Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 14
38 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1970 Kennedy var hjartahlýr, örlát ur og mikill mannvinur. Eftir því, sem ég kynntist honum bet ur, komst ég á þá skoðun, að hann væri ekki framkvæmda- maður. Hann var hugsuður, honum var lagið að blása öðr- um eldmóð í brjósti. En jafn- vel þótt ég sé einn um þá skoð un, held ég fast við hana; að hann hafi ekki verið fram- kvæmdamaður. Ég veit ég verð þá minntur á Kúbumálið, þar sem Kennedy kom fram af stað- fastri einurð. Að vísu hef ég á tilfinningunni, að aðrir hafi tekið þá ákvörðun fyrir hann. En hann heillaði Krústjoff, eins og hann heillaði alla sem komust í kynni við hana. Að Gaitskell einum undanskildum er Kennedy sá stjórnmálamað- ur, sem ég hef hrifizt af hvað einiæglegast. Fáum hef ég kynnzt sem gátu sökkt sér af jafn mikilli einlægni niður í verk sin og venjuleg skyldustörf og notið þeirra og Kennedy. Ég ætla að segja eina stutta sögu, sem lýsir honum ekki sem stjórn- málamanni, heldur sem skiln- ingsrikum manni. Ég hafði verið í heimsókn i Bandaríkjunum og var dag- skráin mjög strembin, svo að mér tókst ekki að finna smugu til að hitta dóttur mína, Pat, sem þá var við störf í New York. Ég kom þvi svo fyrir að ég hafði stungið upp á þvi við Pat að hún tæki áætlunarvél til Washington og síðan kæmi hún til Hvíta hússins og biði þar eftir mér. Síðan yrðum við samferða frá Washington til New York. Allt var þetta gert vel og samvizkusamlega og meðan ég var að tala við for- setann kom aðstoðarmaður inn til að láta mig vita, að dóttir mín biði úti fyrir. Forsetinn spurði mig strax, hvort ég hefði verið að fá einhverjar fréttir og bjóst að sjálfsögðu við þær væru að pólitískum toga spunnar. Ég sagði honum eins og var og jafnskjótt krafð ist hann þess að henni skyldi boðið inn. Henni var síðan sýnt húsið; hún var kynnt fyrir frú Kennedy og leyft að valsa um í Hvíta húsinu, unz við Kenn- edy höfðum lokið viðræðum okkar. Þetta var kannski ekk- ert stórmál, en mín reynsla er sú að ekki eru þeir margir valdamenn sem eiga til slíka hugulsemi. L. B. Johnson Ég átti nánari samskipti við Lyndon Johnson en við Kenn- edy. LBJ var honum mjög ólík ur, og þó að hann skorti al- gerlega persónutöfra Kennedys prýddu hann ýmsir þeir kost- ir, sem eru allra virðingar verð ir. Að mínum dómi er hann einn vanmetnasti stjómmálamaður sem heimurinn hefur átt á síð- ustu áratugum. Þegar allt geng ur á afturfótunum, hvaða rök um og gagnaðgerðum, sem beitt er, gefst kostur á að sjá hvem innri mann einstaklingurinn hefur að geyma. Það er á slík- um stundum er við getum skil- ið sauðina frá höfrunum. Og með slikri reikningslist komst ég að þeirri niðurstöðu að Johnson á skilið sæti á bekk með stórmennum. Ég gæti jafn hæglega talið upp vankanta hans og bresti og hann gæti talið upp mína. En hann sem var um margt gallagripur, hafði í sér ýmsa eiginleika stórmenna. Ef hann hefði ekki þurft að glíma við mál, sem nánast voru óleysan- leg, fyrir utan hversu óskap- lega andúð þau vöktu, væri ekki nokkur vafi á því að hans væri minnzt sem eins mesta for seta sem Bandaríkin hafa átt. Ég hygg að sagan muni kveða upp þann dóm. Hann tók Víetnam að erfðum — og það vill oft gleymast. En oft voru það aðrir menn sem ábyrgðina báru, ekki hvað sízt með tilliti til þess að þeir voru mennirnir sem áttu að láta for- setanum í té upplýsingar, er hann gæti síðan grundvallað ákvarðanir sínar á. Þessir menn geta fórnað höndum í undrun og skelfingu og lýst því yfir að þeir hafi aldrei stutt ákvarðanir sem Johnson forseti tók. Ég verð að segja að ég hef sjálfur orðið fyrir ekki ósvipaðri reynslu." „Ég kynntist LBJ það vel,“ segir Brown, „að ég vissi, hve oft hann átti í hörðu sálarstríði, áður en hann tók ýmsar ákvarðanir, sem voru umdeild- ar af samferðarmönnum hans. En hann hafði vitanlega stuðzt við ráðleggingar sérfræðinga sinna og hvernig átti hann að verja það að treysta ekki þeirra upplýsingum, sem þeir áttu að bera ábyrgð á að væru sannar og réttar. Það væri auð- vitað ákaflega heppilegt, ef hver háttsettur stjórnmálamað- ur hefði innbyggt sjötta skiln- ingarvit, sem segði honum, hve nær hann væri að gera skyssu og hvenær ráðleggingarnar væru réttar, sem honum voru gefnar. Því miður hafa dauðleg ir menn naumast slikt sjötta skilningarvit. Hann tók ákvarð anir þær, sem honum fannst hann verða að taka og ekki nóg með það, hann tók einnig afleiðingum gerða sinna og það er ákaflega heiðarleg af.staða." Um Dean Rusk segir Brown; „Ég hafði mikil samskipti við Dean Rusk, þáverandi utanrik isráðherra Bandaríkjanna. Hann er vinnuþjarkur með ein dæmum og mjög reyndur póli- tíkus. Hann er óvenjulega heið arlegur af stjómmálamanni að vera. Hann reyndi aldrei að sækjast eftir almenningshylli, hann var jafnan trúr sínum húsbændum og tók ótrauður áhættur, sem gátu skapað um- tal og bakað honum óvinsæld- lr. Okkur samdi yfirleitt mæta vel, því að við virtum og skild um aðstöðu og afstöðu hvor annars til hins. D. Gaulle Af evrópskum stjómmálafor- ingjum er enginn mér eins minnisstæður og de Gaulle. Samræður mínar við hann eru meðal helgustu minninga minna frá árum mínum i utanríkisráð herrastarfinu. 1 návist hans gat maður ekki verið í vafa um að hann var mikilmenni. Honum hafði sviðið sárt meðferðin sem Bandamenn veittu honum í striðinu og var ákveðinn i að sýna að Frakkar ættu að vera forystuþjóð Evrópu. Mér er sérstaklega minnis- stæður fundur, sem ég átti með honum síðla árs 1966 þegar ég sat ráðherrafund Nato í París. 1 kvöldverði með franska utan De Gaulle ríkisráðherranum Couve de Murville sagði ég til að stríða honum: „Auðvitað þýðir ekkert að bera þessi mál undir yður þvi að þér eruð ekki sá sem getur svarað spurningunum." Mér til furðu sagði hann; „Vilduð þér hitta manninn sem svarar spurningunum." Ég sagði: „Já, gjarnan," þótt ég héldi að hann væri að gera gys að mér. ALLT A SAMA STAÐ LASYNING! Sýnum 1971 árgerðirnar af ROOTES -BÍLUNU M óg JEEP WAGONEER. OPIÐ í DAC FRÁ 1.30 - 5 KOMIÐ SKOÐIÐ OC SEMJID UM KAUPIN Sýndar verða 1971 árgerðir í verkstæðisbyggingu okkar við Grettisgötu og notaðar bifreiðar í sýningarsalnum við Rauðarárstíg og í porti. Egill Vilhjálmsson hf. Laugaveg 118 — Sími 2-22-40 En daginn eftir var mér boð- ið til Elysée-hallar og de Gaulle tók á móti mér. Hann var einn með túlki sínum og við ræddumst við í eina klukku- stund um Bretland og Efna- hagsbandalagið. Ég leiddi eins sterk rök að þvi hve Bretland væri Evrópu mikils virði og mér var unnt, en það fór ekki á milli mála að afstöðu de Gaulles varð ekki haggað. Hann leit á meginland Evrópu sem svið Frakklands og á Atlantshaf sem svið Bandarikj anna og Bretlands. Það var á þessum fundi sem de Gaulle gerði þá frægu at- hugasemd að tveir hanar gætu ekki búið í sama hænsnakofa með tiu hænum. Hann sagði að hann hefði átt í mestu erfiðleik um með að fá bandalagsríkin í Efnahagsbandalaginu til að fara að vilja Frakka og hann mundi ekki sætta sig við að Bretar færu i bandalagið til þess að koma af stað ennþá meiri vandræðum. Eftir því sem árin liðu beindist mikil- leiki hans inn á braut þröngr- ar þj óðernishyggju og það var sannarlega hörmulegt, en því er ekki að neita að hann bjarg> aði Frakklandi og rétti við sjálfsvirðingu Frakka eftir stríðið. Mér finnst hann einn stórbrotnasti maður sem mér hefur veitzt sá heiður að kynn ast. W. Brandt Samt held ég að ég haldi mest upp á Willy Brandt af evrópskum stjómmálamönnum. Hann er á svipuðum aldri og ég og skapferli okkar og við- horf fara saman í flestu. Árin fyrir heimsstyrjöldina mótuðu okkur báða. Hann er fulltrúi alis þess bezta er prýddi sið- asta árganginn fyrir fyrri heimsstyrjöldina, litla bams- ins á skopmyndinni frægu er Clemenceau og Lloyd George héldu á milli sín í Versölum og varð fallbyssufóður í styrj- öldinni, sem friðarsamningarn- Willy Brandt: Eftirlætisstjórn- málamaður Browns í Evrópu nú. ir leiddu til. Brandt hefur af- rekað margt sem hefur krafizt andlegs og líkamlegs hugrekk- is. Hann hlaut i arf þrautskipu lagðán sósíaldemókrataflokk, sem mótaðist af úreltum skoð- unum og til þess að umbreyta honum og endurvekja þurfti ofurmannlegan dugnað og skilning. Vitaskuld var hann heppinn með samstarfsmenn, Neðri-bær Síðumúla 34 HADEGIS- RÉTTIR Neðri-bær

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.