtnirýni og hótfuiSt
við það lífŒagar luimræður miilli
hiamis og aniniainra igagnirýmieinida.
Mamgir aðrir voru á þessum um-
ræðutflunidi, sem of lamigtt yrði
uipp að tel'j’a.
—• Voru gagmrýniemidurmir
grimlmiir við ytolkur sltoáldin?
— Það er etokd rétit @ð segj<a
’að þeir hiafli verið griimimir,
mdtolu fremuir hreinisfkillnár. Og
fiyrir Ikom að þeir motuðu, að
mlínium dómi, heldur hiv'öss orð,
eins og þegar Erito Becitam’am
saigði við amiruað firunlstoa Skiáflldið,
sam þamna var, að ljóðið hanis
væri „fámaktigt" eða asnialegt.
En yifirflleifct fómu umræður firam
í mlasta Ibróðartni.
—< Hvað af vertaum þínium
laat þú?
— Ég var imleð þýdda toaifla úr
Éeigjianidamium, sem Inigrid Wesit-
Jn, sænisfei seinidljtoeminiarinm við
Hástoólanm, þýddi fiyirir mlig.
Hefði hiún ektoi hrugðið svo filjó’fct
við og glant m’ér þenmian greiða,
og eins Friide Briem siem fijiöllrit-
aði þetta í hállflgerðini ruætiur-
vininu tovöldið áður en ég lagði
af stað, þá hefði ég tæpleg’a
toomázit. Því etolki voru nlemia
Svava Jakobsdóttir
tvær vitour til siteflniu, þegar boð-
ið kom.
— Hvemniig var þér tekið?
— Ég íétok meilkvæða atlhluiga-
Semd hjá eámiuim mianmá, miarx-
álstanum ifymrm/efinida, sam fianmisit
siðflerðilega gagnirýmlin í bótaiinmi
eíktoi tetoim, réttiuim tötoumn, En
hianm fiór samit viðuirkeniníingiar-
oirðum uim textanm í heilM. Og
aðrir vomu mjiag váirusaimlleigir.
— Hverjir aðrliir en hainm
ræddu þínia bóto?
— T. cL Moberg, Hageruip,
Björm Julen og Wiflimiar, gvo ein-
hverjir séu neflndir.
—• Hafiðirðu tækilfæri til að
kynmlasit þassu flóllki persóruufliega,
t. d. gaimflia Moberg?
— Já, Ihianm Iba/uð oktour
mlolktoruim í niæturlkMibto og var
eldlfjiömulgur, ynigstur allira, svar-
aæ Svava og hílær við. Það var
(búið að lotoa í klúlblhniuimi, em
þagar dymaiverðir sóu MJdbemg, þá
opniuðuist allar diyr. Hainm
fcvairtaiði uinidam því, að harnm
heflði aLdhei flemigið ritlaun frá
íslanidd og fiammisit, að hainm ætti
að mininisita toosltd <að fá einia síid-
'artuninu senldia, elktai sízrt þar sem
hamin hiefiði eytít hiedlli mófit á ís-
landi við að ytkjia um íáíemztou
síldinia. Þebta var á suminiudags-
tavöflidi, en lauigardagsfcvöldið v£ir
l'íka mjöig stoemmtileglt. Eftir
leiksýnimlgu á Elden oeh Vattnet
eftir Striindlberg, var otokiur tooð-
Iið upp tii umnræðmia við leik-
stjóiranm Afllf Sjölbemg og Er-
lend Joseplhsom þjióðleilklbús-
stjóra, sam er eáinmig leilkriitia-
hölfiumiduir og leálkairi. Leilkaranniir
úr sýniiniguninii voru viðstaddlir,
m. a. Kamen Kiavfli. Þairnia sem,
ammiars staiðar vomu yiflirleitt irujög
iæmdómsiní'kar og firóðlegar um-
ræður.
— Þú ladt í Stofclkihlólmii uipp
úr mýjiu Skáldsöguiruni þininá,
Leigjanidianiuim, sem var að toomia
últ h'ér. Er hún í svipuðluim stSI
og amiáistögurmiar?
—• Hún er að motakru leyti í
sltíl við flumðu’SÖgurniar. Ég miota
að sumiu Jeyti sömu tálkn og eru
í raumsæisstöguiniutm í „Veizla
unidir grjótvegg“, en reymi að
gafia þeáim víðaird mierikinigu en
þar var.
— Er ieigjlanidfinin sérstiakit
táton?
— Ég vil ekto'i lleggja út atf
toólkininii sjóíLf. Bæði atf því að ég
hlöfli meynit að 'gera bótoinia þaimv-
sg úr ©airði að h'útm hatfi ekski
einhliða mieirikinigu. Þessi sögu-
aðferð byggist á þvi, að ektofi.
þurfli að Leáitia út fiyrir toótoim
að dkýrinlgum. Þetta er etoíki
dæmisaga. Mér er illa við að
irláðla sögiuna íyrir flóLk, einis og
toeminiari, sem seglir að tveir og
tvek1 séu fjórir. Kainmsfci eru
þeir það, en ég vilöi a.m,.k. sjóM
vera firjóla að því að ímiyn/dia
miér að útkomian gæti verið eki-
hver öniniur.
— Ertu þyrjiuið á ’niæsbu bók?
— NeL
— E. Pó.
Nær til lesenda með
spennandi atburðarás
Viðtal við Grétu Sigfúsdóttur
GRÉTA Sigfúsdóttir er að senda
aðra Skáldsöguna inn á jólamark
aðinn í ár. Við spjöllum við
hana um þessa bóik, sem nefnist
„í skugga jarðar", og fleira.
Gréta byrjaði eiginlega etotoi
að Skrifa fyrr en hún fluttist
heim til íslands, eftir að hafa
búið 20 ár í Noregi. Hún var hér
fyrst 1954-1961 og etftir tveggja
ára dvöl í Noregi kom hún svo
alkomin 1963. Fyrst birti hún
smásögur í tímaritum, 6krifaði
á norslku og þýddi á ísllienzfcu. —
Það var svo erfitt að Skrifa á ís-
l'enz/ku, því ég var búin að vera
svo lengi í burtu. Ég hefi orð-

Les mikið af Ijóðum,
innlendum og erlendum
Viðtal við í»uríði Guðm undsdóttur
UNG kennslulkona, Þuríður
Guðmundsdóttir, netfnir fyristu
ljóðabók sína, setm nýlega er
komin út, „Aðeinis eitt blóm“.
Fréttamaður MbL átti stutt eam-
tal við þessa ungu stoáldlkomu.
Hún færðist undan skáldanafn-
inu. — Mér finnst að maður
verði að vinna einhver afrelk áð-
ur en hægt er að fcalla sig skáld,
sagði hún.
Ljóð Þuiríðar hafa etoki kcxmið
á prent fyrr. — Það er mjög
stutt síðan ég byrjaði að eiga við
ljóðagerð, segir hún. Þegar ég
var fimm eða sex ára, sagðist
ég ætl'a að verða Ská/ld. Það var
hlegið að þessari yfiiirlýsingu.
Ég var að vísu eitthvað að reyna
að hnoða saman vi'sum, en sýndi
enga hætfilelka. Það var svo etoki
fyrr en eftir að ég var orðin tví-
tug að ég fór að eiga við ljóða-
gerð.
Það var eftir að Þuríðúr var
farin að heiman, en hún er frá
Sáimisstöðum í Hvítársíðtu og fór
17 ára í Menntastoólarun í Reykja
vík, að hún fðkto slítoan áhuga
á ljóðum, þó Ihenni hatfi a<lltaf
þótt gaimian að læra vísur, þegar
hún var kratókL
Síðan hún var tvítug, hetfur
Þuríður leslð mitoið atf ljóðuun.
í upþhatfi kveðst hún hafia haft
sérstakt dálæti á Steini Steinarr
og hafi það reyndar enn. En
henni þykir li'ka vænt um
anargia aðra íslenztoa hötfúnda,
Þuríður Guðmundsdóttir
nefnir sem dæmi Guðmund
Böðvar'sson og Snorra Hjartar-
son. — Svo hefi ég mikið dállæti
á 'ljóðum Nínu Bjartoar, segir
hún.
Einnig segist hún lesa nototouð
a'f ljóðum erlendra hötfunda.
Þytoir t.d. vænt um ljóð Salva-
tores Quasimodos, og ýmissa
fleiri. En hún Ikveðst aldrei hafa
reynt að þýða ljóð þeirra á ís-
lenzlku.
Nú hefur Þuríður aldrei fyrr
látið ljóðin sín frá sér. Hvemig
finnst henni að sjá þau allt í
einu á prenti og láta fólk tala
um þau? — Kannski þyfcir mér
ötóki eins vænt um þau og áður,
svarar hún. Þau verða einhvern
vegin fjarilægairi.
Er hún farin að hiugsa um
næstu Ijóðabók? — EWkert að
ráði, svarar Þuríð'ur. Hún kveðst
eiga eitthvað af ljóðuim, en etók-
ert hatfa hugsað uim að gefa þau
út. Hún segir yfirleitt ekltói mik-
ið um sjálfa sig. Er álkaflega hlé-
dræg í framfcamu og tali.
Einhverjir gagnrýnendur hafa
haift orð á að ljóðin hennar væru
vitsmunaleg. Eru þau lengi í
smíðum eða eru þaiu gerð í
stemimningu? — Yfirileitt eru
þetta stemimningsljóð, svarar
Þuríður. En þó er það mis-
jafnt. Ég get verið ndkkuð lengi
að vimna þau.
Hvort finnst henni að yrkja
beri samkvæmt heflðtoundna
Ijóðforminu eða fortmi nútima-
ljóða? — Ég held að það hatfi
áhrif á btókur, sem lesuim ljóð nú,
hvernig nútímaSkáld yrkja, seg-
ir hún. En í rauniinni tel ég að
það eigi etóki að Skipta máli
eftir hvaða regluim fiairið er í
þessum efnum. Hver verður að
finna form við sitt hætfi.
Þuríður er kennslultóona, kenn
ir börnum í LandakotsSkóla.
Lætur hún bönnin lesa ljóð? —
Við tötoum oft fyrir vissa höf-
unda og höfuim kynningu á
þeim, svarar hún. Einn kynnir
höfundinm, og börnin velja sér
ljóð eftir hann og lesa upp. Það
Framhald á bls. 23
Gréta Sigfúsdóttir
ið að leggja svo hræðilega mikla
vinnu í að ná valdi á málinu.
Skritfa aftur og aftuir, þar tál ég
er áinægð, segir hún.
— Nýja skáldsagan er um
Kennedymorðið, er það etóki rétt
Skilið?
— Jú, það er Kennedymorðið,
svarar Gréta hifclaust. Ég tféltók
hugmyndina stirax eftir að morð
ið var íramið. Mér fianrust strax
eirtthvað gruggugt við þetta.
Hugmyndina að þessari kenn-
ingu, sem ég set tfram um morð-
ið, hefi ég fengið af fréttum og
bólkum. Ég hefi reyint að kynna
mér allt um þetta, sem ég hetfi
náð í.
— En af hverju læturðú morð-
ið gerast á íslandi?
— Því ég gat efclki farið til
Ameriku í huganum. Það er auð
valdara að iáta það gerast hér.
í bóikinni eru þrjár aðaflpersón-
ur. Heiðrún er hið góða og Egill
hið illa í Garðari nýja forsetan-
um. Þó er þetta lí'ka ástansaga
milli Garðars og Heiðrúnar. Ál-
bræfflslan í Straumsvik kemur
líka inn í þetta. Ég held nefni-
lega að olíulkóinigamir í Texas
hafi staðið á bak við morðið á
Kenniedy. Þessi stóriðjumál geta
farið vel, en þau geta lílka farið
i'ilLa. Að peningamálin nái of
miilklum tölkum á okfcur. Þess
vegna læt ég álbræðsluna koma
inn í. Þetta er líka tálknræn saga.
— Þú virðist getfa í skyn að
varaforsetinn hafi staðið að
morðirau og lætur næst æðsta
mann sfanda að því hér?
— Garðar Ægis er fomseti Sam
einaðs alþingiis og gegnir störfum
forseta í forföllum hans
og veriður svo forseti án
kosningar. Ég held, að Gold-
water hatfi bara verið láfcinn
bjóða sig fram til mál'amynda í
Amerí'fcu. Og eins er það í sög-
unni. Morðið er ralkið alveg eins
og það gerðist í Bandarilkjunuim,
netma þar sem álbræðslan Itóem-
ur inn í. Þar vinnur Birgir Búa-
son, staðgengffl Osvaldair, þess
som dirap Kennedy. Hann er
kvæntur fcínversfcri konu og þau
búa í Hatfnarfirði. Birgir er svo
drepinn alf næturiklúbbseiganda.
í bófcinni er lýsimg á klúbbnum,
þar sem er eiturlyfjaneyzla og
fleira. Þetta er sem sagt bæði
ástarsaga og um stjórnmál. Þama
gerist svo fjölmargt, að ógerlegt
er að rekja söguna. Spenna er á
hverri blaðsíðu og framin 7 tnorð
alls. Ég laulk við söguina um það
leyti sem Robert Kennedy bauð
sig fram svo rnaður fær ekki
að vita í þessari sögu hvað verð-
ur um hann. En ég vair auðvitað
að fínpússa firam á sáðustiu
stundu.
— Finnst þér gaman að sfcrifa
sögu með Slikri atburðaráis og
svo mikilli spennu?
— Ég verð að Stóriífa svona.
Ég held að maður nái ötótói til al-
mennings nema skrifa á þenoan
hátt, ef manni liggur eitthvað á
hjarta. Það má lesa bókina sem
æsispennandi reyfara og lítoa
hugsa um það sem er á bak við
hana.
— Ertu farin að Skritfa nýja
bók?
— Já, ég er byrjiuð á nýrri
sögu framfhaldi af Skáldsögunni
„Balk við byrgða glugga". Hún
gerist í Noregi og Þýzfcalandi
eftir stríð. Ég ferðaðist firá
Hollandi og Þýzikalandi til Dan-
merkur árið 1947 og varð þá
sjónarvottur að eymdinni, sem
þýzika þjóðin var sotókin nifflur L
Alls staðar gat að líta tötraleg og
Skinhoruð börn, seim störðu
biðjandi augum á farþegavagn
] ana þegar lestin hægði á sér eða
stanzaði, þó stranglega væri
I bannað að fiieygja matvæluim út
] um fclefagluggana. Brezíkir her-
Framhald á bls. 23