Morgunblaðið - 07.01.1972, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 1972
11
mitt það gefur mönnum von
um björgun úr þessum vanda,
ef hœtt verður að nota þessi
efni, þá lenda þau í undir-
djúpunum, neðan við þar sem
nytjaifiskar haldast við,
svo þau verða ekki þar til
tjóns, þótt langan tíma taki
fyrir þau að eyðast.
Ég skal taka það fram að
við höfum hvergi fundið
þessi eiturefni i það miklu
magni, að það sé mönnum
hættulegt, enn sem komið er.
Ég hef trú á því að ef við
getum sannað, að notkun
þessara efna sé að komast að
hættumarki í heiminum þá
verði hætt að nota þau, sagði
dr. Harvey.
Við spyrjum þá næst,
hvaða efni sé hægt að nota í
staðinn fyrir þau eiturefni,
sem nú eru notuð, og hvort
notkun annara efna sé dýr-
ari eða af þeim kunni að
stafa önnur hætta.
Þeir setjast niður í pásu Sigurður EUei-tsson, liáseti t.v. og Jóhannes Sigurbjörnss., 1. stýrim.
Sólmundur Einarsson, líffræð
ingur, litiir alvarlegum aug-
um á lífið.
— Já það eru til
önnur efni, miklu hættuminni
eða jafnvel hættulaus, það er
að segja, þau eyðast það
fljótt að þau ógna ekki fram-
haldslífi á jörðinni.
I staðinn fyrir DDT
má nota fosforsambönd. >au
eru að vísu hættuleg
þegar verið er að nota
þau, en áihritf þeirra
hverfa fljótt, svo það verður
að fara varlega við notkun
þeirra. Alþjóðá heilbrigðis-
málastofnunin notar enn í
dag allt það DDT, sem hún
getur fengið. Þetta efni er
fyrst og fremst notað meðal
vanþróaðra þjóða, eða þar
sem malaría geysar. Ef við
getum komið því í kring, að
hætt sé að nota þessi efni, er
mjög mikið áunnið.
Eitt pund af DDT kostar
um 18 íkrónux, en pund
fosfórsambanda um 200 —
300 krónur. Fosfórsambönd-
in eru hins vegar um 10
sinnum áhrifameiri, svo a&
verðmunur er ekki teljandi.
Það er hins vegar miklu
vandasamara að nota það og
það getur, ef ekki er fyllstu
kunnáttu og varasemi gætt,
verið stórhættulegt mönnum,
þegar við notkunina. Þess
vegna er ekki hægt að fá það
vanþróuðum þjóðum í hend-
ur að svo komnu máli.
1 stað ýmissa iðnaðarefna,
sem eru hættulega eitruð, get
um við notað mörg silicon-
efni, en þau eru ekki hættu-
leg. En það er alvarlegast
í sambandi við ýmis iðnaða-
arefni, að sum þeirra eyð-
til tíu milljóna dollara
á ári.
Næst berst tal okkar dr.
Harvey að því hvernig hættu
legustu eiturefnin verka.
— Iðnaðareiturefnin leiða
til vansköpunar á afkvæmum
dýra t.d. fugla. Dýr tapa átta
skini og hitaskini. T.d. getur
laxinn ekki fundið leið-
ina heim, þegar hann leggur
upp úr úthöfunum til ánna
heim til hrygningar, ef hann
hefir orðið fyrir áhrifum frá
PCB. Þetta hefir verið athug
að í tilraunabúrum. Laxinn
er í standi til að synda inn í
svo heitt vatn, að það myndi
verða hans bani. Að sönnu
er þetta aðeins sannað með til
raunum á tilraunastofum, en
gera má ráð fyrir að það
þurfi miklum mun meira af
eiturefnum í sjálfri náttúr-
unni, til að valda þessu tjóni,
þar sem aðlögunarhæfni nátt
úrunnar að eitrinu er alveg
ótrúlega mikil.
Að lokum ræðum við um
næstu stig framkvæmdanna I
þessum mengunarrannsókn-
um.
Framhald á bls, 24
ast aldrei. Siliconefnin þola
mikinn hita og eru heppileg
til fjölda nota, en þau eru
aftur á móti miklu dýrari og
það er þar sem skór-
inn kreppir, bætir dr. Harv-
ey við.
Við spyrjum nú nánar um
þetta verk, sem hann er að
vinna og hver standi að
baki því.
— Þetta verk er ekkert
áhlaupaverk og verður ekki
unnið á skömmum tima. Hér
er um að ræða 10 áira alþjóð-
lega hafrannsóknaráætlun,
sem Bandaríkjamenn greiða
og á henni að vera lokið
1979. Þá á hún að sýna
ástand úthafanna í dag með
tilliti til mengunar. Þetta get
ur kostað allt frá tveimur
Atli Magnússon, rannsóknar-
maður, mælir steinbít.