Morgunblaðið - 08.01.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. JANÚAR 1070
Saga Kennedyættarinnar
er saga sigra og sorga...
- og baráttuvilja hennar er
viðbrugðið
ÆVISTARF Josephs Patrick
Kennedys miðaði jafnan að
einu marki. Leiðin að því var
vörðuð „blóði, svita og tár-
um,“ en um stund virtist því
vera náð. Einn sona hans,
John Fitzgerald, var orðinn
forseti Bandaríkjanna, annar.
Robert, orðinn dómsmálaráð
herra og sá yngsti, Edward
Moore, var upprennandi og
dáður stjórnmálamaður.
- En sterkustu stoðimar hafa
brostið. Forsetinn var myrtur
úr launsátri í borginni Dallas í
Texas, 23. nóvember 1963, Ro-
bert var myrtur í Los Angeles
6. júní 1968 er hann var að und
irbúa fnamboð sitt til forseta
kjörs og nú síðast vildi það
hörmulega slys til að Edward
ók bifreið sinni út af brú við
eyna Chappaquiddick með þeim
afleiðingum að ung stúlka,
Mary Jo Kopeehne, sem var far-
þegi í bifneiðinni drukknaði. Með
því slysi telja margir að sú
draumaborg sem Joseph Patrick
Kennedy varði lífi sínu í að
byggja upp, sé endanlega hrun-
in, eins og spilafoorg sem blásið
hiefur verið á. Hvert atvikið hef
ur rekið annað.
Það hafa vissulega skiptzt á
skin og skúrir í sögu Kennedy-
ættairinnar, þótt hinir myrku
skuggar virðist nú ráðandi.
Saga ættarinnar eir merk bar-
áttusaga, sem mótast hefur af
fastheldni hennar og mikilli sam
stöðu, þannig að hver hefur
hjálpað öðrum til þess að nýta
hæfileika sína til fulls. Stund-
um hefur t.d. verið sagt í gamni,
að fjölskyldan væri hvorki
demókratar eða repúblikanar,
heldur væri hún sérstakur
flokkur — Kennedyflokkurinn.
AF ÍRSKUM STOFNI
Kennedyfjölskyldan er af
írskum stofni, eins og reyndar
nafnið bemdir tií. Litlum sögum
fer um ættina unz Patrick Kenn
edy flúði frá írlandi árið 1848
og settist að í Bandaríkjunum.
f heimalandi hans hafði ríkt
ægileg hungursneyð í kjölfar
uppskerubrests á kartöflum og
þúsundum saman tóku frar sig
upp og fluttu vestur um haf.
Mjög margir þeirra, m.a. Kenn-
edyfjölskyldan, settust að í
borginni Boston í Massachu-
setts. Innflytjendumir fengu
þar fremur kaldar móttökur. f
borginni var fyriir gömul og gró
in borgarastétt, sem taldi sig
hátt yfir írska tötrafólkið hafið.
Það vann sér þó fljótlega virð-
ingu og fékk orð á sig fyrir að
vera virmusamt og ábyggilegt.
Patrick Kennedy átti son sem
bair nafn hans. Lífsbarátta hans
var hörð. Hann byrjaði ungur
að vinna og þá oftast á eyrinni í
Boston. En han/n var sparsamur
og ráðdeild hans var við brugð-
ið. Þegar félagar hans brugðu
sér inn á bjórkrá að afloknum
vinnudegi, gekik hann bein-
ustu leið heim til sín, eða reyndi
að verða sér úti um aukavinnu.
Um aldamótin hafði hann eign-
azít kolaverzlun og tvær bjór-
knæpur og skiluðu þessi fyrir-
tæki það miklum arði að fljót-
lega eignaðist Patrick Kennedy
ítök x lánastofnun. Menn urðu
þess fljótlega varir að hann
naut trausts, vinsælda og virð-
ingar þeirra er til hans þekktu
og var hann hvattur til að taka
þátt í stjómmálabaráttunni.
Hann lét til leiðast eftir nokkr-
ar fortölur og bauð sig fram í
þingkosningum í Massachusetts
og vann frækinn sigur. Þann
fyrsta sem Kennedyarnir unnu
í kosningum.
6. september 1888 hafði Patr-
ick kvænzt írskri sitúliku, Mary
Hickey og eignuðust þau dreng
sem skýrður var Joseph Patrick
Kennedy. Joe, var hann jafnan
kallaður af foreldrum sínum og
nánustu skyldmennum.
JOE KENNEDY
Joe ólst upp hjá foreldrum
sínum og var æska hans á eng-
an hátt óvenjuleg. Hann
var sterkbyggður, rauðhærður
Kennedy bræðurnir þrír, eftir að John hafði verið kjörinn forseti Bandaríkjanna: Frá vinstri
Édward, John og Robert.
strákur sem virtist hafa sömu
áhugamál og faðir hans. Samt
voru þeir feðgar á margan hátt
ólíkir. Joe var ekki eins róleg-
ur og fyrirferðarlítill og faðir
hans og átti þegar á bernsku-
aldri margar hugsjónir sem
hann dreymdi um að yrðu að
veruleika. Hann var sendur í
kaþólskan barnaskóla í Boston
og kom fljótlega í ljós, að hann
var góðum gáfum gæddur. Var
hann síðan sendur í Harv-
ard háskólann þar sem hann
nam lög og tungu feðra sinna,
írskuna.
Að námi loknu fór Joe strax
að starfa í atvinnu- og athafna-
lífimu. Hann byggði á traustum
giunni, þar sem voru ráðlegg-
ingar föður hans, og ekki leið
heiduir á löngu unz hann tók að
komast í álnir. Sagt er, að hann
sé eitt gleggsta dæmið um þá
Bandaríkajmenn sem vinna sig
upp úr fátækt til auðæfa, án
utanaðkomandi aðstoðar. Hann
varð t.d. á sínum tíma yngsti
bankastjórinn í Bandaríkjunum,
þá aðeins 24 ára að aldiri.

Mynd þessi mun verp sú fyrsta sem íslenzkt blað birti af Kennedy fjölskyldunni. Hún kom í
Morgunblaðinu 24. júlí 1938. Þá var Joseph Kennedy að koma til Lundúna, nýskipaður sendi-
herra Bandaríkjanna þar í landi. Með honum er fjölskylda hans.
ÆTTIR TENGJAST
Skömmu síðar kynntist hann
dóttur vel þekkts stjórnmála
manns í Bandaríkjunum. Hún
hét Rose Fitzgerald og var dótt
ir John F. Fitzgerald, eða
„Honey Fitzt“, eins og hann var
jafinan kallaður. Hann var einn-
ig af íirskum ættum og hafði fað
ir hans gierzt innflytjamdi í
Bandaríkjunum eins og Patrick
Kennedy.
„Honey Fitzit“ var fæddur í
Boston 1863. Hann átti við mikla
fátækit að stníða í æsku og gat
t.d. ekki notið eðlilegs skóla-
náms sökum hennar. En hann
var þrautseigur og kjarkmikill
og tók ungur að hafa afskipti
af stjómmálium. Var hann
tvívegis kjörinn borgarstjóri í
Boston og litlu munaði að hann
næði kjöri í öldungadeildina.
Þar var hann í framboði á móti
Henry Cafoot Lodge, en féttl fyr-
ir honum. Árið 1952 var sonar-
sonur Henry Cabot Lodge og ai-
nafni í kjöri á móti Jofon F.
Kennedy í öldunigadeildariþing-
kosningum og fór þá þannig að
Kennedy bar sigur af hólmi.
Sagt var, að „Honey Fi!tzt“
hafi ekki verið meira en svo um
það gefið, er dóttir hans og Joe
Kennedy felldu huigi saman. En
hverju sem því leið voru þau
gefiin saman í hjónaband í okitó-
ber 1914 og réttu árd síðar fædd
ist þeim fyrs'ta barnið, sonur s'em
var vatni ausinn og skýrður
Joesph Patriok.
VARÐ AUÐUGUR MAÐUR
Joseph Kennedy, Joe, fékk
ekki orð á sig fyrir að vena
maður hiédrægur og líitillát-
ur. Var hann um tíma fremur
óvinsæll í Bandaríkjunum og
þótti einkuim harðdnægur fjár-
miálamaður og slynglur. Til marks
um fjármálavit hans er það haft
að árdð 1929, rétt áðlur en heirns-
kreppan mikla dundi yfir, seldi
hann öll skuldabréf sín og var
þvi einn af þexm fáu er sluppu
sæmilega er verðhrunið varð í
WaM. Street, sem gerði fjölmarga
auðkýfinga að eignalausum
mönnuim og varð frumoreök
hins mikila atvinnuleysis og fá-
tæktar kreppuiáranna.
Joe virtiist hafa næmít skyn
fyrir því í hvað hann ætti að
leggja fjármiuni sína. Hanin
hafði t.d. töluverð aflskipti af
kvlkmyndaiðnaðinum og átti þé
hlutábréf í nokfcrum sitærstu og
arðbærustu kvikmyndafélögun-
um, m.a. Paraimounitfélagiinu.
Var þá oft gert góðláltflegt grín
1 að honnm, og hann kal'lað-
ur Napóleon kvikmyndanna.
Eftir að áfengisbannið var af-
numdð í Bandarikjunum 1933
fékk hann einikauimboð fyrir
ýmsar þekktustu visiký- og gin
tegunddrnar og hagnaðist stór-
um á áfengisþorisita lianda sinna.
Þá hagnaðist hann einnig ágæt-
lega á fasteignasölu í Manhatt-
an og að síðará sityrjöldiinni lok-
innd var hann talinn framarlega
í hópi auðugustu mainna í Banda
rikjumim og var þá sagt að
hann ætti að minnsta kosti 13
millijónir dollara. Síðan hefur
auðurin.n margfaldazt, og gizka
menn nú á að eigur hans sóu
að verðmæti a.m.k. 400 mililjón-
ir dallara.
En þrátt fyrir auðœfin barst
Joe a.ldrei verulega á. Sagt er,
að kona hans hafi eitt sinn
sagt við hann: „Því sagðir þú
mér aldrei að þú ættir þesisi
feikilegu auðæfi?" og þá átti
hann að hafa svarað: „Hvernig
átti ég að geta sagt þér það ég
hafði ekki hugmymd um það
sjálfur.“
SENDIHERRA í BRETLANDI
Joe miun hafa hugað á póli-
tískan frama, en af honum varð
þó ekki, sennilega mest fyrir
það hversu önmum kafinn ha.nin
var í fjármiálalífinu. Bamm kom,st
í kynni við Franklin Roosvelt
og studdi hann dyggilega í for-
setakosningum. Launaði Roos-
velt honum, með því að gera
hann að sendiherra Bamdarífcj-
anna í London,, sem þótti mikili-
væg og virðingarmikil staða.
Vacr Roosivelt gagn-rýndur fyrir
þessa emfoættisvedltingu, og
töldiu margir ekki sæmandi að
setja ha-rðisvíraðani fjármála-
mann í svo mi,kilvæ,gt emfoætti,
Joe Kennedy var heldur ekki
l'engi sendiherra. f utamrílkismiál-
um var hann á öndverðum meiði
við forseta sinn og forsæitisráð-
herra BretLands, W. ClhurchilL
Kenmedy hafði vissa samúð með
málstað Þjóðverja, þótt ekká
væri hægt að segja að hann
væri þeim hlynntur. Vildi Kénn
edy að Bandaríkin yrðu hlut-
laus í þeim valdaátökum s.em
fyrirsijáanileg voru í Evrópu, og
fannist lítið til um hina miklu
vináttu Roosvelits og Ohurdhilis.
Var hann þá kvaddiur heim til
Bandarikj anna, og mun þá haifa
skiipt nökkuð um skoðun og
stutt forsetann.. Saigt er, að
Kennedy hafi orðið að orði þeg-
ar hann heyrði að styrjöldin
væri Skollli rx á: „Þetta eru enda