Morgunblaðið - 29.10.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. OKTÓBER 1974
3
Ártíðar
Hallgríms
minnzt með
hátíðarathöfnum
ÞRJUHUNDRUÐUSTU ártfð
sfra Hallgrfms Péturssonar var
minnzt f öllum kirkjum lands-
ins á sunnudag en megin
athöfnin var þó f Hallgríms-
kirkju f Reykjavfk, þar sem
lagður var hornsteinn kirkj-
unnar, svo og í Saurbæjar-
kirkju, þar sem sfra Hall-
grímur þjónaði lengst og samdi
Passfusálmana.
Minningarathöfnin í Reykja-
vík hófst þegar á laugardag
með klukknahringingum í Hall-
grímskirkju kl.6 og á sunnudag
kl. 10 var klukkum Hallgrfms
aftur hringt. Um kl. 10.30 kom
forseti íslands og kona hans til
kirkjunnar, gekk undir beran
himin i kirkjuskipinu, þar sem
hann lagði síðan hornstein
kirkjunnar. Las forsetinn af
pergamentskjali sérstakan
texta: „Mínum drottni til
þakklætis" — Drottni til dýrðar
er kirkja þessi reist í minningu
Hallgrfms Péturssonar. Horn-
stein hennar lagði forseti ís-
lands, dr. Kristján Eldjárn, á
300. ártið síra Hallgríms 27.
október 1974. Guðjón Samúels-
son prófessor, húsameistari
rikisins, fæddur 10. apríl 1887,
dáinn 25. apríl 1950, gerði upp-
drætti kirkjunnar.
Skjalinu var þessu næst
stungið i eirhólk og honum
komið fyrir í hornsteininum.
Kór Hallgrímskirkju söng:
„Gefðu að móðurmálið mitt“
. . . en erindið var þrykkt með
eiginhandarskrift síra Hall-
grims á hornsteinsskjalið.
Klukkan 11 hófst athöfn i
Hallgrímskirkju og fór þá fram
vígsla á kirkjusal í syðri turn-
álmunni. Hófst hún með þvi, að
sóknarnefnd, meðhjálpari og
fjórir vígsluvottar — Geir Hall-
grímsson, forsætisráðherra,
dómprófastur sira Öskar Þor-
láksson, sr. Jakob Jönsson og
sr. Ragnar Fjalar Lárusson —
Vfgsluathöfnin f Hallgrfmskirkju
hófst með hátíðarguðsþjónustu
kl. 1.30 þar sem séra Jón
Einarsson í Saurbæ prédikaði
ásamt sr. Sigurjóni Guðjóns-
syni, fyrrverandi prófasti í
Saurbæ. Við þessa guðsþjón-
ustu söng kirkjukórinn sálma
eftir sr. Hallgrím við undirleik
Ulrik Ólafssonar en Sigurveig
Hjalt. .ted söng einsöng. For-
setahjónin voru viðstödd þessa
guðsþjónustu ásamt Halldóri E.
Sigurðssyni, ráðherra, og konu
hans. í lok guðsþjónustunnar
flutti forsetinn ávarp.
Forsetinn hafði komið með
krans frá íslenzku þjóðinni og
stóð hann við altarið meðan á
guðsþjónustu stóð. Að henni
lokinni var kransinn lagður á
leiði sr. Hallgrfms en á hann
var letrað: Síra Hallgrimur
Pétursson — 27. október. Þökk
og virðing íslenzku þjóð-
arinnar. Við þetta tækifæri
flutti sr. Sigurjón ávarp er
hann lauk með frumortu ljóði
og bæn. Viðstaddir sungu siðan
„Son guðs ertu með sanni“.
Mikið fjölmenni var við at-
höfnina og við guðþjónustuna í
Saurbæjarkirkju. Að þessu
loknu var kirkjugestum boðið
upp á kaffiveitingar á Hlöðum
og þar flutti Guðmundur
Brynjólfsson, oddviti, ávarp.
Sfðan var haldin hátíðarsam-
koma í kirkjunni þar sem Máni
Sigurjónsson lék á orgel,
Guðrún Asmundsdóttir leik-
kona las kvæði Matthíasar
Jochumssonar — Atburð sé ég í
anda minum nær og Kirkjukór
Akraness söng undir stjórn
Hauks Guðlaugssonar, sem nú
nýverið hefur verið skipaður
söngmálastjóri þjóðkirkjunnar.
Undirleik önnuðust Máni
Sigurjónsson og Fríða Lárus-
dóttir. Halldór E. Sigurðsson
flutti ræðu á þessari samkomu
og flutti kveðjur kirkjumála-
ráðherra, sem er erlendis. 1
ræðu hans kom fram, að ríkis-
stjórnin hefur ákveðið að veita
Saurbæ eina milljón króna til
uppgræðslu á staðnum en til-
skilið er, að það skuli gert i
samráði við sóknarprest og
sóknarnefnd.
Að lokinni ræðu hans lék
Máni Sigurjónsson einleik á
orgel, Sigurveig Hjaltested
söng og Guðrún Ásmundsdóttir
las upp úr Andlátssálmum séra
Hallgríms og einnig ljóð eftir
Hannes Pétursson. Þessari
hátiðarathöfn lauk með ávarps-
orðum sóknarprests, séra Jóns
Einarssonar.
Forseti fslands dr. Kristján Eldjárn, herra Sigurbjörn Einarsson,
biskup, og Hermann Þorsteinsson sóknarnefndarformaður, er horn-
steinn var lagður að Hallgrfmskirkju.
gengu i salinn ásamt biskup-
inum yfir Islandi, herra Sigur-
birni Einarssyni. Við athöfnina
lásu vígsluvottar úr ritning-
unni, síðan fór vígslan form-
Iega fram en á eftir léku 10
stúlkur úr strengjasveit Tón-
listarskólans tvö lög.
Klukkan 2 siðdegis fór fram
hátiðarmessa, þar sem sr.
Jakob Jónsson prédikaði en sr.
Ragnar Fjalar þjónaði fyrir alt-
ari. Að lokinni guðsþjónustu
buðu konur i kvenfélagi Hall-
grimskirkju gestum til kaffi-
drykkju i kirkjunni en kl. 5
síðdegis hófst lokaathöfn. For-
maður sóknarnefndar, Her-
mann Þorsteinsson, flutti þar
ávarpsorð, siðan lék tékkneski
organleikarinn Bohumil Plan-
sky kirkjulega tónlist frá
ýmsum tímum og kom þá glöggt
i ljós, að hljómburður í nýja
kirkjusalnum er mjög góður.
Að því loknu flutti séra Ragnar
Fjalar nokkur lokaorð en minn-
ingarathöfninni lauk með því
að sungið var „Gefðu að móður-
málið mitt“.
Minningarathöfnin i Saurbæ
Einar Ólafur Sveinsson, prófessor, og Guðlaugur Þorvaldsson, rektor
Háskólans.
Með strábút í sandi
Þakkarorð heiðursdoktoranna tveggja,
Jóns Helgasonar og Einars Ólafs Sveinssonar
Á Háskólahátíðinni síðastliðinn laugardag var lýst heiðursdoktorskjöri. Prófessor-
arnir Einar Ólafur Sveinsson og Jón Helgason hlutu þar nafnbótina doktor
litterarum honoris causa. Við athöfnina í Háskólabíói fluttu hinir nýkjörnu
doktorar eftirfarandi ávörp um leið og þeir þökkuðu nafnbótina.
Jón Helgason, prófessor sagði (Uppritun eftir
segulbandi):
„Mín bók, sú bók, sem ég minnist á þessari
stundu, heitir Ecclesiastes og er sú bók, sem ég les
mér til gamans í ellinni. Það er sú bók, sem hljóðar
um hverfulleik mannlífsins, hversu fánýtt allt sé i
veröldinni, hversu stutt sé þetta líf, sem okkur er
veitt, og hve fljótt við verðum að hverfa frá því,
sem okkur þykir vænt um. Það er bókin, þar sem
viðkvæðið er Vanitas vanitatum et omnia vanitas.
Einhvern tíma, þegar ég hef verið að lesa þessa
bók fyrir mörgum herrans árum, þá hefi ég sett
saman erindi, sem ég minnist nú:
Oss kemur stundum í hug um þau verk, sem
vér vinnum,
að vonir sé til, að þau haldi sér, geymist og standi.
„Um aldur skal þetta mikla tak haft í minnum,"
kvað maurinn, hann var að rogast með
strábút I sandi.
Mér finnst alltaf, að ég hafi rogazt með strábút í
sandi og ekki komizt miklu lengra og nú þegar ég
hef heyrt þessa greinargerð um allt það, sem ég á
að hafa gert, þá fer ég að ímynda mér, að sumum
mönnum hafi glapizt sýn og kalli strábútinn annað-
hvort raft, staur eða eitthvað þess háttar. Aldrei
hafði ég búizt við slíku. En meðan ég hlýddi á þau
orð, sem hafa verið töluð til min, þá kom mér í hug
Framhald á bls. 35
Einar Ölafur Sveinsson, prófessor sagði:
„Ég vil af einlægum huga þakka Háskóla Islands
þá miklu viðurkenningu, sem felst í doktorsnafn-
bót þeirri, sem mér hefur verið veitt í dag.
Litterae Islandicae, íslenzkar bókmenntir og
önnur islenzk fræði, hafa verið kjarninn í starfi
minu siðan ég komst á legg. Rannsóknir þeirra,
túlkun þeirra, boðun þeirra. Mér hefur verið það
allt kært: iðja bókavarðar, siðan og einkanlega
kennslan, vinna að handritamáli og sköpun Hand-
ritastofnunar. Ég hef þá kynnzt mörgum mönnum,
eldri og yngri, og hef metið það mikils. Mér hefur
hlotnazt sú hamingja að mega túlka í erindum og
útvarpi, hér og erlendis, mikilsverð verk þjóðar
vorrar. Enga vanmetakennd þurfti að hafa um þau,
en sjálfur túlkandinn skyldi gera sér ljóst, að hann
*er þjónn verkánna. í starfi hans er fólgin í senn
auðmýkt gagnvart þeim miklu efnum og gleði að
mega boða þau.
Allt var þrennt forðum, segir gamall málsháttur.
Mér hefur einnig auðnazt að vinna að nokkrum
rannsóknum; það hefur glatt mig mikið, en ég
hefði kosið að tími og skilyrði tii þeirra hefðu verið
meiri.
Kynni min af Háskóla islands eru mikil. Þegar ég
var í fimmta bekk Menntaskólans, sótti ég tíma og
hlýddi á fyrirlestra hjá Birni Magnússyni Olsen,
Framhald á bls. 35