Morgunblaðið - 06.09.1974, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. SEPTEMBER 1974
— Verðbólgan
Framhald af bls. 2
og söluskatti. Ennfremur voru
samþykktar ályktanir um laun
oddvita og eflingu lánasjóðs
sveitarfélaga, framkvæmda-
áætlanir um hafnargerð og stjórn
hafnamálastofnunar.
I ályktun um landshlutasam-
tökin er lögð áherzla á, að réttar-
staða sveitarfélaganna verði hin
sama. I ályktuninni er ennfremur
lögð áhersla á, að réttarstaða
landshlutasamtakanna verði
viðurkennd, og tryggt verði, að
þau geti staðið við fjárhagslegar
skuldbindingar og verkefni, sem
löggjafinn leggur þeim á herðar.
Þá er talið nauðsynlegt, að opin-
berar þjónustugreinar verði í
auknum mæli fluttar til sveitar-
félaganna og landshlutasamtak-
anna og á þann hátt verði raun-
verulega aukið sjálfsforræði
byggðarlaga og aukið jafnvægi i
byggð landsins. t þessu sambandi
var felld með 54 atkvæðum gegn
15 tillaga frá Arna Grétari Finns-
syni og fleirum, þar sem lagt var
til, að landshlutasamtökin ættu
fyrst og fremst að vera frjáls sam-
tök sveitarfélaga og verksvið
þeirra ætti að ákvarðast af
sveitarfélögunum.
— Tyrkir
Framhald af bls. 1
Tyrkja og þeir væru hluti af
tyrkneska hernum.
Fréttamönnum f Lefka, vestast
við gömlu línuna, var sagt, að skip
hefðu sett tyrkneskt herlið á land
í Kokkina. Lið Kýpur-Grikkja
hefði hörfað frá því 16 km svæði,
sem er milli Lefka og Kokkina, og
tyrkneskir hermenn væru nú að
f jarlægja jarðsprengjur á vegum.
Diplómatar í Nikósfu segja, að
Tyrkir herði jafnt og þétt tök sín
á Kýpur og jafnvel geti verið, að
tyrkneskir yfirmenn hafi ekki
bein fyrirmæli frá Ankara f þvf,
sem þeir hafist að. Margir Kýpur-
Grikkir óttast, að Tyrkir hefji
nýja stórsókn.
Talsmaður SÞ sagði, að
tyrkneskt herlið hefði sótt um 30
metra frá vopnahléslfnunni f
höfuðborginni Nikósíu.
— Bensínið
Framhald af bls. 32
milljónir króna og vegna fuel-olíu
60 milljónir, þannig að innkaupa-
jöfnunarreikningur stóð með tæp-
lega 340 neikvæðum milljónum
króna. Hefur þetta að sjálfsögðu
minnkað rekstrarfjármagn olíu-
félaganna gffurlega.
Vilhjálmur Jónsson sagði: „I
rauninni hefur það gerzt, að t.d.
bílaeigendum hefur verið afhent
bensfn þessa síðustu mánuði á
verði sem er um 100 milljónum
króna lægra en raunverulegt
kostnaðarverð. Það þýðir að sjálf-
sögðu að þessar upphæðir verða
olíufélögin að taka að láni á refsi-
vöxtum, sem nú eru 2% á mánuði
af hæstu skuld. Er augljóst mál,
að svona búskapur getur ekki
gengið."
Vilhjálmur sagði að enginn
gæti sagt til um þróun bensín-
verðs í framtíðinni, en allar lfkur
bentu þó til þess — ef ekkert
sérstakt kæmi fyrir — að ekki
yrði miklar sveiflur á innkaups-
verði olfuvara á næstu mánuðum.
Talið væri að nokkuð stöðugt verð
væri nú á þessum vörum.
— Þingslit
Framhald af bls. 32
formaður þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins, þakkaði forseta og
varaforseta störf þeirra í þágu
þings og þjóðar og risu þingmenn
úr sætum til að taka undir þakk-
arorðin.
ÞINGLAUSNIR
Geir Hallgrímsson, forsætisráð-
herra, las sfðan forsetabréf um
Electrolux
f ry sti ki stu r
4 stærðir: 2101., 3101., 4101. og 5101.
Vöruniarkaðurinn hf.
ÁRMÚLA 1A, SÍIV1I 8 6112, REYKJAVÍK.
M
þinglausnir. Lýsti hann þvf síðan
yfir, að þingi þessu, sem nú hefði
lokið störfum væri slitið.
Bað hann þjóðinni allra heilla
og þingmenn tóku undir orð hans
með húrra, sem þingvenja er.
FJÖGUR FRUMVÖRP SEM LÖG
FRA ALÞINGI
Fjögur frumvörp voru í gær af-
greidd til ríkisstjórnarinnar sem
lög frá Alþingi: Lög um verðjöfn-
unargjald af raforku, Iög um sölu-
skatt (hækkun um 2 söluskatts-
stig), lög um fjáröflun til vega-
gerðar (hækkun bensínskatts) og
lög um samkomudag reglulegs Al-
þingis, þriðjudaginn 29. október
nk.
— Viðvörun
Framhald af bls. 1
færasta bardagasveit Israels-
manna, hafi Iokið þriggja daga
æfingum f Sinai-eyðimörkinni þar
sem beitt hafi verið nýjum vopn-
um er herinn hafi fengið sfðan í
októberstríðinu.
í Kaíró hermdu blaðafréttir, að
egypzka stjórnin hefði veitt rúm-
lega 75 milljónum dollara til
endurbóta á Súez-skurði, járn-
brautum og til húsnæðismála,
byggingu skólahúsa og raforku-
vera og lagningar holræsa. Þessar
f járveitingar eru veittar til undir-
búnings opnun skurðarins á
næsta ári.
— Yfirheyrslur
Framhald af bls. 1
steininum á vagn, sem þoldi
ekki þungann og brotnaði.
Steinninn er óskemmdur en
stóllinn bognaði og rispaðist.
Sumir gizka á, að þjófarnir
hafi farið inn f Westminster
Abbey með vagninn falinn f
poka skömmu fyrir lokun kl. 6 f
gær og falið sig inni f bygging-
unni.
Lögreglan umkringdi West-
menster Abbey snemma í morg-
un þegar hringing heyrðist frá
neyðarbjöllu, sem var tengd við
steininn. Scotland Yard sagði,
að einn mannanna hefði fund-
izt inni í byggingunni.
Steinninn er kenndur við
höllina f Scone í Skotlandi, 160
km norður af Edinborg, þótt
hann hafi verið undir krýn-
ingarstólnum sfðan 1296 þegar
hann varð herfang JátVarðs I,
herkonungsins, sem reyndi að
innlima Skotland. Þegar hon-
um var stolið 1950 fannst hann
um 45 km frá Scone.
Margir Skota telja að þegar
Ian Hamilton, stúdent í stjórn-
vísindum, og þrír aðrir þjóð-
ernissinnar rændu steininum
1950 hafi hinum rétta steini
aldrei verið skilað. Járnsmiður
f Edinborg segist hafa smíðað
eftirlíkingu í staðinn fyrir
krýningarsteininn áður en
hann fannst í Arbroath þar sem
sjálfstæðisyfirlýsing Skota var
undirrituð 1320.
— 200 mílur
Framhald af bls. I
Úmræðum verður haldið áfram
næstu daga en þegar er komið
fram, sem marga hefur grunað, að
einhliða útfærslu vex nú mjög
fiskur um hrygg í bandarfska
þinginu og jafnframt er augljóst,
að andstaða við slíka útfærslu er
mjög öflug innan utanrfkisráðu-
neytisins hér og annarra stofn-
ana, sem fara með framkvæmda-
valdið í þessum efnum.
I umræðunum fyrir nefndinni f
dag kom glöggt fram hve mikla
áherzlu þingmenn Nýja-Englands
og ríkjanna á vesturströndinni
leggja á, að Bandarfkin færi ein-
hliða út fiskveiðilögsögu sfna.
Einn ákafasti talsmaður slíkrar
útfærslu í dag var þingmaðurinn
Edmund Muskie, sem talið er, að
muni á ný sækjast eftir útnefn-
ingu demókrata til forsetafram-
boðs 1976. Muskie var um hrið í
sendinefnd Bandarfkjanna á haf-
réttarráðstefnunni í Caracas og
hann sagði í dag í áheyrn frétta-
manns Mbl., að hann hefði sann-
færzt um tvennt á hafréttarráð-
stefnunni. Annars vegar, að unnt
væri að ná allsherjar samkomu-
lagi um réttarreglur á hafinu en
hins vegar, að það muni taka mun
meiri tíma en þátttakendur í ráð-
stefnunni vilja viðurkenna. Af
þeim sökum, sagði Muskie, væri
nauðsynlegt að grípa þegar til ein-
hliða aðgerða til verndar fisk-
stofnunum, fiskiðnaðinum og til
að koma í veg fyrir skemmdar-
verk á veiðiútbúnaði, sem Muskie
sagði, að fiskimenn yrðu stöðugt
fyrir af völdum fiskiskipa
annarra þjóða á miðunum undan
Nýja-Englandi. „Það er kominn
tími til að taka afstöðu f þessu
máli,“ sagði Muskie, „til að ná
fram raunverulegri verndun fyrir
fiskstofnana. Hér er ekki ein-
ungis um að ræða hagsmunamál
bandarfsku þjóðarinnar heldur
alls heimsins."
Þingmennirnir Pell, frá Rhode
Island, og Alaska þingmennirnir
Gravel og Stevens tóku f sama
streng og sama gerði Warren
Magnuson, sem lagði áherzlu á, að
hér væri um að ræða bráðabirgða-
ráðstafanir vegna raunverulegs
neyðarástands, sem væri að
skapast. Sagði hann, að lög þessi
þessi, ef samþykkt yrðu, mundu
falla úr gildi jafnskjótt og sam-
komulag hefur náðst á hafréttar-
ráðstefnunni og það tekið gildi.
Magnuson sagði ennfremur, að
semja mætti við aðrar þjóðir um
veiðiheimildir innan 200 míln-
anna ef þurfa þætti.
John Norton More tilkynnti
nefndinni, að f dag hefði Banda-
rfkjastjórn sett nýjar reglur um
skoðun veiðarfæra yfir öllu land-
grunni Bandarfkjanna innan
jafnt sem utan 200 mflna, sem
gengi í gildi eftir 90 daga.
— Söluskattur
Framhald af bls. 2
og Rafmagnsveitna, en slfkar upp-
lýsingar væru forsenda þess, að
hægt væri að taka afstöðu til
frumvarpsins.
Sighvatur Björgvinsson sagði
Framsóknarflokk og Sjálfstæðis-
flokk skárri aðskilda en undir
sama feldi. Þar mættust öfl pen-
inga og fjármagnshyggju. Þjóð-
sagan um afkvæmi kattar og tófu
væri dæmigerð fyrir ríkisstjórn-
ina, en hún væri afkvæmi þess-
ara tveggja flokka og sannkallað-
ur skuggabaldur f fslenzkum
stjórnmálum. Skuggabaldur þjóð-
sögunnar lagðist á fé en ríkis-
stjórnin á buddur almennings í
aukinni skattheimtu.
Gils Guðmundsson sagði rök-
semdir stjórnarliða fyrir sölu-
skattshækkun þókukenndar.
Hann taldi, að upplýsingar skorti
um: 1) áætlaða stöðu ríkissjóðs,
að óbreyttum lögum og ákvörðun-
um, 2) áætlun um útgjöld ríkis-
sjóðs vegna væntanlegra ráðstaf-
ana f efnahagsmálum og 3) hvað
söluskattshækkunin og gengis-
lækkunin raunverulega gæfi rík-
issjóði f auknar tekjur.
Magnús Kjartansson sagði, að
röksemdir með og móti söluskatts-
hækkun hefðu komið það skýrt í
ljós f umræðunum, að hann
myndi þar litlu við bæta. Hinsveg-
ar spurðist hann fyrir um það,
hvort í ráði væri að fresta fram-
kvæmdum við byggðalfnu raf-
ínagns, sem ráðgerðar vóru af
ráðuneyti hans á þessu ári, og
koma myndu mjög illa út fyrir
Norðurland vestra og valda mikl-
um kostnaði í dfsilframleiðslu raf-
magns. Ennfremur sagði hann, að
ráðgert hefði verið að mæta vænt-
anlegum tollalækkunum með
söluskattshækkun, en nú væri
boginn það hátt spenntur í þvf
efni, að rétt væri, að ráðherra
gerði grein fyrir stefnu sinni í því
máli.
Þóarinn Þóarinsson sagði f sfð-
ari ræðu sinni, að söluskatts-
hækkunin væri forsenda þess, að
hægt væri að halda áfram niður-
greiðslu á verði landbúnaðaraf-
urða. Þeir, sem greiddu atkvæði
gegn söluskattshækkuninni,
greiddu því jafnframt atkvæði
gegn niðurgreiðslu þessarar nauð-
synjavöru almennings. Hér væri f
raun og veru ekki um skatt-
heimtu að ræða, heldur tilfærslu
fjármagns, sem kæmi til góða
þeim, sem helzt þyrftu fyrir-
greiðslu með, barnmörgum fjöl-
skyldum og raunar launafólki al-
mennt.
Að loknum umræðum var sölu-
skattsfrumvarpið samþykkt með
atkvæðum stjórnarliðsins gegn at-
kvæðum stjórnarandstöðu.