Morgunblaðið - 29.11.1972, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. NÓVEMBER 1972
23
Minning;
Jón Kristjánsson
trésmiður frá Aðalvík
í DAG fer fram útför Jóns
Kristjánssonar trésmiðs frá Að-
alvík, en hann andaðist að heim-
ili sinu, Mávahlíð 46, Reykjavík,
þann 22. nóv. sl. eftir nokkdrra
vikna legu á Borgansjúkrahús-
inu að undangengnu heilsuleysi
nokkuð á annað ár, á áttugasta
og þriðja aldursári.
Jón fæddist í Neðri-Miðvík,
SHéttuhreppi, N-ísaf jarðarsýsliu,
22. sept. 1890, og voru foreldr-
ar hans Kristján Jónsson bóndi
þar og kona hans Kristín Sigurð-
ardóttir. Ólst hann upp hjá Borg
ari Jónssyni bónda og yfirsetu-
manni í Þverdal í Aðalvík og
konu hans, Guðrúnu Sigurðar-
dóttur, móðursystur sinni.
Hann stundaði á ísafirði iðn-
skólanám 1915—’ 17, og var í
framhaldsskóla þar 1921—’22.
Árin 1907—9 nam hann bókband
hjá Eyjólfi Bjarnasyni bókbind-
ara á Ísafirði og vann við bók-
band á veturna og búskap á
sumrin i Aðalvík frá 1909—’14,
en þá hóf hann nám í skipasmíði
hjá Bárði Tómassyni, og vann
hjá homum til ársins 1921. Árin
1922—’33 rak hann trésmíða-
verkstæði, þar af fyrstu 2 árin
ásamt Albert bróður sínum.
Hann öðlaðist meistarabréf í tré-
srniíði árið 1933, og va-r síðan
byggingameistari á ísafirði
lengst af til ársins 1952, en síð-
an í Reykjavik.
Eins og sjá má af fraiman-
greindu hefur Jón verið með af-
Aldarminning;
Þórarinn
Guðm.son
skipstjóri
1 DAG, 29. nóvember 1972, er
minnzt 100 ára afmælis Þórarins
Guðmundssonar, skipstjóra frá
Ánanaustum í Reykjavík.
Gerðist hann umgur sjómaður,
en lauk prófi frá Stýriimanna-
skólanum árið 1895. Um marga
áratugi var hann skipstjóri á
smábátum miilli landa í alls kon-
ar veðrum, jafnt sumar sem vet-
ur.
Úr síðustu ferðinni varð hon-
um ekki afturkvæmt. Hann fórst
við Honnbjarg árið 1951. Hinn
aldni skipsitjóri hlaut hvild I
hininii votu gröf.
Kona Þórarins var Ragnheiður
Jónisdóttir. Hún var frá Akra-
nesi. Lézt hún árið 1923. Eign-
uðust þau 12 böm, en nú eru
5 þeirra á lifi, 4 búsett í Reykja-
vik en einm sonur erlendis.
1 hugum afkomenda hans lif-
ir minniingin um góðan föður,
tengdaföður og afa.
Aslaug.
brigðum framsækinn og dugleg-
ur að afla sér menntunar, og
meðal annars í þeirri iðngrein,
sem hann valdi sér að ævistarfi.
En á uppvaxtarárum hans var
sízt hlaupið að því fyrir fátæka
unglinga að afla sér menntunar,
hvorki bóklegrar né verklegrar,
þó námfýsi væri fyrir hendi og
meðfæddir hæfileikár og dugnað
ur, sem vegna menntunarskorts
nýttist oft ekki sem skyldi. Þess-
ar torfærur tóbst Jóni með
óvanjuileguim dugnaði og ósér-
hlífni að yfirstiga. Þótt ég 'kynnt-
ist honum ekki fyrr en á efri ár-
um hans, fannst mér það vera
rikjandi eiginléiki í fari hans að
yfirstíga allar torfærur, en þó
með gát.
Snemma hóf hamn bygginga-
starfsemi, er varð sannkallað
uppbyggingarstarf í tvenns kon-
ar skilningi og segja má að verið
hafi eins konar lífseigind hans,
svo að segja allt til hins hinztu
stundar.
Hann byggði hús bæði fyrir
sjálfan sig og aðra, og var dugn-
aði hans og útsjónarsemi við
brugðið. Hann var stórtækur at-
hafnamaður, sem ekki bunni að
hlífa sér, einkum ef hann vann
fyrir aðra. Þess vegna var hann
eftirsóttur smiður, sem færri en
vildu gátu fengið til að taka að
sér verk. Hann var af gamla
skóLanum, eins og sagt er, hvað
snerti nýtni og samvizkusemi í
starfi þvi sem hann tók að sér.
Ef hann því tók að sér eitthvert
verk, var því vel borgið í hönd-
um hans. Ekki þurfti heldur sá,
sem hann vann fyrir að hafa
áhyggjur af því að hann slægi
slöku við vinnu, né heldur að
hann tæki meira fyrir vinnu sína
en sanngjarnt var, nema síður
skyldi, og heft ég þetta fyrir satt
frá þeiim sem hann vann fyrir.
Með þrauts'eigju sinni, dugnaði
og hyggjuviti komst hanm brátt
í mjög góð efni, sem hann notaði
rninnst af fyrir sjálfan sig. Mann
fiurðaði stundum á því, hve
kröfuiharður hann var við sjáií-
an sig í lífi og starfi, og að þvi
er virtist þurftalítill og nýtinn,
svo að litið gat út sem nízka. En
hafi nokkurn tíma átt sér stað
meira öfugmæli, þá var það orð
ið nízka í sambandi við nýtni
hans og sparsemi gagnvart
sjálfum sér. Sainnleikurinn er
nefnilega sá að hann var að
sama skapi örlátur við aðra sem
hann hélt í við sjálfan sig, þegar
um var að ræða hin svoköliuðu
gæði lifsins. Þegar ég minnist
Jóns koma mér í hug orð Krists:
„Sælla er að gefa en þiggja.“ En
hvort sem hann sjálíur hefur til-
einkað sér þessi orð eða ekki, þá
gætu þau engu að síður verið
verðug yfirskrift yfir lifi hans,
enda hefur hann með örlæti
sínu reist sér óbrotgjarnan miinn
isvarða i hugum okkar, sem
þekiktum hann og urðum vottar
að því hvernig hann varði eign-
um simum, til þess að leggja þvi
starfi lið, sem hann vissi að gat
orðið til blessunar hinni islenzku
þjóð, og ekki aðeins henni, held-
ur og þeim heiðnu þjóðflokkum
í miðri Afriku, eins og Konso
og Gidole í Ethiopiu, sem búið
höfðu við eymdarmyrkur heiðn-
innar, unz islenzkir kristniboðar
kormu þangað fyrir 18 árum með
ijós fagnaðarerindisins, sem nú
hefur lýst upp það svartmyrkri
svo að nú eru þar á þriðja þús
und safnaðarmeðlimir, sem
þlessa þá og þakka þeim, sem
stutt hafa þetta blessunarríka
starf, sem Jón meðal annarra
kristniboðsvina átti sinn þátt 1
að hægt var að framkvæima.
Þegar Jón var kominn í góð
efni vegna byggingaframkvæmda
sinna, fór hann jafnframt að
snúa sér að annarri uppbygging-
arstarfsemi. Hann hóf að breyta
sinum veraldlega auði í þann
auð, sem hvorki mölur né ryð
fá grandað, þann auð sem fólg-
inn er í Guðs lifandi og kröft-
uga orði. f Kristniboðsfélagi
karla og Gideonfélaginu fann
hann tilvalinn vettvang til slíks
verks.
Það mun vera með einstæðum
hætti, sem hann komst í snert-
ing við kristniboðið. Hann hafði
verið að hlusta á útvarpsfyrir-
lestur, þar sem fyrirlesarinn,
menkiur kierkur þjóðkirkjunnar,
hélt því fram í fáfræði sinni um
kristniboð, að gagnslítið, ef
ekki alveg vonlaust, væri að
boða heiðingjum kristna trú.
Þegar Jón hafði hlýtt undrandi
á erindið, setti hann sig í sam-
band við einn af framámönnum
kristniboðsins og fékk hjá hon-
um upplýsingar alveg gagnstæð-
ar því, sem klerkurinn hafði
haldið fram, og þá var það að
Jón rétti að kristniboðinu sína
fyrstu stórgjöf, sem varð ekki
sú síðasta. Síðan gekk hann sjálf
ur í Kristniboðsfélag karla, eins
og fyrr segir.
Sannast því hér það sem Jósep
forðum sagði við bræður sína:
„Þér ætluðuð að gjöra mér illt,
en Guð sneri því til góðs.“
Jóni kynntist ég, eins og fyrr
segir, ekki fyrr en á efri árum
hans, er hann gekk í Gideonfélag
ið, eins og ég gat um áður, þar
sem hann og fann tilvalinn vett
vang, til þess að breyta sinum
veraldlega fjársjóði í hinn and-
lega fjársjóð, sem fólginn er í
Orði Guðs, sem Gídeonfélagar
hafa á undanförnum 25 árum
dreift út á meðal hinnar ís
lenzku þjóðar, svo verða mætti
henni til blessunar. Hann átti
því sinn drjúga þátt í að nú eru
Biblíur Gideonfélagsins liggjandi
á gistihúsum, farþegaskipuim,
flugvélum og fangelsum, og Nýja
testamenti í sjúkrahúsum lands
ins, auk þeirra Testamenta, sem
hjúkrunarfólk fær, er það út
skrifast úr hjúkrunarskóla. Að
ekki sé minnzt á þau rúmlega 80
þúsund Nýja testamenti, sem á
sl. tæpum tuttugu árum hefur
verið úthlutað til skólabama,
þannig að ætla má að nú eigi all
ir íslendingar á aldrinum 11—30
ára, hver sitt eintak.
Þetta starf studdi Jón bæði
með fyrirbæn og fj árframlögum
af svo mikilli rausn að það mun
vafalítið stuðla að aukinni starf-
semi Gideonfélagsins í framtíð-
inni, í því að útbreiða Guðs orð
meðal þjóðarinnar sem er undir
staða þess að hér á landi „verði
gróandi þjóðlíf með þverrandi
tár, sem þroskast á Guðs ri'kis
braut.“
Jón kvæntist þann 5. nóvem
ber 1927, velmenntaðri og gáf-
aðri ágætis konu, Þorbjörgu
Valdimarsdóttur, útvegsbónda
og kaupmanna í Hnífsdal, Þor-
varðssonar, sem var honum
stoð og stytta á langri ævi. En
hún lézt fyrir 4 árum. Mér er
ekki grunlaust um það, að hún
hafi fremur hvatt mann sinn en
latt til þessa örlætis, sem að
framan getur. Gideonfélagið og
Kristniboðsfélag karla, og reynd
ar allir, sem notið hafa og njóta
munu í framtíðinni starfs þess
ara félaga standa því í mikilli
þakkarskuld við þau góðu hjón
Jón og Þorbjörgu og að sjálf
sögðu einnig við börn þeirra
hjóna og tengdabörn, sem ekki
einungis hafa ’átið þetta óátalið,
þótt arfsvon þeirra rýmaði að
sama skapi, sem gjöfin var
stærri, heldur hafa börnin ný-
lega, ásamt föður sínum, gefið
kristniboðinu i Ethíopiu stórgjöf
til minningar um móður þeirra,
eiginkonu Jóns.
Nú hafa börn þeirra hjóna öll
haslað sér völl í þjóðlífi íslend-
inga, á sviði mennta, visinda,
verklegra framkvæmda og á öðr
um sviðum þjóðlifsins, og þann-
ig haldið áfram þeirri uppbygg-
ingu, sem grundvölluð var á góðu
uppeldi þeirra. En þessi eru börn
þeirra: Þorvarður, yfirverkfræð-
ingur hjá Pósti og síma, kvæntur
Unni Ósk Jónsdóttur, Borghild-
ur, handavinnukennari gift Eð-
varð Bjarnasyni, rafvirkja, Jón
Albert, matsveinn, kvæntur Mar
íu Óskarsdóttur og Valdimar Kr.
dr. PhD., kvæntur Guðrúnu Sig
mundsdóttur. En dr. Valdimar
kom heim erlendis frá, ásamt
fjölskyldu sinni rétt áður en fað
ir hans dó og mun líklega setjast
hér að, eftir að hafa dvalizt er-
lendis undanfarin ár, þar sem
hann hefur gegnt prófessorsemb
ættuim við háskóla bæði í Eng-
landi og Bandaríkjunum, og get
ið sér orð fyrir vísindastörf á
sviði verkfræðinnar. Heirokama
þessa sonar hans og fjölskyldu
luans virtist að vonurn gleðja
Jón mikið, Ennfremur áttu þau
hjónin son, Kristján Sigurð, sem
dó á þriðja ári.
- Yfir fold
Franihald af bls. 12.
þennan litla kafla hafa fallið
úr þá í flýtinum sér til mikilla
leiðinda, en í kaflanum var get
ið ýmissa manna og
kvenna sem þau hjón höfðu
haft samskipti við og
góð kynni. „1 þessum kafla,“
sagði Sigfús, „var getið Sigurð
ar Eggerz ráðherra og Guð-
mundar Eggerz sýslumanns,
Jakobs Möllers ráðherra, Ár-
manns Kristinssonar sakadóm-
ara, Ólafs Pálssonar borgar-
dómara, höfðingshjónanna
Finnboga Rúts Þorvaldssonar,
prófessors, sem kemur mjög við
sögu Vestmannaeyja sem aðal-
verkfræðingur við hafnargerð
ina þar og konu hans, frú
Sigríðar Eiríksdóttur, Sigurðar
Björnssonar brunamála-
stjóra, Einars Thorlac-
iusar prófasts og hins kunna
lögfræðings, Magnúsar Thorlac
iusar og þeirra systkina, en
séra Einar var systkinabarn
við frú Helgu Skúladóttur á
Kálfafellsstað, tengdamóður
mína. Getið er séra Jóns Thor-
arensen og konu hans. Einars
Jónssonar prófasts Hjörleifsson
ar í Vallanesi kennara á Hvann
eyri og vegaverkstjóra og konu
hans, Guðbjargar Kristjánsdótt
ur. Tengdaforeldra Jóns próf-
asts Péturssonar á Kálfafells-
stað, mágs míns, foreldra frú
Þóru Einarsdóttur. Á hinu
ágæta heimili Einars og Guð-
bjargar með hinum stórmynd-
arlega dætrahópi þeirra, átt-
um við hjónin margar ánægju-
stundir. Allar systurnar, 9 að
tölu, eru giftar ágætum mönn-
um. Þar var og getið biskups-
ins, dr. Sigurbjörns Einarsson
ar Sigurfinnssonar á Efri-
Steinsmýri í Meðallandi og
konu biskups, sem einnig er af
skaftfellskum ættum, komin af
séra Jóni Steingrímssyni eld-
presti, prófasti á Prestbakka.
Þá er að geta tveggja skaft-
fellsikra heiðurskvenna,
mæðgnanna Þórunnar og Hall-
dóru Skarphéðinsdóttur á
Vagnstöðum í Suðursveit,
móður Skarphéðins GLslasonar.
Þá vantaði nafn Þórs Magn-
ússonar, hins hugkvæma og
dugmikla þjóðminjavarðar,
Guðmundar Jóhannesson-
ar, konu hans og fjölskyldu og
hins mikla fróðleiksmanns
Bjarna Sigurðssonar á Hofs-
nesi í Öræfum. Svo og var getið
hinnar mikiu gestrisni heimil-
is Garðars Gíslasonar og frú
Þóru, konu hans, er var systk-
Þess skal og getið, að bróðir
Jóns, Sigurður að nafni, er enn
á liífi, ári eldri en Jón. Hann hef
ur uim 50 ára skeið verið búsett-
ur í Ameríku, nú i Seattle,
Wash. Milli þeirra bræðra var
ávallt mjög kært og höfðu þeir
stöðugt samband sín í milli, þrátt
fyrir fjarlægð þá sem aðskildi
þá.
Nú hefur Jón að loknu miklu
og auðnuríku ævistarfi, sem
hann af trúmennsku, dugnaði og
ósérhlífni innti af hendi, gengið
inn til fagnaðar Herra síns, Frels
ara o'kkar Jesú Krists, sem með-
al annars sagði þessi fagnaðar-
ríku orð, hverjum kristnum
manni; „Ég er upprisan og lífið,
sá sem trúir á mig rmin lifa þótt
hann deyi.“ Þessa trú átti Jón,
riku orð, hverjuim kristnum
með orðum, heldur og í verki,
eins og að framan greinir.
Þess vegna blessa ég og aðrir
Gideonfélagar, ásaimt félögum í
Kristniboðsfélagi karla, minningu
þessa mæta manns, og biðjum
eftirlifandi börnum hans, tengda
börnum og barnabörnum, svo og
bróður hans, allrar Guðs bless-
unnar um alla framtíð og vott-
um þeim öllum samúð okkar,
um leið og við þökkum Guði fyr-
ir að hafa átt þvi láni að fagna
að verða samferða Jóni Kristjáns
syni á vegi lífsins, þess lifs, sem
fólgið er í trúnni „á hinn eina
sanna Guð og þann, sem hann
sendi, Jesúm Krist.“
Þorkell G. Sigurbjörnsson.
inabarn við frú Helgu Skúla-
dóttur á Kálfafellsstað. Heim-
ili þeirra, en þau bjuggu í
einu stórhýsanna á Laufásvegi
er Garðar keypti fyrir milli-
göngu mína af Sturlu Jóns-
syni og áður á Hverfisgötu,
var eitt mesta viðhafnar- og
gestrisnisheimili i Reykjavík
þeirra daga. Þangað vorum við
hjónin alltaf boðin og velkom-
in. Þá er að geta góðvinar
míns Sigurðar Hróbjartssonar
útgerðarmanns I Vestmanna-
eyjum og hans fólks. Loks eru
það synir Guðna heitins John-
sen bróður míns, en úr hafði
fallið um Rögnvald, er numið
hafði húsagerðarlist í Kali-
forniu U.S.A. Hann býr nú hér
í bæ, kvæntur mikilhæfri
konu, Dóru Valdimarsdótt-
ur Þórðarsonar heitins for-
stjóra. Eiga þau fjögur börn.
Einnig var getið Friðþjófs
Guðnasonar Johnsen cand. jur.
málaflutningsmanns, lengi í
Vesfcmannaeyjum við góðan orðs
tír og seinna skattstjóri og
konu hans danskrar frá Jót-
landi, Gudrun Christensen.
Friðþjófur dó löngu fyrir ald-
ur fram, varð bráðkvaddur og
var hann mörgum harmdauði.
Ekkja hans sem búsett er í
Danmörku hefur sýnt minn-
ingu hans þá frábæru ræktar-
semi og tryggð að koma á
hverju ári frá þvi að hann lézt
hingað til lands ti'l að leggja
blómsveig á leiði manns sins i
Landakirkjugarði í Vestmanna
eyjum. Einnig langar mig til að
leiðrétta hér þar sem fall-
ið hefur úr nafn séra Sigurð-
ar Guðmundssonar prests
i Einholti föður Presta-Högna.
Á bls. 69 í bókinni hef-
ur brenglazt þar sem segir að
séra Guðmundur í Einholti
hafi verið faðir Presta-Högna,
en það var séra Sigurður son-
ur séra Guðmundar.
Maður einn sem var i heim-
sókn hjá Sigfúsi þegar við
röbbuðum við hann sagði að
tvennt er varðaði Sigfús kæmi
mjög skýrt fram í æviágrip-
inu. Það að hann hefði ávallt
verið mikill og sjálfstæður
sjálfstæðismaður með stað-
fasta trú að baki. Yfir fold og
flæði, sem nær yfir langa
ævi endar á þessum orð-
um: „Drottinn gaf, drottinn
tók. Guði almáttugum sé eilift
lof um óendanlegar aldir alda
fyrir hans náðarsamlegu
vernd og varðveizlu og þá
miklu blessun, sem hann hafðl
sýnt okkur. f Jesú blessaða
nafni. Amen.“