Morgunblaðið - 18.12.1969, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 18.12.1969, Blaðsíða 17
MORGUNBLABIÐ, FIMMTUDAGUR' 1«. DESEMBER 186» 17 Vill fá síldartunnu í ritlaun frá íslandi Samtal við Svövu Jakobsdóttur, nýkomna af skáldaþingi SVAVA Jakobsdóttir er nýkom- In af norrænu þingi um skáld- skap og gagnrýni í Stokkhólmi, þar sem hún las úr nýútkom- inni bók sinni. Leigjandinn, og var bókarkaflinn tekinn til um- ræðu á staðnum af norrænum Skáldum og gagnrýnendum. Mbl. leitaði frétta hjá Svövu af ferð- inni, bókinni hennar og viðtök- unum á þinginu. Svavia úftókýirlði í uipplhiaÆi staim- Oalsins hviaris taonar þirnig þetta iviair. Það meÆn/dliisit „SlkiáiidiSkiaipur og gagnrýni 1i9i69“ og er hialdið á vegum ssenistoa Nlomænia ífé- liaig'Sms, sem (hiefiur aif því vag «g vtandia — og Iber toostöaíð. En Ivar Öhman, mieninlimigaiririálðiuniaiuit uir við sænSka sonidiiráðið í Qsló, er aiðaiihivatamaður þess- ara þintga, sem haldiiin Ihiaifia Ver- fið nioktour unidiamifiarim ár. Fyrsit Voru þaiu aðieámg sótt atf Svíum og Norðlmiöninfum. Síðam þættuat Daniir og Fininiar við og í fýrra íslenidlinigar og Færeyiirugar. En tdi þinigisiiinis ertu 'boðinir tveir gtagnrýniemidur og tvö stoláld firá öllum fiönidiuirnum niema eimm úr WVorum fUo&toi firá íslanidli. Gagm- rýmanidinm héðan var Ólafluir Jónsson. Þátttalkienidur toomu saman dlagama 6.—3 diesteimlber og áttii Ihiverit stoiáld að Ææria firam mýtt vtarfe eftiir sig, íleisia það upp sóláMur og lleiggja fram fijlölrituð Oitnitíök, svo iað aðirir gæltu fyigzt mieð lestrinluirm. Allir tolomiu mieð m(ýúitikamáni verfc eðla ópremtuið verk, sem þeár eiru að vinmia að, sagðii Svaiva. Síðan Ibóiflusit uim- mæður un vertoið, sem lesið halfiði Veriið u|pp. Menm sögðu tooist og löst og voru ófieimmir við það. En Ihlöfiuniduir svairaði fyirir siiig. —• Hvetrjiir voru þarmia? Eiin- hiverjir sem miaðlur þetotoir? — Já, sæmStoa Skáldíið Viilhellm Mdberg var t. d. þarmia mieð verk úr óútikamiiininii Ibóto, sem hainin er að vininia iað. Eimmtig Karl Vemmlelbeiria, sem er írægt Ijlóð’StaálLd, en var (boðimm þamnia isam igagmrýniamidi. Afi Döniurn miá miefinia 'Thiamiais Briedsdorlff, sem er þetototiur ©aigmrýmiamdi af ymigtri toyinisló’ðinmd og staáHdSð Imiger Qbriiisitiemsemi, sem taom hér í fiytma og fiékk í haust dönsku igagntrýniemidaverðlauniini. Þarmia vair Mka Iniger Hageruip, sem er IjióðSkóId afi eldri toyiniSió’ðlinmii í Noregi og vel þetakt í heimia- lanidi símiu. Nocrskur gagnaýmiamidi Kniut Jolhiamisan Ihileyptd talsverðu fijöri í umniræðluimiar. Hainm dæmidi algerOlega eftiir ' miótum marxístorar igagtnirýni og hótfuiSt við það lífŒagar luimræður miilli hiamis og aniniainra igagnirýmieinida. Mamgir aðrir voru á þessum um- ræðutflunidi, sem of lamigtt yrði uipp að tel'j’a. —• Voru gagmrýniemidurmir grimlmiir við ytolkur sltoáldin? — Það er etokd rétit @ð segj<a ’að þeir hiafli verið griimimir, mdtolu fremuir hreinisfkillnár. Og fiyrir Ikom að þeir motuðu, að mlínium dómi, heldur hiv'öss orð, eins og þegar Erito Becitam’am saigði við amiruað firunlstoa Skiáflldið, sam þamna var, að ljóðið hanis væri „fámaktigt" eða asnialegt. En yifirflleifct fómu umræður firam í mlasta Ibróðartni. —< Hvað af vertaum þínium laat þú? — Ég var imleð þýdda toaifla úr Éeigjianidamium, sem Inigrid Wesit- Jn, sænisfei seinidljtoeminiarinm við Hástoólanm, þýddi fiyirir mlig. Hefði hiún ektoi hrugðið svo filjó’fct við og glant m’ér þenmian greiða, og eins Friide Briem siem fijiöllrit- aði þetta í hállflgerðini ruætiur- vininu tovöldið áður en ég lagði af stað, þá hefði ég tæpleg’a toomázit. Því etolki voru nlemia Svava Jakobsdóttir tvær vitour til siteflniu, þegar boð- ið kom. — Hvemniig var þér tekið? — Ég íétok meilkvæða atlhluiga- Semd hjá eámiuim mianmá, miarx- álstanum ifymrm/efinida, sam fianmisit siðflerðilega gagnirýmlin í bótaiinmi eíktoi tetoim, réttiuim tötoumn, En hianm fiór samit viðuirkeniníingiar- oirðum uim textanm í heilM. Og aðrir vomu mjiag váirusaimlleigir. — Hverjir aðrliir en hainm ræddu þínia bóto? — T. cL Moberg, Hageruip, Björm Julen og Wiflimiar, gvo ein- hverjir séu neflndir. —• Hafiðirðu tækilfæri til að kynmlasit þassu flóllki persóruufliega, t. d. gaimflia Moberg? — Já, Ihianm Iba/uð oktour mlolktoruim í niæturlkMibto og var eldlfjiömulgur, ynigstur allira, svar- aæ Svava og hílær við. Það var (búið að lotoa í klúlblhniuimi, em þagar dymaiverðir sóu MJdbemg, þá opniuðuist allar diyr. Hainm fcvairtaiði uinidam því, að harnm heflði aLdhei flemigið ritlaun frá íslanidd og fiammisit, að hainm ætti að mininisita toosltd <að fá einia síid- 'artuninu senldia, elktai sízrt þar sem hamin hiefiði eytít hiedlli mófit á ís- landi við að ytkjia um íáíemztou síldinia. Þebta var á suminiudags- tavöflidi, en lauigardagsfcvöldið v£ir l'íka mjöig stoemmtileglt. Eftir leiksýnimlgu á Elden oeh Vattnet eftir Striindlberg, var otokiur tooð- Iið upp tii umnræðmia við leik- stjóiranm Afllf Sjölbemg og Er- lend Joseplhsom þjióðleilklbús- stjóra, sam er eáinmig leilkriitia- hölfiumiduir og leálkairi. Leilkaranniir úr sýniiniguninii voru viðstaddlir, m. a. Kamen Kiavfli. Þairnia sem, ammiars staiðar vomu yiflirleitt irujög iæmdómsiní'kar og firóðlegar um- ræður. — Þú ladt í Stofclkihlólmii uipp úr mýjiu Skáldsöguiruni þininá, Leigjanidianiuim, sem var að toomia últ h'ér. Er hún í svipuðluim stSI og amiáistögurmiar? —• Hún er að motakru leyti í sltíl við flumðu’SÖgurniar. Ég miota að sumiu Jeyti sömu tálkn og eru í raumsæisstöguiniutm í „Veizla unidir grjótvegg“, en reymi að gafia þeáim víðaird mierikinigu en þar var. — Er ieigjlanidfinin sérstiakit táton? — Ég vil ekto'i lleggja út atf toólkininii sjóíLf. Bæði atf því að ég hlöfli meynit að 'gera bótoinia þaimv- sg úr ©airði að h'útm hatfi ekski einhliða mieirikinigu. Þessi sögu- aðferð byggist á þvi, að ektofi. þurfli að Leáitia út fiyrir toótoim að dkýrinlgum. Þetta er etoíki dæmisaga. Mér er illa við að irláðla sögiuna íyrir flóLk, einis og toeminiari, sem seglir að tveir og tvek1 séu fjórir. Kainmsfci eru þeir það, en ég vilöi a.m,.k. sjóM vera firjóla að því að ímiyn/dia miér að útkomian gæti verið eki- hver öniniur. — Ertu þyrjiuið á ’niæsbu bók? — NeL — E. Pó. Nær til lesenda með spennandi atburðarás Viðtal við Grétu Sigfúsdóttur GRÉTA Sigfúsdóttir er að senda aðra Skáldsöguna inn á jólamark aðinn í ár. Við spjöllum við hana um þessa bóik, sem nefnist „í skugga jarðar", og fleira. Gréta byrjaði eiginlega etotoi að Skrifa fyrr en hún fluttist heim til íslands, eftir að hafa búið 20 ár í Noregi. Hún var hér fyrst 1954-1961 og etftir tveggja ára dvöl í Noregi kom hún svo alkomin 1963. Fyrst birti hún smásögur í tímaritum, 6krifaði á norslku og þýddi á ísllienzfcu. — Það var svo erfitt að Skrifa á ís- l'enz/ku, því ég var búin að vera svo lengi í burtu. Ég hefi orð- Les mikið af Ijóðum, innlendum og erlendum Viðtal við í»uríði Guðm undsdóttur UNG kennslulkona, Þuríður Guðmundsdóttir, netfnir fyristu ljóðabók sína, setm nýlega er komin út, „Aðeinis eitt blóm“. Fréttamaður MbL átti stutt eam- tal við þessa ungu stoáldlkomu. Hún færðist undan skáldanafn- inu. — Mér finnst að maður verði að vinna einhver afrelk áð- ur en hægt er að fcalla sig skáld, sagði hún. Ljóð Þuiríðar hafa etoki kcxmið á prent fyrr. — Það er mjög stutt síðan ég byrjaði að eiga við ljóðagerð, segir hún. Þegar ég var fimm eða sex ára, sagðist ég ætl'a að verða Ská/ld. Það var hlegið að þessari yfiiirlýsingu. Ég var að vísu eitthvað að reyna að hnoða saman vi'sum, en sýndi enga hætfilelka. Það var svo etoki fyrr en eftir að ég var orðin tví- tug að ég fór að eiga við ljóða- gerð. Það var eftir að Þuríðúr var farin að heiman, en hún er frá Sáimisstöðum í Hvítársíðtu og fór 17 ára í Menntastoólarun í Reykja vík, að hún fðkto slítoan áhuga á ljóðum, þó Ihenni hatfi a<lltaf þótt gaimian að læra vísur, þegar hún var kratókL Síðan hún var tvítug, hetfur Þuríður leslð mitoið atf ljóðuun. í upþhatfi kveðst hún hafia haft sérstakt dálæti á Steini Steinarr og hafi það reyndar enn. En henni þykir li'ka vænt um anargia aðra íslenztoa hötfúnda, Þuríður Guðmundsdóttir nefnir sem dæmi Guðmund Böðvar'sson og Snorra Hjartar- son. — Svo hefi ég mikið dállæti á 'ljóðum Nínu Bjartoar, segir hún. Einnig segist hún lesa nototouð a'f ljóðum erlendra hötfunda. Þytoir t.d. vænt um ljóð Salva- tores Quasimodos, og ýmissa fleiri. En hún Ikveðst aldrei hafa reynt að þýða ljóð þeirra á ís- lenzlku. Nú hefur Þuríður aldrei fyrr látið ljóðin sín frá sér. Hvemig finnst henni að sjá þau allt í einu á prenti og láta fólk tala um þau? — Kannski þyfcir mér ötóki eins vænt um þau og áður, svarar hún. Þau verða einhvern vegin fjarilægairi. Er hún farin að hiugsa um næstu Ijóðabók? — EWkert að ráði, svarar Þuríð'ur. Hún kveðst eiga eitthvað af ljóðuim, en etók- ert hatfa hugsað uim að gefa þau út. Hún segir yfirleitt ekltói mik- ið um sjálfa sig. Er álkaflega hlé- dræg í framfcamu og tali. Einhverjir gagnrýnendur hafa haift orð á að ljóðin hennar væru vitsmunaleg. Eru þau lengi í smíðum eða eru þaiu gerð í stemimningu? — Yfirileitt eru þetta stemimningsljóð, svarar Þuríður. En þó er það mis- jafnt. Ég get verið ndkkuð lengi að vimna þau. Hvort finnst henni að yrkja beri samkvæmt heflðtoundna Ijóðforminu eða fortmi nútima- ljóða? — Ég held að það hatfi áhrif á btókur, sem lesuim ljóð nú, hvernig nútímaSkáld yrkja, seg- ir hún. En í rauniinni tel ég að það eigi etóki að Skipta máli eftir hvaða regluim fiairið er í þessum efnum. Hver verður að finna form við sitt hætfi. Þuríður er kennslultóona, kenn ir börnum í LandakotsSkóla. Lætur hún bönnin lesa ljóð? — Við tötoum oft fyrir vissa höf- unda og höfuim kynningu á þeim, svarar hún. Einn kynnir höfundinm, og börnin velja sér ljóð eftir hann og lesa upp. Það Framhald á bls. 23 Gréta Sigfúsdóttir ið að leggja svo hræðilega mikla vinnu í að ná valdi á málinu. Skritfa aftur og aftuir, þar tál ég er áinægð, segir hún. — Nýja skáldsagan er um Kennedymorðið, er það etóki rétt Skilið? — Jú, það er Kennedymorðið, svarar Gréta hifclaust. Ég tféltók hugmyndina stirax eftir að morð ið var íramið. Mér fianrust strax eirtthvað gruggugt við þetta. Hugmyndina að þessari kenn- ingu, sem ég set tfram um morð- ið, hefi ég fengið af fréttum og bólkum. Ég hefi reyint að kynna mér allt um þetta, sem ég hetfi náð í. — En af hverju læturðú morð- ið gerast á íslandi? — Því ég gat efclki farið til Ameriku í huganum. Það er auð valdara að iáta það gerast hér. í bóikinni eru þrjár aðaflpersón- ur. Heiðrún er hið góða og Egill hið illa í Garðari nýja forsetan- um. Þó er þetta lí'ka ástansaga milli Garðars og Heiðrúnar. Ál- bræfflslan í Straumsvik kemur líka inn í þetta. Ég held nefni- lega að olíulkóinigamir í Texas hafi staðið á bak við morðið á Kenniedy. Þessi stóriðjumál geta farið vel, en þau geta lílka farið i'ilLa. Að peningamálin nái of miilklum tölkum á okfcur. Þess vegna læt ég álbræðsluna koma inn í. Þetta er líka tálknræn saga. — Þú virðist getfa í skyn að varaforsetinn hafi staðið að morðirau og lætur næst æðsta mann sfanda að því hér? — Garðar Ægis er fomseti Sam einaðs alþingiis og gegnir störfum forseta í forföllum hans og veriður svo forseti án kosningar. Ég held, að Gold- water hatfi bara verið láfcinn bjóða sig fram til mál'amynda í Amerí'fcu. Og eins er það í sög- unni. Morðið er ralkið alveg eins og það gerðist í Bandarilkjunuim, netma þar sem álbræðslan Itóem- ur inn í. Þar vinnur Birgir Búa- son, staðgengffl Osvaldair, þess som dirap Kennedy. Hann er kvæntur fcínversfcri konu og þau búa í Hatfnarfirði. Birgir er svo drepinn alf næturiklúbbseiganda. í bófcinni er lýsimg á klúbbnum, þar sem er eiturlyfjaneyzla og fleira. Þetta er sem sagt bæði ástarsaga og um stjórnmál. Þama gerist svo fjölmargt, að ógerlegt er að rekja söguna. Spenna er á hverri blaðsíðu og framin 7 tnorð alls. Ég laulk við söguina um það leyti sem Robert Kennedy bauð sig fram svo rnaður fær ekki að vita í þessari sögu hvað verð- ur um hann. En ég vair auðvitað að fínpússa firam á sáðustiu stundu. — Finnst þér gaman að sfcrifa sögu með Slikri atburðaráis og svo mikilli spennu? — Ég verð að Stóriífa svona. Ég held að maður nái ötótói til al- mennings nema skrifa á þenoan hátt, ef manni liggur eitthvað á hjarta. Það má lesa bókina sem æsispennandi reyfara og lítoa hugsa um það sem er á bak við hana. — Ertu farin að Skritfa nýja bók? — Já, ég er byrjiuð á nýrri sögu framfhaldi af Skáldsögunni „Balk við byrgða glugga". Hún gerist í Noregi og Þýzfcalandi eftir stríð. Ég ferðaðist firá Hollandi og Þýzikalandi til Dan- merkur árið 1947 og varð þá sjónarvottur að eymdinni, sem þýzika þjóðin var sotókin nifflur L Alls staðar gat að líta tötraleg og Skinhoruð börn, seim störðu biðjandi augum á farþegavagn ] ana þegar lestin hægði á sér eða stanzaði, þó stranglega væri I bannað að fiieygja matvæluim út ] um fclefagluggana. Brezíkir her- Framhald á bls. 23

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.