Morgunblaðið - 30.09.1971, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. SEPTEMBER 1971
Ræða Einars Agústsson-
ar, utanríkisráðherra
— á 26. Allsherjarþingi S.í>.
Herra forseti,
1 upphafi máls míns vil ég í
nafni sendinefndar minnar færa
yður hugheilar hamingjuóskir í
tilefni af kosningu yðar sem for-
seti allsherjarþingsins. Hið full-
komna traust, sem allsherjar-
þingið hefur sýnt yður, er góð-
ur fyrirboði um árangur í
hinu mjög mikilvæga hlutverki
yðar. Fyrirrennari yðar, dr.
Edvard Hambro frá Noregi, hef-
ur vissulega gefið mjög gott for
dæmi í þessu starfi og á hann
fyrir það mikinn heiður skilinn.
Islenzka sendinefndin heitir yð-
ur, herra forseti, fullum stuðn-
ingi við að halda merkinu hátt.
Leyfið mér einnig að votta U
Thant, hinum virðulega að-
alframkvæmdastjóra okkar, sem
lætur af störfum á næstunni,
virðingu og einlægt þakklæti.
Þjóðir heims standa í stórri
þakkarskuld við hann, og fram-
lag hans í þágu alls mannkyns-
ins tryggir honum öruggan sess
á spjöldum heimssögunnar. Einn
ig hér er stórt skarð fyrir
skildi og er það einlæg von, að
takast megi að fá álíka sam-
stöðu um val nýs fram-
kvæmdastjóra og varð um kosn-
ingu yðar, herra forseti. Sið-
ustu vikurnar hefur verið
aðild Alþýðulýðveldisins Kina
að Sameinuðu þjóðunum á
þessu allsherjarþingi. íslenzka
rikisstjórnin telur það ekki
stuðla að heimsfriði — auk þess
sem það væri óréttlátt — að
neita 700 milljóna þjóð um að-
ild að Sameinuðu þjóðunum. Við
styðjum því af heilum hug þá
meginstefnu, að Alþýðulýðveld-
ið Kína fái aðild að Sameinuðu
þjóðunum með öllum þeim rétt-
indum og skyldum, sem því
fylgja.
Við höfum djúpa samúð með
baráttu hinna fátækari þjóða
heims fyrir jafnrétti og efna-
hagslegu sjálfstæði, og teljum
að samfélagi þjóðanna beri
skylda til að gera sitt ýtrasta
til að aðstoða þær við að ná
árangri í þessum efnum á sem
stytztum tíma. Efnahagslegt og
félagslegt misrétti milli þjóða
og innan þjóðfélaga er sífelld
orsök árekstra og verður að
upprætast til þess að ná réttlát-
um og varanlegum friði.
Islenzka þjóðin mun halda
áfram að lita á Sameinuðu þjóð-
irnar sem heillavænlegustu von
mannkyns um heimsfrið og rétt-
læti. Við teljum þessa stofnun
málssvara okkar eigin sjálfstæð-
is og væntum stuðnings hennar
við að tryggja það.
Þegar litið er á þann árang-
ur, sem náðst hefur af starfi
Sameinuðu þjóðanna, verður
hins vegar að viðurkenna, að
margt er enn ógert og vonbrigði
á ýmsum sviðum blasa við.
Framkvæmdarstjóri Samein-
uðu þjóðanna hefur í inngangi
skýrslu sinnar um störf stofnun
arinnar lýst vel skoðunurri sín-
um á þeim málum.
Ég mun ekki fjalla um hina
ýmsu þætti heimsmálanna, en
vildi þó nefna nokkur jákvæð
merki um árangur frá sjónar-
miði ríkisstjórnar íslands.
Ef litið er yfir núverandi þró
un í alþjóðamálum, er ástæða til
að fagna sérstaklega fjórvelda-
samkomulaginu um Berlin, sem
undirritað var hinn 3. septem-
ber. Samkomulag þetta vekur
verulegar vonir um bætta sam-
búð í Evrópu. Samningaviðræð-
ur eru hafnar milli þýzku rikj-
anna tveggja um framkvæmd
þessa samkomulags og samskipti
þeirra yfirleitt. Með þolgæði og
góðvilja beggja aðila er þess að
vænta, að þeim takist að jafna
deilumál sín og koma á tímamót-
um í málum Austurs og Vesturs
og tryggja þeim báðum
sinn rétta sess í alþjóðlegum
að halda sig við. Til dæmis meg-
um við selja fólki öryggi, en
ekki perur. Svona mætti lengi
telja.
Og annað er, að aðlögunartím-
inn er enginn. Við fengum vöru-
listann á þriðjudag og eigum að
vera tilbúin að fara eftir hon-
um í öllu á þremur dögum eftir
margra ára óreiðu.
Ég vii taka það fram, að á
fundi í félagi söluturnaeigenda
var þessi listi felldur og gáfum
við aldrei Kaupmannasamtökun-
um samþykki til hans. Hitt er
svo, að við verðum að vona, að
borgarfulltrúunum hafi tekizt
betur við gerð þessara reglna
en hafnarmönnum við garðinn í
Grímsey.
Bíf)l M OG SlAl M TIL
„Við bara biðum og sjáum til,“
svaraði Reynir Sigurðsson, for-
maður félags vefnaðarvörukaup-
manna. „Lokunartíminn hefur
aldrei verið neitt vandamál fyr-
ir okkur, hvort sem það nú skap-
ast við þessar nýju reglur.
Breytingunni sem slíkri, erum
við meðmæltir, þar sem í þess-
um málum hefur ríkt ófremdar-
ástand undanfarið. En hvernig
hún kemur við okkur — til dæm
is, hvað verður i verzlunarkjörn-
unum, þar sem margs konar
verzlanir eru i sama húsi — er
alveg óskrifað blað.
Eina vinnulengingin, sem við
þekkjum, er desemberlokunin og
þó álagningin sé ekki stórkost-
leg hjá matvöruverzlununum, er
hún fyrir neðan allar hellur hjá
okkur, þannig að mér finnst ó-
líklegt að vefnaðarvöruverzlan-
ir geti tekið á sig aukna rekst-
ursbagga.
— Straumsvík
Framhald af bls. 32.
leikum. Án þess að framleiðslu-
takmarkanir og fjármögnun eða
frysting á umframbirgðum eigi
sér stað samtímis, kemst ekki
jafnvægi á álmarkaðinn.
Evrópsk álfyrirtæki gripu því
fegins hendi tilboði bankasam-
steypu einnar, um að fjánmagna
hluta umframbirgða þeirra.
Minnkun á framleiðslu verður
einnig að eiga sér stað. Evrópski
áliðnaðurinn hefur verið ásakað-
ur fyrir að hafa verið of seinn á
sér að draga úr framleiðslunni,
minnzt á ýmsa gegna frambjóð-
endur í þessa stöðu. Liggur
mikið við, að fundinn verðí og
kjörinn, maður vel fær til for-
ystu, sem stuðla mundi að því,
að Sameinuðu þjóðirnar verði
virkari samtök til framdráttar
friði, réttlæti og framförum.
Islenzka ríkisstjórnin álít-
ur, að sendiherra Finnlands,
Max Jakobson, sé mjög vel fall-
inn til þessa starfs, og áréttar
stuðning sinn við framboð hans.
Herra forseti.
Fyrir hönd íslenzku sendi-
nefndarinnar óska ég hinum
þrem nýju aðildarríkjum Sam-
einuðu þjóðanna til hamingju.
Island hefur á þessu ári verið
aðili að Sameinuðu þjóðunum í
25 ár og metur þessa aðild mik-
ils og veit að þessi þrjú nýju
aðildarríki munu einnig gera
það.
íslenzka þjóðin hefur eins og
aðrar þjóðir, ekki hvað sízt hin-
ar smærri, frá upphafi tangt
miklar vonir við Sameinuðu þjóð
irnar. Það skal viðurkennt, að
ekki hafa allar þær vonir rætzt.
íslenzku sendinefndinni hafa
þótt mjög athyglisverðar ýmsar
tillögur, sem fram hafa komið
um skipulagsbreytingar á störf
um Sameinuðu þjóðanna, sem
hefðu það að markmiði að efla
framkvæmdavald þeirra.
Síðan sáttmáli Sameinuðu
þjóðanna var samþykktur fyrir
meira en aldarfjórðungi, hafa
ýmsar grundvallarbreytingar
orðið í heiminum, og mikilvæg
reynsla hefur fengizt í starf-
semi samtakanna til að koma á
friði og öryggi. Þessa reynslu
er rétt að nota til að reyna að
gera Sameinuðu þjóðirnar fær-
ari til að inna af hendi starf
sitt. Við slíka athugun á mark-
miðum okkar kann að vera nauð
synlegt að gera einhverjar
breytingar á sáttmálanum, svo
sem einstök ríki álíta nauðsyn
legt að breyta stjórnarskrám og
lögum í samræmi við breyttar
þarfir.
Ríkisstjórn íslands mun
styðja hvers konar viðleitni til
þess að draga úr spennu í heims
málum og efla frið og sættir með
al þjóða. Við munum stuðla að
viðurkenningu á réttlátri
baráttu allra þjóða fyrir frelsi,
sjálfsákvörðunarrétti og að-
ild að Sameinuðu þjóðunum.
1 samræmi við þá stefnu, að
virða beri jafnrétti allra þjóða,
mun ríkisstjórn Islands styðja
— Tilraun
Framhald af bls. 32.
NÚ ERU
KAUPMENNIRNIR
FLENGDIR
„Ég er á móti reglugerðum
eða lögum,“ svaraði Einar Berg-
mann, formaður félags matvöru
kaupmanna. „En ég vil, að all-
ir séu jafnir. Ég fagna því, að
reglugerð hefur verið sett, en
harma um leið, að hún skuli
taka gildi í því formi, sem er.
Ég tel, að þessi nýja reglu-
gerð skerði einstaklingsfrelsið
Nú er svo komið, að þjóðin, sem
fyrrum flengdi viðskiptavininn,
ef hann rambaði ekki í rétta
verzlun, tekur nú til við að
flengja kaupmennina.
Þessi reglugerð gildir aðeins
fyrir Reykjavík — ekki Stór-
Reykjavík, eins og ég tel rétt-
látt, eða fyrir allt landið — eins
og sama kaup fyrir sömu vinnu “
FARA HÆGT í SAKIRNAR
„Við erum nú ekki búnir að
taka endanlega ákvörðun um,
hvernig við högum þessum mál-
um," svaraði Oddur Helgason,
sölustjóri Mjólkursamsölunnar.
„Við munum hafa opið eitthvað
lengur á föstudaginn til samræm
is við aðrar verzlanir, en við
viljum fara hægt í sakirnar.
1 heild ríkir mikil óvissa um,
hvernig málum verður skipað og
margir vilja bíða eftir kjarasamn
ingunum áður en þeir ákveða
endanlega, hvernig opnunartím-
anum verður hagað.“
HÖLDUM í GÖMLU
REGLUNA
„Ég held ekki, að við breyt-
um neitt til,“ svaraði Árni Guð-
mundsson, formaður bakara-
meistarafélags Reykjavíkur.
„Við höfum nú opið til sex
alla virka daga og til 4 á laugar-
dögum og sunnudögum flestir.
Fyrir þessu höfum við gamla
reglugerð og ég held, að við vilj-
um flestir fá að halda í hana.
Hitt er svo aftur annað mál,
hvaða viðhorf kunna að skapast
um vinnutíma i framtiðinni."
ALDREI SÉÐ AÐRA EINS
VITLEYSU
Úr röðum söluturnaeigenda
hefur Grétar Bergmann orðið:
„Ég hef nú aldrei á ævinni séð
aðra eins vitleysu og þennan
vörulista, sem söluturnarnir eiga
öryggisráðstefna Evrópu, og
það er von ríkisstjórnar Is-
lands að sú ráðstefna muni eyða
einum af síðustu leifum heims-
styrjaldarinnar — Þýzkalands-
málinu — sem allt of lengi hefur
verið ein höfuðorsök spennu í
Evrópu og í heiminum.
Þrátt fyrir mikið og þrotlaust
starf Sameinuðu þjóðanna í
þágu friðar vofir styr jaldar-
hætta sífellt yfir heiminurn' *Tor-
tryggni og vantraust sem félags-
legt, menningarlegt og efnahags
legt misrétti kyndir undir, eru
sífelld misklíðarefni. Hraðfara
tækniþróun mundi leiða af sér
ósegjanlegar hörmungar, ef til
styrjaldar kemur. Það er því
fagnaðarefni, að nokkur árang-
ur hefur náðst í Genf i afvopn-
unarmálunum. Afvopnun lækn-
ar ekki hinar beinu orsakir
styrjalda, en gæti veitt frest til
að ráða bót á þeim.
Einar Ágústsson.
stofnunum. í fyrsta sinn
eftir siðari heimsstyrjöldina viið
ist lausn þýzka vandamáls-
ins eiga skammt í land. Takizt
hinum þýzku rikjum að jafna
ágreining sinn, er þess að
vænta, að kvödd verði saman
Jafnvel enn þýðingarmeiri er
sá árangur, sem náðst hefur í
viðræðum Bandaríkjanna og
Sovétrikjanna um takmörkun
kjarnorkuvopna. Við skulum
vona að þessar viðræður leiði til
samkomulags, er stöðvi kapp-
hlaupið um framleiðslu og full-
komnun þessara vopna. Slíkt
samkomulag, enda þótt það
yrði takmarkað í fyrstu, mundi
gera mikið til að efla gagn-
kvæmt traust og skilning og
draga úr spennu í alþjóðamál-
um yfirleitt.
í þessu sambandi er viðeig-
andi að nefna framkvæmd á
ályktun 25. allsherjarþingsins
um aðstoð vegna náttúruham-
Framhald á bls. 19.
en hvers vegna ættum við að
vera að flýta okkur á sama tíma
og Evrópa er ekki sjálfri sér nóg;
meira er notað en við framleið-
um.
Á síðasta ári voru 600.000 tonn
flutt inn og það er einkum þessi
innflutningur frá Bandaríkjun-
um, sem átti sér stað eftir að bera
fór á erfiðleikum hjá þeim, sem
olli verðlækkunum hjá okkur.
Alusuisse hefur þegar minnkað
framleiðslu sína í Bandaríkjun-
um um 30.000 tonn og um 30.000
tonn á ítalíu, sem er 12% af fram
leiðslu Alusuisse."
Ennfremur benti Wohnlich á
það í bréfi sínu að ýmis evrópsk
álfyrirtæki hefðu frestað að hefja
starfrækslu nýrra kerskála, sem
byggðir hafa verið að undan-
förnu. Heildar framleiðslutak-
roarkanir í Evrópu nema þegar
10% af framleiðslugetu og má
geta þess að Norðmenn hafa til-
kynnt að þeir muni minnka
framleiðslu sinna verksmiðja um
12%.
Frekari takmarkana er að
vænta í Evrópu, og verða þair ef-
laust gerðar með hliðsjón af
mar'kaðsþróuninnd á næstunini.
írland:
NY LESBÓK
1 LEIFUR HEPPNI
j ÚT er komin hjá Riikisútgáfu
L námisbóka ný lesbók eftir Ár-
mann Kr. Einarsson, og nefn-
ist hún Leifur heppni. Efni
| bókarinnar er sót: til E'rí'ks
I sögu rauða og Grænlendinga-
sögu, er segja frá landafund
I um íslendinga fyr'r nær þús
| und árum. Enda þótt sagan
isé skáldsaga, fylgir hún í
meginatriðum hinuim skráðu
' söguim.
| Bók þessi er einkum ætluð
| 11—12 ára börnum, en ætla
, má, að bæð: eldr: og yngri les
' endur hafi ánægju af lestri
I hennar. Bókin er hentug tii
I viðbótar námsefni í íslands-
i sögu og vel til þess fallin að
' glæða áhuga ungu kynslóðar-
I innar á fornsögum.
| Ármann Kr. Einarsson er
I löngu landskunnur höfundur
vinsælia barnab<>ka o.g má
I ætla, að þassi bók njóti einn
| ig vinsælda. Baltasar hefur
I myndskreytt bókina, sem er
96 bls. að st'ærð og prentuð i
I tveimur lituim. Prentun ann
I aðis Grafik h.f.

Áframhaldandi
hryðjuverk
Belfast, 29. september AP-NTB
HRYÐJUVERKAMENN írska
lýðveldishersins færðust rnjög í
aukana i dag, þrátt fyrir áskor-
un forsætisráðherranna þriggja,
Heaths, Faulkners og Lynch um
að vopn yrðu lögð niður og
FOSSAÁRBRÚ LAGFÆRD
Kiðafelli, 28. september. —
Um næstu mánaðamót verð
ur hafin lagfæring á brúnni á
Fossaá hér fyrir innan og
verður hún breikkuð að mun.
Þar hafa á undanförnum ár-
um orðið margir árekstrar,
svo að eftir þessa lagfæringu
ætti að verða einum slysstaðn
um færra. — Hjalti.
hryðjuverkuni liætt. Hryðjuverka
menn gerðu í dag sprengju- og
skohirásir bæði í Londonderry og
Belfast. M.a. sprengdu þelr í loft
upp strætisvagnastöð, gerðu
sprengjuárásir á varðstöð
brezkra hermanna og skutu að
hermönnum.
Talsmenn IRA lýstu því yfir
skömmu eftir að fundi forsætis-
ráðherranna lauk, að þeir myndu
halda áfram herferð sinni og
herða hana fremur en hitt. Tals-
menn IRA sögðu að fundur for-
sætisráðherranna hefði verði til
einskis. Þeir hefðu talað og talað,
en ekki komizt að neinni niður-
stöðu, né lagt fram tillögur til
úrbóta.