Morgunblaðið - 12.03.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. MARZ 1971
Ungur fangi talar
við prestinn sinn
Presturinn: Vertu velkom-
jirun, þú ert búinn að vera
nokkra mánuði á Lit'la
Hrauini. Hvernig hefur þér
liðið? Er ekki gott að vera
aftur frjáls?
Fanginn: Mér hefur iiðið
nokkuð vel. Litla-Hraun er
ekki vondur staður, þótit
ýmislegt mætti vera öðruvísi
og betra.
Gott að vera frjáls? Jú,
það er gott, aðeins ef ég gæti
farið etftir því, sem dómarintn
sagði við mig, að byrja ekki
aftur að drekka brenmvín.
Það væru fáir á Litla-
Hrauni, ef ekki væri drukkið
svona mikið. Og eins og þú
veizt, maður veit ekki fyrri
til en fyiíliríið hefur gert úr
manni giæpamann.
Presturinn: Þetta hafði ég
nú oft sagt ykkur fyrir ferm-
inguna. Og svo batnar nú
yfirleitt enginn við refsivist.
Fanginn: Nei það segirðu
satt, það eru uni þrjátíu
manns á Litla-Hrauni eða
náiægt því, og ffliestir hafa
verið þar oft, þeir koma aftur
og aftur. Það þýðir ekki að
vera að gefa frelsi fyrri en
maður er fær uim að lifa
frjáis. En finnist þér ekki að
eigi að refsa nieinuim? Hvað
á þá að gera?
Présturinn: Hefnd eða re'fa-
ing gerir engan betri, þó að
hún kannski gæti hindrað
með ótta og angist. Sumir
fremja afbrot í augnabliks-
brjálæði eða utndir áhrifum
áfengis, þótt þeir séu annars
góðir og göfugir menn.
Er nokkurt vit, að þeir
sitji síðan árum saman í fang-
elsi þess vegna, sjálfum sér,
samfélaginu og ástvinum sín-
um til harms og niðurlæg-
ingar?
Fanginn: Já, þetta er
alveg satt. Þetta er hræði'l'egt.
Svona mienn eru til fyrir
austan. Menn sem aldrei
hefðu átt að koma þanigað eða
vera löngu famir þaðan. Ef
þeir eru að eðlisfari vondir,
þá versna þeir og eflast í
hatri. En séu þeir góðir, þá
er fangavist þeirra synd og
glæpur samfélagsins.
Nú en hvernig ætti þá að
fara með þá sem brjóta boð-
orðin? Brjóta gegn samifélag-
inu? Ekki er hægt að láta þá
bara eiga sig. stjómlausa og
afakiptalausa?
Presturinn: Fangelsi í nú-
tímamier'kinigu orðsins, þar
aem menn sitja innilokaðir og
að mikiu leyti aðgerðarlausir
og illir tímum saman, ættu
ekki að vera til. Það á að líta
á þá sem sjúklinga á betrun-
arhæli í betrunarvist. Gefa
þeim kost á sem fjölbreytt-
ustum viðfangsefnum bæði
við nám og störf. Síðan ætti
að útskrilfa hvem og einn
eftir bata og þroska, en ekki
eftiæ tímalengd á hælinu.
Auðvitað verður að hefta
frelsi þeirra á ýmsan hátt með
strangri gæzlu. Og sumir
yrðú kannski ævilangt á
svona hælum, Mkt og fávitar
og örviitar. En flestir mundu
sleppa fljótlega samkvæmt
ráði sállæbna og sérfræðiiniga.
Og þeir mundu aldrei vinna
nokfkrum framiar mein. Nú
hinir, sem ekki sýndu, að
þeir væru samfélagshæfir og
yrðu þama árum saman, gætu
sjállfum sér um kennit eða
sjúkleika sínum líkt og aðrir
sjúblingar, sem reynast
ólæknandi.
Fanginn: En hvernig ætti
að finna út, hvenær maður
ætti að verða frjá'lB?
Presturinn: Það ættu sér-
fræðingar að dki'lja. Og svo
yrði í fangelsinju, sem ætti að
kal'last betrunarhæli, deilda-
skiptirug, sem færði fólkið
nær og nær frél'sinu. Og sum-
um vseru leyfðar ferðir og
heimsóknir, styttri eða lenigri
reynsluilauisu eftir atvikum og
undir eftirliti.
Hvað fannst þér annars
helzt að fyrir auistan? Ég
þekkti hælið á Litla-Hrauni,
var þar prestur í tíu ár.
Fanginn: Mér finnst sér-
stakllega þurfa meiri deillda-
skiptingu. Hún er nánast
engin. Nýkomnir unigir fang-
ar, sem sumir eru hálfgerð
börn ættu ekki að þurfa að
vera í nánum kynnium við
marigra ára síglæpamenn eða
síafbrotamienn. Hinir svo-
köiiluiðu stórglæpamenn eru
í ailt öðnum flokki, og geta
verið alUit annað en vondir
menn. Sumir jafmvel beztir.
Maður, sem fremur hryili-
legan glæp í ölæði og haturs-
kasti, þarf ekki endilega að
vera afhrak ævilangt, ekki
einu sinni neitt afhrak.
Nú, svo þarf fjöil'breyttari
störf og námsaðstöðu, betri og
heppiiegri bókakost, með
leiðbeiningum við liestur bóka
og hæfi'llega mennibun fanga-
varða. Sumir eru reyndar
ágætir, eina og beztu feður,
en aðrir eru ef svo mætti
segja sofandi á verðinum og
kunna ekiki að uimgangast
fólk á okkar þroskastigi. Þeir
mega ekki umganigast fanga
með lítil'svirðingu og kaldr-
anaskap. Og þeir verða að
gæta þess, að fangarnir meiði
ekki og nærri því að segja
verði hver öðrum að fjörtjóni.
Svo mættd vera dálítið
betri andleg umömnun. En
það er nú miklu betra núna,
síðan „Vernd“ fór að vaka
yfir hælinu.
Presturinn: En þú minnist
ekkert á meðferð, aðbúð og
húsakost?
Fanginn: Mér fannst það
ailt gott. Húsnæðið gæti verið
betra, stærra og hentugra,
annarst getum við nokfcru
ráðið sjálfir um umgengni í
iklefum eða herbeirgjum. En
flestir okkar eru ekki vanir
betra. Fæðið er yfinleitt gott,
þótt alltaf líki einum það,
sem öðrum fel'lur ekki í stóru
húsi. Og ámanmúðleg með-
ferð heyrir áreiðaniega til
undantekninga, og valdi er
ekki beitt, mema ekki sé um
annað að ræða.
Presturinn: Hvað fimn'st þér
þá um famgavist þína. Hefur
hún orðið þér betrunarvist
fremur en refsivist?
Fanginn: Ég lít á míma vist
þama sem nauðsyn, og nú
átta ég mig betur en áðuir.
Veit að þín ráð voru rétt. Ég
er inmilega þakkliátur einum
fangaverði og einum famiga
fyrir samveruna. Flestir voru
betri en ég hélt, og ég slapp
þó lifandi og lítið skemmdur
frá þeim vondu. Nú ræð ég
mig út á land til starfa, því
alltaf er ég hræddur hér við
böivað brenuivinið.
Árelíus Níelsson.
Moskvu, 10. marz, AP.
RCMLEGA hundrað Gyðingar
sottiLSt í dag að í móttökusal /
æðstaráðs Sovétrikjanna, tll J
að undirstrika kröfur sínar
um að fá að flytja til ísrael.
Áður höfðu þeir afhent orð-
sendingu, þar sem því var mót
mælt að þeim væri meinað að
flytjast til heimalands síns,
Israel. Ætlun hópsins var að
fara í hungurverkfall i mót-
tökusalnum, en þegar hann
hafði verið þar í um klukku-
stund, kom mikið lögregiulið
á vettvang og ruddi saiinn.
Ekid er kunnugt um hvort
einhverjir mótmælendanna
voru handteknir.
Gott
heilsufar
— í Reykjavík
HEILSUFAR í Reykjavík hefur
verið gott það sem af er velrar,
en að undanförnu hefur þó borið
nokkuð á kvefsótt og hálsbólgu,
að sögn aðstoðarborgarlæknis í
gær.
í skýrslu frá skrifstofu borgar-
læknis um farsóttir í Reykjaví'k
vikuma 21.—27. febrúar síðast-
liðimn segir að hálsbóJguti'lfe’lli
hafi verið 99, kvefsóttartiliflelli
169 og luingnabólgutillfe'llli 23; 19
dlengu iðrafcvef þessa viku, 7
kveflliungmabólgu, 18 hlaupabólu
og 12 iniflfúemsu.
Nýskipaður sendiherra írans, Manoutchehr Marzban, afhenti í dag
forseta íslands trúnaðarbréf sitt í skrifstofu forseta í Alþingis-
húsinu að viðstöddum utanríkisráðherra. Síðdegis þá sendiherr-
ann heimboð forsetahjónanna að Bessastöðum ásamt nokkrum
fleiri gestum.
Innf lutningur
EFTA eykst
GENF 9. marz — NTB.
Viðskiptavelta hinna níu að-
ildarlanda Fríverzlunarbandalags
Evrópu (EFTA) nam 106
milljörðum dollara árið 1970 og
hefur aldrei verið meiri. Inn-
flutningur jókst hins vegar meira
en útflutningur og þess vegna er
halli á viðskiptajöfnuði gagn-
vart löndum utan bandalagsins
sem nemur um 7,9 milljörðum
dollara.
Heildarútfllutainigur EFTA-lamd
amna árið 1970 mam 43,3 millljörð-
um doiliaVa, em það er 13% aukn-
iirag mið'að við árið á uindan. Inm-
fluitnimigurimin nam samtals 51,2
mililjörðum dolliaira.
Norræni
sumarháskólinn
— að hef ja vetrarstarf sitt
VETRARSTARF Norræna sum-
arháskólans er nú í þann vegimm
að hefjast. Aðal'tillgangur skól-
ams er að halda uppi fjölfræði-
legri starfsemi, meðal amnars
með því að fá fræðimenn úr ýms
uim greinium til umræðna og
könmiuimar á viðfangsefnium, sem
þeim eru ölllium samieigin.leg.
Með þessu er stefnit að betri
Skilnimgi á viðfangseflnuinium og
að því að forða þátttakendum
flrá fræðilegri einangrum. Starf-
semin fler meðal anmiars fram í
námishópum og er ákveðið, að
að minmsta kosti tveir hópar
starfi í Reykjavík á þessu vori.
1. Skilningur á manninum og
þjóðféiaginu í ýmsum vísinda-
greinum. Stjórnandi: Dr. Þórir
Kr. Þórðarsoe, próflesisor, sími
23143. Fyrsti fundur miðviku-
daginn 17. marz, k'lukkan 20:30
í Narræna húsiinu.
2. Fæðuvandamálið frá sjón-
armiði læknisfræði, félagsvís-
inda og náttúruvísinda. Stjórn-
andi: Dr. Jómas Bjarmasom, efna-
flræðingur, sími 35619. Fyrsti
flumdur fimimitudaiginm 11. marz,
fcliufckan 18:00 í Norræma húsinu.
Stjórh íslandsdeildar Norræna
sumarháskóiams skipa mú: ÚJtfur
Sigummiumdsson, hagfræðingur
(formaður); Þorvaldur S. Þor-
validsson, arlki'tekt; dr. Björn
Björnsson, prófessor, og Geir-
harður Þorsteinsson, arkitekt.
Varastjórn: Þór Villhjálmsson,
próflessor; Þorbjöxn Broddason,
leiktor; dr. Jómas Bjarniason, efna
fræðimgur, og Baldur Guðlauigs-
son, stud. jur.
Góður bolfiskafli
á Vestfjörðum
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
yfirlit um sjósókn Og aflabrögð
í Vestfirðingafjórðungi í febrúar,
og segir þar meðal annars:
Fyrri hluta febrúarmánaðar
voru hér þráiátar ógæftir og um
tíma þakti hafísinn nálega öll
mið vestfirzka bátaflotans, svo
að hann gat lítið athafnað sig.
Um miðjan mánuðinn lónaði ís-
inn heldur frá landi og voru
gæftir nokkuð stöðugar eftir það.
Fengu togbátamir mjög góðan
afla við ísjaðarinn og einnig
fékkst ágætur afli á línu djúpt
úti af syðri Vestfjörðunum. Reru
stærri bátarnir frá Djúpi þangað
suður eftir, en þær sjóferðir
taka á annan sólarhring. Einn
bátur frá Patreksfirði var byrj-
aður með net, en afli var heldur
tregur.
Heilldaraflimn í márauðimum var
5.651 Lest, og er heiJdaraflinn frá
áramótum þá orðirnn 9.382 lestir.
1 fyrra var flebrúarafllimm 4.060
'Jlestir og heildaraÆl'inm frá ára-
mótum 9.167 testir. Af 38 bátum,
sem stunduðu bollfiskveiðar frá
Vestfjörðum í febrúar, reru 24
með líniu, og varð heilda'rafli
þeirra 2.882 testir í 349 róðrum,
eða 8,26 testir að mieðaJJtali í
Framh. á bls. 11
Samkvæmt ársskýrsliu samtak-
anma var aukmimig á imiraflutnimigi
meiri frá 1969 till 1970 í Svíþjóð,
Portúgal og ísl'andi en á tímabiil-
imu 1968 til 1969, en það á ekki
við um ömmiur aðildartlömd.
Inmflutmimigsaukminig Fimma slær
ölfl. met og nemur 30%, en imn-
fliutmimgur íslemdiimga, Norð-
mainiraa, Austuirríkismanina, Portú-
gala og Svissllemdinga jókst um
meira en sem srvarar 20%. Sam-
kvæmt ársskýrsiI'Uimni varð heild-
arinmflutnmgur EFTA ekki meiiri
em raium ber vitni vegnia þess að
iminflutninguir tifl. Bretlamds jóksit
tiltöilulega lítið, eða um 8,9%.
Útfllutnimigur tifl Efmaihagbainda-
lagál'amdairania jókst um 15% og
nam 11,3 millj örðum doll'ara.
Immflutmingur frá EFTA-lömdum-
um jókst um 18% og mam 16,2
miJiljörðum dolflara.
Útfllutnimguir EFTA-landanmia
til Bandaríkjanma jókst um 4,2%
árið 1970 og mám 3,9 mílljörðum
dall'ana, en immflliut'nimguir frá
Bandaríkj uinum jókst á sama
tíma um 11,5% og mam alls 4,9
miUjörðum dollara.
Samþykki
frumvarp um
sjávarútveg
H'eHigsamdi, 25. febr. 1971.
SAMEIGINLEGUR flundur sjó-
manma og vélstjóradeilda Vlf.
Aftureldingar, Hel'lissandi, var
haildinm 21. febr. 1971.
Fundurinm skonar á háttvirt
Alþiragi að samþyk'kja fruimvarp
þeirra Jónasar Ármaisonar og
Geirs Gunnarssomar um breyt-
imigar á löguim nr. 79, 1968 um
ráðstafainir í sjávarútvegi vegma
breytingar igemgis ísilenzkrar
krónu.
Með miefndum lögum voru
samnin'gsbundin h'lutiakjör sjó-
manna skert það milkið að sllífcs
eru efcki dæmi að ísl. laun-
þegum hajfi með löggjöf verið
gerð sl'ík kjaraskerðimg.
Sérstakliega skorar fumdurinm
á aila þingmenm Vesturlamds-
kjördæmis að standa saman sem
einm maður að samþyktat fyrr-
neiflnds frumvarps.
Fyrir hönd fumdarins.
Reynir Benediktsson.
Áskorun 200 sjómanna
— um 50 mílna landhelgi
MORGUNBLAÐINU hafa borizt
undirskriftir tæplega 200 sjó-
manna á Patreksfirði, Tálkna-
firði og Bildudal, þar sem skor-
að er á ríkisstjórnina að „ákveða
nú þegar stækkun fiskveiðilög-
sögunnar út i 50—60 mílur á Al-
þingi, sem núna er við störf“.
I áskoruninni segir ennfremur:
„Allir Islendingar vita, að þetta
er alvarlegt mál, sem þolir ekki
bið og treystum við því, að rík-
isstjórnin daufheyrist ekki við
áskorunum i svo alvarlegu máh.“