Morgunblaðið - 09.03.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUtNB'LABIÐ, FIMMTUDAGUR 9. MARZ 1972
O.tgefandi hf Árvelcuc R&yikjavfk
Framfcvæm d a stj óri Haraldw Sveinsson.
Ritsitjóirar Mattihías Johanwessen,
Eyjölífur Konráð Jórisson
Aðstoðarrítstjóri sityrmir Gunnarsson.
Ritstíómarfuftoói Þiorbljönn Guðmundsson
Fréttastjóri Björn JóSianneson,
Augtýsingastjön Áwi Garðar Kriatinsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstraeiti 6, sfmi 1Ó-100.
Augi.-ýsingar Aðai'strætí 6, sfmr 22-4-80
Áskriftargjatd 225,00 kr é Tmánuði innanlands
I iaiusasölfu 15,00 Ikr eirvtakið
ið skert verulega, einkum
hjá farmönnum. Þar við bæt-
ist, að sjómenn hafa verið
undanþegnir sjúkrasamlags-
gjaldi í u.þ.b. 20 ár, þar sem
útgerðin hefur greitt það fyr-
ir þá.
Hörmulegast lítur þó dæm-
ið út, þegar kemur að öldr-
uðum, en þeir eru samkvæmt
gildandi lögum undanþegnir
bæði sjúkrasamlagsgjaldi og
almannatryggingagjaldi, auk
þess sem þar er gert ráð fyr-
ir sérstökum aukafrádrætti,
VÍÐA GÆTIR ÞYNGSLANNA
ótt skattbyrðin þyngist
óvefengjanlega á öllum
þorra manna, kemur hún að
sjálfsögðu misjafnt niður.
Þeir, sem verst verða úti, eru
tvímælalaust giftar konur,
er vinna úti, sjómenn og
*aldrað fólk. Ástæðan til
þessa er m. a. sú, að með því
að 10% útsvar á allar launa-
tekjur er tekið upp, koma til
skattlagningar tekjur, sem
hafa verið undanþegnar fram
að þessu.
Svo hefur verið háttað
skattlagningu á tekjur giftra
kvenna, að þær hafa fengið
helming launa sinna dreginn
frá skatti. Ef dæmi er tekið
af Reykjavík, nam hæsta
skattprósenta á tekjur þeirra
því um 25%. Samkvæmt hin-
um nýju reglum hækkar
þetta hlutfall hins vegar upp
í 32%, — eða jafnvel upp í
33% í þeim sveitarfélögum,
sem verða að nota hækkunar-
heimildir sínar að fullu, sem
vísast er að verði víða, eins
og nú horfir.
Svipað verður uppi á ten-
ingnum, ef litið er til sjó-
mannastéttarinnar, og hafa
stjórnarflokkarnir þó bætt
um betur frá því sem upp-
haflega var í skattafrumvörp-
unum hvað fiskimenn snert-
ir. Þannig hafa frádráttar-
hlunnindi sjómanna eins og
þau eru í gildandi lögum ver-
sem nemur 53 þús. kr. á ein-
stakling. í frumvörpum ríkis-
stjórnarinnar, eins og þau
voru lögð fram á Alþingi, var
þessum aukafrádrætti sleppt,
en í meðferð þingsins var
hann að vísu veittur á fyrstu
20 þús. kr., en smáfjarar svo
út og verður að engu við
næstu 20 þús. kr.
En með þessu er ekki öll
sagan sögð. Eins og Matthías
Bjarnason benti á á Alþingi
koma fasteignaskattarnir
vafalaust til með að hvíla
þungt á öldruðum, og má bú-
ast við, að þeir nær sexfaldist
í sumum sveitarfélögum, sem
verst verða úti við skatta-
breytingamar. Er þetta í senn
ranglátt og harðneskjulegt
gagnvart þessu fólki. Það má
að vísu segja, að sumt af því
búi nokkuð rúmt, en þá er að
hinu að gæta, að þetta gamla
fólk vill halda tryggð við þau
húsakynni, þar sem börn
þeirra fæddust og voru alin
upp í slíku umhverfi vill það
eyða ellidögum sínum. Og
það á það að fá að gera. Það
er skylda þjóðfélagsins að
stuðla að því, að svo geti orð-
ið, í stað þess að gera ráð-
stafanir til hins gagnstæða.
5.526.279.000 KR.
Cvo virðist sem ráðherrar
^ og stuðningsmenn ríkis-
stjórnar Ólafs Jóhannessonar
séu enn ekki búnir að átta sig
á, að það er þeim til einskis
framdráttar, nema síður sé,
að klifa á því sí og æ, að
skattalagabreytingarnar verki
til lækkunar á opinberum
gjöldum. Það skilur hver
maður, að þegar útgjöld fjár-
laga eru hækkuð um 50%, —
um 5.526.279.000 kr., — fimm
þúsund fimm hundruð tutt-
ugu og sex milljónir tvö
hundruð sjötíu og níu þúsund
krónur, — hlýtur ríkissjóður
að verða að taka meira til
sín en áður af fé skattborgar-
ana. Með því að umbylta
skattkerfinu er að vísu hægt
að rugla einhverja í ríminu
um stundarsakir, en aldrei
til langframa. Sú stund renn-
ur upp, að skattskráin verði
lögð fram. Þar munu menn
sjá það svart á hvítu, hvað
þeir eiga að greiða í útsvar,
tekjuskatt, fasteignaskatt
o.s.frv.
Viðleitni stjórnarsinna til
þess að sannfæra allan al-
menning um, að skattarnir
muni lækka, er næsta kát-
brosleg, þegar þess er gætt,
að þeim ber alls ekki saman
um það tekjumark, sem
lækkunin á að ná til. Þannig
segir í Tímanum í gær, að
markið sé við 750 þús. kr., en
Þjóðviljinn heldur sig við 550
þús. kr. Þannig stangast eitt
á annars horn í málflutningi
stjórnarsinna, eins og raunar
oftast vill fara, þegar mál-
staðurinn er rangur. Því er
það, að orð þeirra detta nið-
ur dauð og ómerk. Það vita
allir, sem vita vilja, að stefnt
er að þyngingu skattbyrðar-
innar og hún verður hlut-
fallslega mest á miðlungs-
tekjum. Því miður mun þetta
koma í ljós í sumar, þegar
skattseðlarnir verða sendir
inn á heimili manna.
í í V-A-.A';
KeiuIíarkSimes Stoltasta stund Nixons
\jT(
i
Eftir James Reston
Þegar saga Nixon-stjórnarinnar
verður skrifuð er ekki ósennilegt að
stefna hans gagnvart Kína verði tal-
in til fyrirmyndar um heilbrigða
skynsemi og góða utanríkisstefnu.
1 svipinn sætir hann gagnrýni fyr
ir að láta of mikið undan í Taiwan-
málinu, fyrir að valda Japönum og
Rússum erfiðleikum og fyrir að gera
sér pólitískan mat úr stórmálum
stríðs og friðar, en séð í stærra sögu
legu Ijósi er líklegt að þetta virð-
ist aukaatriði.
Aðalatriðið er, að hann hefur gert
að persónulegu baráttumáli eitt
mesta vandamál bandarískrar utan-
rikisstefnu — einangrun og fjand-
skap Kína -— og bundið enda á hvort
tveggja á rúmum þremur árum með
þolinmóðu starfi.
Hann hefur ekkert leyst í sam-
skiptunum við Kína, og hann hefur
vafalaust fært heilmikið úr skorðum
í Tokyo og Moskvu, en hann fer til
Moskvu i síðari hluta maimánaðar og
vafalaust tii Tokyo seinna í sumar,
og ef hann heldur eins vel á spilunum
þar og í Peking, ætti andrúmsloftið
í heimsmálunum að vera orðið dálít-
ið betra undir árslok.
Ef menn gera ráð fyrir að kalda
stríðið sé varanlegt ástand — eins og
margt gáfaðra og einlægra karla og
kvenna heldiur — er auðvelt að for-
dæma Nixon fyrir að opna dyrnar að
Kína og Willy Brandt kanzlara fyrir
að friðmælast við Sovétríkin, en Nix-
on og Brandt eru að reyna að útrýma
kalda stríðinu og byggja á rústum
þess traustari heimsskipan. Og jafn-
vel þótt þeim mistakist, sem er vel
hugsanlegt, er líklegt að sagnfræðing
ar framtíðarinnar hrósi þeim fyrir að
reyna það.
Ráðamennirnir í Moskvu tor-
tryggja Kínaferð forsetans, því að
Pekingferðin hefur á áhrifaríkan
hátt lagt áíherzlu á framsókn Kín-
verja inn á vettvang heimsmálanna
og gefur til kynna að Bandaríkin
leiki sama leik og Bretar gerðu fyrr-
um og leggist á sveif með lítilmagn-
anum — nánar til tekið með Kínverj-
um, hugmyndafræðilegum mótherja
valdamannanna í Moskvu, þótt til
þess sé aðeins beitt álhrifum en ekki
mætti.
Ef það er þetta, sem valdamenn-
irnir í Kreml halda, hafa þeir senni-
lega á réttu að standa, því að Nixon
forseti fylgir án efa þeirri stefnu að
tryggja valdajafnvægi í Asíu eins og
fyrirrennarar hans eftir síðustu styrj
öl'd gerðu í Evrópu. Hann beitir sér
gegn því, að noikikur ein þjóð ráði
lögum og lofum á Kyrrahafssvæðinu,
þar með talin Bandaríkin og Sovét-
ríkin, og til þess að nýju skipulagi
verði komið á laggirnar í Asíu er
það ekki aðeins lágmarksskilyrði frá
hans sjónarmiði að engin styrj-
öld geisi, heldur einnig að samvinna
sé á milli allra voldugustu ríkjanna
í Asíu, Sovétríkjanna, Japans og
Kina.
Það eitt, að kanna möguleikana á
slíku kerfi á KytTahafi, tekur mik-
inn tíma, og aðeins fyrsta kafla ferð-
ar hans er lokið. Sanngjarnt er að
taka fram, að hann á eftir að heim-
sækja bæði Tokyo og Moskvu, áður
en gerð verður grein fyrir markmið-
um hans, og hann á það skilið að Jap
anir auðsýni honum þolinmæði áður
en þeir draga þá ályktun, að hann
brjóti í bága við hagsmuni þeirra.
Hann gerði vafalaust nokkrar
tæknilegar skyssur áður en hann fór
til Peking. Með því að senda dr.
Henry A. Kissingar til Kína í fyrra-
sumar og haust tryggði hann svo að
segja brottvísun kínversku þjóðernis
sinnastjórnarinnar úr Sameinuðu
þjóðunum. Hann hélt ferðinni leyndri
fyrir Japönum af of miklum ótta við
„leka“ og kom stjórn Satos í bobba.
En Bandaríkin eiga skilið í krafti
aðstoðar sinnar við Japani eftir stríð,
sem er áreiðanlega einistæð í sam-
skiptum sigurvegara og sigraðra
þjóða, að þeir sýni þeim dálítið meira
traust og þolinmæði, meðan reynt er
að komast að einhvers konar sam-
komulagi við Peking-stjórnina, sem
er bráðnauðsynlegt hvers konar ný-
skipan á Kyrrahafi, og við Taiwan-
stjórnina, sem er ekki bráðnauðsyn-
legt.
Skýrslan, sem Nixon flutti um
Kínaferðina, þegar hann var nýkom-
inn úr flugvélinni í Washington eftir
ferðalagið, sýndi þessi vandamál í
nokkuð réttum hlutföllum. Hann
hætti öllum ýkjum um „vikuna sem
breytti heiminum“ og talaði af skyn-
semi til bandarísku þjóðarinnar til
tilbreytingar.
Hann var með engin látalæti að
þessu sinni á þá lund, að nokkur
grundvallarmál h efðu verið leyst í
Kína. Menn viðurkenndu ágreining-
inn og skilgreindu hann. Gerð var
skýr og Ijós grein fyrir þráteflinu
um Taiwan og Víetnam og hugmynda
fræðilegum ágreiningi um árás og
frelsi, og erfiðleikarnir, sem fram-
undan eru, voru viðurkenndir.
Nixon játaði jafnvel, að slík hrein
skilni á tindi heimsmálanna væri
„einstæð". „Þessi yfiríýsing,“ sagði
hann, „var að því leyti einstæð, að
þar var hreinskilnislega gerð
grein fyrir ágreiningi í stað þess að
reyna að fela hann með tví-
ræðu hrognamáli diplómata.“
Ef eini árangur Peking-ferðarinn-
ar er sá, að aftur hefur veri'ð komið
á sambandi og hreinskilnislegum
og kurteisislegum viðræðum milli
Washington og Peking, þá var hún
vel þess virði. En hún fékk meiru
áorkað.
Hún eyddi nokkrum blekkingum
síðustu kynslóðar, er stuðluðu bæði
að stríðinu í Kóreu og Víetnam. Hún
olli í það minnsta nokkrum efasemd-
um um þá sannfæringu Kínverja, að
herir Bandaríkjamanna í Kóreu og
Víetnam stefni að útrýmmgu Peking
stjórnarinnar og um þann ótta Banda
ríkjamanna, að Kínverjar hafi haf-
izt handa um herferð til þess að færa
út vald sitt yfir alla Austur- og Suð-
austur-Asíu.
Hún eyddi ekki ugg Kínverja
vegna vaxandi hernaðarmáttar Sovét
ríkjanna og aukinna efnahagslegra
áhrifa Japana, en hún hlýtur að hafa
dregið úr þeim ótta, að Bandaríkin
áformi að aðskilja Taiwan frá Kina
og nota eyna fyrir bandaríska her-
stöð til aðgerða á suðurvarnarvæng
Kína.
Ekkert af þessu hefði gerzt, ef Nix
on hefði ekki persónulega átt frum-
kvæði að því að rétta Kínverjum sátt
arhönd á undanförnum þremur árum,
þrátt fyrir það að hann hefur alla
tið barizit gegin komimúnisma og þrátt
fyrir öfluga mótspymu í eigin flokkí.
Hann hefur sýnt framsýni, hugrekki
og samningahæfni. Hann hefur sveigt
inn á nýjar brautir, hann hefur
breytt stefnu sinni og tóni utanríkis
stefunnar, og þeir eru fáir í hftfuð-
borginni, sem fagna ekki þessari
breytingu.