Morgunblaðið - 07.01.1972, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 07.01.1972, Blaðsíða 10
10 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 1972 «•!*«* *! 11 ar að eiturefni berist fremur með vindum en með straum- um í vatni. Við flnnuim eiturefnin alls staðar, svo sem DDT og skyld efni og hins vegar efnið PCB, sem stafar frá iðnaði. Þessi skammstðfun stend- ur fyrir Poly-Clorinated- Biphenyl. Þessi efni eru t.d. notuð í öllum þotum í brennsluefnum þeirra og sem hitaleiðari og kælivökvi, svo eitthvað sé nefnt. 1 sýnishornum frá Evrópu og Afríku, þar sem NA-stað- vindabeltið nær til, finnst um 10 sinnum meira af iðnaðareiturefnum, en DDT- efnum, en í sýnishornuum frá Ameriku er þetta þveröf- ugt. Við vitum ekki enn hvað þessum mikla mismun veldur. Ef vindarnir ráða mestu hér um, þá ætti hlutfallið hér við Island að vera svipað og við Ameríku, en ef sjórinn eða vatn hefir mikla þýðingu þá er líklegt að hér sé þetta mjög blandað, svo þessar at- huganir okkar hér um borð ættu að leiða til niðurstöðu. í annan stað teljum við nauðsynlegt að vita, hvað verður um það óhemju magn eiturefna, sem framleitt er. Það tekur að minnsta kosti fimmtíu ár fyrir þessi efni að eyðast, svo það er stöðugt að bætast við þau, Þá er annað komið í ljós. Það virðist gilda einu hvar þú notar þessi efni i heimin- um. Þau lenda alltaf I sjón- um. T.d. er aðeins 2—5 sinn- um minna en í úthöfunum í landbúnaðarhéruðum Banda- ríkjanna, þar sem mikið er notað af eiturefnum. Eiturefni hafa fundizt allt niður á 3200 m dýpi og það bendir til þess að þessi efni leitl í undirdjúpin. Ein- Sjötta grein a vikna iðangri Rætt við dr. George R. Harvey, yfir- mann meng- unarrann- sókna á Norður- Atlantshafi Skipstjóri vor, Sæmundur A uðunsson, horfir aivariegur i bragði á þegar trollið er tek- ið inn. Hann stendur aftur á vinduþilfarí. ÞETTA verður síðasta greinin, sem ég skrifa að þessu sinni um þriggja vikna ferð mína er ég fór með Bjarna Sæmundssyni í haust. Ég hef með vilja dregið birtingu hennar, þar sem ég vildi giarnan hafa frekari upplýsing- ar í henni, en sennilega dregst eítthvað að ég fái þær, svo ég birti það, sem fyrir hendi er. Hér er um að ræða samtal við dr. George R. Harvey, sem sér um rannsóknir á eitur efnum fyrir Woods Hole Oce- anographic Institution í Woods Hole, Massachusetts. Búizt hafði verið við skýrslu eða upplýsingum frá dr. Harvey í desembermánuði og hefði verið fróðlegt að geta látið þær fylgja samtalinu; Hitt er svo annað mál, að þær halda að sjálfsögðu sínu fulla gildi, þótt síðar komi, og mjög fróð legt var að fylgjast með rannsóknum dr. Harveys um borð í Bjarna Sæmundssyni. Honum til aðstoðar var þar Jón Ólafsson haffræðingur. Dr. Harvey er mjög þekkt- ur i sínu starfi og hafir lengi unnið að mengunarrannsókn um og einnig vann hann í 6 ár við fyrirtækið Monsanto í St. Louis, en þar er t.d. fram- leitt megnið af því asperíni, sem notað er i heiminum í dag og ennfremur er þar landbúnaðardeild, sem framleiðir alls konar skor- dýraeitur. Ekki verður sagt að þeir visindamenn heims, sem mest fjalla um þessi efni, og mest áhrif kunna að hafa á gang mála, séu sammála um notk- un ýmsra hættulegra eitur- efna. Dr. Norman E. Borlaug, sem nefndur hefir verið „fað ir grænu byltingarinnar“ og hlaut friðarverðlaun Nobels árið 1970 fyrir glæsilegt rækt unarstarf og hjálp við van- þróaðar þjóðir á sviði hinn- ar stórkostlegu ræktunar sinnar, er algerlega andvíg- ur því að banna notkun DDT skordýraeitursins og segir að slíkt bann geti leitt til hung- ursneyðar og sjúkdóma, auk þess sem það geri að engu starf hans, er hann hlaut Nóbelsverðlaunin fyrir. Hins vegar spáir sviss- neski haffræðingurinn og prófessorinn Jacques Picc- ard dauða úthafanna fyrir næstu aldamót, ef ekkert verði gert til að stöðva mengun þeirra. Ég byrjaði á því að spyrja dr. Harvey um þær niðurstöð ur, er hann hafði þegar á takteinum og skoðanir hans á þessum mengunarmálum í sambandi við úthöfin. Dr. Harvey fórust orð eítthvað á þessa leið: — Við höfum sýnis- horn margs konar frá suður- hluta Atlantshafsins að 50 gráðum suðlægrar breidd- ar og norður um miðlínu. Þá hef ég fengið sýnishorn frá Austur-Atlantshafi, þar sem vindar Evrópu og Afríku ná á haf út, en ekki fyrr en nú fengið sýnishorn, þar sem straumar liggja frá Ameríku. Við álítum hins veg Hérna eru þeir dr. Harvey til hægri og Jón Ólafsson haf fræðingur að taka sýnishorn úr svifliáf. Ljósm. vig:. Önnur ef ni geta komið í staðinn — fyrir eiturefoi þau, sem nú eru hættulegust í heiminum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.