Morgunblaðið - 29.10.1974, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. OKTÓBER 1974
13
Karskur og ótrauður
Helgi á Hrafnkelsstöðum:
SKVRT OG SKORINORT. 142 bls.
örn ogörl. 1974.
ÞÓ HELGI á Hrafnkelsstöðum
hafi mætur á fornum sögum er
hann ekki sögumaður sjálfur í
þeim skilningi að hann ástundi
svo mjög að segja sögur, heldur er
hann maður málefna og rökræðu,
það er að segja ritgerðasmiður
fyrst og fremst. Enda þótt ein og
ein ferðasaga fljóti með í þessari
bók eru umræðuefnin í meiri-
hluta: I fyrsta lagi íslensk fræði
með Njálu í fyrirrúmi, en í öðru
lagi íslensk landbúnaðarmál sem
Helgi skrifar um bæði sem fag-
maður — það er að segja bóndi —
og sem áhugamaður. Helgi er
kappsamur höfundur og brenn-
andi í andanum og allt annað lag-
ið en taka lint á málum.
Fyrsta ritgerðin, Skipt um sæti
fjallar um Njálu og hugsanlegan
höfund hennar, auðvitað, en
kenning Helga að Snorri Sturlu-
son hafi samið og skrifað Njálu í
Reykholti um 1230 er kunnari en
rekja þurfi. Rök sín fyrir því hef-
ur hann sett fram oft áður og ættu
þau því að vera jafnkunn, þar á
meðal eins konar vígorð sem ég
hygg að Helgi haldi á loft bæði í
gamni og alvöru: að mesti rithöf-
undurinn hljóti að hafa skrifað
bestu bókina.
Víst fylgir Helgi kenning sinni
eftir af kappi. Ekki er þó þar með
sagt að hann fari ekki að með gát
og forsjá. Áðurnefnt vígorð felur
ekki í sér rök út af fyrir sig.
Enginn mun gera sér það ljósar
en Helgi, enda fylgir hann því
eftir með þeirri náttúrlegu álykt-
un að með ólíkindum væri ef ís-
lendingar hefðu eignast í sömu
andránni tvo slfka afburðamenn
sem Snorri Sturluson var.
Þó einhver kunni að líta á
Helga sem andstæðu þeirra fræði-
manna sem kenndir eru við há-
skóla, er auðséð að hann hefur
mikið af akademískum fræði-
mönnum lært og I raun tekið upp
aðferðir þeirra á mörgum sviðum.
Hann notar sér til hins ýtrasta
það sem aðrir hafa rannsakað
en hann hefur ekki haft aðstöðu
til að kanna sjálfur og beitir því
eins og kostur er að styrkja
málstað sinn. Og í stórum drátt-
um eru rök hans strangfræðileg.
Til dæmis þetta: Helgi at-
hugar með nákvæmum sam-
anburði á staðháttalýsinum hvar
Njáluhöfundur — af sögunni að
dæma — hefur verið kunnugast-
ur og þá ekki síður hvernig hann
miðar áttir I sögunni:
„Hann segir: Vestur í Dali,
austur á Rangárvelli og suður í
Engey og Laugarnes. Nú skulum
við draga línu vestan úr Dölum og
austur á Rangárvelli og aðra í
hánorður frá Engey. Ætli þær
skerist ekki nálægt Reykholti í
Borgarfirði?"
Þá tekur Helgi upp úr sögunni
eftirfarandi málsgreinar:
„Þeir fóru upp Reykjadal hinn
syðra, og upp hjá Baugagili og
upp til Þverfells og skiptu þar
Iiðinu og fóru sumir í Skorradals-
leit, en suma sendi hann suður til
Súlna og fundu þeir allir fjölda
fjár.“
Síðan segir Helgi:
„Þar kom að þvi, að ég gat náð
mér niðri á lærðu mönnunum, því
ég hef farið í fleiri eftirleitir en
þeir. Það þýðir ekkert að segja
mér eða öðrum, sem skil kunna á
þessum hlutum, að þetta hafi
Helgi á Hrafnkelsstöðum.
skrifað annar en Borgfirðingur og
hann þaulkunnugur."
Þessi rök og fleiri slik sýnast
ærið handgóð. Hitt er svo annað
mál hvort þau eru nógu mörg og
nógu haldgóð til að veita Snorra
heiðurinn af að hafa skrifað
Njálu. Það er annarra fræði-
njanna, að ógleymdum hinum
akademísku, að vega og meta
málsgögn Helga, fallast á eða
hafna, og þá með gagnrökum. En
hvort sem menn fallast á kenning
Helga eður ei. standa ábendingar
hans óhaggaðar^ig framhjá þeim
verður ekki gengið.
í annarri grein ræðir Helgi um
Tilboð óskast í
vinnupallatimbur
Vinnupallarnir standa uppi við vesturhlið fjölbýlishússins Eyjabakka
18—32.
( tilboði skal greina hvort kaupandi vill sjálfur sjá um niðurrif
vinnupallana eða ekki. Nánari upplýsingar ! sima: 73991 eftir kl. 20.
Tilboðum skal skila fyrir 31. okt. nk. á afgreiðslu Morgunblaðsins
merkt „Vinnupallar". — 6755
hvar verið hafi Lögberg hið forna
að álit annarra fræðimanna þar
að lútandi. Kveður HelgiÆögberg
hafa staðið þar sem nú er kallað
Spöng og vitnar meðal annars,
máli sínu til áréttingar til þess
ágæta manns, Finns á Kjörseyri;
dragur einoig dæmi úr fornum
ritum sem hann telur sanna álit
sitt.
Er þessi grein Helga traustlega
undirbyggð og beinskeytt og
hefði þó orðið enn skeleggari ef
Helgi hefði jafnframt gert dálitla
grein fyrir því á hverju hinir
byggja álit sitt, þeir sem vilja
hafa Lögberg uppi I snarbrattri
brekku norðan öxarár. Helgi lýsir
furðu sinni á Spangarnafninu,
telur það sennilega tilbúning
Matthfasar Þórðarsonar og vitnar
til Finns á Kjörseyri sem kvaðst
aldrei hafa heyrt það í æsku sinni
þótt hann ælist upp í næstu sveit
og ætti „á fyrri árum oft leið um
Þingvelli."
Skrif Helga um íslenzk land-
búnaðarmál eru vafalaust stór-
fróðleg fyrir á sem vit hafa á;
sömuleiðis er gaman að lesa
greinar þær sem hann skrifar um
dægurmál, hvort sem það eru
óþurrkar og heyleysi eða nýút-
komin og umdeild bók; það er allt
saman hressandi lesning.
Jónas Kristjánsson fylgir þess-
ari bók úr hlaði með formála, og
er það verðugt að sá sem situr á
hæstum tróni íslenskra fræða
skuli þannig meta í verki framlag
alþýðlegra fræðimanna nú á öld
prófþræla og skólatorfsklyfbera.
Jónas kveður sig ósammála
Helga um Njáluhöfund, „en sú
misklíð mun þó aldrei verða okk-
ur að vinslitum, þvi að við samein-
Bókmenntir
eftir ERLEND
JÓNSSON
umst i aðdáun okkar á þeirri
gömlu bók sem engan á sinn líka f
bókmenntum heimsins."
Heiti bókarinnar, Skýrt og skor-
inort, er réttnefni og örugglega
mun hún líklegri til að vekja en
svæfa nú i komandi skammdegis-
myrkri. Islensk fræði eru Helga
ekki aðeins áhugamál, heldur
beinlínis hjartans mál. Þau eru
runnin honum í merg og bein, og
er þá siður að furða að hann skuli
sækja og verja mál sitt af öllu
meiri ástríðu en til að mynda þeir
sem starfa að sömu fræðum til að
afla sér daglegs brauðs þó þeir og
þeirra iðja sé líka allrar virðingar
verð. Áhuginn ber mann hálfa
leið í hverri athöfn, það sannast á
þessari bók Helga á Hrafnkels-
stöðum.
3RtU'0unliIrtí'ií>
margfaldar
markoð vðar
Framtíðarvinna
Duglegur maður getur fengið vinnu strax í
verksmiðju vorri.
Frigg, Garðahreppi,
sími 5 1822.
Afgreiðslustúlka
óskast
Okkur vantar stúlku til afgreiðslustarfa
hálfan daginn (9 — 1 2,30).
Uppl. í verzluninni.
Kjötbúð Suðurvers, Stigahlíð 45—47.
óskar
eftir
starfs
fólki í
eftirtalin
störf:
AUSTURBÆR
Kjartansgata, Þingholtsstræti,
Sóleyjargata, Skólavörðustígur,
Laufásvegur frá 58 — 79, Freyju-
gata frá 1—27, Grettisgata frá
2—35, Úthlíð.
VESTURBÆR
Vesturgata 3—45. Nýlendugata,
Ægissíða 44—98, Nesvegur
31—82.
ÚTHVERFI
Vatnsveituvegur, Fossvogsblett-
ir, Selás.
SELTJARNARNES
Miðbraut.
Upplýsingar ísíma 35408.
ARNARNES
Blaðburðarfólk vantar
FLATIR
Blaðburðarfólk óskast.
Upplýsmgar í síma 52252.
Seyðisfjörður
Umboðsmaður óskast til að
annast dreifingu og innheimtu
fyrir Morgunblaðið. Uppl. gefur
Guðjón R. Sigurðsson í síma
2429 eða afgreiðslan í Reykja-
vík, sími 10100.
NEYZLUGRANNIR
Bílarnir frá CHRYSLER-verksmiðjunum sem tóku þátt í sparaksturskeppni
íslenzka bifreiða- og vélh/ólaklúbbsins, sunnudaginn 20. okt. s./., sigruðu í f
sínum flokkum, eins og meðf. tafla úr Morgunblaðinu sýnir svart á hvítu.
6
2. fl. 1001 — 1300 rúmsm.:
1. Simca 1100GLS ók 109,9 km 4,5 1/100 km-1:
2. SkodallOL ók 107,9 km 4,6I/100km-
3. Simca 1100 Special ók 105,0 km 4,81/100 km
6. fl. 2201 rúmsm og stærri:
jl. Dodge Dart ók 60,8 km 8,2 1/100 km(
2. Bronco 6 strokka ók 60,7 km 8,21/100 kmj
|3. Mustang Ghia ók 59,9 km 8,4 1/100 kmj
(6 strokka)
Þetta sannar enn einu sinni að SIMCA 1100 GLS og Special, Dodge Dart
Swinger og allir aðrir bílar frá CHRYSLER eru bæði hagkvæmir og ódýrir í
rekstri.
Kynnið yður verð og kjör á þessum glæsi/egu fólksbílum strax í dag — meðan
úrvalið er fyrir hendi.
Sparið dýrmætt eldsneyti —Akið á bíl frá Chrysler
össsssaia Ifökull hf.
ÁRMÚLA 36 Simar 84366 — 84491