Morgunblaðið - 08.01.1972, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 1972
11
Rússneska fréttastofan Novosti:
„ Sník j udýrið
Bukovskí"
MORGUNBLAÐIÐ birti fyrir
skömmu grein um ástandið i
Kína eftir einn af frétta-
mönnum rússnesku frétta-
stofunnar Novosti (APN),
sem hefur útibú á Túngöt-
unni. 1 greininni var m.a. tat-
að um að Lin Piao liefði iiorf-
ið „eins og svo margir áð-
ur“. Morgunblaðið sagði, að
kannski sendi Novosti næst
út yfirlit og „fréttaskýring-
ar“, þar sem f jaliað væri um
alla þá, sem hafa horfið i
Sovétríkjunum og örlög
þeirra. Novosti hefur ekki
brugðizt vel við þessu, en þó
barst Morgunblaðinu i gær
grein um Vladimir Bukovsky,
sem hér fer á eftir, enda at-
hyglisvert plagg um tilgang
f réttastof unnar og afstððu
Sovétstjórnaorinnar til lista-
manna — og þó einkum rit-
höfimda -— sem ekki eru
ánægðir með „kerfið“.
Réttarhöldin gegn
Vladimír Búkovskí
Hinn 5. janúar hófst réttar-
rannsókn í Moskvu í máii
Vladimirs Búkovskis, sem
ákærður er fyrir sitarfsemi
gegn ríkinu, undirróðursstarf-
semi og fyrir að safna og
senda úr Iandi rógsefni um
Sovétrikin. Þessar ákærur
heyra undir fyrsta hluta sjö-
tugustu greinar hegningar-
laga Sambandsiýðveldisins
Rússlands.
Dömsf orseti er Valentina
Lúbentsova, sækjandi aí hálfu
ákæruvaldsins Ada Bobrúsko,
en verjandi hins ákærða Vladi
mír Sveiskí.
Þótt Búkovski sé nú nær
þritugu, getur hann ekki hrós-
að sér af árangri i námi eða
starfi. Honum var vísað frá
Moskvuháskóia á fyrsta ári
vegna ófuiinægjandi námsár-
angurs, en sýndi síðan enga
löngun til þess að hef ja félags
lega nytsöm störf. Starfsskrá
hans nær tæplega 18 mánuð-
um. Hann hefur oft áður
fengið dóm og lifði í raun og
veru snikjuiifi.
Eins og öilum er kunnugt,
eru nám og starf hinir eðii-
legu Mfshættir þegnanna í
Sovétrikjunum. Hvað eftir
annað Var Búkovskí boðin at-
vinna, tækifæri til iðnmennt-
unar, en hann kaús að halda
áfram afætuliferni sínu.
Meðal annars gerði Búkov-
ski ýmsar áætlanir um að
flytja- ólöglega til Sovétríkj-
anna ferðaprentvél til að nota
hana í rikisf jandsamlegum
tilgangi. Þá reyndi hann að
flytja inn ólögiega frá útlönd-
um útbúnað til að f jölrita and-
sovézk undirróðursrit. Hann
áformaði að laumast inn á
flugvöllinn, er hinn leynilegi
farmur væri þangað kominn,
og smygla honum siðan út..
Það var einnig ætiun Búkov-
skís að verða sér úti um
einkeimisbúning flugstarfs-
manna. Hann hafði nákvæm-
an uppdrátt af flugvaUarbygg
ingunum, og samkvæmt hon-
um gerði hann nákvæma
áætlun um fyrirhugað fyrir-
taaki.
Búkovski gortaði af þvi að
hafa smyelað yfir landamær-
in til Sovétríkjanna ritum
NTS, sem er andsovézk áróð-
ursstofnun, til að mynda
timaritinu Posev, sem hvetur
beinlinis tU vopnaðrar bar-
áttu gegn stjórnskipan Sov-
étríkjanna og tU að steypa
þjóðfélagskerfi þeirra. Eins
og menn vita gjörla, er það
ekki aðeins í Sovétríkjunum,
sem litið er á áróður af þessu
tagi sem riJdsfjandsamlega
niðurrifsstarfsemi.
Rétturinn hefur undir hönd-
um mörg gögn, er sanna
tengsl Búkovskís við NTS.
Rannsókn hefur ieitt í ljós,
að 1970—1971 geymdi Bú-
kovski margvíslegt rógseíni,
þar á meðal Posev, á heimUi
sínu. Einn £if vinum Búkov-
skis sendi stjórn NTS með-
mælabréf með vestur-þýzkri
konu, Gerstenmaier, þar sem
hann er sagður „áreiðanlegur
maður". Þetta bréf var meðal
þeiira gagna, sem fram voru
lögð í réttinum.
Búkovskí rak fjandsamleg-
an áróður meðal sovézkra
borgara. 1 janúar 1971 kynnt-
ist hann tveimur Uðsforingj-
um úr sovézka hernum, og
hvatti hann þá til að óhiýðn-
ast skipunum yfirmanna
sinna og bauðst til þess að
koma á sambandi við erlenda
fréttaritara i Moskvu til að
koma hvers konar upplýsing-
um til útlanda með þeirra
aðsfoð.
Meðal réttarskjala er vitn-
isburður belgisks ferðamanns,
Hugos Sebrechts, sem var vis-
að frá .Sovétrikjunum vegna
þess, að atferli hans sam-
ræmdist ekki stöðu hans
sem erlends ferðamanns.
Samkvæmt fyrirmælum
Vladimír Búkovskí.
„Fiæmsku nefndarinnar" svo-
nefndu kom Sebrechts til
fundar við BúkovsM og fékk
hjá honum rógsefni, er níðir
niður hið sovézka ríM og
þjóðfélagskerfi. Þetta efni var
flutt tii útlanda og dreift þar.
Belgiumaðurinn hafði dul-
skrifað hjá sér heimilisfang
og simanúmer BúkovsMs,
sem hann hafði fengið hjá
embættismönnum „Flæmsku
nefndarinnar" fyrir brottför
sína tU Sovétrikjanna.
Dómsrannsókn hefur leitt i
Ijós, að erlendir fréttamenn
hafa notað BúkovsM til að
afla niðrandi upplýsinga, þótt
gert sé ráð fyrir að frétta-
menn þessir safni hlutlausum
upplýsingum um lífið í Sovét-
rikjunum. Meðan á undirbún-
ingsrannsókn stóð, voru kaU-
aðir fyrir fréttamennimir
Andrew Waller (Reuther) og
James Peipert (Associated
Press) og báru þeir, að marg-
ir ariendir fréttamenn hefðu
heimilisfang og simanúmer
BúkovsMs. Þegar Peipert var
spurður, hvort hann hefði séð
eina einustu linu á prenti eft-
ir BúkovsM — sums staðar á
Vesturlöndum er ákærður
kallaður „rithöfundux", —
kanhaðist hann ekki við það,
enda hefur ekkert, hvorM í
bundnu máli né óþundnu, eítir
Búkovskí verið birt hjá
nokkru sovézkú foriagi, og
ekkert siíkt fundizt í opin-
berum bókasöfnum.
— APN
Dómur yfir Búkovskí
1 Movsiku er nú lokið opn-
um réttarhöldum yfir Vladi-
mir BúkovsM. Meðan á þeim
stóð, var sök hans sönnuð til
fuUs með dómsgögnum, óvé-
fengjanlegum sönnunargögn-
um og framburði vitna. Bú-
kovsM var sekúr fundinn um
ríkisfjandsamlega starfsemi,
undiiróðursstarfsemi og fyrir
að safna og senda úr landi
nið og rógsefni, sem hann
vissi, að voru ósönn og sem
köstuðu rýrð á ríkis- og þjóð-
félagskerfi Sovétríkjanna.
Saksóknari rikisins og að-
stoðarlögmaður Moskvuborg-
ar Ada Bobrúsiko, rakti ná-
kvæmSega i 40 mínútna ræðu
þær sannanir, sem rétturinn
og ákæruvaldið hefur undir
höndum fyrir sekt BúkovsMs,
og krafðist hún þess á grund-
veQiS fyirsta hluta sjötuigustu
greinar hegningarlaga Rússn-
eska sambandslýðveldisins, að
hann yrði dæmdur til sjö ára
freisissviptingar og fimm ára
útlegðar að fangavist loMnni.
Verjandi hins ákærða,
Vladimír SveisM lögmaður,
bað dóminn í ræðu sinni að
sýna ákærða linkind.
1 lokaorðum sinum neitaði
Vladimir BúkovsM yfirleitt
ekM hinni faktísku hlið þeirra
athafna sinna, sem hann var
ákærður fyrir.
Dómurinn fann BúkovsM
sekan um brot á fyrsta hluta
70. greinar hegningariaga
rússneska sambandsiýðveidis-
ins og dæmdi hann til 7 ára
fangelsissviptingar, þar af
fyrstu tvö árin í fangelsi,
næstu fimm ár í strangar
vinnubúðir og að þvií loknu
d fimm ára útlegð.
Innan sjö daga frá þvi hon-
um er afhentur dómur, hefur
Bú'kovski rétt til að áfrýja
honum.
Aimenningur í salnum lét
í ljós samþykfci sitt við úr-
skurð réttarins.
.1. Volkov (APN).