Morgunblaðið - 20.01.1974, Page 22

22 MORGUNBLAÐÍÐ, SUNNUDÁGUR 20. JANÍjÁR 1974
Markús Örn Antonsson, borgarfulltrúi:
Engin framlög á fjárlögum til
heUsugœztu
stöðvar
í Breiðholti
Helztu punktar
Helztu atriði í ræðu Markúsar Arnar Antons-
sonar eru þessi:
Q Mæðravernd og barnavernd opna starfsstöð að
Asparfelli 12 í Breiðholti í lok janúar.
l] Heilsugæzlustöð mun rísa við Stekkjarbakka í
Breiðholtshverfi.
□ Megináherzla verður lögð á uppbyggingu
heilsugæzlustöðva í Breiðholti og Arbæjar-
hverfi.
□ Lögum skv. ber ríkissjóði að greiða 85% af
kostnaði við heilsugæzlustöð, en engin fjár-
framlög eru á f járlögum í ár.
□ Ríkisvaldið og Magnús Kjartansson heil-
brigðisráðherra hafa gersamlega brugðizt
Revkvíkingum.
I stækkandi borj; er heilbrijiðis-
yfirvöldum Reykjavíkur ljóst. að
breytinga er þörf á heilbrigðis-
þjúnustunni frá þ\ í. sem veriö
hefur á liðnum tímum. Þjónusta
Heiisuverndarstöðvar Reykjavík-
ur hefur af þessum sökum verið
aukin. með því að vissir þættir
hennar. eins og barnavernd. hafa
verið færð út í hverfin og er hún
nú rekin á þremum stiiðum í borg-
inni utan Heilsuverndarstöðvar-
itinar sjálfrar. 1 lok janúar mun
mæðravernd og barnaverndín
opna starfsstöð að Asparfelli 12 í
Breiðholtshverfi og segja má. að
það verði fyrsti vt'sir heilsugæzlu-
stiidvar í úthverfi Reykjavfkur en
eins og borgarfulltrúum er kunn-
ugt. er undirbúningur þeirrar
stöðvar með margþættri þjónustu.
nú langt á veg kontin og teikning-
ar að húsnæðinu hafa verið til
umfjöllunur hjá heilbrigðismála-
ráði.
A fundi heilbrigðismálaráðs
hinn 30. nóvember voru Iagðar
fram tillögur fulltrúaráðsins og
Ólafs Mixa læknis um forsögn um
rekstur og byggingu þessarar
stöðvar og voru þær samþykktar á
fundinum, en jafnframt vísað til
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytisins til staðíestingar.
Tildrög málsins voru þau, að
seínt á árinu 1971 var að tilhlut-
an Heilbrígðismáaráðs Reykja-
víkurborgar stofnuð nefnd, er
í áttu sæti fulltrúar frá heil-
brigðismálaráði, Sjúkrasam-
lagi Reykjavíkur og Lækna-
félagi Reykjavíkur. Formaður
nefdarinnar var Birgir
maður heilbrigðismálaráðs.
Nefnd þessi átti að taka til
athugunar og gera tillögur
til heilbrigðismálaráðs um
tilhögun læknisþjónustu
f Arbæjar- og Breiðholts-
hverfum. Niðurstaða nefnd-
arinnar var samþykkt í heilbrigð-
ismálaráði 11.2. 1972 og í borgar-
stjórn 17. sama mánaðar.
Samþykkt var. að Reykjavíkur-
borg hefði frumkvæði að undir-
búningi og frantkvændum við að
reisa heilsugæzlustöð í Breið-
holtshverfi. og samin voru drög
að fyrstu forsögn slíkrar bygging-
ar. Skyldi Reykjavíkurborg taka
upp samningaviðræður víð ríkið
og sjúkrasamlag um þátttöku í
stofnkostnaði.
í apríl 1973 voru samþykkt á
Alþingi lög um heiibrigðisþjón-
ustu, sem kveða á um m.a. heilsu-
gæzlustöðvar og skilgreina verk-
svið þeirra, ásamt ýmsum ákvæð-
um um byggingar- og reksturs-
kostnað stöðvanna, svo og um
stjórnunarfyrirkomulag. Akvæði
hinna nýju laga um heilsugæzlu-
stöðvar falla að verulegu leyti
saman við fyrirætlanir borgarinn-
ar í þessu efni.
Haustið 1972 réð Sjúkrasamlag
Reyjavíkur Ólaf Mixa lækni til að
gera tillögur um rekstur og bygg-
ingu heilsugæzlustöðvar og sam-
þykkti heilbrigðismálaráð, að Jón
Haraldsson arkitekt yrði ráðinn
til aðstoðar Ólafi.
Tillögur þessara aðila hafa svo
verið samræmdar þeim tillögum,
er borgarstjórn htifði áður sam-
þykkt, og auk þess var höfð hlið-
sjón.af Iögum um heilbrigðisþjón-
ustu frá apríl 1973.
Heilsugæzlustöð í
Breiðholti
1 tillögunum. sem heilbrigðis-
málaráð hefur sent frá sér, ergert
ráð fyrir. að reist verði 1100 fer-
metra húsnæði á einni hæð við
Stekkjarbakka í Breiðholtshverfi
til að hýsa starfsemi heilsugæzlu-
stöðvarinnar. í forsögninni segir,
að um skipulagningu heilsugæzlu-
stöðva í Reykjavík gíldi nokkur
sérsjónarmið miðað við heilsu-
gæzlustöðvar annars staðar. sér-
staklega vegna þess að ýmsir
þættir heilbrigðisþjónustunnar í
Reykjavík eru þegar í föstum far
vegi. sem ekki er ástæða til að
breyta að svo stöddu. Má þar
FRÁ
BORGAR-
STJÓRN
nefna ýrnsa þætti heilsuverndar-
starfs. í þessu efni er því f nokkr-
■um atriðum vikið frá lögunum um
heilbrigðisþjónustu. Helztu þætt-
irnir í starfsemi stöðvarinnar
yrðu þessir:
Almenn læknisþjönusta, vakt-
þjónusta, vitjanir til sjúklinga og
slysaþjónusta (minni slys).
Læk ni nga ra n nsók ni r, Sérf ræði -
leg læknisþjónusta, heilsuvernd,
þar með talin: mæðravernd, ung-
barna- og smábarnavernd, hóp-
skoðanir og skipulögð sjúkdóma-
leit, endurhæfing, félagsráðgjöf
og heimahjúkrun.
í þessum áformum felst meðal
annars áætlun um, að starfslið
umræddrar stöðvar verði 6 heim-
ilislæknar í fullu starfi, ráð-
gefandi sérfræðingar í hluta, 3
hjúkrunarkonur, 1 ljósmóðir,
3 sjúkraliðar og 10—12 aðrir
starfsmenn.
Samkvæmt nýjum lögum um
heilbrigðisþjónustu ber rfkissjóði
að greiða 85% af kostnaði við
byggingu og búnað heilsugæzlu-
stöðva, en viðkomandi sveitarfé-
lagí 15%. Þrátt fyrir þessi ákvæði
hefur ekki verið gert ráð fyrir
því, að ríkissjóður fjármagni
framkvæmdir við heilsugæzlustöð
í Breiðholti á árinu 1974 þvf að í
fjárlögum hafa alls engir pening-
ar verið ætlaðir til þeirra.
Ríkisvaldið hefur gjörsamlega
brugðizt Reykvíkingum í þessu
efni, þó að þarfirnar séu auðsjá-
anlegar og brýnar. Því hefur áður
verið haldið fram í umræðum unt
þessi mál hér í borgarstjórn, af
fulltrúum minnihlutans að þing-
menn, þar á meðal þingmenn
Reykvíkinga, hafi samþykkt, að
fjármagni til bygginga heilsu-
gæzlustöðva skyldi beint út á
landsbyggðina. Ég vil ekki trú
því, að fulltrúar okkar borgarbúa
á Alþingi hafi vísvitandi verið að
koma í veg fyrir, að áforrn um
heilsugæzlustöðvar Reykjavík og
þá mikilvægu þjónustu, sem þar
yrði rekin, kæmust í framkvæmd.
Bætt heimilislækna-
þjónusta
Ólafur Mixa læknir hefur í
greinargerðum með tillögum um
heilsugæzlustöð f Breiðholti lagt
þunga áherzlu á þá miklu nauð-
syn fyrir heilsugæzlustöðvar, sem
er til staðar í Reykjavík, og alveg
sérstaklega þá með bætta heimil-
islæknaþjónustu i huga. Ólafur
Mixa segir m.a. með leyfi forseta:
..Mikið hefur verið talað unt
hinn geigvænlega skort á læknis-
þjónustu í dreifbýlinu, og hefur
komið í ljós, að hér sé ekki um
skort á tekjumöguleikum að
ræða, heldur um skort á starfsað-
stöðu og fullnægingu í starfi til
htmda heilbrigðisstéttum. Er
heilsugæzlustöðvum ætlað að
vinna bug á því vandamáli. í ofan-
greindum nýjum lögum um
heilsugæziu er einnig kveðið á
um, að strjálhýlið eigi að eiga
forgangsrétt á byggingu slíkra
stöðva.
Mun hljóðar hefur farið um hið
algjöra ófremdarástand, sem ríkt
hefur á sjálfu höfuðborgarsvæð-
inu í heimilislækningum. Eru t.d.
á þvi sviði mun færri heimils-
læknar miðað við fbúafjölda held-
ur en utan þess svæðis. Er yfir-
leitt aðstaða heimilislækna á höf-
uðborgarsvæðinu til að stunda
fag sitt mun lakari heldur en ann-
ars staðar á landinu.
Auðvitað er öllum ljóst það ó-
fremdarástand, sem af því hlýzt
að hafa engan lækni i héruðum,
og sízt skal draga úr nauðs.vn þess
að úr verði bætt hið fyrsta. Á
Reykjavíkursvæðinu eru altént
læknar á kreiki, sem hlaupa oft
undir bagga til aðstoðar heimilis-
læknunt. Það breytir þó ekki, að
sú þjónusta, sem veitt er á höfuð-
borgarsvæðinu er ákaflega glopp-
og glöppótt og rekin við næsta
frumstæðar aðstæður og fer
versnandi eftir þvi sem æ færri
iaðast að heimilislæknastarfinu,
svo sem raun ber vitni nú. Nægir
að kynna sér hug neytenda um
þetta mál, sem eru ákaflega ó-
ánægðir með þá þjónustu sem
þeir njóta, og er þó óhætt að
segja, að ekki sé við læknana
að sakast, sem eru yfirhlaðnir
störfum. Það1 'er því
ekki síður brýn þörf að bæta
aðstöðu til heimilislækninga
á höfuðborgarsvæðinu, og ber sízt
að draga áherzlu úr þvf, þrátt
fyrir ofangreind ákvæði i lögum
um heilsugæzlu, einkum þegaf
vitað er, að annars muni heimilis-
læknastéttin skreppa algjörlega
saman á næstunni. Með tilliti til
þessa hefur m.a. verið stefnt að
byggingu heilsugæzlustöðva í
heilbrígðisskipulagningu höfuð-
borgarsvæðisins."
Afstaða heilbrigðis-
ráðherra
Nú vill svo til, að heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra, sem fer
með forsjá þessara mála fyrir
hönd rfkisins og á að geta haft
mikil áhrif á ákvarðanir um
heilsugæzlustöðvar, er einmitt
þingmaður Reykvíkinga. Það má
því spyrja, af hverju í ósköpunum
uniræddur ráðherra skuli ekki
hafa beitt áhrifum sínum til að
þessi vandamál umbjóðenda hans
yrðu leyst.
Það nýmæli hefur gerzt i tið
þessa ráðherra, að annað slagið
heyrast opinberar tilkynningar,
sem hefjast á orðalaginu: ,,Heil-
brigðis- og tryggingamálaráð-
herra, Magnús Kjartansson, hefur
ákveðið" o.s.frv. --- Persónulegt
lítillæti hæstvirzt ráðherra er
einkanlega kynnt opinberlega
með þessum hætti, þegar bætur
almannatrygginga eru hækkaðar,
svo sem alltítt er orðið nú í óða-
verðbölgunni, og lög gera ráð fyr-
ir.
Sé ráðherrann raunverulega sá
áhrifaaðili i fjármálastjörn ríkis-
ins, sem hann vill vera láta, eins
og þetta auglýsingaskrum hans
ber með sér er það ekki nema
sjálfsögð og eðlileg krafa Reyk-
víkinga, að hann beiti persónuleg-
um áhrifamætti sínum í ríkis-
stjórninni til að leiða til lykta
þessi stórkostlegu hagsmunamál
Reykvíkinga í heilbrigðisþjónust-
unni.
Megináherzla á Breið-
holt og Arbæ
Endanlegt skipulag heilsugæzlu-
þjónustu í Reykjavík liggur ekki
fyrir umfram það, að megin-
áherzla verður lögð á uppbygg-
inguna í Breiðholtshverfi og Ar-
bæjarhverfi. Uppi eru hugmyndir
um að nýta þær heilbrigðisstofn-
anir, sem fyrir eru i borginni,
fyrir heilsugæzlustarfsemi, eftir
því sem við verður komið. Er í því
sambandi fjallað um húsrými í
Borgarspítalanum og ég skýt þ'vf
fram, hvortiekki væri hugsanlegt
að leita samninga um aðstöðu við
Landakotsspítala.
Um það, hvort miða skuli við, að
hver heilsugæzlustöð þjóni
ákveðrrum fjöld samlagsmanna
fremur en fastákveðnu svæði, eru
sérfróðir menn ekki á eitt sáttir.
Hugmyndin um svæðisbundna
þjónustu verður studd með gild-
um rökum eins og þeirn, að bæði
sé hún til hagræðis fyrir almenn-
ing; sem þarf á þjónustu heimilis-
lækna að halda, og líka fyrir
læknana sjálfa, þegar þeir að
loknum starfsdegi á stöðinni
þurfa að fara í vitjanir heim til
sjúklinga. Er í hvoru tveggja til-
Framhald á bls. 35