Morgunblaðið - 22.04.1970, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. APRÍL 1070
Greitt fyrir aðlögun
íslenzks atvinnulífs
með stofnun útflutningslánasjóðs
Á MÁNUDAGINN kom frum-
varp ríkisstjórnarinnar um stofn
un útflutningslánasjóðs til 2. um
ræðu í efri-deild Alþingis. Mælti
þá Ólafur Björnsson fyrir áliti
fjárhagsnefndar, sem var sam-
mála í afstöðu sinni til frum-
varpsins og lagði til að það yrði
samþykkt. Ræddi Ólafur nokk-
uð gildi og markmið slíks sjóðs
og sagði m.a.:
Frumvarp þetta er liður í því
að greiða fyrir aðlögun íslenzks
atvinnulífs að EFTA-aðildinni,
en sú aðild hefur á margan hátt
skapað ný viðhorf í efnahags-
málum Íslendinga. Eg tel, að
ekki hafi verið annars kostur
fyrir íslendinga en að ganga í
EFTA, ef þeir vildu ekki að lífs
kjör þjóðarinnar drægjust í vax
andi mæli aftur úr lífskjörum
nágrannaþjóðanna.
Þettg stafar af þeirri einföldu
ástæðu, að iðnþróun hér á landi
getur ekki átt sér stað nema
framleitt sé fyrir stærri mark-
aði en heimamarkaðinn. En iðn
aðurinn er eina atvinnugreinin
hér á landi, sem raunhæft er að
gera ráð fyrir að geti tekið við
fólfesfjölgun þeirri, sem búast
má við á næstu árum og áratug
um. íslenzki markaðurinn er,
hvað flesta iðnaðarframleiðslu
snertir, of lítill til þess að fram
leiða eingöngu fyrir hann. Og
að mínu viti er það utan við
kjarna málsins, þegar sagt er,
að við eigum fremur að leggja
áherzlu á nýtingu þeirra hrá-
efna sem fiskveiðarnar láta okk
ur í té, því að fiskiðnaðurinn
er líka iðnaður sem byggist á
útflutningi og er aðild að efna-
hagsbandalagi eins og EFTA
spor í þá átt að leysa markaðs-
vandamál hans. I>ví má bæta hér
við, að þessi hugmynd, að við
eigum að leggja meiri áherzlu
á betri nýtingu þeirra hráefna
sem við fáum frá fiskiðnaðinum
er engan veginn ný. Vísir til
niðursuðuiðnaðar myndaðist hér
fyrir stríð, en eitt af belztu ljón
unum á vegi þess iðnaðar hefur
einmitt verið örðugleikarnir við
að koma afurðunum á markað.
betta frumvarp sýnir ok’kur
m.a. að þau breyttu viðhorf er
skapazt hafa með EFTA-aðild-
inni, og þau vandamál sem við
er að glíma eru einkum tví-
þætt. í fyrsta lagi kostar hún að
lögun að nýjum aðstæðum og í
öðru lagi verður öll hagstjórn
vandasamari en áður, þar sem
efnahagskerfi okkar verður nú
í rauninni hluti af stærri heild.
Frumvarpi því, sem hér ligg-
ur fyrir er ætlað að sjá hugsan-
legri útflutningsframleiðslu véla
og tækja fyrir nauðsynlegum I'án
um, svo og að veita svonefnd
samkeppnislán. Reynslan ein
mun skera úr um möguleika
ofekar á útflutningi véla og
tækja og ef til vii'l finnist ein-
hverjum sjálfsagt að ganga all-
miklu lengra í fyrirgreiðslu en
frumvarpið gerir ráð fyrir. í
því sambandi ber að hafa
tvennt í huga. í fyrsta lagi er
óvissa er um það hve mikilla
fjármuna kann að vera þörf í
þessu skyni, þannig að hér er
nánast um tilraunastarfsemi að
ræða og í öðru lagi hafa þeir
aðilar, sem gert er ráð fyrir að
leggi féð fram, ekki yfir ótak-
mörfeuðu fjármagni að ráða,
einkum þegar tillit er tekið til
þess að það fjármagn sem þarna
er lagt fram á ekki að vera á
kostnað neins annars. Þ>á verð-
ur einnig að horfast í augu við
það, að þær fyrirgreiðslur, sem
við ákveðum í þessu skyni verða
að vera í samræmi við sams
konar fyrirgreiðslu og önnur
EFTA-lönd veita á þessu sviði.
Einmitt síðastnefnda atriðið
er skýringin á því, sem ég sagði
í upphaif að EFTA-aðild gerði
alla hagstjórn vandameiri hér-
lendis en áður. Samræmi verð-
ur að vera í stærstu dréttum
milli þróunar efnahagsmála í
hinum einstöku aðildarríkjum
og á þetta sér í lagi við um
verðl agsþ r óun i n a.
Ef meiri verðbólga á sér stað
í einu EFTA-Iandanna heldur
en öðru, þá hlýtur það að leiða
til stóraukinis innflutnings vara
í gjaldeyrisviðskiptum og skapa
erfiðleika fyrir innlenda fram-
leiðslu, sem keppir við hinn

Meirihluti mennta-
málanefndar andvígur
Kvennaskólafrv.
Hlutverk Kvennaskólans að veita
sérmenntun undir þau störf
sem stunduð eru af konum —
segir minnihlutinn
MEIRIHLUTI menntamálan.
efrideildar mun leggja til, að' frv.
um heimild til handa Kvenna-
stkólanum í Reykjavik til að braut
skrá stúdenta verði fellt. Nefnd-
arálitið er ekki komið fram enn,
en í gær kom fram nefndarálit
minnihlutans, sem leggur til að
frumvarpið verði samþykkt. Að
því áliti standa Ólafur Björns-
son, Páll Þorsteinsson og Krist-
ján Thorlacius. Þeir nefndarmenn
sem leggjast gegn frumvarpinu
eru Auður Auðuns, Jón Þorsteins-
son, Steinþór Gestsson og Gils
Guðmundsson.
f nefndaráliti mi-nnihiutans
feemiur fraim, að nefndin hafi ekki
náð f«3imistaðu um fruimivarpið,
imeiriMutinn leggist gegn því, en
•minnihlutinn mæli með sam-
þykfet þess.
í röksemd-um minnihlutans seg
ir m.a.: Hlu'tve-rk Kveninaskólains
í Reykjavík hefur sem kunmuigt
er verið það að veita uindirbúin-
inigsmenintun undir stönf, sem
öðru fremiur eru stunduð aif kon-
um, svo sem húsmóðunsstörf, svo
og undir ném í stofnwnum, er
veita sérm-eiRn-tum í þeim greinum
svo sem kennaragkóila, hjúkruoar
skölia, húsmjæðraskóla, fógtnu-
gkóla o. fl. Með vaxaindi krötfum,
sem stofnianir þessar gera til inm
töikuskilyrða, er mienintum sú, sem
KvenmaiSkólinm veitir nú, orðin ó-
fuHmiægjamdi. Með til'iiti til þessa
svo og þess, að sú stefmia er rnú
uppi í skólamélum að etefn'a að
mteiri .sérhæfni og nýjum nómts-
leiðum, teljum við það í fuíliliu
sarnræmi við . kröfur tím'anis, að
heimild sú, er í frumvairpiniu
felst verði veitt.
Ólafur Bjömsson.
tollfrjálsa innf-lutning. Hafta- og
uppbótaleiðin, sem áður var not
uð í svo ríkum mæli hér á landi
samrýmist ekki aðildinni að
EFTA. Auðvitað voru slíkar ráð
stafaniir eins og uppbætur og inn
flutningshöft engin la-usn á þeim
vanda, sem við var að etja, held
ur mátti líta i þes-sar ráðstafan-
ir sem gálgafrest — reynt var
að finna þrautaminn-stu ráðstaf
arirnar í bili. Af EFTA-aðild-
inni leiðir hins vegar að eftir-
leiðis verður að horfast i augu
við vandann, þegar hann er
skapaðiur og gera þegar í stað
raunhæfar ráðstafanir tii úr-
bóta. Á hinn bógin-n leiðir EFTA
aðildin, þegar frá líður auðivit-
að tiil jafnari launakjara og ann
arra lífskjara í hinum ýmsu að-
ildarríkjum.
— Olíuhreins-
unarstöð
Framhald af bls. 1
þágu rannsókna, entla greiði
félagið fullar bætur fyrir það
tjón, sem umferðin eða af-
notin kunna að valda eigend-
um eða ábúcndum lands eða
mannvirkja.
G'rei-nairigerð frum-varpsins er
mijög Miairtlieg og komia þar friam
niiiðiuirstöður riaininisókima sem geirð-
ar hiafa veiriiið á hagkvæmnd þess
að rei@a ollíutoreiinisuiniarsitöð héa'-
tandis. Kemiu.r fram, -að stöð -aif
beppillegri sitærð miuindi gieta
spariað 'allilt að 226 miilfflfj. ktr. í
gjialdieyrd árllega -niæsitiu 10 árin,
atuk þesis sem slliík sitöð miuindi
gata gneditit fyriir sitofniuin miarig-
vísliegs efnaiðiniaðar. Áæitlað er
aið við sjá'llfa stöðdima miuindu um
150 ma-ninis stairfia að sitaiðialdird.
Reikniað er mieið að staflnkositin-
laðiuir stiöðvar sem flnamöeiiddá 670
þúsuind tonin á áni miuindi rnemia
rúmilieiga H4,5 miiffi'j. dolliara. Áns-
'tekjur heniniair miuinidiu bins vagar
vena uim 13 miifflljj. dioffllara, reksitr-
arfcostimaiðiuir um 11,5 miillll'j. doll-
airia o-g ágóðii því um 1,5 miiiUlj.
doUIIiara á árd.
Hltuitafélaig það sem flminwairp-
ið gerir réð fynir að stoflmaið
veirði, miundii veira e/ios koniar
uiradiirlbúiniinigs'fðliaig -að þ ví, að hér
yrðii byiggð og rekiiin oÆíuisttöð.
Sagir í girieiiiniarigierið frum'varips-
ins, a® á váiasain bétt sé lelkki
ólíklegt a@ farið verðd að >líkt oig
þegar kísifl/giúirveiriksmiðjian va.r
byggið við Mývaito, ©n eiinis komair
uinidiiirbúiniiinigsifélliaig vanin að stiofin-
uin Kísiilii'ðjiuiniraair 'hf., sieim nú -r,ek-
ur kíisiilligúrveirkismliiðj'Uima og er
eigainidl! benimar.
Um bygginigu sitöðvairininlar og
airðsieimii henimar segiir im. a. svo
í þeiim 'hiliuiba girediniargieirðiair frum-
vairpsiiinis sem fjaillliair uim irokstir-
arfræðd'lieig atriöd:
Þæir niiðiuinstöður, sem 'hér etru
rialktar, sýmia ekkS átvínædit, hvort
ollíulbreiinisiuiniarsitöð é ísiiiaindi ©r
Donner vann Larsen
Leyden, Hollandi, 21. apríl.
Einkaskeyti frá AP.
HOLLENZKI stórmeistarinn
Jan-Hein Donner vann í dag
danska stórmeistarann Bent
Larsen í 3. umflerð í fjögurra
manna skákmótinu, sem haldið
er í Leyden. Gafst Larsen upp
eftir 23 leiki.
Heimsmeistarinn Boris Spass-
ky frá Sovétríkjunum tefldi við
fyrrverandi heimsmeistara Mic-
hael Botvinnik, og lauk skák
þeirra með jafntefli eftir 25 leiki.
Fjórða urnferð verður tefld á
fimmtudag.
Staðan að loiknum þremjur um-
ferðum er sú, að Spassky er efst
ur með tvo vinninga, Donner og
Larsen jafnir með einn og hálf-
an vinnig hvor, og Botvinnik i
fjórða sæti með einn vinning.
Skátar fagna sumri
SKÁTAR í Reýkjavík munu
f-agnia sum'arfcomuimni samkvæmt
venju.
Kl. 9,30 saifnast skátannir sam-
ain á bílastæðinu við IðnSkólanin á
Skólavörðuibolti. Um M. 10,00
legguir skrúðgainiga Skátamna atf
staið, með lúðrasveit og flántaiborg
í broddi fylkimgair. Gamtgia Skétairn
ir hver unidir merkjum síns fé-
laigs, um Skólavörðustág, Baníka-
stræti, Au'sturstræti, Aðafflstræti,
Túimgötu, Hofsval'laigötu, Nesveg
og að Neskirkju og Héskólabíói.
í NeSkirkju verður guðsþjón-
usta fyrir Ijósálfa og ylfinga, þ.e.
9—11 ára, og hafst hún kl. 11,00.
Prestur vetrður st. Jón Thoraran
sen, orgeileikari Jón ísteifsson og
kirkjukórinn syniguir.
Skétairair halda til messu í Hé-
Skólaibíói og verðuir atihötfninmd,
sem heifist kl. 11,00, útvarpiað. —
Prestur verðuir sr. Jón Bj'ammiam,
orgöllieikari Jón G. Þórarinssom
en kór skáta syngur. Forseti ís-
lamds, verndari skátahreyi'inigar-
inmar, borgairstjóriinm í Reykja-
ví'k, 'félagsmélaráðherra, ásamt
fiieiri ges-tum, verða við messuma
í Háskólabíói. Að messu lokimmi
fara skétaxmáir hver til sins heima,
en -mairgir miunu bera Skátabún
imgimin allarn daginn í tiletfni daigs
ins. Eldiri skátar, foreldrar skáta
og aðrir borgarar eru sérstaikleiga
vel'kommir bæði í Héskólabíó og
Neskirkju meðam húsrými leyfir.
Skátadeildin Birkibeáruar held-
uir skemmtamir fyrir skéta eíðar
um diaiginn að Brautarfiolti 6, kl.
16—19 fyrir ynigri skéta og kl.
21—01 fyriir eldri Sfcáta. Þar mum
m.a. hljómsveitin Júdas tai-ka.
Þessi hát'íðahöld eru skipuflögð
af Skátaisamibandi Reykjavíkur,
em Skátar í Reykjavík eru nú um
1800 og starfla í 6 félögutm víðs
vegar um borgina.
(Skátasambamd Rví'kur)
Ársþing iðnrekenda
ÁRSÞING iðnrekenda 1970 hefst
í dag að Hótel Sögu kl. 14.30.
Ársþingið verður sett af for-
manni Félags islenzkra iðnrek-
enda, Gunnari J. Friðrikssyni,
en iðnaðarráðherm, Jóhann Haf
stein, flytur ávarp. SíBan fara
fram aðalfundarstörf Félags ís-
lemzkra iðnrekemda, og skipað
verður í umræðuhópa.
Á föstudag verður lökafundur
ánslþingsins. Þar flytur Jóhamn-
es Nordal, seðilabankastjóri, er-
indi um viðhorf í fjármögnunar
vandaimáki'm iðnaðarins. Síðian
verða birtar niðurstöður um-
ræ'ðuhópa, en að þvi loknu fara
fram þingslit.
(F ré t ta tilkynn i n g).
eim út laf fyrir silg hagkvæimlt
fyriintæki eða e'kki. í fyratia 'lagi
©r þörf nékvæmria útrieikminga
og í öðru lagi fler það eftiir þeim
ainðsieimiskrö'fum, siem ganðiair, eru
hvont sláfct fyniirtæki tielst baig-
kvæmut. Varðamdd fynna alt-riðið
ar taliið, að það muindii ko®ba affll-
miikið fé að komast veriuitaiga
iliengria en mú er og síðan senind-
iega uim 250.000 dolliara eðia um
22 miillilj. krórnia að hamiraa stöðiinia
og fá þainm'iig fnam méifcvæmuisibu
áætlum uim bagkvæmini heiniraair.
M'ikilivægasiti þáttuiriinin er ef-
liaiust jianðbláuvarð, sam miemiur
uim 85% árlegs rekstinankostoað-
ar. Viarðandd 'arðsiemiskiröfuir, er
það enigimin vaifi, að olíulhreiins-
uiniainstöð á Xslianidii, sem fjár-
mögniuð værii að eiinftiveirju e-ð'a
öllliu ieybi mieð imnilendu fjár-
rnagnii, væni hagkvæmiaini kosituir
én að kauipa ollíuiafuirðir flrá Sov-
étrífcjuirauim, eámis og nú etr gert,
ef jiaifniflramit er giemt réð fyrir, a@
hiiuitli j'anðal'íuimraar kæmi frá Sov-
étrifcjumiuim. En með því mae'bbi
tryggjia áfiriamihailidaindd viðskipti
við So'vétiníkim mieð s’vdipuíðum
hæitti og venið hefur. Þettba er
m.ia. vegma þesis, aið jarðöiilíia er
ódýnarii í flutmiiinigum ein uintruair
Oilíuitieguindir, og -aufc þess ymði
veruitaiguir gjiaildeyriigspairiniaiðiuir atf
iinmliiendri stöð. Sömiuilieiðis væri
-að því haguir fyitiir ísliandóinga að
fiá hiiiuitdieiild í þeám virðkiauika,
sem þaoniiig síkapaiðist, endia þó'tt
þeir aattu elkki í sltöðiiinwi'.
Nú eru ýmistair teiðiiir tlid þeiss
■að aulka atrðlsemi stöðvairiiinmiair
uimflnam það, sem gert ar réð
fyriir í úitirieibnéniguinium. Ástæðam
fyriir því, að þessúr miöguilieilkar
-eru taldiiir sérisitiaiktaga er sú, a@
þeir haifla eikkli verið kainmiaðiir
oógu gaiuimigætfiili'ega. sem rök-
seimd fyriir því, -aið eimihvar á-
k veðiinin .gaminiimggaðlillft teki slffifca
raninisóikn aið sér.
Sáðain eriu tail/diir uipp miokkrir
miöguilieilkar ttiil ia@ auika hag-
kvæimini stöðvairiinmiar:
1. Taiiið er m[jög larðvaenílegt a-ð
friamlieiiðia ollítukoiks, siem m/oba@ er
í skaut kerja við álbræðislu.
Tall'ið er, að letfbiirspuirin efltiir oiiáu-
koksi miuiná é oæstiummli auika-st
hnaðiar en flnaimlboð, og eins og
sbeind'Uir, er oliiuikofcs jaifinvel flliutt
inin dýriu verði flré Ameráfcu til
Evró'pu. Kainima þarif miániair mögu-
leltoa á að sielfjia olíufcoiks itiiil
Aliuisuáisse.
2. Mögiuite'iiki ætitii að vera fyrir
iheinidli ia@ adljia mieina aif þobu-
elldisineybi -tiiá flliuigféGiaigiaininia, svo
og að hafa þotuieli/disinieyt'i tál söliu
í Hetfillavíik og á Græ/niiiand'i.
3. Ekíki er óseniniiitegt að bney'tia
meigi notkuiniarihlliuitlfallilflmu mliliE
gasoláiu og svantoiMu,
4. Ekki 'er llóku fyrlir þa@ iskot-
ið, <að miartoaðluir sé fyriir roiillli-
stli/g gasoHu og svaribollíu. Bf svo
er, mættii seniniiiliagia máinmlka út-
fliiuitmúnig á svaritoiMiu, Söimiuiieiðia
er ekki víisit, iað þaiu vedðlhliuitiflaU,
sem mú giilda á miarikaiðlnium, séu
huigsuð úit fná því •sjóiniarmiðii a@
örv-a miotkum svaritollíiu. Hatg-
kvæminá þessia fer efitiir teygmli
ef-twrspuiriniar miismiu/niaindi beg-
uinidia og taekniiliagum möguiteifc-
u/m þess að geta natað mliistmium-
■andli offlíuíbllöndtuir.
5. Ekki er óillikliegt að örva
megi lafiifalteioitkuin mieð því lága
venði, sem stöðliin getuir böðá@ uipp
á fyriiir svaritaliu.
6. Síðast en -ekíki sizt stoiiptilr
jarðoMuiverð m/ilkliu imélili. Ekfc/i er
óliiífklieigit, a@ flá miegti jianðöliíiu með
viðu/niaindi kjörium flré Sovðtmíkj-
uiniuim. Þó salkair efcki að gate
þess, aið uinmlt erað íá jarðloflu á
aifar bagstæðlu varðii fré vastraan-
um ollíiu/f-élílöguim, stern eiiga a@-
ganig a@ olllíiuliiimdium ráikjia við
Mi'ðj-arðairihaf. T. d. ar haagt a@
flá ódýna jiarðoliíu flré Elgypta-
Iianidi.
RANNSÓKNIR OG ÁÆTLANIR
í igndiiniangaróiiininii ©nu malkbar
naninisófcnflir þaar og ásatilainiiir sem
þagar (haifa Aarilð fnam í mlál/i
þeasu. Kamuir þair m. ia, fraim, að
árið 1'9I63 flóriu finaim viðræðiur
mðillli ísflianzkma omlbæ'ttiismianinia
og eríliandria aiðiiiiia, seim eiinsíliakir
ábugaimianin ihöfiðlu taúlialð gamréðs
vi@ frá áifiniu 11961.
Áriið Ii9'60 bauðat 'ameríisfct
verlkftræðifyriiritœlki, Lummmus, t)i»l
Framhald á bls. 21