Morgunblaðið - 03.07.1973, Blaðsíða 13

MOR'GUNBUAÐIÐ, E>RIÐJUDAGUR 3. JÚLÍ 1973
13
Landhelgismálið:
V-Þ j óð ver j ar
vongóðir um
samkomulag
HAMBORG 2. júlá — AP.
IIluis Apel, adstoðarutanríkisráð-
herra Vestur-Þýzkalands, sagði
fréttamönnnni, að árangnr hefði
náðst i saniningum við stjóm
Islands um landhelgismálið og
að Iwndin k.vnmi að gera með
sér bráðabirgðasamkomulag fyr-
hr árslok 1973. Apel sagði þetta
við fréttamenn, þegar hann kom
til Vestnr-Þýzkalands aftur eftir
viðrapður við íslenzka ráðamenn.
Hann staðfesti ennfremur, að
Willy Brandt kæmi við á
fslandi til viðrneðna um land-
helgismálið, þegar hann færi í
frí til Grænlands i næsta mán-
uði.
Ráðherrarwi sagði að Vesbur-
Þjóöverjar hefðu lagt fram til-
lögu uan „sveigjanleiga" land-
holgisltnru, sem neeði frá 12 til 130
milría frá ströndum ísdands
Hann sagði, að íisilenzfku samn-
imgamennirnir hefðu sýmt þess-
ari ti'Högu áhuga.
Ráðherrann sagði, að með
þossari tillögu vaer. leitazt við
að venncla hrygnáingaretöðvar og
ungfisk, en hún leyfði um leið
nökkurn aðgang að auðugum
fislkimiðum skamimt undan
ströndum Islands. Hann gat
þess að helzti þrándur í gátu
samikomiulags væiri að Is-
lendingar væru á'kveðnir í að
útiT.'oka algerlega vestur-þýz'k
venksmiðjus'kip frá ströndum
síinum. Hann. bentá á, að stjóm
Vestur-ÞýzJkalands hefði bæði
hvatt til og aðstoðað við smáði
siikra skipa, sem gæbu unnið
málkið a'flamagn.

ENGLANP:
LITLA
TELPAN
FUNDIN
London, 2. júlí — AP
LITLA telpan Kristen Bullen,
gem rænt var i London í síðustu
viku fannst í dag í skógi i út-
jaðri London. Það voru tveir
strákar sem fundu telpuna og
var hún þá nær dauða en lífi eft
ir að hafa legið í fimm sólar-
hringa í skóginum, að því er lög
reglan álítur.
Telpan var færð á sjúkrahús
með lungnabólgu og er talin al
varlega veik en læknar álita að
aðeins hafi verið spurning um ör
fáar klukkustundir, sem hún
átti ól'.faðar, þegar hún fannst.
Lögreglan leitar nú mæðgna,
sem sáust bera bam frá þeim
stað, sem litlu telpunni var rænt
si. miðvikudag.
New York Times:
Neyðast Bandaríkin til
að færa út í 200 mílur?
Chile er nú -agt ramba
á barmi borgaiastyrjaJdar
og her landsins er við öllu
búinn. Hér sjást hesrmenn
á götu í höfrðborginni
Santiago, og eru þeir gráir
fyrir jámum, að leita að
leyniskyttum.
FOBYSTUGBEIN sú, sem hér
fer á eftir, birtist í bandaríska
stórblaðinu New York Times
fyrir nokkrimi dögum undir fyr-
irsögninni: „Wider Fish War?“
Þar segir: „Þorskastriðið, sem
upp á síðkastið hefur valdið
hættulegum árekstrum milli ís-
lenzkra varðskipa og brezkra
freigáta á hinum umdeildu ís-
lenzku fiskimiðum, er að verða
ógnun um að árekstrarnir geti
færzt vestur á bóginn og þró-
azt í nnin alvarlegri deilur milli
Bandarikjanna og eriendra fiski-
skipaflota, sem stunda veiðar
undan austurströnd Bandaríkj-
anna.
Eins og sfarfsbræður þeirra
isáenzkir, hafa bandarískiir fisád-
menn í auiknum mæli áhyggjur
af því að verðmætir fiskstofnar
eru að gianga til þurrðar. Mjög
stórir flotar nýrra og vel útbú-
imna fiskiskiipa frá Sovétrikjun-
um, Japan, Spáni, þýzku ríkjun-
uim báðum og öðrum löndum
hafa þegar orðið tiá þesis að
þorsáístofninin á Norðvestur
Atlantshafi er í lágmarkii og hef-
ur eiimnig orðáð til að miinnka
sílda rstotn inn uim sem nœst
90 próseont á skemmri tima en
tíu árum vegna ofve&ðd.
Stjónnm í Washington hefur
andstætt ísienzku stjórninni
hafnað kröfum um að Banda-
ríkin færðm eimhtláða út
fiskveiðiáandhelgi sína. Stjónnán
óttast, að stók 60101.103 aðgerð
myndii verða tál að grafa umdian
saimkomulagi á væntaniiegri haf-
réttarráðstefnu, þar sem ha.gs-
munir Bandaríkjamma yrðu elila
verndaðir, og sömuieiðis skerða
rétt bandariskra skipa sem hafa
frá ómun'atíð veitt á erlendum
fisk imiö’uim.
Band'aríska stjóamin hefur því
reynt að vernda bandarisJía sjó-
menn og fiskstiofnana við strend-
ur lamdsins með því að ná gagn-
kvæmu samkomulagi vi'ð Norð
vestu.r-AHantsihaifsf;skveiatnefnd-
ina frekar en færa út ’andhelgi
sína eimhhða. Þessar tílraunir
hafa mætt tort.ryggni; hjá bamda-
rískum sjómönnuim og hafa nú
í raun og veru farið út um þúf-
ur. Tilraumár tíll að fá nefmdina
tiil að setja þau takmörk, sem
bandarísk'r visimdiamenm teája
nauðsynleg til verndar stofnun-
um og endu.rnýjunar, var hafn-
að af öðrum nefndarfuMtrúum á
fumdii i Kaupmannahöfn fyrir
skemmstu.
Við þetta skapast að sjálí-
sögðu breytt viiðihorf, eftxr að
afstaða nefndarinnar varð ljós
og neyðir stjórnima og þimgið tii
að gefa gaum að fruimvarpó, sem
Magnussen öidungadeildarþing-
maður hefur lagt fram um að
færa fts kveSðil ógsögu Bamda-
rrkjanma út í 200 sjómílur. Enda
þótt langt sé gengið í frumvarp-
imi, þá er þó gert ráð fyrir
ým;iu i því og margt tekið með
í re'kninginn. Meðal annars er
gert ráð fyrir að það verðf að-
eins í giildi unz staðfest hafi
ver'ð ný alþjóða'ög um fiskveiði-
Framhá á bls. 31
Sjálfboða-
liðar frá
Sovét
HÓPUR sovézkia byggimgar-
manma komu til Chiáe á sunmti-
dagskvöld. þar sem þeár munu
vimna v'ð að leggja jármbnaiut
ásamt S’ál fboðaliðum frá Chiáe.
Rússarn'r, sem eru 23, mumi
dvelja tvo mánuð' i Chile. Þeir
voru vald'r af verkaiiýðissamtök-
um í Sovétrikjumum og munrj
vinna á=amt 25 sjálfboðaihðum
úr hásk 'ium og verksmiðjum í
Chiáe vð að iegr'a 800 metra
langa 'árnbraut i haÆnarborg-
imvi Venenas. Mum brautim
tengja kp- arbrein.-unaretöð nú-
veramd' ;ámbrauta.rkerfi, tii að
fiýta fvr'r semd’ngum.
The Economist:
Bretar eru þakklátir
—■ fyrir aö íslenzku varðskipin
skuli hafa dregið sig í hlé
„BBETAB eru þakklátir fyrir að
íslenzku varðskipin skuii hafa
dregið sig í hlé á meðan aðal
veiðitimi brezka twgaraflotans á
tslandsmiðiim stendur," segir
Blöð í Irak:
Spá stuttum réttar-
hpldum og dauða-
dómi yfir Kzar
Beirut, 2. jútó. AP.
YFIBVÖLD i Beirut titkynntu í
dag að Nazem Kzar, fyrrverandi
yfirmaður öryggisþjónustu lands
ins, og aðrir sem væru sekir
með honum, yrðu leiddir fyrir
sérstakan rétt sem ekki þarf
að taka tiliit til refsilaga lands-
ins. .iafnframt hefnr verið skip-
uð þriggja manna nefnd til að
rannsaka hina misheppnuðu
byltingartilraun.
Kzer og samsærismenn hans
tóku varnarmálaráðherra lamds-
ims og imnanríkisráðherra sem
gísla og lét varnairmálaráðhea-r-
ann Mfið þegar til átaka kom
við heirmemm sem voru hoááir
stjóm;mmi, en hinn ráðherranm
særðisit.
1 opimberri yfirlýsingu stjóm
arimnar segir að Kzar hafi boð
ið ráðherrurtum tveim i sam-
kvæmi og þar handtekið þá. Þeg
ar upp komst um byltintgartdlraum
'ina og heraveitir hollar stjóm-
imni sábtu að þeim, reyndu Kzar
og fyigismenm hams, að sögm,
að flýja i átt tiS lamdamæranna
að íran.
Stjórmariienmennimir eltu
hanm og fylgismemn hans uppi
og segir í tifkynnimgu stjómar-
inmar að Kzar hafi þá látið
myrða vamarmálaráðherramn,
áður em hann og menn hans
voru yfirbugaðir. Vestrænir
diplomatar í Irak telja að þessar
aðgerðir stamdi í sambamdi við
harða valdabaráttu hnrnan stjóm
arimnar.
Blöð í Beirút spá því flest að
réttarhöádin yfir Kzar og fylgis
mömmim hans verðá ekki löng
og að þeiT verði tefcnir af lífi.
brezka vikuritið The Eoonomist,
þann 23. júní sl. Segir blaðið að
veiði togaranna sé mjög góð og
að allt bendi til að Bretar séu að
ná 179.909 lestt kvótanum, sem
þeir hafa ákveðið að takmarka
veiðar sínar á íslandsmiðum við.
Þá segir að útfærsla islemzku
landhel.gimmar njóti lítiláar sam-
úðar Rússa, enda bitma sKkar út
fa-rslur ilia á flota þeirra, sem
er eimn sá stærsti í heimi. Þeir
hafi hins vegar tekið þann kost
að nota tæk'.færið til að reka
fleyg í NATO, með því að taRa
ekki harða afstöðu gegm Islend-
ingum, og sina þar með að þjóð
ir eims og Islemdimgar geti eign-
ast voldugam bamdamanm, ef
kommúnistar fái að eiga aðild
að rikisstjóm. Sú staðreymd að
stæreti markaður íslendimga fyr
ir fisk, séu Bandaríkin, segir
blaðið, að haldi aftur af íslend-
imgum við vörslu landhelgimmar
og aðgerða gegn veru varnarldðs
ins. „Islenzk frystihús hafa nú
lagt í miklar fjárfestimgar tii að
mæta auknum kröfum Banda-
rikjamanna um hreinlætí. Smá-
vægileg breytimg á þessum kröf
um gæti komið Islendimginm veru
lega iila, en gæti jafnframt orð
ið vimsæl, stjðrnmáhalega séð, inn
an bandarisks fiskiðmaðar," seg-
ir The Economist emnfremur.
VMtið er að boði Lslendinga, um
að Þjóðverjar fái að veiða aiit
að 30 mi'um frá landi, og seghr
blaðið að þetta sé fyrsta skanef
Islend 'nga i átt til málamiðlumar
i landheigisdeilunná. En náást
samkomuiag við Þjóðverja verði
það aðeíns til bráðabirgða. „Is-
lendingar munu halda áfiram að
krefjast 50 mílna, og fyrr eða
siðar munu þeir efiaust fá þær.
Þessu geri menn sér grein fyrir
innan brezkrar togairaútgerðar,
en verða þó að mótmæla óvæmt-
um og einhliða aðgerðum tffl að
spa-rka Bretum af hefðbundnum
rniðum sinum.“
Þá segir blaðið að Bretar hafd
verið undir miklum þrýstimgi frá
NATO, sem viM að Bretair diragi
freigátur sínar til baka. Eim-
strengmgsleg afstaða stjórnarimn
ar hafi ejnnig verið gagnrýnd
irnnam sjálfs Ihaldsfiokksir.s. Umg
ir Ihaldsmenm haf: sent frá sér
greimargerð, þar sem lýst er yf-
ir stuðningi við Isliand. Brezka
stjórnin sé því líkleg til að sætta
sig við mimini afla en hún hafS
hingað til boðið.
Loks seg r blaðið frá nýrri
kenningu, sem það segir að nú
sé að fæðast meðal ffekifræð-
imga. Samkvæmt henni er þorsk
urinin rándýr, sem étur seiði amn
arra ffek tegunda. Á svæðum við
Grænland, þar sem þorski hefur
verið útrýmt hafa ýmsar
aðrar fisktegundir skotið upp
koll' num, og hafi heiádarafli auk
izt. SegiT blaðið að ef keiminigim
sta-ndist, og mönnum takist að
þurrausa Islamd’smið þorski, þá
verði þar fijótlega til mógur fisk
ur handa ölium!!