Morgunblaðið - 12.08.1971, Qupperneq 15

MORGUNÐLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. ÁGÚST 1971
15 )
VÉLBÁTURINN Hrímnir ÍS 140
hefur undanfarna tvo mánuði
verið Við skelfiskleit fyrir Norð-
ur- og Austurlandi. Hefur leit
þessi borið misjafnan árangur,
og ný veiðisvæði fundust aðeins
á Bakkaflóa og í Vopnafirði. Á
föstudaginn hófu leitarmenn til-
raunir með nýja gerð veiðar-
færa við hðrpudisksveiðar á
Húnaflóa, sem Einar Guðmunds-
son, útgerðarmaður á Skaga-
strönd keypti til landsins fyrir
niokkru, Veiðarfæri þessi eru frá
eyjunni Mön, og hafa verið í
notkun þar í þrjú ár. Þau voru
nú í fyrsta sinn reynd hér við
land, og bar tilraunin mjög góð-
an árangur.
Áhöfnin talið frá vinstri: Guðmundnr skipstjóri, Logi, Guðmundur, Páll, Rögnvaldur kokkur,
Lawrence Leadiey, Benedikt og Einar Guðmundsson, en fyrir ofan þá er Guðmundur Viðar.
lands framleiðanda þessara veið
arfæra og skipstjóra, sem fiefuir
að baki mikla reynslu í meðferð
þeirra, og hafa þeir leiðbeint okk
ur og aðstoðað við þessar tiilraun
ir.
— Hefur þetta framtak ekki
haft í för með sér mikinn kostn-
að?
— Jú, vissulega hefur það ver
ið köstnaðarsamt. Nærri lætur að
heildarkostnaður við þetta sé
milli 500 og 600 þúsund krónur,
þar af veiðarfærin um 250 þús-
und, og hitt er kostnaður við
ferðalög og það að fá þessa
menn hingað frá Mön, Ef til vill
mætti segja að það hefði staðið
opinberum aðilum nær að standa
Með skelfiskveiðimönnum á Húnaflóa:
„Miðin hér eru gullnáma"
Blaðamaður Mbl. brá sér í
veiðiferð með þeim félögum á
Hrímni s.l. þriðjudag. Haldið var
frá bryggju á Blönduósi um há-
degisbilið, í glampandi sólskini
og blíðu. Svolítil norðangjóla var,
enda „landsins forni fjandi" haf-
isinn ekki langt undan. Auk skip
verja á Hrímni voru með í för
inni Einar Guðmundsson, útgerð
armaður, Lawrence Leadley,
skipstjóri frá Mön, Guðmundur
Einarsson frá Blönduósi, Logi Jó
hannsson, útgerðarmaður, og
tveir strákar, Guðmundur og
Valdimar, sem hjálpuðu til við
að tina skelina.
Að loknu hál'ftíma „stími" var
slegið af, og Guðmundur skip-
stjóri fyrirskipaði að gera klárt.
Voru snör handtök við að koma
veiðarfærunum út fyrir borð-
stokkinn og koma þeim fyrir í
'gálganum. Eftir að gengið hafði
verið frá vírnum kallaði Guð-
mundur „fara“ og 75 faðmar
voru gefnir út af spilinu, tog-
stefnan tekin og vírunum læst.
Togað var í 15 mínútur og á
meðan notuðu skipverjar tímann
til að undirbúa móttöku aflans.
Þegar togað hafði verið i 15
mínútur var byrjað að draga.
Menn spáðu í aflann og virtust
misjafniega bjartsýnir, því þessi
mið höfðu verið talin mjög treg.
Þegar pokinn var innbyrtur
sneisafullur af skel, hýrnaði held
ur yfir mannskapnum, og eftir
að hafa losað, hófust menn
handa um að flokka skelina og
sekkja það sem nýtilegt var.
Þegar plógurinn var á ný
farinn að kemba botninn notuðu
menn tækifærið til að fá sér
kaffisopa hjá Rögnvaldi kokki,
en hann hafði borið á borð bæði
tertur og brauð, og gerðu rnenn
þvi góð skii.
Blaðamaður ræddi við Einar
Guðmundsson, útgerðarmann, en
hann á heiðurinn af þvi að þessi
veiðarfæri. eru komin hingað til
lands. Einar hefur stundað skel-
fiskveiðar um nokkurt skeið á
Húnaflóa, og er nú í vikunnii að
fá nýjan bát, sem skipasmiða-
stöð Guðmundar Lárussonar á
Skagaströnd er að smíða, og er
hann sérstaklega útbúinn til skel
fisk- og rækjuveiða.
Einar fór í marz s.l. til Dubl-
in á Irlandi til þess að skoða
sýningu sem þar var haldin á
— sagði skipstjórinn frá Mön,
Lawrence Leadley
Plógurinn kominn upp að síðunni.
Gamli plógnrinn.
veiðarfærum og ýmsu öðru sem
varðar sjávarútveginin.
— Á sýningu þessari sá ég
fyrst þessa skelfiskplóga, sem
framleiddir eru hjá Vincent Blake
á eyjunni Mön. Ég sá strax, að
þessir plógar mundu henta vel
íslenzkum aðstæðum. Þeir eru
mun léttari í meðförum en þeir
gömiu, og grafa sig ekki eins
mikið niður og þeir sem hér
hafa verið notaðir til þessa. Með
þessum plógum er hægt að toga
á hvort sem heldur er leir- eða
sandbotni, og auk þess hafa þeir
þann kost, að fara mun betur
með skelina.
— Plógur þessi samanstendur
af járngrind sem liggur á þrem-
ur sleðum. Neðan á þessa grind
kemur svo keðja, svokölluð
skrapkeðja, sem hefur það hlut-
verk að „kitla“ skelina svo að
hún stöfck upp. Ofan á grind-
inni er svo trollnet sem hörpu-
diskurinn lendir í þegar hann
fær styggð af keðjunni. Á grind
inni eru svo skástifur sem gera
það að verkum, að plógurinn tek
ur ekki grjót i sig, og einnig er
á grindinni þrýstiplata sem held
ur henni þétt við botninn og kem
ur i veg fyrir að plógurinn „taki
stökk" eins og sá íslenzki gerir.
Aftan úr grindinni neðanverðri
kemur stálhringanet og aftast
er svo skúffujárn sem heldur
netinu kláru í sjónum. Að ofan
er trollnet sem fest er á grind-
ina ofanverða og aftur á skúffu-
járnið og myndar þannig troll-
poka, en i þann poka safnast
skelin. Fram úr grindinni kem-
ur svo beizli sem togVirinn er
tengdur í.
— Þessi veiðarfæri hafa verið
i notkun um þriggja ára skeið á
eyjunni Mön, og vekur það furðu
mína að enginn íslendingur
skyldi fyrr hafa komið auga á
þau jafnvel þótt þau hafi verið
til sýnis á fjölmörgum þeim sýn
ingum sem fuliitrúar íslenzkra
fiskimanna hafa sótt undanfarin
ár.
Á eyjunni Mön hafa þeir stund
að skelfiskveiðar i um 30 ár, og
hefði mér ekki þótt undarlegt að
opinberir aðilar hefðu leitað til
eyjarskeggja eftir reynslu í veiði
tækni á þessu sviði.
-—■ Ég keypti strax 6 plóga,
fjóra sex feta og tvo átta feta,
og reynslan af þeim tilraunum
sem hér hafa verið gerðar hef-
ur verið mjög jákvæð, og má
segja að hér sé um byltingu á
þessu sviði fiskveiða að ræða.
Ennfremur fékk ég hingað til
straum af þeim kostnaði sem
þessu hefur verið samfara, þvi
augljóst er að með þessum nýju
veiðarfærum kemur skelfiskveiði
til með að aukast til muna hér
við land, og þannig skapá aukn-
ar tekjur í þjóðarbúið.
Þá var plógurinn kominn að
borðstokknum á ný, og Einar
flýtti sér upp úr lúkarnum til að
hjálpa til við að innbyrða. Held-
ur var minna í pofcanum í þetta
skiptið, og þegar plógurinn var
horfinn i djúpið á nýjan leik
ræddi blaðamaður stutta stund
við Guðmund Rósmundsson skip
stjóra. Guðmundur er manna
reyndastur við skelfiskveiðar hér
við land, en hann hóf skelfisk-
veiðar við Vestfirði snemma á ár
inu 1969. Auk þess hefur hann
mikið stundað skelfiskleit á veg
um Hafrannsóknastofnunarinn-
ar.
— Þau veiðarfæri sem notuð
hafa verið við skelfiskveiðar hér
við land hafa flest verið mjög
Framh. á bls. 17
Pokinn innbyrtur.