Morgunblaðið - 03.12.1975, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. DESEMBER 1975
21
Ingólfur Guðmunds-
son —Afmœliskveðja
„Hélt hann svo alla sfna þing- undir viðhorfi þeirra sem fást við
menn til allra réttra mála að
hvergi varð þeirra hlutur undir“.
Á æskuárum okkar Ingólfs var
verið að byggja grunn að því
samfélagi á tslandi, sem við búum
við nú. Öflug samtök höfðu dregið
að hún merki mannréttinda og
mannúðar. Gangan til hamingju-
landsins sýndist þá ekki þurfa að
verða ýkja löng — ef aðeins
maðurinn bæri gæfu til að nota
vit sitt og þekkingu til góðra
hluta. Ný vísindi og tækni virtust
boða frelsun frá vanþekkingu,
fátækt og striti: félagshyggja kom
í stað sérhyggju — samhjálp í
stað sérhagsmunastefnu. Enn
þann dag í dag er öldin að móta
hugmyndir undir þessu merki
þótt hægt fari.
Heimsfréttirnar minna okkur
daglega á að í heimi okkar norð-
lægra þjóða hefur meir þokast í
áttina en í mörgum stærri stöðum
sem enn búa við ókyrrð og áþján.
Mættum við öll minnast þess hve
dýran hlut við geymum í okkar
mannlífsformi. Margt hefur á
unnist — og eins og ævinlega —
mörgu hefur orðið að fórna.
Lausnarorð okkar tíma er skipu-
lag og aftur skipulag. Við, sem
flest búum við uppeldi og lífsvið-
horf sveitarinnar og fámennisins,
kunnum mörg hver ekki allt of
vel við okkur í skipulögðum hópi.
Þetta nýja samfélagsform á mikið
— Afkoma
Framhald af bls. 8
aðrar greinar. Hins vegar mun
óhætt að fullyrða, að bifreiða-
verzlun mun ekki sem heild
skila hagnaði í ár.
Almenn
heildverzlun (616)
Breytingar á afkomu al-
mennrar heildverzlunar hafa
verið svipaðar og við var að
búast. Hagnaður, sem hlutfall
af veltu, var 2,9% 1973, enda
mikil eftirspurn innanlands og
hagstæð þróun gengis. I fyrra
réðu lækkandi álagning og
gengisfellingin í september
mestu um, að afkoman versnaði
það ár. Horfurnar í ár benda til
svipaðrar afkomu í ár og í
fyrra, ef meðalálagningin lækk-
ar aðeins að hálfu til jafns við
ákvarðanir verðlagsyfirvalda,
en nokkru verri afkomu, lækki
álagningin að fullu.
Almenn heildverzlun virðist í
auknum mæli vera að verða
umboðsverzlun, þar sem heild-
verzlunin hefur á s.l. árum
aukið tekjur sínar af umboðs-
sölu mun hraðar en álagningar-
tekjur af eigin vörusölu. Hér
eiga verðlagsákvæði sennilega
hlut að máli, og ættu stjórnvöld
að íhuga hvort þau telji þessa
breytingu æskilega frá þjóð-
hagslegu sjónarmiði.
Verðlagsákvæðin virðast
einnig koma fram í ýmsum öðr-
um óæskilegum áhrifum frá
þjóðhagslegu sjónarmiði, svó
sem í minna vöruframboði, lé-
legri varahlutaþjónustu, hverf-
andi verðsamkeppni og i því,
hvað auglýstar merkjavörur
stórfyrirtækja eru áberandi
hluti innflutningsins. Hér er
um að ræða meira hagsmuna-
mál neytenda en innflutnings-
verzlunar. Samt þykir rétt að
benda á þessi skekkingaráhrif
hér, þar sem breytingar til
batnaðar er hægt að gera, þar
sem saman færu hagsmunir
innflutningsverzlunar og neyt-
enda.
stjórnun þess. Forngrikkir töluðu
um stjórnlist. Svo sannarlega er
það göfug list að stjórna svo mál-
um skipulagðs samfélags að ratað
verði það meðalhóf sem tryggir
samhjálpina án þess að þrengdur
sé um of kostur okkar sem
einstaklinga og félagsheilda.
Sá er hér ritar hefur nokkuð oft
hugleitt þetta þegar hann hefur
átt tal við Ingólf Guðmundsson —
stundum aðeins í sima — stund-
um á kyrrlátri og virðulegri
vinnustofu hans i aðalstöðvum
félagslegrar samhjálpar á Islandi.
Má ég aftur vitna í hin minnis-
stæðu orð: „og hélt hann svo alla
sfna þingmenn til allra réttra
mála að hvergi varð þeirra hlutur
undir“.
Vel má vera að Ingólfur kunni
mér Iitlar þakkir fyrir að fá rúm
hjá Styrmi í Morgunblaðinu i dag
fyrir þessar hugleiðingar. Hann
er hlédrægur og yfirlætislaus eins
og allir vita sem hann þekkja.
Hitt tel ég vissu að þeir mörgu
sem hafa átt samleið með honum
— og einkum þó ég sjálfur —
hefðu kosið að hans væri verð-
ugra getið en hér er gert. Um það
verður ekki sakast. Mörgum fer
sem Jóni Forna:
Mér finnst ég hugsa oft furðu vel
og fylgja þræðinum,
en þegar ég fer að orða það
fer allt úr reipunum.
Þrátt fyrir þetta skal enn
nokkru við bætt og rifjuð upp
atriði, sem mér eru kunn um ævi
afmælisbarnsins.
Ingólfur Theodór Guðmunds-
son, eins og hann heitir fullu
nafni er fæddur að Þverárdal í
Bólstaðarhlíðarhreppi Austur-
Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
voru þau Guðmundur Björnsson
sýslumaður á Sauðárkróki og
síðar í Borgarnesi og Ingibjörg
Ölafsdóttir. Ingólfur ólst upp hjá
móður sinni og Brynjólfi í Þverár-
dal til þess tíma er hann hóf nám í
Gagnfræðaskólanum á Akureyri
(útskr. 1921) og síðar f Verzlunar-
skóla Islands, en þaðan er hann
brautskráður 1924. Að þessu
skólanámi loknu dvelst Ingólfur
um tíma hjá föður sínum,
Guðmundi Björnssyni og fjöl-
skyldu hans í Borgarnesi. Kom
hann þar í hóp 8 hálfsystkina
þ.á m. Anna bókavörður á Selfossi
og Þuríður húsfreyja í Garði. öll
fengu þessi systkin þegar hið
mesta dálæti á Ingólfi. Systurnar
sem ég áðan nefndi hafa lýst því
fyrir mér hvernig hann varð
þegar með öllu einn af systkin-
unum, tengdur traustustu fjöl-
skylduböndum. Ekki hvað síst
róma þær hve kær hann varð
móður þeirra hálfsystkinanna og
hve hann reyndist henni eins og
besti sonur. Því er þetta nefnt hér
að ég hygg það gott dæmi um
Ingólf, að hér leystust af sjálfu
sér fyrir ljúfmennsku og dreng-
skap hin viðkvæmustu fjölskyldu-
mál.
Arin 1931—1932 fór Ingólfurtil
framhaldsnáms í hagfræðideild
háskólans í Kiel í Þýskalandi. Er
hann kom heim frá framhalds-
námi gerðist hann aðalbókari hjá
Höephnerzverslun á Blönduósi og
— Landið sé . . .
Framhald af bls. 20
Ég tel, að útivistarsvæði, þar sem fólk
úr strjálbýii og þéttbýli geti notið hollra
návista við Islenzka náttúru og haft
frjálsan umgang, eftir vissum reglum
að sjálfsögðu, þurfi að vera til i hverju
héraði Slik útivistarsvæði ættu i raun
að vera i eigu og forsjá héraðsstjórna i
hverju héraði, og óþarft að þjóðnýta
slik landsvæði til þess að vera
metnaðarmál hvers héraðs að skipu-
leggja slík svæði, að gefa fólki kost á
þvl að sækja þau heim, dvelja þar
skemmri eða lengri tima og njóta þar,
eins og ég sagði áðan, hollra návista
við islenzka náttúru til þess að dreifa
huganum frá daglegu striti hversdags-
Iffsins hér á höfuðborgarsvæðinu og
annars staðar á landinu.
síðar hjá Verslunarfélagi Borg-
firðinga Borgarnesi. Síðar
stofnaði hann eigið verslunar-
fyrirtæki I. Guðmundsson & Co„
sem hann rak til ársins 1948, en
þá tók hann við starfi við verð-
lagseftirlit og var skipaður verð-
lagsstjóri 1951. Því starfi gegndi
hann til ársins 1956, en þá varð
hann fulltrúi f 1. flokki i félags-
málaráðuneytinu. Það embætti
hélt hann til þess er hann tók við
starfi deildarstjóra sjúkratrygg-
ingadeildar í Tryggingastofnun
ríkisins. Asamt daglegum störfum
í stofnunni hefur hann tekið þátt
í ýmsum ráðstefnum og fundum
um Tryggingamál innanlands og
utan. Auk alls þess er nú hefur
verið greint hefur Ingólfur m.a.
verið formaður rannsóknar-
nefndar ríkisins i Iðnaðarmálum.
hann hefur verið í stjórn verð-
jöfnunarsjóðs fyrir olíur og ben-
sín. Hann var formaður þeirrar
stjórnar um skeið.
Arið 1944 gekk Ingólfur að eiga
Laufeyju Halldórsdóttur
hjúkrunarkonu, hina mætustu
konu og er heimili þeirra að Forn-
haga dæmi um það grundvallaða
menningarlíf sem þróast hefur í
íslenskri borg á undanförnum
áratugum.
Hér að framan var getið um að
Ingólfur var uppalinn í Þverár-
dal. Brynjólfur í Þverárdal var
landsfrægur fyrir gestrisni, rausn
og höfðingsskap svo sem þekkt
vísa Hannesar Hafstein vitnar.
Ingólfur naut í uppvexti ástríkis
þessa stórbrotna fóstra síns. Hann
hefur og heiðrað minningu Bryn-
jólfs sem vert er. Þau hjón Ingólf-
ur og Laufey fengu að kjörsyni
ungan son Margrétar hálfsystur
Ingólfs, en hún bjó við erfið veik-
indi. Drengurinn var skýrður
Brynjólfur og sýnir það með öðru
hve mikils Ingólfur mat fóstra
sinn. Brynjólfi er svo lýst: „Hann
var samkvæmismaður mikill og
stórveitull heim að sækja. Hrað-
mælskur jafnt á dönsku sem ís-
lensku"
. Vel kann og Ingólfur að meta
góðra vina fundi. Er að honum
sannur fagnaðarauki á slíkum
stundum.
Ingólfur er laxveiðimaður
góður og róma veiðifélagar hans
háttprýði hans við veiðiá. Þarf-
Iaust er að lýsa fyrir veiðimönn-
um hvað í þessu felst. Hann fer
flestum fimlegar með flugustöng
og á mikið gott safn af veiði-
stöngum og allskyns flugum allt
frá einföldustu silungaflugum
uppi dýrustu laxaflugur saman-
settar af sundurgerð. Ætli ég
eigi annars nokkra betri ósk
handa Ingólfi á þessum degi en að
hann megi enn um mörg ár njóta
heilsu og krafta til þess að labba
með þennan tækjabúnað sinn sem
oftast meðfram Norðurá, Flóka-
dalsá og hvað þær nú allar heitV
þessar laxadrottningar Borgar-
fjarðardala.
Ég flyt honum þakkir okkar í
samlögunum fyrir þann tíma sem
hann hefur verið í sjúkratrygg-
ingadeildinni. Ég tel að hann hafi
verið okkur vinur og leiðsögu-
maður á þann hátt sem í upphafi
var getið og hver getur kosið sér
betra hlutskipti?
B.V.
OECD spáir
efnahagsbata
Brussel, 28. nóvember—NTB.
SÉRFRÆÐINGAR Efnahags- og
framfarastofnunar Evrópu
(OECD) eru ekki öruggir um
hvernig spá beri um hagvöxt á
Vesturlöndum á næsta ári, en
telja samt sem áður að heldur
horfi betur en undanfarið, og
versta efnahagskreppan sé að
baki. Hins vegar eru þeir efins
um hvort uppgangurinn verði
stöðugur á næsta ári. Hann verð-
ur alla vega hægfara og atvinnu-
leysi mun sennilega halda áfram
að aukast. Sérfræðingarnir óttast
að bjartsýni Bandaríkjamanna og
Vestur-Þjóðverja hafi verið of
mikil. OECD birtir einnig spá um
þróun verðbólgunnar og sýnir
hún að dregið hafi verið úr verð-
hækkunarþróuninni og muni svo
fram halda.
1 Kenwood hrærivélar
TWORN HHMf
og úrval hjálpartækja
HEKLAhf
Laugavegi 170—172 — Sími 21240