Morgunblaðið - 06.05.1973, Blaðsíða 17

16
MORGUNÐLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. MAÍ 1973
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. MAÍ 1973
17

hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sfmi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 300,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasðiu 18,00 kr. eintakið.
Otgefandi
Eramkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóri og afgreiðsla
¥ kvöld hefst 20. landsfundur
Sjálfstæðisflokksins. Þetta
er fyrsti landsfundur, sem
haldinn er eftir þingkosn-
ingarnar, sem fram fóru í
júní 1971 og eftir að vinstri
stjórnin var mynduð. Þess
vegna er hér um mjög þýð-
ingarmikinn fund að ræða.
Milli 750 og 800 trúnaðarmenn
Sjálfstæðisflokksins hvaðan-
æva að af landinu koma sam-
an til fundar til þess að ræða
um þau miklu umskipti,
sem orðið hafa á stjórnmála-
sviðinu, frá því, að þeir síð-
ast komu til landsfundar,
meta hin nýju viðhorf og
marka framtíðarstefnu Sjálf-
stæðisflokksins og stöðu í
stjórnarandstöðu.
Nærtækt er fyrir lands-
fundarfulltrúa að fjalla um
hver árangur orðið hafi af
starfi Sjálfstæðisflokksins á
þeim tæpum tveimur árum,
sem liðin eru frá því að ríkis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar
var mynduð. Tveir stjórnar-
flokkanna, SFV og Alþýðu-
bandalag, unnu umtalsverða
kosningasigra og ljóst var,
að ríkisstjórnin hafði tals-
verðan byr fyrstu mánuðina
eftir að hún tók við völdum
eftir 13 ára samfellt stjórnar-
tímabil Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks. Ríkisstjórnin
stefndi hátt og lofaði miklu.
Nú er nokkur reynsla kom-
in á hennar störf. Óumdeilan
legt er, að á þeim tveimur
árum, sem liðin eru, hefur
staða vinstri stjórnarinnar
veikzt mjög mikið. Af eðli-
legum ástæðum hafði hún
meðbyr í byrjun, nú sætir
hún sívaxandi andstöðu með-
al almennings í landinu. For-
ystumenn núverandi rikis-
stjórnar töluðu á þann veg í
kosningabaráttunni vorið
1971, að auðvelt væri að færa
landhelgina út í 50 mílur og
brezkir togarar mundu smátt
og smátt gefast upp á að
veiða við erfiðar aðstæður
innan landhelginnar. Reynsl-
an hefur sýnt, að þeir höfðu
rangt fyrir sér. Útfærslan
hefur ekki orðið í raun.
Brezkir og þýzkir togarar
hafa haldið áfram veiðum
innan landhelginnar. Við höf-
um litlum vörnum getað við
komið. Aflamagn brezku tog-
aranna hefur minnkað minna
en hinna íslenzku á þessu
tímabili. Stefna vinstri
stjórnarinnar í landhelgis-
málinu hefur beðið algert
skipbrot.
Ríkisstjórnin lýsti því yfir,
að hún hygðist hefja endur-
skoðun varnarsamningsins
með það fyrir augurn, að
varnarliðið hyrfi úr landi á
kjörtímabilinu. Þessi yfirlýs-
ing vinstri stjórnarinnar
vakti upp mótmælaöldu um
land allt haustið 1971 og
ljóst er, að ríkisstjórnin hef-
ur ekki þingmeirihluta til
þess að fylgja þessum áform-
um fram. Vinstri stjórninni
hefur gersamlega mistekizt
stjórn efnahagsmála þjóðar-
innar. Hún ætlaði aldrei að
lækka gengið en hefur gert
það þrisvar. Hún ætlaði að
lækka vexti en hefur nýverið
hækkað þá og svo mætti
lengi telja.
í rauninni er sama, hvert
litið er, Áform stjórnarinnar
hafa farið út um þúfur. Hún
er nú veik og sundurlynd
stjórn sem nýtur ekki trausts
meðal þjóðarinnar. Þetta ér
sú niðurstaða, sem liggur
fyrir landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins tæpum tveimur ár-
um eftir að flokkurinn komst
í stjórnarandstöðu. En það
eitt út af fyrir sig, að póli-
tísk staða vinstri stjórnar-
innar hefur veikzt svo mjög,
hefur takmarkaða þýðingu,
nema þjóðin hafi um leið
skýran valkost. Það er
stærsta verkefni þess lands-
fundar, sem kemur saman í
kvöld að móta skýra og
ákveðna stefnu Sjálfstæðis-
flokksins í þjóðmálunum. Að
landsfundinum loknum verð-
ur þjóðinni að vera ljóst,
hverjir valkostir hennar eru,
veik og sundurlynd ríkis-
stjórn vinstri flokkanna,
glögg og skýr stefna Sjálf-
stæðisflokksins.
Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur jafnan verið forystuflokk-
ur í málefnum íslenzku þjóð-
arinnar, hvort sem hann hef-
ur verið í stjórn eða stjórn-
arandstöðu. Til þess að svo
megi verða áfram sem hing-
að til, þarf til grundvallar
starfi flokksins að liggja
skýrt mörkuð stefna, eining
og samhugur flokksmanna,
samhent og öflug forysta.
Það er verkefni 20. lands-
fundarins að tryggja að þess-
ar megin forsendur fyrir öfl-
ugri stjórnarandstöðu Sjálf-
stæðisflokksins verði til stað-
ar.
Þjóðin er orðin þreytt á
þessari ríkisstjórn, ráðleysi
hennar, innbyrðis sundur-
lyndi og óstjórn. Fólkið í
landinu væntir þess að Sjálf-
stæðisflokkurinn veiti þá for-
ystu, sem þarf til að koma
málefnum þjóðarinnar á heil-
brigðan grundvöll, hefja það
víðtæka endurreisnarstarf,
sem þarf til að koma. Megi
20. landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins auðnast að upp-
fylla þær óskir.
LANDSFUNDUR
SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
á sumardegi...
Erlendur Jónsson
HUGMENGI
Veturinn var erfiður, það má nú
segja, skipströnd, Heimaeyjargos og
grunnskólafrumvarp með meiri óár-
an. En nú er komið sumar, og það
er bót í máli. Sagt er, að gosið stytt-
ist um einn dag með degi hverjum,
og það er harla gott. Grunnskóla-
frumvarpið varð ekki að lögum, og
það er Mka gott.
Þórhallur Vilmundarson heils-
aði sumri með bráðsnjöUu erindi.
Hver léki eftir honum að fylla lands-
ins mesta samkomusal af öðru eins
tilefni. Klárt sagt engtan, sem ég
man eftir í andartaktau, nema vera
skyldi páfinn, ef hann léti svo l'ítið
að predika hér. Staða- og mannanöfn
hafa ekki þótt neitt skemmti-
efni hingað til. En prófessornum
tekst með töframætti mælsku stan-
ar að gera þetta að hreinu og beinu
æsiefni.
1 þokkabót ftanst ýmsum hann
vera að storka Háskólanum með því
að trúa altnenningi svona milliiiða-
laust fyrir hugleiðingum sínum.
Einnig það hefur kitlandi áhrif, því
löngum hefur þótt geeta nokkurs
hroka eða að minnsta kosti etaangr-
unarstefnu i þeim fílabeinstumi ís-
lenzkra fræða. Alþýðiegum fræði-
mönnum hefur þótt þeir eiga þar
tómlæti að mæta. Og sú var tíðin,
að „norræniufræðingar“ létu vægast
sagt ekki mikið að sér kveða, utan
hvað þeir kenndu skólanemendum
og útvarpshlustendum, hvað væri
rétt og rangt mál, og bjuggu til
prentunar svo sem eina og eina Is-
lendingasögu. Skæðar tungur dylgj-
uðu um, að t herbúðum þeirra væri
hver svo •hræddur við annars gagn-
rýni, að enginn þyrði að láta prenta
neitt eftir sjálfan sig af þeim sökum.
Kannski var það nú ofmælt; eða al-
veg á misskilningi byggt, eins og
gengur. Allt um það er þetta nú
breytt. Ungir candmagar eru teknir
að líta í kringum sig og láta að sér
kveða. Og sjá — til eru fleiri verk-
efni en málfræðikennsla og texta-
samanburður (sem eru þó hvort
tveggja nauðsynjaverk). Ekki hef-
ur þó spurzt, að þeir hafi afrekað
annað eins og lagadeildin, sem er
að verða einhver athafnasam-
asta leiksmiðja landsins. Senn fer
hún fram úr sænskum myndum, og
er þá mikið sagt. Guðfræðinemar
hafa aftur á móti verið rólegheita-
memn, eins og vera ber. 1 minni tíð
í háskóla man ég eftir einum, sem
bað „fyrir konungi vorum og ríkis-
stjórn", tæpum áratug eftir sam-
bandssilit við Dani og stofnun lýð-
veldis; hann notaði semsé bænabók
frá því fyrir stríð. Likast til veitti
ekki síður af að biðja fyrir ýmsum
ónefmdum rikisstjórnum nú.
Færeyska menningarvikan var
ánægjulegur stórviðburður. Og
merkileg var hún fyrir margra hluta
sakir. 1 fyrsta lagi eru Færeyingar
sjálfir merkileg þjóð. I öðru lagi
eiga þeir merkilega list. Og ég held,
að Maj-Britt Imnander ýki ekki, þar
sem hún segir í dagsfcrá vikunnár,
að „engir njóti hér meiiri vinsælda
um þessar mundir en þeir.“ Færey-
ingar eru fimm sinnum færri en við.
En ég þori að bóka, að þeir eru
ekki fimm sinnum minni listamenn og
hugvitsmenm. Færeysk myndlist er ef
til vill sér á parti. En skáldskap-
urinn stendur lika með prýðilegri
grósku hjá þeim.
En þegar öllu er á botninn hvolft,
er Vist óþarft að skjalla Færeyinga.
Hvorki eiga þeir það skilið né þurfa
þess með. Ég er bara með eina hug-
mynd, og hún er sú, að Is-
lendingar og Færeyingar gefi upp
menningarlandhelgi sina hvor fyrir
öðrum og taki að lita á sig sem eina
þjóð, nánast. Færeyska bókasýntag-
in hér var opnuð á færeysku, og sást
enginm leggja lúður við eyra. Löng-
um birti Morgunblaðið fréttabréf á
þessu skemmtilega máli og blöskr-
aði engum. Nú hafa þau ekki birzt
um stan, því miður. 1 íslenzk-
um lestrarbókum handa unglingum
mættu gjarnan vera með kaflar úr
færeyskum bókmenntum gegn sama
hjá þeim. f>að yrði báðum stoð og
styrkur í hinni menntagarlegu sjálf-
stæðisbaráttu, sem er ekki sið-
ur hörð og ævarandi en hin
pólitíska.
Og svo er hér að lokum tillaga
um smávegis endurbætur á íslenzkri
tungu til samræmis við grunnskóla-
frumvarpið, ef svo ólíklega skyldi
fara, að það yrði einhvern tima að
lögum. Orðið grunnskóli er, sem
kunnugt er, apað eftir skandínav-
xsku. Þar með er líka sjálf&agt, að
stjórnarskrá verði kölluð grunniög,
sbr. d. grundlov; t. d. „grunnlög hins
íslenzka lýðveldis". Frumdrætt-
ir skuiu heita grnnnriss, sbr. d. grund
rids. „Grunnriss að grunnskóia", það
látur ekki svo báglega út eða hvað?
Og sprenglærður (úr grunnskóla)
skal heita grunnlærður, sbr. d.
grundlæid. Hygg ég merking þess-
arar síðast töldu dönskuslettu geti
orðið nokkuð margræð, eins og menn
segja gjaiman um þess konar texta,
sem skilja má á fleiri vegu; í það
minnsta — tvíræð. Loks má grunn-
hygginn skipta um merking og þýða:
sá, sem hugsar á grunnskólavísu.
Reykjavikurbréf j
----- Laugardagur 5. maí-
„Allt á
niðurleið“
Landsfundur Sjálfstæðis-
flokksins er haldinn um þessa
helgi. Landsfundur þessa stærsta
stjórnmáiaflokks landsins vekur
jafnan mikla athygli, enda er
Sjálfstæðisflokkurinn lang-
samiega öflugasta stjómmálaafl
ið í landtau. Mörg mál liggja fyr
ir landsfundi og má ætla að
hann treysti stöðu flokks-
ins, enda kunnara en fiá þurfi
að segja, að Sjálfstæðisflokkn-
um hefur vaxið fiskur um hrygg
frá siðustu Alþingiskosningum.
Æ fieiri sjá, að vinstri stefna
núverandi stjómarflokka hefur
síður en svo leitt þjóðina til far-
sældar. Öngþveiti það og hringl
andaháttur, sem einkennt hefur
stjómarstörf undanfarið eru æ
fleiri landsmönnum íhugunar-
og áhyggjuefni. 1 tilefni af 1.
mai leitaði blaðamaður Morg-
unblaðsins álits launþega á nú-
verandi rikisstjóm og tók verka
menn og aðra launþega tali á
fömum vegi. Skoðun þeirra
birtist í Morgunblaðinu á þess-
um hátiðisdegi verkalýðsins og
má segja, að hún hafi verið nær
samhljóða: að ríkisstjórnin nýt-
ur ekki þess trausts, sem for-
ystumenn hennar vilja vera láta.
Um það getur hver og einn sann
færzt með því að lesa ummæli
launþeganna hér í blaðinu. Þeir
eru sammála um, að öngþveiti
það og stjómleysi sem ríkir hér
á landi í verðlags- og kaup-
gjaldsmálum, sé raunar svo al-
varlegt að einstakt er. Dsemi:
„Þetta er allt á niðurleið," seg-
ir Sigurhans Halldórsson, verka
maður. „Ástandinu í þjóðfélag-
inu hefur að minu áliti hrakað
mikið og launamálta fara til dæm
is hraðversnandi" segir Amar
Magnússon, vélvirki. „Dýrtíðin
er ofboðsleg og hefur margfald-
azt á stuttum tima. Ég hélt að
stjórnin yrði betri en þetta, ég
bjóst ekki við þessari vitleysu,"
segir Hannes Hávarðsson, verka
maður. „Dýrtíðin er ofboðsleg
miðað við kaupið,“ segir Stetan
Pálsson, véivirkjanemi. „Annars
hefur stjórnm algerlega brugðizt
í flestu og ekki bólar á kosn-
ingaloforðunum . . .“ segir Þórð-
ur Guðjónsson smiður. „Stefna
ríkisstjórnarinnar er engin . . .
ég vona bara að þessi stjórn
verði ekki lifseig . . .“, segir
Már Gunnarsson, verkstjóri.
„Það er of seint að segja nokk-
uð, þeir eru búnir að fara með
þetta allt til fjandans," segir
Guðmundur Ásgeirsson, verk-
stjóri. „Það er allt alveg hræði-
lega dýrt og það er mjög erfitt
að lifa af tekjunum, þó að mað-
ur vinni mikið. Mér finnst miklu
erfiðara að lifa af tekjum sömu
vinnu nú en s.l. ár . . . Og svo
er það ríkisstjórnin, maður vill
nú helzt ekki minnast á hana.
Hún er með ósegjandi afbrigð-
um léleg og þyrfti hvíld hið
snarasta. Og ef hún tórir út kjör
timabilið, þá vona ég bara að
það verði ekki aftur vtastri
stjórnar slys,“ segir Gylfi Hall-
varðsson, gröfustjóri. „Mér
finnst mjög óstyrk stjórn í þjóð-
málunum,“ segir Sigvaldi Torfa-
son, Verkamaður.
. 1 stjórnmálayfirlýsingu siðasta
landsfundar Sjálfstæðisflokks-
ins segir m.a.: „Sjálfstæðisflokk
urinn leggur, einn íslenzkra
stj órnmálaflokka, megin-
áherzlu á gildi etastaklings-
ins. Markmið sjálfstæðisstefnunn
ar er að efla og varðveita frjáls-
ræði sérhvers borgara til orðs
og æðis.“
Þessar setningar lýsa vel
grundvallarstefnu flokksins, sem
er í algerri andstöðu við tilraun
ir núverandi ríkisstjómar til að
hafa afskipti af einstaklingum á
sem flestum sviðum. Samhliða
þessari meginstefnu Sjálfstæðis-
flokksins vinnur hann að sterk-
um félagslegum úrbótum, sem
flokkurinn hefur að markmiði
sínu. Það er þessi mannhelgi,
grundvölluð á lýðræðishugsjón,
sem hefur veitt Sjálfstæðis-
fiokknum það fylgi almennings í
öllum stéttum, sem raun ber
vitni. Og enginn vafi er á, að
fylgi flokksins hefur vaxið upp
á siíðkastið — og það til muna.
Kjarni sjálfstæðisstefnunnar
er ekki hagsmunabarátta ein-
stakra aðila, heldur þessi ófrá-
víkjanlega lýðræðishugsjón, sem
á rætur í arfi og sögu íslenzku
þjóðarinnar.
„Fyrirmyndar-
þjóðfélagið“
Ólafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, hefur skýrt frá því,
að takmark núverandi stjómar-
flokka á næstu mánuðum sé að
koma á „fyriimyndarþjóðfélagi“
á íslandi; Málefnasamningur
stjómarflokkanna, sem birt-
ur var fyrir nær tveimur árum
átti að tryggja sllíkt þjóðfélag.
En allir vita, hverjar efndim-
ar hafa orðið. Nú dettur eng-
um í hug að hugsa um „fyrir-
myndarþjóðfélag" forsætis-
ráðherrans og ríkisstj órnarinn -
ar í alvöru vegna biturrar
reynslu af orðum og athöfnum
þessara manna. „Skrípaleik"
kallar einn launþeginn í samtali
við Morgunblaðið hringlanda
hábt ríkisstjórnarinnar á undan-
förnum mánuðum. Ýmsum hefur
áreiðanlega dottið í hug, að
stefnt væri að „sæluríki" eins
og kommúnistar hafa á stefnu-
skrá sinini, en ekki fyriormynd-
aiTíki. 1 Þjóðviljanum sunnudag
inn 29. aprO s.l. er forystugrein
sem heitir: „Loksins stækk-
ar krónan“. Jafnvel Þjóðviljinn
getur ekki annað en snuprað rík
isstjórnina vegna hringlandahátt
ar og öngþveitis í efnahagsað-
gerðum: loksins, segir blaðið. Á
valdatímabili rikisstjórnartanar,
sem nú nær yfir tæp 2 ár, hef-
ur erlendur gjaldeyrir hækkað í
verði á íslandi um allt að 30%.
En genigishækkunin er rétt um
6% eins og kunnugt er, þannig
að ríkisstjómin hefur átt aðild
að yfir 20% gengisfellingu
á valdafímabili sínu. Athyglis-
vert var að hlusta á viðskipta-
málaráðherra segja í sjónvarpi
nýlega að gengisbreytingar séu
„ekki þingmál".
Þjóðviljinn talar einnig um,
„að verðbólgan hefur löng-
um verið helzta tæki fjandsam-
legs ríkisvalds til að skerða stór
lega árangur fómfrekrar kjara-
baráttu verkalýðssamtakanna og
snúa henni upp í varnar-
baráttu." Jafnvel Þjóðviljinn
sem alltaf liggur hundflatur fyr
ir núverandi ríkisstjóm er far-
inn að tala um hana sem „fjand-
samlegt ríkisvald". Og eftir nær
tveggja ára valdaferil „vinstri
stjórnar" hefur blaðið ekki á
takteinum aðrar skýringar á
stefnu stjórnarinnar í verðlags-
og kaupgjaldsmáium en tala um
kjarabaráttu veikalýðssamtak-
anna nú sem „varnarbaráttu".
Það er ekki oft, sem þetta mál-
gagn ríkisstjórnarinnar slampast
á sannleikann. Það hefur áreið-
anlega ekki verið með vilja gert.
„Vonbrigði“
í málefnasamningi núverandi
stjórnarflokka segir m.a.: „Rík-
isstjórnin mun ekki beita geng-
islækkun gegn þeim vanda, sem
við er að glíma í efnahagsmál-
um . . .“
Allir vita, hverjar efndirnar
hafa verið. Og skal nú vikið að
nokkrum öðrum atriðum þessa
frægasta (að endemum) plaggs
síðari tíma sögu hér á landi.
1 málefnasamningnum segir
m.a.:
„Ríkisstjórnin (telur) að með
nánu samstarfi launafólks oig rík
isstjórnar sé mögulegt að auka
í áföngum kaupmátt launafólks,
bænda og annars láglaunafólks
m 20% á næstu tveimur árum og
mun (ríkisstjórnin) beita sér fyr
ir að því marki verði náð.“
Ekki hefur þetta verið efnt
frekar en annað. Því til sönn-
unar skal einungis vitnað í um-
mæli Björns Jónssonar, forseta
Alþýðusambandstas, sem hann
viðhafði hér í Margunblaðinu 1.
maí s.I. Hann sagði: „Hitt má svo
um deila, að margt hefur farið á
annan veg en ætlað var, þegar
þessi yfirlýsing (málefnasamn-
ingurinn) var gefin. Þessi yfir-
lýsing var ekkert loforð, sem
verkalýðshieyfingin getur geng
ið að sem vísu og krafizt efnda
á. Þessi yfirlýsing olli ánægju á
siínum táma og hafði áhrif á sein
ustu kjarasamntaga. Hins vegar
verða það vonbrigði, ef þetta
álit ríkisstjórnairinnar stenzt
ekki, sem ég tel ekki neinar horf
ur á.“
Sem sagt: forseti Alþýðusam-
bandsins og stuðningsmaður nú-
verandi ríkisstjómar fullyrð-
ir blákalt, að hann telji ekki að
unnt sé að ná, undir forystu nú
verandi ríkisstjómar, þeirri
kaupmáttaraukningu sem um get
ur i málefnasamningnum. Aftur
á móti er engin ástæða til að
telja að það valdi nokkr-
um manni vonbrigðum, þótt
stefna ríkisstjórnarinnar bíði
skipbrot. Undantekning má
heita, að henni hafi tekizt að
standa við fyrirheit sín.
Vextirnir
Vegna síðusitu „ráðstafana" í
efnahagsmálum er rétt að rifja
upp hvað segir í málefnasamn-
taignum um vexti, en eins og
kunnugt er voru þeir hækkaðir
verulega nú fyrir skömmu. í mál
efnasamntagnum segir:
„Ríkisstjórnin mun m.a. beita
sér fyriir eftirtöldum ráðstöfun-
um í efnahagsmálum:
Sximarspjall. (Ljósm. Kr. Ben.)
Að lækka vexti af stofnlán-
um atvinnuvegarma og lengja
lánstixma þeirra."
Ekki þarf að minna á,
að vaxtalækkun hefur ekki ver
ið á dagskrá ríkisstjörnarinnar,
þvert á móti hafa lánsvextir til
atvinnuveganna stórhækkað við
síðustu ráðstafanir rikisstjómar
tanar.
Þá segir ennfremur í málefna-
samningnum: „Að endurkaupa-
lán Seðlabankans verði lækkuð
og vextir af þeim lækkaðir."
Hér ber einnig allt að sama
brunni. Vextir hafa verið hækk-
aðir og bundið fé aukið um 300
milljónir með síðustu efnahags-
ráðstöíunum, eins og kunnugt er.
1 málefnasamningnum segír
ennfremur, að ríkisstjórnin muni
vinna að því „að söluskattur á
ýmsum nauðsynjavörum verði
felldur niður".
Eins og allir vita hefur sölu-
skatturinn frekar hækkað en ver-
ið felldur niður.
Þá segir einnig í málefnasamn
ingnum, að rikisstjómin muni
beita sér fyrir „að auka rekstr-
arlán til framleiðsluatvinnu-
vega“ og „að btreyta lögum og
reglum um verðjöfnumarsjóð
sjávarútvegsins þannig, að unnt
verði að tryggja hækkun
fiskverðs". Ennfremur er ástæða
tiil að benda á þann kafla mál-
efnasamningsins, sem fjallar um
verðlagsmál, þar segir: „að gagn
ger athugun fari fram á núgild-
andi verðlagningu á sem flest-
um sviðum í því skyni að lækka
verðlag eða hindra verðhækkan
ir".
Eins og kunnugt er, flutti iðn
aðarráðherra ræðu á nýafstöðn-
um fundi Félags íslenzkra iðn-
rekenda, og er ekki anrnað að
sjá en hann hafi komizt að þeirri
niðuirstöðu, að afnám verðlags-
jeftirlits sé bezta leiðin til heil-
brigðari verzlunarhátta. Auðvit-
að hefur engin athugun farið
fram á núgildandi verðlagntagu,
hvað þá „igagnger athugun" —
og er það í samræmi við antnað.
Um verðjöfnunairsjóð sjávarút
vegsins er það að segja, sem
raunar öllum er kunnugt, að rik
isstjórnin hefur notað hann sem
tæki til að bjairga sjálfri sér í
efnahagsmálum og hefur gjör-
samlega hundsað það ákvæði lag
anna, að sjóðurtan sé notaður til
að mæta áföllum.
„Takmark
fyrir (blindum)
augum“
Þá segir ennfremur I málefna
samningnum, að ríkisstjórnin
hafi ákveðið „að helztu verkefni
í einstökum atvinnugreinum
verði" m.a. þau
„að leggja áherzlu á eflingu
skipasmíðaiðnaðarins með það
takmark fyrir augum, að Islend-
ingar smíði að miklu leyti skip
sín sjálfir,"
„að enduirskoða lánakerfi land
búnaðarins með það fyrir aug-
um að gera stofnlán hagstæðari,
koma rekstrariánum í eðli-
legt horf, hækka jarðarkaupa-
lán og færa íbúðarlán í sveit-
um til samræmis við önnur íbúð
arlán . . .“
„að vinna að aukinni jöfnun
raforkuverðs I landinu."
Ekki hefur verið unnið að
neinu þessu, a.m.k. ekki svo að
vitað sé. Lánagreiðslur til inn-
lends skipasmíðaiðnaðar hafa
verið minmkaðar úr 90% í
75%, svo að innlend skipasmíði
stendur ver að vigi en áður. Um
lánaikerfi landbúnaðanins er
það m.a. að segja, að ibúðalán
hafa lækkað að tiltölu, þó að
þau séu eitthvað hærri í krónu-
tölu — og er ástæðan einfald-
lega „ráðstafanir" ríkisstjórnar-
innar til aukntagar verðbólg-
unni á undanfömum mánuðum,
ef svo mætti að orði komast.
Loks er ástæða til að vekja
atihygli á því, að eitt af „verk-
efnum“ ríkisstjórnarinnar átti að
vera samkvæmt málefnasamn-
tognuim
„að beina auknu fjármagni til
iðnaðarins með það fyrir augum,
að hann verði fær um að taka
við verulegum hluta þess vinnu-
afls, sem sjá þarf fyrir atvinnu
á næstu árum,“ — og mætti láta
sér detta í hug (ef litið er á þau
lögmál, sem virðast hafa stjóm-
að gerðum ríkisstjórnarinnar) áð
gengishækkunin hafi m.a. verið
gerð til þess „að auka fjáxrmagn
til iðnaðarins"! Hitt er annað
mái, að ánægjulegt er til þess
að vita, að verðhækkanir á sjáv-
arafla okkar erlendis eru að mati
Seðlabankans svo miklar að
unnt hefur verið að hækka geng
ið. Fyrrverandi ríkisstjóm hafði
gengisihækkun í huga í maí 1970
og leitaði þá álits á slíkri ráð-
stöf-un hjá formælendum laun-
þega og atvinnurekenda, en báð
ir aðilar lögðust gegn gengis-
hækkun. Nú var ekki leit-
að álits þeirra, enda þótt í mál-
eínasamningnum sé lögð áherzla
á samstarf við þessa aðila. Og
er það eftir öðru.
Það væri raunar ærin ástæða
til að bera nánar saman málefna
samninginn og aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar á valdatimabiii
hennar, en nú skal láta staðar
numið. Ástæða er þó tii
að benda mönnum á það fyrir-
heit í málefnasamningnum, sem
lýtur að húsnæðismálum. Um það
segir svo:
„(Rlkisstjórnta) hefur sett sér
það höfuðmarkmið að gera ráð-
stafanir til að lækka óhóflegan
húsnæðiskostnað almennings
m.a. með lækkun byggtagarkostn
aðar, hagstæðari lánum og af-
námi vísitölubindingar húsnæðis
lána.“ Allt eru þetta orðin tóm
eins og annað. 1 sambandi við
„lækkun byggingarkostnaðair"
má benda á ummæli Þórarins
Björnssonar, forstjóra, hér í
blaðtau 1. maí s.l. Hann teluir
að gengishækkunin muni hafa í
för með sér óverúlega, lækkun á
tanfluttu timbri: „Verðhækkun
á timbri er orðta svo gífurleg,"
segir hann, „hefur tvöfaldazt fiá.
í fyrra og vel það. Mér reiknast
til að hún sé orðin hvorki meira
né minna en 240% þannig að
þessi gengisbreyting segir eigin
lega ekkert til leiðréttingar."