Morgunblaðið - 12.08.1971, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 12.08.1971, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. ÁGOST 1971 Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík. Fremkveemdaetjóri Haratdur Sveinsson. Rilstjórar Matthías Johannessen. Eyjóifur Konráð Jónsson. Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson. Fréttastjóri Björn Jóhannsson. Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson. Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstrœti 6, sími 10-100 Auglýsingar Aðalstræti 6, simi 22-4-80. Áskriftergjald 195,00 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 12,00 kr. eintakið. AUKIN HAGKVÆMNI f FÓÐURBÆTISINNFLUTNINGI lll'eð því að löndunarkerfi og korngeymslur Kom- hlöðunnar hf. við Sundahöfn eru tekin í notkun, hefur ver- ið stigið verulegt skref í þá átt að stuðla að nútíma hag- kvæmni í innflutningi á fóð- urbæti og þannig gert mögu- legt að lækka fóðurbætis- verðið frá því sem nú er. Er í því sambandi einkum mik- ilsvert, að þeir aðilar, sem á undanfömum árum hafa haft á hendi megnið af fóðurbæt- isinnflutningnum til landsins hafa sameinazt um rekstur og stofnun Komhlöðunnar hf. Af þeim sökum verður unnt að hafa fóðurbætisfarmana stærri en áður og ósekkj- aða, en sekkjainnflutn- ingurinn hefur í för með sér margvíslegt óhagræði og aukakostnað, sem nú verður hægt að komast hjá. Þá er það ekki síður mikils- vert, að með Kornhlöðunni hf. hefur verulega þokazt í þá átt, að öll fóðurblöndun og verzlun með fóðurbæti verði alveg í íslenzkum höndum, en nú mun tæplega helmingur fóðursins blandað hér. Hefur Reykjavíkurborg þegar úthlut að þeim þremur aðilum, sem að Komhlöðunni hf. standa, lóð við Sundahöfn fyrir fóð- urblöndun, en ekki mun af- Framfarir í ryrir þjóð, sem byggir svo * mjög á sjávarútvegi sem við íslendingar, er mikilsvert, að möguleikar til hvers kyns nýtingar á sjávarafla séu ávallt sem bezt nýttir og menn hafi augun opin fyrir nýjum veiðiaðferðum eða sjávarfangi. Þannig er það ekki ýkja langt síðan ís- lendingar hófu veiðar á ýms- um krabbategundum hér við land eins og humar og rækju, sem síðan hefur orðið þýðing- armikil útflutningsgrein og mikilsverð lyftistöng fyrir viðkomandi byggðarlög, ekki sízt á Vestfjörðum og við Húnaflóa. En þar gjörbreyttu rækjuveiðarnar öllu atvinnu- ástandi og sköpuðu nýja vaxtarmöguleika í sjávar- plássunum. Á árinu 1969 var enn aukið einum þætti við íslenzkan sjávarútveg, þegar Bolvíking- ar undir forystu Einars Guð- finnssonar hófu hörpudiska- veiðar í ísafjarðardjúpi, en framleiðslan var send á Ameríkumarkað. Þótti til- raun þessi gefa góða raun og á sl. ári nam heildarfram- leiðsla þessara afurða um 240 smálestum. Minni bátar hafa síðan hafið slíkar veiðar í æ ráðið, hvort þessir aðilar reisi fóðurblöndu hver fyrir sig eða sameinist um eina stóra. Stjórnarformaður Kom- hlöðunnar hf., Hjalti Pálsson, gat þess m.a. við opnun henn- ar, að það hefði verið að til- lögu Ingólfs Jónsson, fyrrver- andi landbúnaðarráðherra, að fráfarandi ríkisstjóm ákvað að veita Kornhlöðunni hf. nauðsynlegan stuðning og kvað hann ráðherrann hafa hvatt þá Komhlöðumenn mjög til dáða. Eins og fyrr er sagt, er með Komhlöðunni hf. stigið vem- legt skref til aukins hagræð- is og hagkvæmni við inn- flutning á fóðurvömm, sem kemur bændum og þar með öllum neytendum landbúnað- arvara til góða. Er Kornhlað- an hf. þannig enn eitt talandi tákn þeirrar endursköpunar í atvinnurekstrinum, sem ein- kennt hefur síðasta áratug, ekki sízt í landbúnaðinum, en á síðustu árum hefur búvöm- framleiðs;lan tvöfaldazt vegna aukinnar ræktunar og tækni- þróunar. Jafnframt er full- vinnsla á landbúnaðarafurð- um orðin þýðingarmikill þáttur í iðnaði landsmanna og er talið, að hún skapi um 2 þúsund manns atvinnu. skelfiskveiði ríkari mæli og nú síðast beittu Skagstrendingar sér fyrir mjög athyglisverðri til- raun með brezkan skelfisk- plóg í Húnaflóa, en aðal- hvatamaður þess var Einar Guðmundsson, skipstjóri. Til- raun þessi þótti gefa mjög góða raun og töldu þeir, sem að henni stóðu, að hún stór- yki möguleika til skelfisk- veiða hér við land. Þótt fram til þessa hafi lít- ið verið vitað um hörpudisk hér við land, er talið fullvíst, að hann sé allútbreiddur við norðanvert landið, og ný hörpudiskamið fundust þessa dagana út af Norðaustur- landi og önnur á önd- verðu þessu ári út af Vest- fjörðum. Það má því ætla, að hörpudiskaveiðamar verði stundaðar í auknum mæli á næstu árum. Er í því sam- bandi einkum þýðin.garmikið, að rannsóknum á krabba- og skeldýrum verði haldið áfram og þær auknar frá því sem nú er, því vafalaust er, að þar bíða íslendinga nýir og ónýtt- ir möguleikar, sem gætu í senn gjörbreytt afkomumögu- leikum hinna ýmsu sjávar- plássa og orðið þýðingarmikil útflutningsgrein. Kristján Albertsson: Glæfraleg léttúð 1. Það er auðvitað en.girin flugufótur fyrir þeirri fullyrð- ingu Þjóðviljans, að ég hafi i grein I Morgunblaðinu i fyrra beðið þess „lengst orða að Bandaríkjamenn hafi vit fyrir Islendingum ef meirihluti þeirra vill senda erlent her- námslið úr landi.“ Enda var- ast blaðið að taka ummæli mín upp orðrétt, eins og eðlilegast hefði verið ef það hefði viljað segja frómt frá. En við hvaða ummæli muni átt veit ég af sams konar útúrsnúningi blaðs ins í fyrrasumar. Ég hafði minnst á þá hættu, sem að Is- landi gæti steðjað ef til þess kæmi að Bandaríkin teldu ekki lengur aðstöðuhlunnindi að herstöð hér á landi, vestrænt varnarkerfi gæti með öðrum orðum án hennar verið •— eða þá að Bandarikin teldu „hvort eð er samkvæmt samningum skylt að láta undan óviturleg- um óskum islenzkra stjórnar- valda um heimkvaðningu varn arliðsins. Þá gæti þess verið skammt að bíða, að úti væri um tsland." Um það er ég sannfærðari með hverju ári. Enn sannfærð ari nú en i fyrra sumar, þegar ég skrifaði um þessi mál. í orðum mínum fólst engin bón tiil Bandaríkjanna um að þverskaillast við islenzkum ósk um um brottflutning varnarliðs ins, heldur einmitt talið sjálf- sagt að þau verði við slíkum óskum í samræmi við samninga landanna. Svona blaðamennska er þá enn til á Islandi. En hún mun hvergi þekkjast annars staðar á Vesturlöndum. Hvergi. 2. Morgunblaðið minntist í síð- asta sunnudagsbréfi á ummæli sem féllu í viðtali sem ég átti við Halvard Lange, en hann var sem kunnugt er utan- ríkisráðherra Noregs hátt á annan áratug upp úr síðari heimsstyrjöld. Ég vil gjaman sjálfur segja frá því, hvernig þau ummæli komu til. Það var Halvard Lange sem einna fyrstur vakti athygli á nauðsyn þess að þjóðir Vestur- Evrópu, Kanada og Bandari'kj- anna hæfust handa urn mynd- un hernaðarlegs varnarsam- bands. Noregur og Kanada áttu síðan frumkvæðið að stofnun Atlantshafsbandalags- ins. Lange hefur í stuttri bók gert grein fyrir rökum og að- draganda þeirra aðgerða. Eftir styrjaldarlok 1945 höfðu allar þjóðir Evrópu dregið úr liðs- afla og vígbúnaði, svo sem frekast þótti fært — nema Rússar einir. Að unnum kosningasigri 1956 mynduðu þrir íslenzkir þingflokkar svokallaða vinstri stjórn og höfðu áður lýst yfir þeirri stefnu, að binda skyldi bráðan endi á dvöl bandaríska varnarliðsins, sem við höfðum beðið um 1951 eftir að Kóreu- stríðið hófst og óttast var að ný allsherjarstyrjöld væri í að- sigi. En ekki var vinstristjórn in fyrr tekin við völdum en Lange utanríkisráðherra bað sinn íslenzka kollega að koma til fundar við sig í Noregi til að flytja honum eindregna að- vörun stjórnar sinnar gegn fyr irhuguðu varnarleysi Islands. Nokkrum mánuðum siðar barði rússneskur her niður uppreisn ungverskra verka- manna og stúdenta gegn of- beldi og fantaskap kommún- istastjórnar, sem hafði verið þröngvað upp á land þeirra. Þær aðfarir gerði islenzka vinstri stjórnin að rökum fyrir þvi, að telja ekki rétt, eins og á stæði um öryggi smáþjóða, að fylgja fram óskum sínum um brottflutning bandaríska varn arliðsins. Halvard Lange var ekki leng ur utanrífcisráðherra, en einn af fulltrúum lands síns á alls herjarþingi Sameinuðu þjóð anna, þegar ég i samtali við hann vék að þeim mikla greiða, sem hann og Noregur hefðu gert íslandi 1956, og ég minntiist á hið nána samband íslenzkra kommúnistaleiðtoga við stjórn- ina í Moskvu, tíðar ferðir þeirra austur þangað — þá al- kunnu staðreynd, að for- sprakkar flokksins í öllum löndum sæktu „línu“ sína til Kreml, enda þess krafist af Rússum. Ég sagði að mér væri með öllu óskiljanlegt að stjórn hins mikla heimsveldis gæti í sjálfu sér haft minnsta áhuga á hag eða hátturn þjóðar, sem frá sjónarmiði okk-ur óskyldr- ar miilljónaþjóðar væri auðvit- að ekki nema svo sem fáeinar hræður. Hér hlyti annað að búa undir. Myndu ekki Rúss- ar hafa hug á því, við hent- ugt færi, á striðstímum, eða á friðartímum þegar ekki þætti hætt við að af hlytist styrj- öld, og með hjálp islenzkra manna — að skella hrömmum yfir Island — eignast það? Það var þá sem Halvard Lange svaraði: „Bæði ísland og Norð- ur-Noreg.“ Hann bætti við: „Þeir hafa mælt upp hvern fjörð í Norður-Noregi.“ Að ekki hafi síðan dregið úr ugg Norðmanna má meðail ann- ars ráða af ummælium forsætis- ráðherrans Trygve Bratteli fyr ir einum mánuði, um ógrynni rússnesks herliðs skammt frá landamærum Noregs. Ekki langt frá þeim hafa Rússar nú komið sér upp mestu herflotastöð í heimi, í Murmansk. Sá floti heldur nú árlegar æfingar í hafinu milli Noregs og Islands. Um þær seg ir Lars Ranggard í grein sem nýlega birtist í þýðingu í Morg unblaðinu: „1 flotaæfingum á síðari árum hafa flotadeildir frá Murmansk æft upp- haf sóknaraðgerða gegn Noregi — en að sjálfsögðu hef- ur eiginleg árás ekki ver- ið æfð. Þannig gerðist það í sovézku flotaæfingunum „Okean" árið 1970 að sbipalest ir og landgöngusveitir frá Eystrasalti og Murmansk sótbu í hálfhring gegn Noregi og æfðu landgöngu með land- gönguprömmum." Danski aðmíráillinn J. Peter- sen, sem starfar nú í þjónustu Atlantshafsbandalagsins í Nor egsdeild herstjómarinnar, seg- ir m.a. í kroniku i Politiken 1. maí þ.á.: „Hin sovézka aukn ing norðurflotans og Eystra- saltsflotans er ískyggileg stað- reynd, sem vel mætti standa ábyrgum aðilum vestrænna þjóða fyrir svefni. Hér er ekki rúm til að gera grein fyrir þróun í einstökum atriðum, en í mörgum tímaritum og sérfræði legum greinagerðum eru öllum aðgengilegar upplýsingar, sem NÝLEGA er komið út sönglaga- hefti með 15 sönglögum eftir hið knnna tónskáld, Eyþór Stefáns- son, sem nýlega var kjörinn heið- ursborgari Sauðárkróks. Er laga- safn þetta gefið út í tilefni sjö- tugsafmælis tónskáldsins fyrr á l>essu ári. I þessu safni eru 15 lög við texta eftir ýmsa þjóðkunna höf- unda, og meðal þeirra lög eins og Lindin og Mánaskin. — Hafa ýrnsir okkar fremistu söngvara, eiins og María Markan, Stefán Is- landi, Guðrún Á. Símonar og Guðmundur Guðjóasson haft gefa rétta hugmynd um hvern- ig er komið.“ Hann segir að enginn sem þekki til vígbúrtað- araukningar rikja Varsjár- bandalaigsins fái trúað því, að hún miðist eingöngu við vam- arþarfir þessara landa. 3. Eina trygging fyrir því að við Islendingar getum áfram búið óáreittir í landi okkar, er ameríska herstöðin í Keflavík, því vegna hennar verður árás á Island að árekstri við Banda ríkin. Nú er talið snjallræði að Losa okkur sem fyrst við þessa einu vemd. Og þó ekki af öllum. Mér er sagt úr ýmsum áttum að vlðs vagar af landinu berist þær fréttir að fólk af öllum floklk- um — ekki sízt Framsófcnarmemm — sé algerlega andvígt brott- vísun vamarliðsins, geri sér fulla grein fyrir hvernlg þá myndl komið öryggi landsins. Samningurinn um stjómar- myndun talar líka um brottför hersins fyrir næstu kosningair — áður en þjóðinni gefist kost ur á að taka í taumana. Þetta klókindabragð ber öll merfci þess að vera runnið undan rif j- um rússneskra hirðmanna á Is- landi. En þeir sem ekki eru í þeirri hirð hafa komið þeim vamagla inn í stefnuskrá stjórnarinnar, að taiað er um „endurskoðun“ eða uppsögn varnarsamninigs- ins. I sjónvarpsviðtali í gær- kvöld minnti Ölafur Jóhann- esson forsætisráðherra á, að upphaflega hafi ekki verið gert ráð fyrir her á Islandi á friðartímum, þegar við gerð- umst aðilar að Atlantshafs- bandalaginu. Mér þykir þó ekki annað lík legt en að ráðherrann viður- kenni, að síðan hafi mjög sikip- ast veður í lofti á norðurslóð- um. Og þegar ég horfði á ráðherr ann í sjónvarpinu, fannst mér annað ötrúlegt en að þessi mað ur muni skilja þá, sem finnst það vera glæfraleg léttúð, eins og nú er komið, ef Island fleygði frá sér þeirri einu vernd sem því stendur til boða, í heimi sem verður Okkur með hverjum áratug hættulegri. Við ætlurn að verða áfram í Atlaintshafsbandalaginu, er okkur sagt — þjóðum þess á að leyfast að koma okkur til hjálpar, ef með þarf, enda þótt við vilduim ekkert á okkur leggjá til eflinigar vestrænu vamarkerfi. En hver segir að ríki banda- lagsins myndu framvegis vilja taka í mál að bera ábyrgð á landi, sem ekki vildi af því vita að hér væru neinar hervamir — heldur kysi þjóðin fremur að verða einfaldlega á valdi þess sem yrði fljótastur til að hremma land hennar, hvenær sem yfir skylili ný styrjöld? 11. ágúst 1971. milkið dálæti á sönglögum Eyþórs og kynnt þau víða. Lindin var fyrsta lagið eftir Eyþór Stefánsson, sem kom á prent og var það gefið út árið 1946. Átta þeirra laga, sem eru i þessu safni, hafa verið gefin út áður, en sjö þeirra eru nú gefin út í fyrsta sinn. Hamnes Flosason söngkenmari hefur teiknað nóturnar, en lögin eru ljósprentuð hjá Litbrá hf. Út- gefandi er frú Guðrún, dóttir tónskáldsinis. Sönglagahefti þetta er gefið út í takmörkuðu upp- lagi, en miargir hafa gerzt áskrif- endur að því. 15 sönglög Eyþórs Stefánssonar

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.