Morgunblaðið - 06.10.1973, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. OKTÓBER 1973.
Minning:
Guðný Jónsdóttir,
hjúkrunarkona
Fædd 17. febrúar 1897.
DáLn 6. september 1973.
BLÓM3N ÓFEIGU
Eirm af síðustu gegtum glaðr-
ar æsfcu Uwu'húss í igiamlla daga,
er nú látiim. Frú Giuðný Jónsdótt
ir hjúkrunarkona. Húin var gift
séTa Sigurði1 Esnarssyni, síðar
dósent. Haiwi vlgðist tii Plateyj-
ar á Breiðafirði. Þau voru þar í
tvö ár. f>á var foyggð þar stór og
falleg 'kiirikja. 'í>á varð foaimi ikeinn
ari víð Kenmarasikóla Islands.
iFrú Guðný másstii föður sinn
mjög urng. Stjúpföður sinn miissti
hún >um 8 ára aldur. Þeir voru
togairaskipstjórar. Fónust báðir.
Guðný ólst upp í Reykjavik
hjá móður siinni. Hún minntiSt
stumdum á Reýkjavikur fagra
vor. Sysitumar vom 'þrjár. Al-
systir Jenný, dó úr foerklium úti
í Amerfku, ung kona, frá tveiim-
ur foömum. Systir firá síðana
hjónabandi lifir enn frú Fanney
Jómsdóttir.
Séra Bjamá Þorsteinsson tón-
skáld, var móðunbróðir Guðnýj-
ar. Hamm var elztur systk’namna.
Amma Guðnýjar kom honium tí-1
imennta hjá prestá og iþanniig inn
á námslbrautina. Annar prestur
spurði hvort drenguritnn þýrfti
eácki að vlmma. Hemilið var fá-
taekt, mörg foöm. Umhyggja þess
arar móður á þeim tima og það
víðsýnd, að allit kffimist af, þó
að framtíð drengsins væri ekki
lögð í sölumar, var hugsunar-
háttur, sem Guðný virtást hafa
tekið í arf. Fólk láði ömmu
„Þegar heimilið hrynur,“
nefnir Magnús Sigurðsson, for-
maður Hjálparsjóðs æskufólks er-
indi sitt, er hann mun flytja á
Vestfjörðum og suður með sjó á
næstu vikum. Ferðalag
Magnúsar, sem hefst f dag,
fimmtudag, er liður f fjáröflunar-
og kynningarstarfsemi sjóðsins,
en eins og kunnugt er, er mark-
mið hans að styrkja og aðstoða
munaðarlaus, vanrækt eða nauð-
stödd börn og æskufólk.
Arið 1965 voru fyrstu styrkir
veittir úr sjóðnum, og þá til
þriggja barna. Upphæð sjóðsins
þá var 39.000.- kr. en styrkþegum
fjíílgar á hverju ári og fjárhæð
styrkja hækkar. Veturinn
1972—1973 voru styrkþegar 77,
mtnni þetta brask með dreniginin,
sagðS Guðný.
Guðný Jónsdóttir tók gagn-
frœðapróf unig. Þótti igóð memnt-
uo á þeiriri itlð, var heidur fátítt
bókmám fyrir srtúlkur.
Nœst stundaði hún hjú'krom í
3 ár. Þá fór húm til hjúkrumar-
máms í New York. Sjaldgæft
framtak á þeim tíma, og te.uk
þar prófi eftir þrfggja ára nám.
Þar nœst framhaldsnám í Eng-
landi, heilsu'gæzliuhj úkrun. Mun
vera fyrsta hj ú'krunarkonain í
þvi sérnámd.
Hjúkrun sjúkra, uppörvun til
mennta ,eða hvers konar góðra
viðfamgsefna, var hennar dagleg
vaka. Húm var miki'lí 'umhyggju-
maður um böm sín og lalda vini.
Rétt væri að segja, athygli
hennar beiindist allt að því að
hverjium samferðamanni á veg-
inum, ungum og gömlum og þar
í milli. Ef vera kymnd, að hún
mættt vinna þeim einhverja bót.
(Hún var búin að hjúkra fjöl-
mörgum sjúkMngum. Húin kunni,
að ég foeild skiil á þeim f jölda með
nafni og vissi þeirra nánusitu ætt
ingj'a.
Guðný var í hærra meðaltegá,
igrannvaxin, mj'úk á fæti.
Sérkenn'iega glampafuMit leift-
■ur gáfna og alskýrnar hugsunar,
sló stundum aOIt í einu, li samtali,
fránu foliki yfir hátt og gáfulegt
enmið. Hún hafði þétt hár, sem
reds af sjáifu sér upp frá enninu
í sveip, rauðbrúnt. Augnlitur
hennar Virtist sltundum bláigrár,
stundum móleitur, l'jós eða dökk
iur eftór svipbrjgðum andans.
og styrkir alls rúmlega 1,3
milljónir króna.
Fjáröflun sjóðsins hefur verið
með ýmsu móti og margir veitt
honum mikilsverða aðstoð, og má
þar nefna rikissjóð og borgarsjóð.
Þeir, sem hafa hug á að sækja
um styrk i ár, er bent á að
umsóknir til sjóðsins verða að
berast skriflega og sé þar gerð
grein fyrir fjárþörf. Meðmæli frá
viðkomandi skólastjóra, presti
eða barnaverndarnefnd þurfa að
fylgja umsókninni. Umsóknar-
frestur rennur út 30. nóvember.
Heimilisfang sjóðsins er Hofteig-
ur 38, R., og stjórn hans skipa,
Gunnar Guðmundsson, fyrrv.
skólastjóri, séra Ingólfur Ást-
marsson og Magnús Sigurðsson.
Húm missti sjón á auga fyrir
mörgum árum. Hédt augamu.
Blindan var ekki beint augljós,
en andlátssvipnr naut sin ekki
jafn skýrt vegna 'þess.
Guðný sagði sjálf, að það væri
miklu meira varfð i manndóm
og mannigæði, heldur en mikter
gáfur.
Saga, sem hún hélt upp á, var
igömul krónfifca, Blómin ófeiigu.
Sagian gerðist í Róm á þeim dög
um, sem Ijós miðailda logaði skær
ast í rfkjandi myikri heiðninn-
air.
Ung 'kristiin koma, gift rfkum
manni, bar oft mat og aðrar gjaf
Ir úr húsd' sínu til fátffikra og
sjúkra manna. TeogdamóWr
hennar komst að þessu og þótti
ógæfúlegt. Hún sagði syni sín-
um frá þvi. Hann fór á hnotskóg.
Hann mætti konu sinnL Hún bar
körfu og dúk yfir.
„Hivað ertu með?“ spurðii hann.
Hún svaraði í fátt, ,jbló<m frá
itarginu.“
„Láittu mig sjá.“ Hún brá lit,
og fékk foonum körtfuna. Hamn
tók dúkimn ofan af matnum, sem
hún œtlaði' að gefa. Og sjá. 1
körfuruni vonu liitskær ilmandi/
blóm. Þau gengu heám með körf
una. Mig minni'r aö unga konan
dæi litlu siðar. En foiömin héldu
áfram að lifa og anga, blómin
ófeiigu.
Hvar sem fiú Guðný fór,
hversu mörg blóm, sem hjúlkiruin
arkomian sá fölna, þá llfðu folóm-
in ófei'gu i huga hennar.
Stundum sagði Guðraý mér frá
UnuhúsL Eitt sinn höfðu gást þar
tveir álla staddir menn. Aranar
sakaði hlnn um að foafa tekið
úrfð sitt. Þá sagði Erfendur: Hér
á englnn að gista, sem á eitt-
hvað sem hægt er að srteta.
Samtalagestir Unuhúss urðu
manglr þjóðfrægár menn og sum
ir meima en 'það.
Stundum hefur mér dorttið í
hug, 'hvort nokkur þéirra hafi á
simni lífsgöngu fylgt hugsjómun
Un'uhúss jafn fast eftiir á sinni
láfsigöngu og 'hjúkrunarkomn
gerði.
(Hvorrt sem menn ætiúðu að
framkvæma bnæðrategsboðun
Jesú Krists sem ikrdstnir menn,
ellegar þeir sneru sér frá Kristi,
ttl 'þess að verða enmþá foróður-
legrii menn, fer þó flestum svo,
að jörðin og táminn! — draga
okkur nlður á váð. Frú Guðný
Jónsdóttir 'aítur á móti, þótrt hún
'l'éti sér ung fátt um fánnasrt aila
skartsmennsku' og auðsöfnun,
jafnvel fojaigáilna foú, þá eltusrt
ekkii huigsjónir atf henni.
Hún teuk þannág sáðusitu árfn,
að hún átti ekkert. Hún hafnaði
alM hugsun um iþá muni), sem
mönnum tfinnst mikið um og ýms
ir 'geta tæpast verfð án. öll' 'henm
ar lifsstefna var önnur en fjjöld-
ans. Gáfur hennar voru miklu
meiri en algengt er. Lálf hennar
varð ertttt, sumpart af þvi, að
„Þegar heimilið hrynur”
23
ur. Þessa mynd frá liðnu sumrf
þessara mætu vina okkar hef
ég ávallt igeymt í minni.
1 foretviðrum ævinnar, „gefst
eögi skjól neira Ouð.“
iFrú Guðný hefur sa-gt mér ein
hverjar fegurstu sofe'„L m u^ic
vitandi, nærgætnii umhyggju
Guðs. —* Persónureyns'la. Það
varð henni' þrótrt fyrfr ailt milnnis
verðast frá sirwii dagsgönigu.
Á einni tíð fyrir löngu, heyrðl'
ég srtundum rangdæmi um foana,
aðkast, sem augljósiiega var að
ósekju. Ranglætið er eitt mesta
böl 1 mannilifi, enda runnið af
rótum lyginnar. Liífsrangiindi eru
annað. En ranglætið styður að
hún oneyndi að gjöra þá skyldu
sem huigsjónin krafðist.
Tæplega held ég að miokkur
persóma gæti sagt af meáai ein-
Oœgnd: „Get ég nofckuð gert fyr-
ír þiig?“ I spumingunni fóist:
AMt mitt er þitt. Og fflestir sem
þessu mæta, foalda að 'þetta sé
aiuOveld lífsganga.
Það er noktoum vegánn víst,
að jafnvel1 fátækur maður, sem
er tfastheldinn á hVað sem harnn
á, er 'lítolegri til þess að mjóta
virðimgar, og sér i lagíL þakklœtis,
fyrir sjaldan gerðan greiða, með
eftirtölum, heldur en sá, sem er
svo úmhyggjusamur um amn-
arm mauðsyn, að honum sést
yfir sinm eáglm hag, og hefur auk
þess gleymt hégómanum.
Á hdnium björtu surruardögum
1 líft þeirra séra Si'gurðar og frú
Guðnýjar, var oft gesttovæmt
hjá þetoni af ýmsum amdans
mönnum..
Bæði voru hjónin viðlesin og
hugsnör. Þegar haustið kom og
hietviðrf ævfitnnar, þá hurfu gest
ir vorsíns og sumarsins flestir,
það er náttúnulögmál.
Guðný mdnnitfflst þess með gleði,
hvað seigt hefði verið í vináttu
skólasysrtkina sinna úr Mennrta-
skótenum. 1 fáeih sfciprti komum
vdð Ingóltfur á heimiil þeirra séra
Sigurðar — og hurfum, eins og
aðrir sumargestir.
Þau fojuggu í einfoýláshúsii, þeg
ar við komum síðiasrt tdl 'þeirna.
Stór trjágarður í kriing. Við kom
um um kvöld. — Þrjú efniieg
foörn, fouðu gestunum forosandi,
'góða nótt.
Mér varð oft hugsað til þess
lengu síðar, hvað séra Siigurður,
kennari okkar, naut sín vel á
heimijúiþeirra frú Guðnýjar.
Hún folustaði hriifin á hann
með gestunum, þegar and'agift
og orðsniild hans tóku geysta
spretrti. Hútj rstti efcki skáMinu
skorðux.
Það var sérstæður menningar-
sviipur og firjáls andfollær yfflr
he'.mil'i þeirra. — Falteigt heimili,
án ífourðar. Mikið af fockum, voru
vel ‘klæddar, fylitu margar hili-
þeim.
Alit tfram á sáðasta veffltíndaár,
las Guðný óSfciljanlega mi'kið,
bæði fræðifoækur, skáldverk, dag
blöð og íslenzk og erlend tímarit.
Þar með hlustaði hún á útvarp.
Hún var alls staðar heima. Þessi'
var háttur hennar á iLaugarvnitmi
og slé þó ekki slöfcu við störf
sin. Meiira að segja hafði lesið
ensku með gagnfræðaskóilastúlk-
um, sagði mér skólastjóri.
Æiskufólki þóttí vænt um hana.
Frú Guðný minntist oft á Heima
kiett að Laugarva tni. Hversu mik
ið ljós og ylur foý,r i þeim Mettí
og gefur andllega ortou til næsta
dags.
Því betur mun frú Guðný hafa
motið sin við hjúknun sem vand-
■inn var meiri, á meðan lifsafl
hennar var í folóma.
Það sagði mér gáfuð kona og
ti'líimmSn'gamæm, að hún stoi'ldi
ekki, að hún ‘hefði litfað af nótt
eina eftir uppskurð, ef Guðný
hefði ekM verið hjá sér. Húm
sagði, að engiinn maður gæti
imyndað sér þá nærveru og þau
handtök. Guðný foar gæfu til'
þess að rækta sina náðargátfu.
AUt hemmar nám á ungum a'ldri
var vegna srtarfsins. Sá ekki' til
hærra 'gjalds. Hún tók eftár
möngu. Hún sagði t.d.: isi'ending-
ar deyja öðruvisi en aðrir menn.
Þeir taka dauðamum á annan
'hátt. Svipuð orð um ísilendimga,
heyrði ég einhverm tima höfð
eftir dr. Busefo á Kaupmanna-
höfn.
Frú Guðniý var gædd miMu
iþolgæði og umfourðarlýmdi. Húm
var amdléga uppörvandi'. Hún var
úníformslaus diakónissa. Hún
brá oft geislaþi'lju yfir djúpstæð
Wfssannndi. Hún gekk um á með
ail' m'anna, itil þess að l'ífcna og
tók með sér sin eilífðarblóm.
Hún skildi eitt og eitt eftir, þar
sem hún kom. Sælir eru þeir,
sem fá1 að heyra rödd Jesú
Krists mæla til sin á himninum.
Sjúfcur var ég og þú vitjaðir
mín. Nú er það von mín að
fojúkrunarkonan sé stödd í gleði
legri eilífð, þar sem henni birt-
asft litskær, dltm'andi' blóm. —
BlÓmin ófeigu.
Kveðja til ásitvina hennar.
Rósa B. Blöndals.
BÍLASÝNING
1974
KYNNUM VOLKSWAGEN OG PASSAT — OPIÐ TIL KL.21 I DAG
HEKLAhf
Laugavegi 170 -172