Morgunblaðið - 13.04.1975, Page 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. APRIL 1975
31
og skjól á erfiðum uppvaxtar-
árum. Hún lézt árið 1924 og var
honum harmdauði.
Það sýnir bezt hug hans til
hennar, að setztur að í fjarlægu
landi, og eftir langan aðskilnað,
gerði hann ráðstafanir til að láta
varðveita leiði hennar og hirða.
Nú síðast fyrir fáum árum gekk
hann svo frá þeim málum, að
þeirri umönnun verður haldið
áfram næstu áratugi.
Nielsen var örgeðja og fljótur
að skipta skapi. Kátur í vinahópi
og hrókur alls fagnaðar. Ört geð
og hinn danski „húmor“ gerðu
það að verkum, að menn hrifust
með í frásögn hans af atburðum
liðinnar og liðandi stundar.
Hann var þó aö eðlisfari hlé-
drægur maður, sem bjó að sínu.
Aldrei þiggjandi, en veitandi
þeim lið, sem hann gat og mátti.
Kynni okkar Nielsens hófust
fyrir fimmtán árum. Hann stóð þá
á sjötugu, ég tuttugu og fimm ára.
Aídrei fann ég þann aldursmun,
sem á okkur var, nema þá helzt að
hann væri örlítið yngri en ég.
Fjölbreytileg skapgerð hans og
uppátæki gerðu það að verkum,
að við vorum jafnaldrar í orði og á
borði. Slíkra manna er ljúft að
minnast, og sú mynd, ófullkomin,
sem hér hefur verið uppdregin af
Jörgen Nielsen, er sú mynd, sem
greipzt hefur í huga minn af
honum. Þannig vil ég kveðja hann
og muna, í fullvissu þess, að við
eigum eftir að hittast aftur og
taka upp, nú í augnablikinu, slit-
inn þráð.
Garðar.
Minning:
STELLA JÓRUNN
SIGURÐARDÓTTIR
F. 5. marz 1918
D. 20. marz 1975.
Þann 20. fyrra mánaðar andað-
ist í Borgarsjúkrahúsinu i Reykja-
vík Stella Jórunn Sigurðardóttir
Asgarði 11 hér í borg. Stella
var fædd á ísafirði, dóttir
hjónanna Aðalheiðar Dýrfjörð og
Sigurðar Bjarnasonar frá Björg-
um á Skaga, sem látinn er fyrir
nokkrum árum. Stella var elsta
barn þeirra hjóna, en börnin urðu
alls tíu talsins, dætur átta og tveir
drengir sem létust ungir sem og
ein dóttirin. Þá ólu þau hjónin
upp bróðurson Aðalheiðar. Dæt-
urnar urðu því sjö sem komust á
legg og eru nú sex eftir, allar
búsettar hér syðra. Móðirin Aðal-
heiður, sem heldur enn órofa
tryggð við heimabyggðina, býr nú
ein, hluta ársins, í litla húsinu
sinu á ísafirði sem áður hýsti all-
an barnahópinn þeirra hjóna og
gott betur þvi itm margra ára
skeið skutu þau hjónin skjólshúsi
yfir vinafólk sitt. Þykir þeim sem
til þekkja með ólíkindum, hvern-
ig svo stór hópur, eða fimmtán
manns þegar flest var, komst fyr-
ir i húsinu hennar ömmu Heiðu,
eins og við barnabörnin köllum
það jafnan, og sannast þar mál-
tækið, að „þar sem er hjartarúm
þar er og húsrúm". Allt blessaðist
Sigríður Eiríks-
dóttir—Kveðja
Fædd 18. ágúst 1908
Dáin 3. april 1975
Við andlátsfrétt Sigríðar Eiriks-
dóttur setur mann hljóðan. Þó
hennar sé saknað, vitum við að
hún hefir þráð hvíld, þvi hún
vissi hvert stefndi með veikindi
sín, sem hún hafði þolað hátt á
annað ár. Minningar sækja á
hugann frá liðnum dögum og
vekja þakklæti og gleði;
Hugurinn leitar til baka til
bernskuáranna i Skerjafirði og
barnaskólans sem þá var við
Baugsveg. Þetta litla byggðarlag i
Skildinganesinu var sem lítil
sveit, þótt það teldist til Reykja-
víkurbæjar sem svo nefndist þá.
Vatnsmýrin, með flugskýli sínu,
lendingarstað og katröflugörðum
skildi það frá Reykjavík, og þótti
góður spölur þá að ganga eða
hjóla þar yfir í bæinn, ef ekki var
tekinn strætisvagn á Lækjartorg
með viðkomu í Grímsstaðaholti,
en þaðan sóttu einnig börn skóla í
Skildinganesi. Svæði það, sem nú
stendur á Reykjavíkurflugvöllur
var leikvangur barnanna fyrir
boltaleiki og skautahlaup á tjörn-
unum nálægt Öskjuhlíð, að
ógleymdum sjóbaðstað Reykvik-
inga, sem áður var i fjörunni
undir veggjum Olíustöðvar Shell.
A þessum tíma fyrir stríðið var
Sigríður ein i litlum hópi kennar-
anna þar við barnaskólann ásamt
Ingimar Jóhannessyni, Magneu
og Friðu að ógleymdum Arngrími
Kristjánssyni skólastjóra, þeim
mæta drengskapar- og hugsjóna-
manni. Margir eiga þaðan góðar
minningar frá jólaleikritum og
sumardagsskemmtunum, og
ánægja sú sem kennararnir höfðu
af þvi að koma þeim i fram-
kvæmd, kom glöggt í ljós. Sig-
ríður naut sin þá bezt er hún varð
sem ein af krökkunum. Fyrir það
mun hún verða nemendum sinum
hjartkærust og hugfólgin, fyrir
þann eiginleika sinn hve gott hún
átti með að varðveita sina barns-
legu gleði, allt til hinstu stundar,
svo siung var hún.
Okkur er i minni ferðalag, sem
kennarar Skildinganesskólans
fóru i með efstu bekki skólans i
stórum (á mælikvarða þess tíma)
rútubíl austur að Seljalandsfossi
undir Eyjafjöllum vorið 1939.
Þetta var langur vegur að okkur
fannst, en veðrið var hið fegursta,
og við kynntumst viðáttu Suður-
landsundirlendis. Arngrímur
skólastjóri og kennararnir sýndu
nemendum sínum gróðrarstöð
Guðbjargar i Múlakoti, og fengu
allir nemendur með sér heim
islenzkar jarðarberjaplöntur til
að rækta i garði foreldra sinna. 1
bakaleiðinni var svo stanzað á
Brekku i Holtum, þvi þar hafði
Sigriður Eiriks hafið störf fyrstu
fimm árin sem hún starfaði sem
barnakennari. Þá komumst við að
því hversu mikill aufúsugestur
Sigriður var á þeim bænum, þvi
það var sem hún ætti okkur öll.
Var öllum kennurunum og skóla-
börnunum boðið þar til stofu og
veittar veitingar, kaffi, mjólk og
nýbakaðar pönnukökur og annað
hátíðabakkelsi af mikilli rausn,
svo sem værum við á Hötel Sögu
nú til dags. Einhvern veginn er
heiðríkjan yfir þessum fagra
ferðadegi kennaranna og skóla-
barnanna svo fasttengdur
minningunni um allt starf
Sigríðar sem kennara.
Hún hafði mikla ánægju af
starfi sinu, enda fann hún í því
sina stærstu lifshamingju. Seinna
á lifsleiðinni, löngu eftir að við
vorum af barnsaldri, fundum við
að hún fylgdist með og spurði
eftir okkur. Hún var þeim eigin-
leika gædd að geta séð sjálfa sig
og þá sem í kringum hana voru
með einhvers konar afstæði, og
gat því oftast er maður hitti hana
rifjað upp fyrir manni eitthvað
broslegt atvik frá liðinni tíð.
Areiðanlega mun víða að finna
ávöxt umhyggju, natni og hlýju
þeirrar, sem hún vermdi með
margan opinn barnshugann.
Nú þegar gengin er góð og
mikilhæf kona, þá kveðjum við
hana með þakklæti. Mætti islenzk
kennarastétt eignast sem flesta
hennar líka. Skólasystur.
þetta þó með Guðs hjálp og góðum
vilja fjölskyldunnar til þess að
standa á eigin fótum og gjarna
rétta öðrum hjálparhönd, þegar
svo bar undir. Til þess að svo
mætti verða hlaut vinnudagur
foreldranna að verða langur að
jafnaði, svo ekki sé meira sagt og
fór Stella að sjálfsögðu ekki var-
hluta af því sem gera þurfti. Kom
sér þá vel hvað hún var vel af
Guði gerð, bæði likamlega og and-
lega. Þrátt fyrir þröngan hag, tak-
markaðar stundir og svigrúm til
eigin nota þá ætla ég, að uppvaxt-
arárin hafi orðið Stellu góður og
notadrjúgur skóli fyrir það sem
síðar varð, enda reyndist hún
jafnan hin styrkasta stoð hverjum
þeim sem á hennar hjálp þurfti að
halda.
Þegar Stella fór úr foreldrahús-
um þá voru yngri systurnar
komnar það til hjálpar að hún gat
leyft sér að vikja frá. Fluttist hún
þá hingað suóur i atvinnuleit, þvi
ekki leyfðu efnin að strax væri
sest á skólabekk. Árið 1944 innrit-
aðist Stella i ljósmæðraskóla ís-
lands og| lauk þaðan prófi árið
1945. Hún starfaði siðan sem ljós-
móðir á fæðingardeild Landspítal
ans um eins árs skeið eða þar til
að hún giftist eftirlifandi manni
sinum Sigurði Hjálmssyni. Þau
Sigurður og Stella bjuggu hér í
Reykjavík öll sín búskaparár og
eignuðust fimm börn, tvo syni og
þrjár dætur, en son átti Stella
fyrir þegar hún giftist. Heimili
sinu og börnum reyndist Stella
hin fullkomna móðir.
Það var jafnan ánægjulegt og
upplífgandi að heimsækja Stellu
og Sigurð. Stella var létt i lund og
hressileg i fasi og laus við að
íþyngja öðrum þó eitthvað blési á
móti. Viðmótið var hlýtt og ljúf-
mannlegt án þess að nokkurntima
örlaði á smjaðri, enda samrýmdist
þaó ekki hreinlyndi hennar og
skörulegri framgöngu og skap-
styrk. Bliðast var bros Stellu þeg-
ar börn áttu i hlut og meðal þeirra
kom hennar fölskvalausa alúð og
hjálpsemi best i ljós. Þaó var
skaði að Stellu naut ekki lengur
við i ljósmóðurstarfinu, svo riku-
lega sem hún var gædd öllum
þeim kostum sem góða ljósmóður
mega prýða.
Þaó var táknrænt að svo skyidi
til takast þegar ljósmóðirin og
barnavinurinn Stella hélt héðan
að forsjónin skyldi færa henni í
fang litla drenginn sem ekki
auðnaðist að lita ljós heimsins
nema handan að.
Það er mikill sjónarsviptir að
Stellu. Hún var jafnan sá klettur-
inn sem uppúr stóð hversu hátt
sem boðar lifsins risu. Slíka er
mikils virði, fyrir þá sem minna
mega sin, að eiga að og geta hald-
ið sig til hlés við þegar á móti
blæs.
Fyrir góðvild Stellu og mann-
kosti alla stend ég i stórri þakkar-
skuld við hana og svo mun um
fleiri.
Ég votta áttræðri móður henn-
ar, eiginmanni, börnum og öðrum
aðstandendum samúð mina og
konu minnar.
Frændi.
Jóhannes Antons-
son - Minningarorð
HANN var fæddur á ísafirði, en
lézt á heimili sinu í Reykjavík
2. apríl 1975. Of stuttur æviferill
á enda genginn. Foreldrar
Jóhannesar voru Vaigerður Sig-
urðardóttir frá Seljalandi vió
Skutulsfjöró og Anton Ölafsson
frá Laugabóli I Arnarfirði. Bæði
voru þau hjón heiðurs- og
dugnaóarmanneskjur. Anton var
búfræðingur frá Hvanneyri og
stundaði garðyrkjustörf á Isafirði
og fleira, þvi að hann var verk-
maóur góður og lagvirkur. Anton
lézt á bezta aldri eftir langvarandi
veikindi, sárt saknað af konu og
börnum.
Valgerður hefur stundað ýms
störf utan heimilisins af mikilli
elju og boðið erfiðleikunum byrg-
inn og ailtaf borið sigur úr býtum.
Nú þarf hún að kveðja annað
barn sitt hinztu kveðju. Fyrir sex
árum missti hún dóttur, er dó
snögglega i blóma lifsins og var
elzta barn þeirra hjóna.
Jóhannes liktist snemma for-
eldrum sínum að dugnaði, verk-
lagni og iðni. Hann stundaði bæði
sjómennsku og almenna verka-
mannavinnu meðan heilsan leyfði
og kraftar entust, en hann varð
fyrir áfalli sautján ára gamall og
hlaut meiðsli af, sem smátt og
smátt ágerðust i langvarandi og
algjört heilsuleysi, sem endaði á
einn veg.
Hingað til Reykjavikur fluttist
Jóhannes um tvítugsaldur ásamt
foreldrum sínum og systkinum, er
hann ólst upp með á isafirði.
Jóhannes var maður tvíkvænt-
ur. Með fyrri konu sinni átti hann
eitt barn en fjögur með þeirri
síðari. Var það hans mesta ánægja
þegar heilsan og kringumstæð-
urnar leyfðu að hann gat verið
heima með börnum sinum, þvi að
hann var maður viðkvæmur og
þýðlyndur, en hann dvaldi oft af
eðlilegum ástæðum á sjúkrahús-
um.
A siðastliðnu hausti virtist rofa
svolítið til í athafnalífi hans er
hann vann við timburþurrkun hjá
Timburverzluninni Völundi. En
þegar kom fram á veturinn sótti í
sama horfið. Aftur syrti að og dró
til þess að ævilokin bar svo skjótt
að, einmitt þegar ævisólin skein i
hádegisstað.
Jóhannes var maður að eðlisfari
og í öllum háttum dagfarsprúður
og góðlyndur og aðlagaði sig
kringumstæðunum, er hann varð
að búa við.
Örlög manna verða með ýmsu
móti og enginn veit fyrirfram
hvað gerist í hringiðu tilver-
unnar, en við liíum i þeirri trú að
för okkar stefni á „æóri leiðir" og
ég er viss um að svo er með sál
þessa framliðna vinar þeirra, er
hann kveðja nú hinztu kveðju.
Við biðjum honum allrar bless-
unar á nýju tilverustigi og hand-
leiðslu þeirra góðu aíla, er ráða
fyrir utan svið okkar takmörkuðu
skynjunar bak við fortjaldið
mikla.
Innilegar samúðarkveðjur eiga
að fylgja þessum fáu línum til
móður hans, barna og systkina og
annarra vina hans og vanda-
manna.
Drottinn gefi dánum ró, en
hinum likn, sem lifa.
Guðjón Bj. Guðlaugsson.
— Athugasemdir
Framhald af bls.7
rekið. Síðan lét Skallagrímur gera
bæ upp við fjallið og átti þar bú,
lét þar varðveita sauðfé sitt.“
Þessi lýsing er skrifuð einum
þremur öldum eftir að land var
albyggt talið. Gæti hún þvi verið
bil beggja, þess, sem er á ritunar-
tíma, og hins, er var við landnám.
Víst er, að hér hefur verið mörg
matarholan og veiðistöð góð. Af
þeim sökum hafa frumbyggjar
.landsins ekki þurft ýkja mikið af
búpeningi til að fylla þarfir sinar
frekar en Eiríkur rauði á
Grænlandi. (5) En þeir uróu að
hyggja yfir sig og klæða. Til þess
siðarnefnda þurfti fyrst og fremst
ull, enda þótt skinn kunni að hafa
verið notuð að einhverju leyti. Af
þeim sökum uróu landsinenn að
koma sér upp sauöíé. En það er
hægara sagt en gert að halda
sauðíé I skóglendi og hafa af því
nytjar.
Þegar ég kom upp i Matanuska-
dal i Alaska árið 1945, varð mér
starsýnt á stórt feli, sem gnæfði
eins og klettur upp úr miðjum
dal. Var það einn ber^hleinn með
mjóum gróðurteigingum i skorum
i berginu, sem náðu upp i niitt
fjall. Er ég spurði, hvernig á því
stæði, að þetta fell væri svo bert
og blásið í ntiðjum skógi vöxnum
dal, var mér sagt, að landnemarn-
ir, sem settust að í dalnum upp úr
siðustu aldamótum, hefðu viljað
taka upp sauðfjárhald. Fyrstu
kindurnar, sem inn voru íluttar,
týndust í skóginum og komu
aldrei fram, en þá tóku menn til
þess ráðs, að hringgirða fellið og
halda þar fénu á beit. Með þvi
móti gátu þeir haldið fé um nokk-
ur ár, en að þeim loknum var
fjallið allt blásið ofan á klöpp og
sauðfé úr sögunni. Svipað hef ég
séð i Norður-Noregi, þar sem
byggðin er ekki nema tveggja
alda gömul. Þar er fé haft ofan
við skógamörkin á sumrum og
þess gætt, en á vetrum er það haft
i húsum.
Mér viröist augljóst, að þegar
fyrstu landnemarnir komu með fé
hingað til lands, hafi þeir orðið að
hafa það á efstu grösurn við
skógamörkin. Að öðrum kosti
hefði það týnst að mestu, auk
þess, sem engin ull hefði af því
fengist. Alkunnugt er, aó fé týnir
ullinni i skóglendi, og úr því að
ullin var aðalgagnið af fénu, var
einskis annars kostur en að hafa
það við og ofan skógarmarka, líkt
og sagt er í Egils sögu, áóur en
rjóður umhverfis bæina voru
orðin nógu stór til að hafa féð
heima við vetrarlangt. Hve lengi
þetta hefur staóið er erfitt að
segja, en fyrstu tvær eða þrjár
kynslóðir manna hljóta að hafa
haft þetta á þennan veg.
— Sigalda
Framhald af bls. 19
fyrir Inuk hér i inötuneytinu af
einhverjutn ástæðuin, en eftir að
við höfðuin samband við æðstu
menn hjá Landsvirkjun gekk
inálið eins og í sögu.
— llafiö þið þá ekkert sérstakt
félagsheimili hér?
— Nei, því miður. Við höfuin
lengi barizt fyrir því að fá sér-
stakt klúbbhús hér á staðinn, en
aðeins grindin ein hefur risið. Ég
vann áður hjá Þórisósi, og þaó
fyrirtæki var með sérstakt klúbb-
hús fyrir inannskapinn, sem gafst
sérstaklega vel.
— Er einhver von með að það
komist upp?
— Ég vona það og það verður að
koma fljótt. Við höfutn t.d. aðeins
leyfi til að hafa einn litinn skáp
undir bækur í mötunevtinu. Þetta
er í annað skiptið sem ég vinn að
félagsinálum þegar ég hef unnið
hjá erlenduin verktaka. i fyrra
skiptið var það hjá Þjóðverj-
unuin, sein byggðu álverið í
Strauinsvik. Þeir voru iniklu fljót-
ari til en Júgóslavarnir. Ef við
fóruin frain á eitthvað gekk það
oftast nær fljótt fyrir sig, og segja
iná að það sem hafi tekið inánuð
að fá fram hjá þeiin taki a.in.k. ár
hér. Það er fyrst nú, sein við eruin
farnir að sjá þess einhver inerki
að leyfa eigi félagsstarf og iná
þakka Landsvirkjunarmönnum
inikið fyrir það, þvi þeir hafa
stutt vió bakið á okkur eftir
fönguin.
Þ. d.