Morgunblaðið - 09.03.1972, Síða 10

10
MQRGU'NBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. MARZ 1972
Þorvarður Helgasoo:
Nokkrar leiksýningar
MEÐ stuttu millibili höfum við
fengið að sjá tvö Shakeapeare-
Heiikrit, Óþelló í Þjóðleikhúsinu
og síðan Ofviðrið leikið af nem-
endum úr Kennaraskóla íslands.
Óþeltó gengur enn og á vonandi
eftir að gera það lengi. Sýningin
er mjög falleg og sérstæð og þar
að auki hefur þann sérstæða
kort að snerta mann djúpt og
hún gerir það af kröftugri list
en hér hefur iengi sézt. Af ýms-
um ástæðum, sem sumar hverjar
eru sök leikhúsanna, virðist það
ekki vera eins ljóst á Islandi og
annars staðar, að Shakespeare
er að mjög miklu leyti samtima-
maður okkur. Hann sýnir okkur
heiminn bert og oft af kulda en
alltaf af list. Unga fólkið, sem
vex upp í landinu í dag, þorir að
viðurkenna tilfinningar sínar og
því mætti ætla að það tæki sig
til að horfði vel á þennan mikla
og stóra harmleik ástar og af-
brýði. En sá grunur hefur læðzt
að mér, að það haldi margt að
Shakespeare sé eitthvað sem því
geti ekki komið við, eitthvað há-
tíðlegt og leiðinlegt, aðeins fyrir
menningarsnobba, ég held að það
þurfi lítið átak til að sjá að svo
er ekki.
Nokkur afsönnun þessara orða
minina var sýning Kennaraskól-
ans á Ofviðrinu. Þar var ungt
fólk að verki undir stjórn ungs
leilcstjóra, Einars Þorbergssonar,
sem er nemandi í leikskóla Þjóð
Ieikhússins. Ofviðrið er eitt af
fjölþættari verkum Shakespeares
Mienn hafa lengi reynt að ráða
gátu þess og gefið sér ýmsar
lausnir. Síðan frá tímum róman-
tíkurinnar hefur verið litið á það
sem einhvers konar kveðju
Shakespears til leikhússins þar
sem það er almennt álitið að
leikritið sé seinasta verk hans.
Hvort svo er í raun og veru vit-
um við ekki og það er meira að
segja ekkert sérlega líklegt.
Prósperó kveður líf sitt á eynni
•®g töfravaldið um leið, hann ætl-
ar að snúa aftur til mannanna,
verða aftur einn af þeim og eins
og þeir, það er bjartsýnin, sem
verkið tjáir, þrátt fyrir alla villi-
menmsku, grimmd og illsku
Hugrún Gunnarsdóttir sem ung-
frú Casewell,
mannanna skulum við ekki gef-
ast upp, ekki gefa upp alla von
og taka það á okkur að vera
menn. Það er andleg stærð í
þessum orðum. Verkið sjálft er
svo margspeglun veraldarinnar,
margar sögur af viðskiptum
mannanna sin á milli, og þær
fæstar mjög geðslegar.
Sýn leikstjórans á verkið kom
ekki mjög heilleg fyrir sjónir
manns. Það var of mikið af stíl-
brotum, sem ekki voru samt
þannig, að úr yrði heill stíll. Þar
mátti kenna áhrifa frá ýmsum
framásviðsetningum, sem verið
hafa á döfinni, en möguleikarnir
ekki nógu vel nýttir til að gera
nýja heild. Textinn fór auðvitað
misjafnlega í munni margra,
sumir töluðu hann mjög vel, sér-
staklega Gísli I. Þorsteinsson,
sem lék Prósperó og sama má
segja um Drífu Kristjánsdóttur,
sem lék Aríel. Trinkúló og
Stefpmó voru oft kostulegir
(Rúnar Matthíasson og Sigurð-
ur Pálsson) og Kalíban í túlkun
Árna Ibsen var eftirminnilegur.
Höfuðókostur þessarar sýning-
ar virðist mér hafa verið sá, að
leikstjórinn vann ekki nógu vel
áður en hann byrjaði á sviðsetn-
ingunni, hann vann vel eftir að
hann var byrjaður, af dugnaði
og samvizkusemi, sem auðvitað
megnaði ekki að töfra ungt
áhugafólk til stórrar listar, en
alla vega til sæmilegra skila. En
hann hefði þurft að gera sýn sína
á verkið dýpri og heillegri.
Barnaleikrit Þjóðleikhússins að
þessu sinni er Glókollur eftir
Magnús Á. Ámason, gert eftir
samnefndri sögu eftir Sigurbjörn
Sveinsson. Það er sameiginlegt
þeim Glókolli og Prósperó, að
þekking kemur þeim mjög að
notum. Glókollur kann marg-
földunartöfluna, og það bjargar
lifi hans aftur og aftur. Ég held
að höfuðinntak leikritsins bindi
það um of við ákveðinn aldurs-
flokk, hafi ekki þá viðu skírskot-
un, sem ætti að vera einkenni
bamaleikrita og er þetta sér-
staklega bagalegt þar sem Þjóð-
leikhúsið sýnir ekki nema eitt
sl'íkt leikrit á ári. Börnin í sýn-
inguhni stóðu sig með prýði. Eitt-
hvað held ég að þrautir Glókolls
hefðu mátt vera áhrifameiri, fyr-
ir böm um ellefu ára voru naut-
ið og þá sérstaklega tígrisdýrið
kjánalegt plat. Leikmyndir frú
Barböru W. Árnason voru mjög
fallegar, en íslenzka atriðið í
upphafi leikritsins var afskap-
lega óíslenzkt, landslagið minnti
frekar á skógivaxnar hlíðar
Mundíufjalla en íslenzka sveit.
Það er gleðilegt að Þjóðleikhúsið
hefur nú loksins tekið mynd-
vörpu í þjónustu sína. Kannaki
hún lækki eitthvað rekstrar-
kostnaðinn. Kannski að það fari
að hafa efni á að gefa ungum og
efnilegum leikstjórum verkefni?
Glókollur (Vilmar Pétursson) og kóngurinn (Ævar Kvaran).
Leikfélag Kópavogs efndi til
frumsýningar um daginn, utan
Hársins, sem það er nú víst alveg
búið að missa, hef ég Htið séð
til þess síðan ég hóf þessi skrif.
því bezt er að þykjast hafa
gleymt því sem þeir hlóðu á satn
vizku sína í fyrravor. Það sem
boðið var upp á, var langúldin
kássa eftir Agötu Kristí, Músa-
gildran. Músagildran er reyfara-
leikrit, sem getur fengið líf, ef
persónur þess eru mjög vel leikn
ar, skýrar týpur, og aðalhlutverk
ið i höndum manns, sem gerir
persónuna trúlega. Þessu var
ekki tii að dreifa. Eina persóna
verksins, sem fékk einhverja
dýpt, sýndi að eitthvað var að
baki þess sem var að gerast^rar
ungfrú Casewell í túlkun Hug-
rúnar Gunnarsdóttur. Hinir
sýndu sumir eitthvað í áttina, en
fyrir leiksýningu, sem taka áttt
alvarlega var það of lítið.
Á h u gamanna lei k f é lög, aem
ekki leggja það á sig að þjálftr
leikara sína og sýna auk þeas
árangur í þvi starfi, verða að
breyta um stefnu. Og ef eitthvað
slíkt er gert, þá er ekki nóg að
kenna aðeins þeim ungu, oft eru
það gömlu félgarnir, sem jafin-
vel eiga áratuga starf að baki,
sem helzt þurfa á tilsögn að
halda.
Haukur Ingibergsson;
HUOMPLÖTUR
SÚ breyting hefiir nú verið
gerð á hljómplötiiþættinum
að framvegis verður einnig
fjallað um eriendar hljóm-
plötur, en hingað til hefur
þátturinn einskorðað sig við
íslenzka framleiðslu. Verður
fjaliað um allar tegnndir tón-
listar auk annars efnis, sem
út kemur á hljómplötum
þannig að flestar ættu að
geta fundið eitthvað við sitt
hæfi.
P O P
Al Green: Get next to you.
LP Stereo London.
Al Green er bandarískur
negri, sem er lítt þekktur hér
enda smástimi þar til fyrir
mokkrum vikum er lagið hans
Let’s stay together komst upp
í efsta sæti bandaríska viin-
sældalistana. Að vísu hefur
hann áður átt þriú lög, sem
hafa komizt upp á listawn etn
herzl umu nur inm kom nú.
Eigmiega er A1 Green þrem,
fjórum árum á eftir tíman-
um, eða svo mundi einhver
segja, því A1 Green er einn
hreinræktaðasti soul-söngvari
sem koimið hefur fram. Han.n
er frekar mildur í sönguum
og er þaninig meira í ætt við
Otis Redding en Jamea
Brown..
Á plötunmi eru 14 lög og
eru sum vel þeWkt svo sem
The letter, My girl og svo
Light my fire, en túlkun
Green á því er eiin sú bezta,
sem ég hef heyrt og sammar-
lega vantar manminn etaki til-
finninguna fyrir því, - sem
hanin er að syngja. Undir-
ieikurinm er byggður upp með
trommum, bassa, gítar og
orgeli og út úr því fæst fímn
taktur, auk þess eru notaðiir
fáeinir btásarar. Og vissulega
er þetta ein bezta soulplatan
sem er á markaðiniuim, og
raunar er óalgengt að heyra
svonia ómengaða soultónlist.
Og fyrir þá, sem eru ekki
alveg irnvi í hlutunum má geta
þess, að soultónlisit er banda-
rísk og hefur aðallega verið
borim uppi af negrum þar í
landi. Og aðalatriðið er, að
tilfinmingin fyrir því, sem
verið er að syngja. sé til stað-
ar auk þess sem sterkur og
jafn taktur er ómissandi.
Jimi Hendrix: Hendrix in the
west: LP, Stereo, Polydor.
Þótt nokkur tími sé liðinm,
síðan Jimi Hemdrix fór á fumd
feðra sinna, eru enm að koma
út plötur með honuim og enn
munu vera til kílómetrar af
segulböndum með leik Hend-
rix, aðallega hljóðrituðum á
hljómleikum og ekki ætluðum
til útgáfu á plötum. Þessi plata
er hljóðrituð á þrern konisert-
um, þ. á m. Isle of Wight, og
satt að segja var ég hræddur
um að hér væru á ferðinmii
einhverja-r dreggjar af leik
Hendirix. Svo er þó ekki, því
að þetta er e/kta Hemdrix,
villtur og einstæður, kraftur-
imin feiknarlegur t. d. í Johnny
B Goode og Lover man. Hins
vegar hefur maður heyrt
þetta allt áður og þessi plata
bætir engu við það, sem
Hendrix gerði bezt áður, en
hún er ánægjuefni fyrir þá
mörgu, sem sakna Hendrix,
því að þeir eru margir og
ekkert hefur enn komið í stað
Hendrix, hvað svo sem aðdá-
endur Rod Stewart segja.
Neil Diamond: Stones.
LP, Stereo, UNI.
Neil Diamond er á „rólegu
línunnii“ svokölluðu, ásamit
James Taylor og fleiri góðum
listamönmum. Hanm hefur
greinilega verið dapur er hanm
gerði þessa plötu, þvi að text-
arnir eru flestir um erfiðleika
af mörgu tagi. Fjögur laganma
eru eftir Diamond, og er
þeirra mest I am ... I said,
sem komist hátt á lista
fyrir nokkru. Auk órafmiagn-
aðra gítara notar DLamond
stóra hljómsveit með fiðlum
og blásurum og er hver tónm
á sínum stað þanmig að mikil
rækt hefur verið lögð við út-
setningar. Og e.t.v. finmist
þeim sem dá eimfaldlei'kainm,
að óþarflega mikið hafi verið
lagt í fiðlurniar. Frægt fólk
eins og Tom Paxtom, Leonard
Cohen og Joni Mitchell eiga
þarna lög og eininág reynir
Diarmomd sig við If you go
away, sem lengi hefur verið
aðalskrautfjöður Dusty Spring
field. En þetta er í heild vel
unmin plata og ágæt í róleg-
heitum heima eða heiman.
The New Seekers: I’d like to
teach the world to sing/Boom
town, Polydor, Stereo.
Þetta iag hefur tröllriðið
öllum vinisældalistum í ná-
lægum löndum síðustu vi'kur
og slkapað hlnum nýju Seekers
þamn sess, sem gömlu Seekers,
sem upprunalega voru frá
Ástralíu, höfðu unnið sér.
Þetta Lag, sem upprunalega er
auglýsimgailag fyrir Kók, hef-
ur átta takta langa grípandi
laglínu, og með þvi að spinna
svolítið í kringum hana er
komið pottþétt vinsældaiista-
lag. — Sniðugt, Sniðugt, og
vissulega mega auglýsinga-
stjórar naga sig í handarbök-
in fyrir að hafa ekki dottið
þetta í hug á undan Kókmömm-
unum. Lagið er efnilegt í upp
hafi, en remmur fljótt út í
sandinm, þar sem þesisir átta
taktar endasit ekki nerna tak-
markað, auk þess er útsetmn-g
in hanidahófsikenmd, en góð
uppbygging er höfuðfortsenda
þess að enda megi svona líf-
inrn Iagstúf þótt efcki sé nema
í tvær og hálfa mírnútu. En.
þessir átta taktar eru einistak-
lega grípandi þanmig að þeir
eru nióg í þessu tilviki til að
tryggja milljóniasölu yfir
heimsbyggðinia. Lagið á bak-
síðunni er dæmigert uppfyll-
ingarlag.
K L A S S í K
Mozart: Mozart’s Greatest
Hits. LP, Stereo, CBS.
Nafnið minnir helzt á plötu,
þar sem pophljómsveit hefuir
safn,að saman öllum frægu lög
unuim sínum. Og hér liggur
sarna hugmynd að baki. Á plö't
unmi eru hlutar af frægu3tu
verkum Mozarta og flytjend-
urnir eiru ekki af verri end-
amurn, enda úr nógu að velja
hjá CBS. Má mefma sinifóníu-
hljómsveitimar í Fíiadelfíu og
Cleveland undir stjórn Eug-
ene Ormandy og George Szell.
Meðal piíanióleikairanmia er
André Previn. Þeir sem há-
klassískastir eru miuniu sjálf-
sagt telja þessa plötu helduir
of verzlunarlega því að þann/a
eru rnörg eindföld og auðlærð
verik, sem sauðsvartur almúg-
imn kanmaist við. En ég tet að
Frasnti. á bls. 21