Morgunblaðið - 27.08.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1971
Tvö götuskilti og ordatiltækið;
„Eitt skot — ein kind
44
— á herdeild Guy Gauvreaus,
sem nú er aðalræðismaöur
íslands í Montreal, til minja
um íslandsdvölina
AÐALRÆÐISMAÐUR
okkar í Montreal er Guy
Gauvreau. Hann er fransk-
ur Kanadamaður og einn
af mestu athafnamönmun
borgarinnar, forseti stór-
fyrirtækisins Concordia,
sem tekur að sér að standa
fyrir stórframkvæmdum
víðs vegar um Kanada og
Bandaríkin. Fyrir heims-
sýninguna í Montreal 1967
stóð Guy Gauvreau til
dæmis fyrir því, að koma
upp annarri stærstu bygg-
ingasamstæðu í Norður-
Ameríku, La Bonaventura,
og setja þar af stað marg-
víslega starfsemi og gerði
það á 2Vi ári. Hlaut hann
þar af góðan orðstír, Nú
er Guy Gauvreau hér á
fundi íslenzkra ræðis-
manna ásamt konu sitmi.
Louise, sem einnig er af
frönskum ættum í Kanada,
og dótturinni Lulu.
Guy Gaiuvreau komisit fiyirsit
í tengsl við ísland á strtðs-
árunum — og alveg óvæmt.
— Það var í júlímánuði 1940,
þegar kamadísha herdeildin
Les Fusiliers Momt Royial var
semd til íslands, sagði aðal-
ræðismaðurinn, er fréttamað-
ur Mbl. ræddá við hann. Við
vissum ek'kert um Island.
Hafði verið sagt við brottför
ina með skipimu, að við ætt-
um að fara til Bermuda. Og
til að blekkja óvinina, feng-
um við aðeins eitt þunnt
teppi hver. En áður en lanigt
var komið, var bætt við
þremur teppum. l>á vissum
við að okkur var ætiaður
kaldari staður. Þegar svo
var tilkymnt að ákvörðunar-
staðurinn væri fsland, þá
ruku allir upp til handa og
fóta til að leita i alfræðiorða
bókinni í bókasafninu að fs-
landi. En við fundum að bú-
ið var að rífa blaðsíðuna úr.
Einhver hafði orðið á undan
otokur. Við vorum svo á Sel-
foss- og Hveragerðissvæðimu
tU 31. obtóber. f fyrstu var
okkur fálega tekið, sem ekki
er undarlegt. Við vorum í
her, og fólkið hafði aidrei
séð herdeild. Brátt sáu marg-
ir að við vorum ekkert slæm-
ir strákar. Þegar við fórum
áttum við margir góða vini.
Við skildum við landið með
sökruuði, og ég held að fOieisifciir
okfcar, sem vorum alls 800
tailisimis, hafli borið fsilanidli gott
orð síðan. Þegar við vorum
komnir um borð í skipið í
Reykjavíkurhöfn, tiikynnti
hinn frægi Lord Haw-Haw i
J **
L!
þýzka útvarpinu sem sendi
ú,t á emstau, að kainadíska hier-
deildin Les Fusiliers Mont
Royal, sem væri um borð í
skipi í Reykjavíkurhöfn
mundi hljóta vota gröf. Svo
Þjóðverjamir vissu svo sainn
arlega hvað var að gerast
hér,
— HerdeUdin á nú minja-
grip frá íslandi, er það ekki?
— Jú, tvö stór og þung
götuskUti hanga á heiðuris-
stað í liðsforingjasal her-
deUdarinnar í Montreal. Á
öðru stendur Reykjaivík og á
hinu Grýta. Þessuim sfciiltum
sitóillu meðilimiir herdeáilöanimm)-
ar tU minja áður em þeir yf-
irgáfu ísland. Lögreglan kom
um borð og sagði að tvö
götuskilti hefðu horfið.
Hvort við visstim nokkuð
um þau. Ég er hræddur um
að við höfðum sniedtt swo-
iffitið hjá saininllieilkiamium þá.
Það vissu iögregluiþjón am ír
líka. Þeir brostu baira og
sögðu: Góða ferð! Þessi
þungu síkilti fyfligdiu okfcur
svo tU Englands, þar sem við
vomm næstu árin og til meg-
inlandsiins og herdeildin
hafði þau enn þegar hún kom
heim að stríðimu loknu. Þau
höfðu verið of þung, tifl að
nokkrum dytti í hug að
stela þeim. Sjálfur hafði ég
særzt iUa í bardögum í Hol-
landi og átti lengi í því — <yg
á enn.
— Annað afrefc vamn þessi
kanadíska herdeild í Hvera-
gerði, sem enn er haift í mlnni
í stöðvunum í Montreai?
— Jú, jú, þú átt við kind-
ina sem sfcotin var. Þainniig
var, að einn af okfcar her-
mönnum var á verði. Hanm
hafði ekki séð neiit nema nið
ursoðinn mat i marga mán-
uði. Þegar hann sá svo aiUt
í eimu koma kind, hélt hamin
að þetta væri villibráð og
sfcaut hana. Af þvi hiauzt
auðvitað mikii rekistefna og
hanm var dreginn fyrir her-
rétt. Aumingja pilturinn var
franskur Kanadamaður og tai
aði litla ensku. Þegar hann
hvar spurður hvað hefði gerzt,
sagði hann bara: „One bullet
— one mutton", (Eitt skot —
ein kimd) og þetta er haft
að orðspori, þegar afrek her
deildarinnar eru rædd heima
í klúbbmum. Þá segja menn
gjarnan: „One bullet — one
mutton“.
Annars unnum við nú
meiri afrek hér, bætir Gauv-
reau við og hlær. Á þessuim
þnemur mánuðum gerðum við
flugvöll nálægt Selfossi
Umruum eiiins og þræfeur og vor
um ákaifflega stolbiir af hon-
um. En að þessum þremur
mánuðum liðnum, kottra
Bandarijkjameninirair með

sín stórvirku vimnutæki og
gátu frambvæmt á 3 vilkum
það, sem við höíuim stritað
við á þremur mánuðum, Við
urðum mjög sárir og gramir.
- En hvenær urðuð þér
svo ræðismaður fyrir Is-
‘Iand?
— Það var fyrir 12 árum,
að komið var að máli við mig
og ég beðinn um að verða ís-
tenzkur ræðisimaðuir. Islamd
heiflði enigan rgeðismiainn í
Montreal og ég hafði þó séð
landið. Thor Thors sendi-
herra bað mig um að koma
og hitta sig í New York og
við spjöliuðum þar saman yf
ir hádegisverði. Á eftir sagði
hann mér, að eftir slæma
reyinsiki í einhveirjiu tiíLvilki
hefði hann áfcveðið að áður
en nokkur yrði Skipaður ræð
ismaiðuir á hans svæði Viildli
hann sjá hann persónulega
og ræða við hann. Það gerði
hann sér að reglu. Síðan hefi
ég verið ræðismaður Islands
á staðmum. Við höflum ekki
svo mikið að gera núna. Það
hefur minnkað mikið síð-
an hætt var að krefjast árit-
unair á vegabréf. En Islend-
ingar koma stöku sinnum á
sfcrifstofuna og þurfa aðstoð,
sjómenn af skipum og ffleiri.
Ég get ekki gert mikið fyr-
ir fsland á sviði iðnaðar og
verzlunar, því ég er ákaf-
lega önnum kafimn. En á
svliðii Landlkyniniinigar og við
að stuðla að aufcningu ferða-
manna til Islands er mikið
hægt að vinna, ef maður hef
ur efnivið til þess. Og það er
sannarlega þess virði. Þvi
ætía ég að koma á framfæri
á þessuim fundum núna. Við
Kanadamennimir ætflum að
hittast í fyrramálið og bera
saman bækur okkar, áður en
við berum fram tiliögur okk-
air á því sviði. fsiiamd ar Stór
kostlega fallegt land, og eft-
Lrsókmairvert fyrir ferðaimienní.
Kanadamenn eru tiil dæmis
mjög mifcið fyrir að veiða í
ám og vötnum. Nú orðið haf-
ið þið nægi'Iega mörg hótel
og aðra aðstöðu fyrir ferða-
menn, svo óhætt er að fara
að hvetja þá til að fara til
fslands.
— Byggimgarsamstæðan
mifcla, sem þér eruð svo
þekktur fyrir að hafa gert að
veruleika i Montreal var gíf-
uirlega uimifanigsmikiil vair það
efcfci?
— Jú, það er þriggja millj-
ónia flenmetira byigging, oig tiaJl-
in næst stærsta byiggingasam
stæða af þessu tagi i Norður-
Ameríku. Chicago Mart er
stænri. Þarna eru sýniinigiar-
sælir, þar sem alltaf er efnt
til stórsýninga og þar sem
hægt er að aka járnbrautar-
lestum og trukkum beint inn
á sýningarsvæðið. Neðanjarð
arbrautin í borginni stanzar
undir byggingunni og þar
eru öll þjónustufyrirtæki.
Uppi yfir eru svo smáverzl-
anir á heilum götum og ail-
þjöðleg heildsölufyrirtaski
og viðskiptaSkrifstofur ým-
i.ssa þjóða á efri hæðujm, en
Aðalræðismaður Islands í Montreal, Guy Gauvreau og
frú Louise, ásamt dótturinni Luiu,
efst er hótel með 400
herbergjum. Það er ákaflega
fallegt, garðar á milli hús-
anna á þakinu, þar sem hótel
herbergin eru og teikningar
allair ákaflega nýtízfculegar.
Hver hæð i byggingunni er
220 þúsund ferfet. Þetta kost
aði um 87 V2 milljón dollara
og markmiðið var að koma
þessari bygginigu í Mon-
trealborg upp og í gang fyr-
ir heimssýninguna. Það tókst
og við opnuðum daiginn fyr-
ir opniun heimssýningarinnar.
Með sérstöku leyfi borgarinn
ar höfðum við látið vinna
diaig og nótt og verkinu var
lokið á 2Vz ári. Það var mifcii
vinna. Gg nú er öll starfsem-
in þarna í fuilum gaagi. En
við erum ekki lengur aðiiar
að þvl, því við rekuim ekfci
fyrirtækin, heldur tökum að
ökkur að koma þeim á legg.
— Hvað eruð þið þá að
gera núna?
— Concordia-fyrirtækja
saimstæðan tetour ýmist að
sér verkefni eða vinnur fyr-
ir eigin rei'kning og við er-
um með stórverkefni viða í
Ameríku. Við höfum rétt lát-
ið okkur detta í hug að færa
út kvíarnar til Evrópu, en
við svona viðfangsefni þarf
maður að vera svo ákaflega
kuninugur öllu og ölium. Við
höfuim tékið að okkur ýmiss
konar verkefni fyrir
áfcveðna borgun og veljum
ofckur svo arfcitekta, bygg-
ingarfyrirtæki o.ffl. En við
sendum ekki tilboð í verk-
efni. Það er eiginlega alveg
að verða búið að vera í
svona stórverkefinum. Við er
um valdir til að taka verkin
að ofckur, vegnia reynslu og
þess sem við höfum þegar
gert. Maður veit aldrei hver
sendir tilboð og hvers konar
fólk verður iægstbjóðandi.
Við byiggjum og komum verk
efhunum upp, en rekum þau
ekki. Þannig verkeflni höfum
við núna í Vancouver, á
Prince Edmond eyju, í Banda
ríkjunum, Toronto, New
Yark-ifiyllfci og víðar. Tii dæm-
is vorum við eitt af 20 slík-
um fyrirtækjum, sem valin
voru úr 200, er sendu inn
áætlanir og aðferðir sínar,
þegar stjómin í Washimgton
ákvað að stuðla að því
að láta leysa stórverkefini í
byggingarmálum. Og við er-
um að byggja hverfi sam-
kvæmt þvi í New Jersey og
St. Louise í Missisippi. En
okfcar eigin stóra verfcefni I
Montreal er það, sem ballað
er City Concordia, sem er í
rauninni heil ný borg í
miðri Montreal. Það er 250
míiilllijánia dolliara yiiðíanigsefhi
og á okkar eigin vegum. Það
eru íbúðarbyiggingar, Skrif-
stofur, miðbæjarkjami, verzl
amahverfi o.s.frv. og alit lok-
að að mestu frá umferðinni
annars staðar í kring. Við
höfuim á undanfömum árum
verið að kaupa upp gamlar
byggimgar á þessu svaeði, en
auðvitað látum við gamlar
kirkjur og þess háttar
standa. Þetta er það verk-
efni, sem ég er nú mest að
fást við.
— Eruð þér búinn að sj'á
Hveragerði aftur?
— Nei, ekki ennþá. Þanig-
að förum við á föstudaginn
og ég hlakka mikið til. Satt
að segja var ég ákveðinn í
að leigja mér bál og aka þang
að, ef tækifæri gasfist ekki
öðruvísi.
— Og héðan?
— Héðan höldurn við ti'l
Luxemburg, Sviss og Suður-
Frakklands og endum ferð-
iina í London, þar sem son-
ur akkiar er Við ilistmiám. Og
svo þurfum við að ná heim
fyrir brúðkaup döttur okk-
ar.
— E, Pá.