Morgunblaðið - 13.11.1974, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 1974
21
J
Evelyn
Anthony:
LAUNMORÐINGINN
Jöhanna v
Kristjönsdóttir
þýddi ,
47
hennar til Freemont, var annar af
okkar mönnum aó yfirheyra hús-
vörðinn þar sem hún býr. Og það
kom í ljós að maður hafði búið hjá
henni um hríð, en hann fór í
burtu sama morgun og hún kom
hingað að tala við mig. Daginn
eftir að vinur vor King kom heim
úr Evrópuferðinni.
— Hvað gerum við þá næst?
spurði Mathews. Honum var órótt
innanbrjósts, en hann fann
bærast með sér reiói. Hann hafði
aldrei talið Elizabethu heimska,
langt i frá, honum fannst hún
greind, ljúf og falleg. En að hún
hefði getað leikið svona illþyrmis-
lega á hann og lifði i harðsvir-
uðum, miskunnarlausum heimi!
Það var ofvaxið skilningi hans, að
henni hefði tekizt að blekkja
hann svona gersamlega. Og
honum gramdist ef svo væri. En
allt benti til, að hún væri flækt í
málið. Leary hafði á réttu að
standa, hann hafði sagt frá
byrjun, að hún drægi eitthvað
undan og það hafði nú komið í
ljós.
— Mig langar að ná í hana og
koma með hana hingað, sagði
hann snögglega.
— Þess vegna vakti ég þig,
sagði Leary. — Nú er klukkan að
verða hálffjögur þú getur farið
heim, hresst ögn upp á þig og
verið kominn til Freemont um
morgunverðarleytið.
— Þeir eru með verði við hliðið,
sagði Mathews.
— Hún hlýtur að leggja blessun
sína yfir að þér verði hleypt inn.
Ef hún er á þeirra bandi, hlýtur
henni að vera áfram um að vita,
hvað þú vilt. Ef ekki, þá kemur
hún með þér. Reyndu að fá hana
til að koma með þér frá Free-
mont.
Mathews horfði á yfirmann
sinn.
— Eg bið um fá að tala við hana
í einrúmi i eina klukkustund eða
svo, sagði hann. — Eg gæti farið
með hana heim til min. Ef ég get
ekki sannfært hana, þá getur þú
tekið við. En mig langar að fá að
reyna.
— Og hver er ástæðan, Peter?
Viðkvæmni?
— Þú ættir að þekkja mig nógu
vel til að vita að svo er ekki. En
mér finnst hún hafa blekkt mig.
Og mér fellur það ekki. Leyfðu
mér að tala við hana fyrst.
— Þá segjum við þaó. Hringdu
til min og láttu mig vita, hvernig
gengur. Nú veróum við að leggja
allt kapp á að fá að vita, hver
maðurinn var, sem bjó í ibúð
hennar.
— Mér sýnist vera svo margir
angar á þessu máli, sagði
Mathews — og allt virðist renna
út i sandinn og ekki er hægt að fá
botn i neitt.
— Ekki segi ég það nú. Leary
teygði úr sér makindalega og
geispaði. Hann greip kaffikönn-
una en hún var tóm. — Ýmislegt
er að skýrast. King fer til Beirut
og tekur með sér Elizabeth
Cameron til að beina athyglinni
frá sér. Þegar hann skilur við
hana, fer hann rakleitt á fund
Druets, sem við þekkjum fullvel.
I Líbanon liggja leiðir Eliza-
bethar og einhvers manns saman
og hann kemur með henni til
Bandarikjanna. Eftir því sem við
vitum bezt er hún ekki beinlínis
sú manngerð sem hefði orðið yfir
sig hrifin af einhverjum kauða og
tekið hann með sér til að geta |
sofið hjá honum í íbúðinni sinni.
Það er sem sagt allt annar til-
gangur með því. En hún heldur
öllu leyndu fyrir okkur samt,
þegar við tölum við hana, meira
að segja eftir að ég sagði henni
frá flugslysinu. Og henni var
brugðið, Pete, það get ég sagt þér.
Hún bauð mér höfuð Eddi King á
VELVAKANDI
Velvakandi svarar ( síma 10-100
kl. 1 0.30 — 11.30, frá rfiánudegi
til föstudags.
0 Vetrarúðun
trjáa
Garðyrkjumaður hringdi til
Velvakanda í sambandi við
klausu I dálkunum nýlega um
vetrarúðun trjáa. Hann sagðist
vilja vara við þessari úðun af
tveimur ástæðum. I fyrsta lagi
mætti aðeins úða lauftré með því
efni, sem notað er, ef það lenti á
barrtrjám gæti það verið þeim
hættulegt, jafnvel svo, að þau
dræpust. I öðru lagi, ef það lenti á
bilum, leysti það upp lakkið á
þeim. Kvaðst hann vita um skaða-
bótamál vegna slíkra skemmda.
Þá sagði hann, að skiptar skoð-
anir væri um, hvort skynsamlegt
væri að klippa tré strax i byrjun
vetrar. Sjálfur teldi hann heppi-
legra að bíða með það þar til
síðari hluta vetrar, og það væri
álit flestra garðyrkjumanna.
# „Sáþáekki
sína menn svo
hann sló þá
líka“
Þetta bréf er frá Akranesi, og
hefur bréfritari sjálfur sett sér
fyrirsögn:
„Það eru ekki útgerðarmcnn,
sem um er að ræða, þegar ráðstaf-
anir eru gerðar af hinum ýmsu
ríkisstjórnum til þess að halda
sjávarútvegsframleiðslunni gang-
andi. — Þegar gengið hefur verið
of nærri henni fjárhagslega með
margs háttar óraunhæfum kröf-
um og arðráni, kemur að það að
skila verður aftur hluta rányrkj-
unnar. — Þessi fyrirtæki, sem
ýmist eru rekin af samvinnufélög-
um, sameignarfélögum, hlutafé-
lögum, bæjarfélögum og einstakl-
ingum eru misjafnlega illa stæð,
eftir þvi hvar þau eru I sveit sett,
eða við sjó sett. Fiskigöngur hafa
raunar mikil áhrif á afkomuna. —
Þessa örðugleika og ráðstafanir
notar Þjóðviljinn og sumir
Alþýðubandalagsáhangendur til
árása á ,,útvegsmenn“. — Þeir ala
á stéttaskiptingu, vitandi það, að
hin aldna og úrelta kenning
þeirra þróast ekki nema öfund og
ósamlyndi riki í þjóðfélaginu. —
En i þessari hatrömmu baráttu
sjá þeir ekki sína menn. — Það
eru nefnilega nokkuð margir sjó-
menn, sumir fyrrverandi kjósend-
ur þeirra, sem hafa myndað sam-
lög um skipakaup og atvinnu-
rekstur i landi I sambandi við
þau.
/ HJÞ.“
% Afritarinn
Magnús prúði
Skúli Ólafsson, Klapparstíg 10,
Reykjavík, skrifar:
,,Dr. Jón Helgason flutti fyrir
skömmu mjög fróðlegt erindi um
Magnús prúða og þýðingar hans á
2 bókum, eftir þýska lögfræðinga,
sem gerðust frumhverjar I samn-
ingu rita á þýsku, í siðfræði og
rökfræði (áður voru slík rit jafn-
an á latínu). Þessir höfundar
urðu að taka upp fjölda nýyrða, i
stað latneskra fræðiheita, og eins
varð Magnús prúði að aðlaga þessi
fræðiheit að íslensku. Magnús
þýddi eða reyndi að þýða textann
frá orði til orðs, og dr. Jón furðar
sig á þessum vinnubrögðum
Magnúsar prúða, og eins á efnis-
valinu, og honum blöskrar, að
Magnúsi dytti í hug að þessar
þýsku langlokur yrðu gefnar út á
prenti hér á landi I þýðingu
Magnúsar. Magnús ánafnaði þjóð-
inni þýðingar sinar.
Þýðing og prentun bibliunnar
hefur augljóslega átt sinn þátt i,
að Magnús hefur talið þýsk fræði-
rit eiga erindi til Islendinga, og
hann hefur ekki sleppt neinu eða
aukið við, frekar en um biblíuþýð-
ingu væri að ræða, ekki einu sinni
áskorun höfundar að forðast orð,
sem byrja á ph. Ávörp til keisara
(Maximilians) og erkibiskups,
með tilheyrandi titlatogi, telur dr.
Jón eitt af því fáránlegasta í þýð-
ingu Magnúsar, þar sem Magnús
sleppir ekki einu sinni ávarps-
romsunni til biskupsins „kæri
móðurbróðir", en höfundur var
að koma skyldleika sinum við til-
tekinn biskup á framfæri. Magn-
ús afritaði hluta Flateyjarbókar
og m.a. tók hann upp latinutexta
af spássiu, þó að ein misritun þar
bendi til, að hann hafi ekki verið
latinulærður. Magnús er allt að
einu mjög traustur afritari og
sama máli hefur gegnt um afrit-
ara Islendingasagna marga
hverja. Þessi ávarpsorð til keis-
ara og erkibiskups voru ekki eins
fánýt og dr. Jón telur, þar sem
Islendingar urðu oft að senda
þjóðhöfðingja beiðni um lifsnauð-
synjar sínar t.d. „snæri“ og und-
anþágubeiðnum frá gildandi
hjúskaparlögum, vegna of náins
skyldleika höfðingjaættanna
rigndi yfir erkibiskup og jafnvel
páfann sjálfan.
Magnús prúði var uppi á þeim
tíma, þegar prentun bóka hófst á
íslandi. Bókagerð hófst þá að
nýju hér á landi, eftir hálfrar
annarrar aldar hlé. Bókasala til
Noregs lagðist niður þegar Noreg-
ur varð hjálenda Danmerkur upp-
úr 1380. Allur kristinn dómur í
Skálholtsbiskupsdæmi var lítt
standandi eftir að Michael
(danski) rak fjölda presta úr
embætti, en hann fór úr landi
1389 ásamt fjölda útlægra presta,
sem studdu hann. í Hólabiskups-
dæmi lifðu 3 prestar eftir svarta-
dauða 1402—6, og mikill auður
safnaðist á fárra manna hendur
eftir 1406 þ. m. t. bækur. Latínu-
lærðir menn voru aðeins litið brot
af þvi, sem verið hafði á Islandi
til 1389. Þetta munu vera ástæð-
urnar til þess, að svo skyndilega
tók fyrir islenska bókagerð eftir
1400. Kynnin af enskum fyrir-
mönnum á ensku öldinni
(1400—1500) voru ekki uppörv-
andi, þar sem þeir stærðu sig af
ólæsi sínu.
A dögum Jóns Arasonar, sem
ekki var latínulærður frekar
en-Magnús prúði, hófust samskipti
við Þýskaland, og má vel vera, að
Magnús prúði, sem var mágur
Björns Jónssonar Arasonar hafi
verið kunnugur þeim samskipt-
um, og orðið þess vegna liðtækur i
þýsku, en þýðingar hans fundu
engan hljómgrunn hjá íslending-
um m.a. vegna þess, að útúrdúrar
þýskra fræðimanna eru svo gjör-
ólíkir af þvi, sem íslendingar áttu
að vengast i íslendingasögunum
sem einkennast af stuttu og
kjarnyrtu máli.
Skúli ÓIafsson.“
• Níðztá
unglingum
Það er stórt orð Hákot, en bréf-
ritari, sem skrifar undir heitinu
„unglingur í Reykjavik“ virðist af
fyrirsögninni dæma ekki vera í
vandræðum með að velja sér orð
við hæfi. En hér kemur bréfið:
„Ég vona, að þið í Velvakanda
gefið þessu bréfi rúm, þvi að
lengi hef ég ætlað að skrifa ykkur
þótt aldrei hafi orðið af því.
Þannig er mál með vexti, áð ég
sá I blöðunum 5. nóvember, að þá
félli niður Lög unga
fólksins, en í staðinn kæmi
útvarp frá Alþingi. Þetta hefur
gengið svona til lengi, að ein-
hverjir hundleiðinlegir þættir
koma í staðinn fyrir þætti ungl-
inganna.
Þetta frá Alþingi er aðallega
fyrir fullorðið fólk og þess vegna
ættu einhverjir þættir, sem ætlað-
ir eru fullorðna fólkinu, að víkja
frekar en þættir unglinga.
Lög unga fólksins eru ekki of
oft, svo að mér finnst algjör
óþarfi að fækka þeim, heldur
finnst mér, að það ætti að fjölga
þeim.
Unglingarnir eru lítilsvirtir á
þennan hátt, og það endar með
þvi, að maður verður að gera eitt-
hvað róttækt í þessu máli.
Unglingur i Reykjavfk."
Alþingisumræður ættu nú
reyndar ekki síður að vera fyrir
ungt fólk en gamalt. Hafi ungling-
urinn okkar hlýtt á þessar um-
ræður, gætum við trúað, að hann
hafi haft af því nokkra skemmt-
un, — sum atriðin voru frábær,
bæði sem sálfræðilegt rannsókn-
arefni og skemmtiefni, og er þar
sérstaklega átt við úttektina, sem
Ölafur Ragnar Grfmsson gerði
þar á samskiptum sinum við
Framsóknarflokkinn.
í von um, að unglingurinn hafi
jafnað sig á mótlætinu bendum
við sem sagt á, að útvarpsumræð-
ur frá Alþingi eru oft býsna
skemmtilegar.
03^ SIGÆA V/öGA 8 1/LVtRAN
20. skákin
ÞEGAR 20. einvfgisskák Karpovs
og Kortsnojs lauk með jafntefli
bar flestum sérfræðingum saman
um, að nú hefði Karpov svo gott
sem tryggt sér sigur. Kortsnoj,
sem er harður baráttumaður,
virðist þó hafa verið á annarri
skoðun og f 21. skákinni blés
hann snemma til sóknar. 1 12. leik
urðu Karpov á óskiljanleg mis-
tök, leik eins og 12. Hb8 leika
ekki aðrir en snillingar eða byrj-
endur. Kortsnoj var fljótur að
notfæra sér mistökin og þegar
Karpov gafst upp eftir 19. leik
hvfts var staðan hans gjörsamlega
vonlaus.
Hvítt: V. Kortsnoj
Svart: A. Karpov
Drottningarindversk vörn.
1. d4 — Rf6, 2. Rf3 — e6, 3. g3 —
b6, 4. Bg2 — Bb7, 5. c4 — Be7, 6.
Rc6 — 0-0, 7. Db2 — c5, 8. d5 —
exd5, 9. Rg5 — Rc6, 10. Rxd5 —
g6, 11. Dd2 — Rxd5, 12. Bxd5 —
Hb8???, 13. Rxh7 — He8, 14. Dh6
— Re5, 15. Rg5 — Bxg5, 16. Bxg5
— Dxg5, 17. Dxg5 — Bxg5, 18. o-o
— Bxc4, 19. f4 — gefið.
Kortsnoj mætti vígreifur til
leiks f 20. einvígisskákinni og brá
nú út af vananum, svaraði 1. e4
með e5 i stað frönsku varnarinn-
ar, og beitti sfðan einu tvfsýnasta
afbrigði spánska leiksins, 4. — 15.
Staðan varð fljótt spennandi, en f
miðtafiinu urðu mikil uppskipti
og þegar skákin fór i bið virtist
jafnteflið blasa við, þótt Karpov
hefði að víu peði meira.
Hvftt: A. Karpov
Svart: V. Kortsnoj
Spænskur leikur.
1. e4 — e5, 2. Rf3 — Rc6, 3. Bb5
— a6, 4. Ba4 — f5, 5. d4 — exd4,
6. e5 — Bc5, 7. o-o — Rge7, 8. Bb3
— d5, 9. exd6 — Dxd6, 10. Hel —
h6, 11. Rbd2 — b5, 12. a4 — Bd7,
13. axb5 — axb5, 14. Hxa8 —
Bxa8, 15. He6 — Dd7, 16. De2 —
d3, 17. cxd3 — Kd8, 18. Rfl —
He8, 19. Rg3 — Rd4, 20. Rxd4 —
Bxd4, 21. Be 3 — Bxe3, 22. Dxe3
— Bd5, Bxd5 — Rxd5, 24. Hxe8 —
Dxe8, 25. Dd4 — Dd7, 26. h4 —
Kc8, 27. Kh2 — f4, 28. Re2 — Df7,
29. De4 — c6, 30. Rd4 — Df6, 31.
Rxb5 — Dxh4, 32. Kgl — De7, 33.
Rd4 — Df6, 34. Df5 — Dxf5, 35.
Rxf5 — Rb4, 36. d4 — Rd3, 37.
Rxg7 — Rxb2, 38. Rf5 — Kd7, 39.
Rxh6 — Ke6, 40. Kfl — Kd5, 41.
Rf5 — Ke4, 42. Re7 — Kxd4, 43.
Rxc6 — Ke4, 44. Ke2 — Rc4, 45.
f3 og svartur lék biðleik, Kd5, 46.
Rb4 — Ke5, 47. Rc2 Kf5, 48. Kd3
— Re5, 49. Kd4 — Rg6, 50. Kd5 —
Rh4, 51. Rel — Rg6 jafntefli.
DAGBÓK
VIDSKIPTANNA
1975