Morgunblaðið - 22.03.1970, Blaðsíða 16

16
MORjGU'NIBLA.ÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. MARZ 11970

Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvaemdastjóri Haraldur Sveirvsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ami Garðar Kristinsson.
Rttstjóm og afgreiðsla Aðalstraeti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstraeti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald 165,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 10,00 kr. eintaklð.
FÓRNARVIKA
TVi'eð hlutdeild sinni í hjálp-
arstarfinu í Biafra fór ís-
lenzka kirkjan inn á nýjar
brautir og náði verulegum
árangri í því að samræma
starfsemi sína breyttum að-
stæðum og þjóðfélagslegum
þörfum. Nú hefur þjóðkirkj-
an ákveðið að koma föstu
formi á þetta starf með því
að setja á fót Hjálparstofn-
un kirkjunnar.
Hjálparstofnun kirkjunnar
á að auðvelda þjóðkirkjunni
að veita hjálp, hvort sem
hennar er þörf innanlands
eða erlendis. Það er rík á-
stæða til að fagna þessu
framtaki þjóðkirkjunnar. —
Með þvi lýsir hún sig reiðu-
búna ti'l þess að stíga niður af
stallinum og takast á við
mannleg vandamál með þeim
Gegn umbótum
að kernur engum á óvart,
að kommúnistar hafa
lagzt gegn frv. því, sem rík-
isstjómin hefur lagt fyrir
Alþingi um verðgæzlumál og
eftirlit með hringamyndun-
um og stefnir að því að koma
skipan þeirra mála í nútíma-
legra horf. Hins vegar hafa
Framsóknarmenn í heilan
áratug barizt hatrammlega
gegn núverandi skipan verð-
lagsmála og talið breytingu á
þeim meðal mestu nauð-
synjamála. En á Alþingi í
fyrradag kom fram, að Fram
sóknarflokkurinn hefur á-
kveðið að leggjast gegn þessu
frv. og hafa þingmenn hans í
Efri deild Alþingis lagt til að
því verði vísað frá með rök-
studdri dagskrá.
Eins og venjulega er það
„já-já-nei-nei“ stefnan, sem
ræður ferðinni hjá Fram-
sóknarmönnum. í nefndar-
ráðum og tækjum, sem nú-
tíminn krefst. Einn fyrsti
þátturinn í starfi Hjálpar-
stofnunarinnar er Fómarvika
kirkjunnar, sem nú er efnt
til. í ávarpi biskupsins yfir
íslandi, herra Sigurbjörns
Einarssonar, í tilefni Fómar-
vikunnar segir m.a. svo:
„Hjálparstofnun kirkjunnar
vill hjálpa þér til þess að
koma þínum skerf til skila.
Þú hefur séð mynd af klæð-
lausu, soltnu eða særðu barni
á sjónvarpsskermi. Það á
heima í Afríku eða Asíu. Það
skiptir ekki máli, hvort land-
ið heitir Nígería, Víetnam
eða er kennt við Araba.
Mannleg neyð talar eitt
tungumál. Þú skilur það
mál.“
verðlagsmálum
áliti og framsöguræðu er við-
urkennt, að verðlagsákvæð-
um hafi verið beitt af ósann-
gimi og jafnvel látið í það
skína að um lögbrot hafi ver-
ið að ræða af hálfu verð-
lagseftirlitsins. En þrátt fyr-
ir þetta telja Framsóknar-
menn enga þörf á endurbót-
um.
Málgagn Framsóknarflokks
ins hefur hvað eftir annað
lýst nauðsyn þess að endur-
skoða verðlagsmálin og vara-
formaður flokksins hefur með
glöggum dæmum í þingræð-
um lýst vanköntum á núgild-
andi verðlagsákvæðum. Þeg-
ar þetta er haft í huga verð-
ur ljóst, að hin neikvæða af-
staða Framsóknarmanna til
verðgæzlufrv. er einungis
tækifærismennska og er það
ekki í fyrsta skipti sem slík
sjónarmið ráða afstöðu Fram
sóknarmanna.
Hvers vegna sögðu þeir ekki af sér?
¥ ítarlegri greinargerð frá
stjóm Landsvirkjunar hef
ur verið gerð nákvæm grein
fyrir kostnaði við byggingu
Búrfellsvirkjunar og áætluð-
um kostnaði við þær fram-
kvæmdir, sem eftir eru. Þær
upplýsingar sýna, að kostnað
aráætlun um Búrfellsvirkjun
hefur fyllilega staðizt. í sömu
greinargerð er einnig ná-
kvæmt yfirlit um kostnaðar-
verð orkueiningar í fram-
leiðslu og söluverð til ísal.
Þar kemur fram, að söluverð-
ið til ísal ei mun hærra en
kostnaðarverð raforkunnar,
þegar virkjunin er að fullu
tekin til starfa og að raforku-
sölusamningurinn er Búr-
fellsvirkjun mjög hagstæður.
í greinargerð Landsvirkj-
unar er einnig sýnt fram á
hvernig kostnaðarverð orku-
einingar er reiknað út og
bent á, að hvort sem farið er
eftir reikningsaðferðum
Landsvirkjunar og Harza eða
sérfræðinga Sameinuðu þjóð-
anna, verður niðurstaðan hin
sama.
Þrátt fyrir þetta og þrátt
fyrir það, að öll gögn hafi
verið lögð á borðið, halda
andstæðingar Búrfellsvirkj-
unar áfram að berja höfðinu
við steininn Þegar þeir hófu
umræður um þetta mál sl.
haust héldu þeir því fram að
hér væri um að ræða stór-
felldasta fjármálahneyksli á
íslandi. Nú skal spurt: Ef
það var skoðun kommúnista,
hvers vegna sögðu fulltrúar
þeirra í stjóm Landsvirkjun-
ar sig ekki þegar úr stjóm-
inni? Þeir hafa ekki sýnt
neitt fararsnið á sér enn. Það
segir sína sögu.
TARJEIVESAAS
VORIÐ 1963 las Tarjei Vesaas upp úr
verkuim sínum í Stokkihólmi. Þá sá ég
hann í fyrsta sinn. Hann líktist bónda,
sem kemur í kaupstað í nauðlsynlegum
erindagjörðum. Það kom líka á daginn
að hann var að flýta sér. Hugurinn var
heima eins og oft áður. Hann las kafla
úr Skáldsögu og hann las smásögu. Hann
var ágætur upplesari, las með sér-
kennilegum áherslum og gerði oft hlé
eins og til að fá hlustandann til að
skynja hið ósagða; reyndar gegnir þögn-
in veigamilklu hlutverki í skáldskap
Vesaas. Bókmenntakynningunni lauk á
því, að hann las nOklkur ljóð eftir sig.
Fáir munu gleyma þeim lestri. Skáldið
Vesaas hafði viðstadda algerlega á valdi
sínu og ég geri ráð fyrir, að margir hafi
fundið það í fyrsta sinn þetta kvöld
hve snjallt ljóðskáld hann var. Eitt
þeirra ljóða, sem Vesaas las, var Snö
og gran&kog. Þetta fagra ættjarðarljóð
aettu íslenskir lesendur að skilja auð-
veldlega:
Tale om heimisleg —
snö og granskog
er heimsleg.
FrS förste stund
er det várt.
För nokon har fortalt det,
at det er snö og granákog,
har det plass i oss —
og sidan er det der
heile heile tida.
Meterdjup fonn
kring mörke tre
— det er for oss!
Innblanda i vár eigen ande.
Heile heile tida,
om ingen ser det,
har vi snö og gransikog med.
Ja lia med snöen,
og tre ved tre
sá langt ein ser,
kvar vi er
vender vi mot det.
Og har i oss ein lovnad
om á koma heim.
Koma heim,
gá borti der,
böye greiner,
— og kjenne sá det fer i ein
kva det er S vera der ein höyrer til.
Heile heile tida,
til det er slökt
i váre innlandshjarte.
í september í fyrra var haldin bók-
menntakynning í Norræna húsinu, helg-
uð skáldsikap þeirra hjóna Tarjeis og
Halldísar Moren Vesaas. Tarjei Vesaas
las meðal annars Snö og granisíkog. Eng-
um, sem á hlýddi, duldist að skáldið var
ekki heilt heilsu. Hann las með erfiðis-
munum. Nú er Vesaas látinn.
Tarjei Vesaas sendi frá sér sex ljóða-
baökur, þá fyrstu Kjeldene, 1946. Áður
en hann lést hafði hann gengið frá hand-
riti að nýrri ljóðabók, en hún mun enn
vera óprentuð. Eins og kunnugt er var
Vesaas frægastur fyrir Skáldsögur sín-
ar, en oft hefur verið bent á hin ljóð-
rænu vinnubrögð, sem einkenna þær.
Seinasta skáldsaga hans Báten om
kvelden, sem kom út 1968, er til dæmis
glöggt vitni um þetta.
Tvær skáldsögur eftir Vesaas hafa
verið þýddar á íslensku: Svörtu hest-
arnir, þýdd af Heimi Pálssyni, og Klaka
höllin, þýdd af Hannesi Péturssyni.
Svörtu hestarnir, kom fyrst út í Noregi
1928, en Klakahöllin kom -út 1963 og
hlaut Vesaas fyrir hana Bókmenntaverð
laun Norðurlandaráðs sama ár. Klafca-
höllin leiðir í ljós ýmsa helstu kosti
skáldsagnahöfundarins Vesaas, sálfræði-
legt innsæi hans og mannþefckingu, hið
dulúðuga andrúmsloft, sem honum var
svo lagið að skapa.
Mér er aðeins kunnugt um eitt ljóð
eftir Tarjei Vesaas í íslenskri þýðingu;
það er Ein kveld i Verona (Kvöld í
Verónsborg) í þýðingu Þórodds Guð-
mundssonar, og birtist það í þýðinga-
safni Þórodds: Þýdd ljóð frá 12 löndum,
sem kom út 1965. Stkáldið bíður eftir
ástinni sinni á brautarpalli í fjarlægri
borg og því verður hugsað heim:
Nú er sjálfsagt hríð í dalnum heima,
en heilög jól sem fyrr þar taka völd.
Þótt bið sé enn á blessun þeirrar helgi,
hún brunar til mín viðnámslaust í kvöld.
Um Tarjei Vesaas hefur verið sagt, að
hann hafi sameinað þjóðlega hefð og
módernisma í skáldsfcap sínum. Það er
margt skylt með íslenSkri og norskri
nútímaljóðlist. Skáld þessara þjóða
leggja m.a. mikla áherslu á náttúru-
skáldskap og það er rík heimþrá í ljóð-
um þeirra. Það þarf ekki að leita lengi
í íslenskum Ijóðabókum frá seinustu ár-
um til að finna líkan tón og hjá skáld-
inu frá Þelamörfc. Þunglyndisleg til-
beiðsla náttúrunnar er ákaflega sterkt
norrænt einfcenni. „Og har i oss ein
lovnad om & koma heim“, orti Tarjei
Vesaas.
Löggjöf um fríhöfn
verði undirbúin
Frá aðalf undi Tollvörugeymslunnar
AÐALFUNDUR Tollvörugeymsl
unnar hf. var haldinn í Átthaga-
sal Hótel Sögu sl. mánudag.
í byrij'uin funidiairiinis mimnitiiist
stjóirmairfonmiaiðuir félaigsinis'. Al-
bert Guiðlmundssoin, tveggja ’hiut-
haifa og brauitiryðijenda Tólivöinu-
geymisliunimar hf., sem illátózt
höfðu firiá því síðasti aiðiafltfiundiuir
vair hallidlinin, þeinna KrÍBtjánis
Jóhianmis Krigtijánisisiamar ag EgiflS’
Gufctormsiaomar. Fluttii farmaðiur
síðan skýrigiiu um stiöirf stó'óirimair-
immar.
Framfcvæmd'aatijórii Tollvöinu-
igeymisluninar, Hefligi K. Hjállmfs-
son viðSkiptatfiriæðíingur sfcýnðíi
frá nekstirri félagsims, sam ar með
milkium bllóma og hietfiuir geinigiið
m/jöig vefl og las upp reifcniimga
félaigsiins, sem sýndiu venulagan
ndkstr'airhaigmaið. Þá fcom fnam að
byggiiinigiafriamikvæmdir, sam hóf-
ust í endaiðain j'artúar Sl. gainiga
mijög val og eriu þaar á unidan
áætlum. Á fuindiniuim vair sam-
þýkfclt að grei'ða hiuthöfuim 5%
anð fyrir árið H96'9.
Aðaifundurimn samfþyklkiti eíiin.
ráma eftirfanandii tilliagu:
„AðaMundur Tofllvöiruigeyimisl-
uimmar hf. 1970 felur stjóirin fé-
Jiagsiins að kiamma, hvorit bæta
megi við múgiMianidli tóiivöru-
geymslufliöig haimiM til þess a(ð
stofmsetja fríhötfn. Sé viðaufci við
imúgifldiandi lög iefcki miaegjianilaguir,
feliur fundurimn félagsBitjónniiiranii
að vinma að luinidliirbúirainigi löig-
gjiafar uim fníhöfni.“
Stjó'rn félagsiiras var einmcma
enidiu'rfcjönim, iniemia Pétuir Péturs-
san deildanstjórfl S.Í.S., sam gaif
ekfci fcost á sér til endiurfcjörs,
en í hans stað var fcjönimn Jón
Þór Jólhaimniegsioin fnamlkvaemda-
stjórti vétadeifldar S.Í.S., sem
hafði áður áitt aælti í dtíjórin fé-
l'agsiims. Stjórmima islkipa nú:
Alfbertt Guðmiundissom, stíúr-
kaupmaðiur, fonmaðiur, HriBmair
Fernger, fonstljóini,, vanafommaður,
Eimair Faneistveit, fanstj., fðhirðir
og meðstjórmendiuir vonu fcosnliir
Sigunliði Rrirttijániasion, fcauipmað-
'uir og Jóm Þór Jóhaimmsson fnalm-
kvæmdastjtóri. Vianastjónn skipa:
Bjianmi Bjöinrnsson tfraimikvæimda-
stjóirli og Þorsteimn Bennlhanðs-
son, farBtáóri.
Emdunsfcoðemdur vonu eiranóma
fcjönmiir: Hanis R. Þórðarson, for-
stjóirii, Sveirnm Björmissoin stór-
kauipmiaðiur oig ttil vana Pótur
Niikullássora, fonStjóirii.
Fund'arStíjióri á aðalfuodi var
ÞorSteimn Biennlhanðsisani, an fund
'annitanar Helgi K. Hjálllmisson og
JÚIÍU3 P. Guðjómisson, stórfciaup-
Tniaður.
Aðalfunidluninin var mjög fjöl-
mieraniur og rikti eiinlhugur oig
vonu stianfsfió'llki og istjórn faenð-
tar m>arigar þaktair fyr'Lr vefl 'urun-
in stönf.