Morgunblaðið - 28.07.1972, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. JULl 19T2
Otgöfandi h!f Árvekur', R«y!kjavfk
Frarnkvaom daS'tjóri HaraWur SveÁnsaon.
Rítatjórar Mattfiías Jobanrvaasen,
Eyijótfur Kortráö Jónaaon.
Aöstoöarritstjón Stymvir Gumtarsson.
RrtstijÓroarfufkrtíi twrbjjönn Guðmundsso-n
Fréttastjóri Björn Jóhannsson
Augiýsingastjód Á-mi Garðar Kriatinseon.
Ritstjórn og afgraiósla Aða'lstrastí 6, sfrni 10-100.
Augiíýsingar Aðaistræti 6, sfmí 22-4-60
Áskrrftargjald 225,00 kr á 'mánuði irvnani&mts
I lausasöfu 15,00 Ikr eirvtakið
að virðist nú einsýnt, að
blöð stjórnarandstöðunn-
ar hyggjast byggja allan sinn
málflutning í skattamálum
upp á ósannindum. Einkum
á þetta við um þann þátt, er
veit að elli- og örorkulífeyr-
isþegum, en einnig er því
blygðunarlaust haldið fram,
að hlutfallsleg skattbyrði
vaeri „óbreytt eða lækkaði
frá fyrra ári.“ Sannleikurinn
er þó sá, að nú verða menn
að borga nær 50% hærri
gjöld til jafnaðar af skatt-
stofni, sem aðeins hefur
hækkað um 26,5%.
Eins og fram kom í viðtali
við Geir Hallgrímsson borg-
arstjóra í Morgunblaðinu í
gær, nýtir Reykjavíkurborg
allar undanþáguheimildir
tekjustofnaiaganna og reglu-
gerðarinnar við þau til fulls
til hagsbóta fyrir elli- og ör-
orkulífeyrisþega. Það á jafnt
við um útsvarið sem fast-
eignaskattinn. í þessu sam-
bandi er einnig nauðsynlegt
að hafa í huga, að engin til-
laga kom fram um það frá
fulltrúum minnihlutaflokk-
anna í borgarstjórn Reykja-
víkur, að fasteignaskatturinn
yrði ekki innheimtur með
álagi. Enda er svo gert í nær
öllum kaupstöðum landsins
og víðar.
Á það skal minnt, að
Reykjavíkurborg auglýsti í
öllum dagblöðunum fyrir
tveim mánuðum og vakti at-
hygli á, þeirri að vísu mjög
svo þröngu heimild, sem
tekjustofnalögin gera ráð fyr
ir til lækkunar eða niður-
fellingar á fasteignagjöldum
elli- og örorkulífeyrisþega,
en hún er eingöngu bundin
við efnalítið fólk eða þá, sem
„ekki hafa verulegar tekjur
umfram elli- og örorkulíf-
eyri.“
Þegar tekjustofnalögin
voru til umræðu á Alþingi í
vetur, lögðu sjálfstæðismenn
á það höfuðáherzlu, að of
nærri sveitarfélögunum væri
gengið. Af þeim sökum
fluttu þeir tillögur um, að
sveitarfélögin fengju meiri
hlutdeild í tekjuskattinum en
nýju skattalögin gera ráð
fyrir og bentu m. a. á, að
með skattalagabreytingunum
var tekjuútsvar af atvinnu-
rekstri afnumið til sveitarfé-
laganna, en látið renna
óskipt í ríkissjóð. Sjálfstæð-
ismenn voru andvígir því, að
fjárskortur sveitarfélaganna
yrði leystur með sérstakri
álagsheimild á fasteignaskatt
og tekjuútsvar og sögðu það
fyrir, að flest stærstu sveitar-
félög landsins yrðu að grípa
til hennar, eins og nú hefur
komið í Ijós. Þá lögðu sjálf-
stæðismenn það jafnframt
til, að fasteignaskatturinn
yrði ekki lögákveðinn, held-
ur einungis heimildarákvæði.
En ríkisstjórnin og stuðn-
ingsmenn hennar á Alþingi
gátu ekki á þetta fallizt,
enda nýbúið að samþykkja
fjárlög með 50% útgjalda-
aukningu án þess að vitað
væri, hvernig tekna yrði afl-
að í staðinn. Tillögur sjálf-
stæðismanna við skattafrum-
vörpin voru því felldar. Og
afleiðingarnar af því koma
fram á álagningarseðlum
manna og launaumslögunum
nú um mánaðamótin.
Þegar höfð er hliðsjón af
hinni gífurlegu hækkun
tekjuskattsins til ríkissjóðs,
er með engu móti frambæri-
legt, að með sanngirni hafi
verið litið á málefni sveitar-
félaganna. Sést það gleggst
af því, að heildartekjuskatt-
ur einstaklinga í Reykjavík
hækkaði úr 534 millj. kr. sl.
ár í 1637 millj. kr. eða rúm-
lega þrefaldaðist, meðan út-
svörin hækkuðu aðeins um
145 millj. kr., úr 1022 millj.
kr. í 1167 millj. kr. og var þó
álagsheimildinni beitt. Og
má út af fyrir sig segja, að
ekki sé undarlegt, að ekki
skyldi betur hafa tekizt til,
þegar haft er í huga, að Sam-
bandi íslenzkra sveitarfélaga
var ekki gefinn kostur á að
tilnefna mann í þá nefnd, er
samdi tekjustofnafrumvarp-
ið. En það fer nú að verða
alsiða hjá núverandi valdhöf
um að vasast í einu og öðru,
sem snertir sveitarfélögin
ekki síður en ríkisvaldið, án
þess að sveitarfélögunum eða
byggðarlögunum sé gert
mögulegt að fylgjast með
framvindu mála, hvað þá að
hafa tillögurétt um, hvað
gert er. Má í því sambandi
minna á framkomu iðnaðar-
málaráðherra gagnvart Raf-
veitunefnd Norðurlands
vestra, Fjórðungssambandi
Norðlendinga og Sambandi
íslenzkra rafveitna.
Eins og fyrr segir er það
hrein öfugmæli, að Reykja-
víkurborg íþyngi þeim, er
veikust hafa bökin. Þvert á
móti nýtir hún allar heimildir
núgildandi laga til hagsbóta
fyrir elli- og örorkulífeyris-
þega. Sú gífurlega aukna
skattbyrði, sem þessir þegn-
ar þjóðfélagsins verða nú að
bera, rennur því öll í ríkis-
sjóð.
SKATTAHÆKKUN ALDRAÐRA
FER í RÍKISSJÓÐINN
Winston S. Churchill — A ferð uni Kínaveldi nútímans IV:
Telja „sósíalíska heimsvalda-
stefnu nýju Zarannau ógnandi
Óvinurinn sækir — við hörf-
um; óvinurinn hikar — við herj-
um; Vinurinn hörfar — við
sækjum. Þessar setningar gætu
verið teknar úr riti eftir Maó
Tse-tung um byltingarhernað,
þær gætu líka verið fyrirmynd
Norður-Víetnama, sem nú sækja
fram USuður-Vxetnam. Kannski
hafa engir fylgt forskrift Maós
um hemaðaraðferðir eins dyggi-
lega og Norður-Víetnamar.
Engu að síður hafa Ktnverj-
ar ekkert á móti því, að Banda
ríkjamenn sleppi frá Víetnam
án þess að glata sæmd sinni al-
gjörlega. Þetta er gjörsamlega
andstætt skoðun N-Vietnama,
sem stefna að hernaðarlegum
sigri. Méð því geta þeir styrkt
mjög samningaaðstöðu sína, á
sama hátt sem á Genfarráðstefn
unni, er haldin var skömmu eft-
ir hina örlagaríku orrustu við
Dien Bien Phu, og einnig vilja
þeir reyna að sýna umheiminum
fram á, að S-Víetnam hafi
aldrei verið til sem slíkt, strið-
ið hafi staðið milli víetnömsku
þjóðarinnar og Bandaríkjanna.
í mörg ár hafa Kínverjar litið
á bandaríska „heimsvaldasinna"
og japanska „hemaðarsinna"
sem höfuðóvini sína. Á örfáum
mánuðum hefur þetta viðhorf
gjörbreytzt. Auk fjarskipta-
stöðvar fyrir gervihnetti, sem
reisa á í Shanghai, og mosk-
uxanna tveggja, sem Nixon íor-
seti sendi kínversku þjóðinni að
gjöf, virðist höfuðárangurinn af
Kínaför forsetans vera fólginn i
þvi, að Kínverjar treysta Banda
ríkjamönnum mun betur en áð-
ur. Nixon fullvissaði kínverska
leiðtoga um það, að Bandaríkja-
menn hefðu engar áætlanir á
döfinni um stríðsaðgerðir gegn
Kína, að dregið yrði úr þátttöku
Bandaríkjanna í Víetnamstyrj-
öldinni og að fækkað yrði í herj
um Bandaríkjanna í Asíu og á
vestanverðu Kyrrahafi jafnóðum
og spennan minnkaði i þessum
heimshluta. Svo virðist sem Kín
verjar treysti þessum fuilyrðin.g
um.
í augum kínverskra ráða-
manna eru Sovétríkin nú mesti
ógnvaldur þróunarlandanna og
þeirra eigin þjóðar. Jafnvel í
Suðaustur-Asíu lita þeir á
Bandaríkjamenn sem fyrrver-
andi óvini en hafa miklar
áhyggjur af auknum áhrifum
Sovétmanna i Hanoi, höfuðborg
N-Vietnams.
Því verður að vísu ekki neit-
að, að velgengni N-Víetnama í
styrjöidinni er Kínverjum gleði-
efni, en nú, þegar fækkað hef-
ur verið stórlega í bandaríska
herliðinu og æ fl iri hermenn
snúa heimleiðis, finnst þeim
áframhaldandi styrjaldarrekst-
ur afar þreytandi, — jafnvel
óþarfur. Kjarni málsins er sá,
að takist N-Víetnömum að vinna
mTkinn hernaðarsigur með að-
stoð Sovétríkjanna, yrði það
kínverskum hagsmunum í Suð-
austur-Asíu mikið áfall.
Telja Rússa
hafa svikið
byltinguna
Vantraust Kínverja á Rússum,
sem vissulega er gagnkvæmt,
byggist ein.kum á tveim atriðum.
Hið fyrra er endurskoðunar-
stefna sovézkra leiðtoga, sem að
áliti Kínverja hafa svikið bylt-
inguna með því að byggja upp
nýju Zaranna", sem Kínverjar
við miklu betri kjör en hinn al-
menni borgari. Síðara atriðið er
„sósíalísk heimsvaldastefna
nýju Zaranna", sem Kínverjar
telja mjög ógnandi, ekki einung
is gagnvart Kína, heldur gagn-
vart öllum þróunarrikjum ver-
aldar.
KínVerskir ráðamenn haida
fast fram þeirri skoðun, að sér
hverju riki beri sjálfstæði og að
hjálpa beri þróunarríkjunum til
að öðlast fullkomið efnahags-
legt sjálfstæði. Þeir fóru heldur
ekki dult með andúð sína á
samningum þeim, sem Sovétrík-
in hafa nýlega gert við Egypta-
land, Indland, Irak og íran, og
þeir telja að mið: fyrst og
fremst að því að gera þessi ríki
háð Sovétríkjunum í stjómmála
legu, efnahagslegu og hernaðar-
legu tilliti. Kínverjar eru á móti
herstöðvum á erlendrí grund,
en engu að siður eru þeir mjög
ánægðir með nýgerðan samnin.g
Breta við Dom Mintoff, forsætis
ráðherra Möltu, þar sem hann
kemur í veg fyrir afnot sov-
ézkra herskipa af eynni. Kín-
verjar hafa sjálfir veitt Möltu-
stjórn efnahagsaðstoð og þeir
lýstu þeirri von sinni, að þegar
áðurnefndur samningur rynni út
yrðu Möltubúar færir um að
standa á eigin fótum, án þess
að þurfa að selja land sitt und-
ir herstöðvar.
Einu s
I viðræðum mínum við kin-
verska ráðamenn var aðeins
rætt um tvö atriði brezkrar
stjórnarstefnu, sem Kínverjar
gagnrýna. Annað var mál um
það bil tuttugu fanga, sem hald
ið hefur verið í Hong Kong síð-
an í menningarbyltin.gunni. Kín
verjar líta á þetta mál fi'á la.ga
legu sjónarhorni og telja, að
Bretar eigi auðvelt með að leysa
það. Þegar föngunum hefur ver-
ið sleppt ætti þetta mál þó ekki
að hindra góð samskipti ríkj-
anna.
Hitt atriðið, sem viss.ulega er
þýðingarmeira, varðar afstöðu
Breta i styrjöld Indverja og
Pakistana á næstliðnum vetri.
Kínverjum fellur illa, að Bret-