Alþýðublaðið - 23.09.1958, Blaðsíða 4

£
JklþýSublaSið
Þriðjudagur 23. sspt 1958
Portoroz, 3. sept. 1958.
SKÖMMU áður en þrettándá
umferð hófst var skýrt frá því
hér í skáksalnum að daginn áð- ■
'ur hefði fuHtrúaþing Alþjóða
Skáksambandsins kjörið Frið-
rik Ólafsson stórmeistara. Yar
'Friðrik eini skákmeistarinn,
sem hlaut þessa nafnbót á þing-
inu en miðstjórn sambands-
ins felldi aðrar tlilögur. Með
þessari útnefningu Friðriks
höfum við misst eina alþjóða
skákmeistarann okkar, því
fyndist rrtér að Skáksamband
íslands ætti að reyna að koma
sér upp öðrum sem allra fyrst.
"Mætti t. d. athuga hvaða skil-
yrðí menn þurfa að uppfylla
~til að öðlast þennan titil. Kann-
ske hefur einhver íslendingur
þegar uppfyllt þau. Mætti þá
fyrst athuga afrek Guðmund-
ar Pálmasonar á stúdentamót-
inu í Lyon 1955 og stórmóti
Taflfélags Reykjavíkur í fyrra,
■eða afrek Baldurs Möller, forn
og ný.
ÞRETTÁNDA UMFERÐ.
Hafi einhver stórmeistari
teflt vel í þessari umferð þá
var það sá nýkjörni. Auga fyr-
ir auga og tönn fyrir tönn
þiarmaði hann að Averbach,
rússneskum stórmeistara.
Minnti Rússinn mig einna helzt
á íslenzkan afdalabónda, sem
hefur þraukað margan harð-
indavetur, þrár eins og smjörið
Sitt og spornar fæti við óblíð-
um náttúruöflum, staðráðinn í
að þrauka þennan vetur líka á
hverju sem gengi. En íslenzk
veðrátta á það til að brjóta
niður seigluna í einum afdala-
bónda hversu seigur sem hann
kann að vera, og ekki virtist
mér hún draga. neitt af sér í
þetta skipti frekar en oft áð-
uþ enda dó bóndinn hungur-
dauða á víðavangi um það leyti
sem gj örningaveðrinu slotaði.
Úrslit:
Panno—Larsen V>-—Vz
Priðrik—Averbach 1—0
Tal—Bronstein Vz—V2
Petrosjan—Fischer %—V2
Sherwin—Benkö V2—V2
De Griff—Rossetto V2—V2
Szabo—Fúster 1—0
Pachman—Neikirch 1—0
Matanovic—Gligoric V2—V2
Filip—Cardoso 1—0
F.TÓRTÁNDA UMFERÐ.
Bent Larsen er einkar við-
j kunnanlegur náungi og alls
| -ekki laus við kímnigáfu. Auk
Jþess á hann • það til að vera
kurteis, þegar hann er í góðu
-skapi. Nokkrum dögum áður
en hann átti að tefla við Frið-
rik bað hann okkur afsökunar
á því að hann myndi nú máta
þennan nýgræðing me'ðal stór-
meistara. Þegar ég sagði hon-
um að ég væri búinn að missa
-alla trú á honum og hans lof-
orðum um að máta menn, svar-
aði hann því auðvitað til að
fcann hefði enn mikla trú á sér
Qg sínum loforðum og þess-
vegna skipti mitt traust engu
roáli. Ég kom á skákstaðinn
tíu mínútum áður en byrjað
var að tefla, til þess að geta
fylgzt eins vel og unnt var með
skák þeirra Friðriks og Bents.
Tefldu þeir í rúmar fjórar
stundir og mestallan þann tíma
leið mér líkt og hænu í hest-
húsi. Hafði Friðrik aldrei fast
land undir fótum og virtist
lengst af vera á heljarþröm-
inni. Þegar þeir stórmeistararn-
ir höfðu teflt í nær fjóra tíma
tók Larsen skiptamun sem
hann hefði sennilega átt að
láta vera. Fékk Friðrik peð fyr-
ir skiptamuninn og virtist nú
loksins standa föstum fótum.
Datt honum það snjallræði í
hug að bjóða jafntefli en Lar-
sen hafnaði samstundis, gekk
í lymskulega gildru og gafst
upp. Bar þeim Friðrik saman
um að Larsen hefði átt að
Þ%gja jafnteflistilboðið. Þegar
maður hefur haft betra tafl í
fjóra klukkutíma á skiptamun
yfir og hefur lofað því að vinna
þá hafnar maður auðvitað
svona tilboðum. í slíkum til-
fellum sakar það ekki að bjóða
jafntefli og stundum er hægt
að græða á því, enda var tilboð
Friðriks gert í gróðaskyni ein-
göngu.
Bronstein reyndi hvað hann
gat að leggja Petrosjan að velli
en varð að taka sættum um
síðir.
Úrslit:
Gligoric—Filip V2—V2
Neikirch—Matanovic V2—V2
Fúster—Pachman 0—1
Rosetto— Szabo 0—1
Benkö—De Griff 1—0
Fischer—Sherwin 1—0
Bronstein—Petrosjan V2—V2
Averbach—Tal V2—V2
Larsen—Friðrik 0—1
Sanguinetti—Panno 0—1
FIMMTÁNDA UMFERÐ.
Þótt fyrirmannlegt yfirskegg
og einstakt jafnaðargeð bendi
ásamt holdafarinu til þess að
Sanguinetti sé landeigandi, sem
ekki þarf að hafa allt of mikið
fyrir lífinu, átti hann lengst
af annríkt á lítilli spildu í við-
ureigninni við Friðrik. Var
hann næstum iandlaus og harla
vinafár þegar hann fann smugu
á landamörkunum, æddi yfir
Jönd Friðriks og eirði engu en
stórmeistarinn bjargaði sér á
flótta með leifarnar af liði
sínu. Það tók skákmeistara
Sovétríkjanna, Lettann Tal, að-
eins tvo tíma að ganga frá
Bent Larsen. Ekki veit ég til
þess að Bent hafi gefið nein
loforð fyrirfram þó mér þyki
það sennilegt.
Úrslit:
Friðrik—Sanguinetti V2—V2
Tal—Larsen 1—0
Petrosjan—Averbach V2—V2
Sherwin—Bronstein V2—V2
De Griff—Fischer 0—1
Szabo—Benkö Vz—V2
Pachman—Rossetfo V2—V2
Matanovic—Fúster 1—0
Filip—Neikirch 1—0
Cardoso—Gligoric 0—1
SEXTÁNDA UMFERÐ.
Friðrik hafði svart gegn arg-
entínska stórmeistaranum
Panno. Var Argentínumaður.
inn alltof friðsamur til þess að
til tíðinda drægi enda ánægður
með jafntefli.
Bobby Fischer fer svo ört
fram að maður sér dagamun á
honum. Hann tefldi mjög vel
gegn Szabo, fórnaði drottning-
unni og hefði sjálfsagt unnið ef
hann hefði haft svolítið meiri
tíma.
Argentínumaðurinn Rossetto
hefur áreiðanlega teflt flestar
sínar skákir á kaffihúsum.
Hann átti gjörunnið tafl gegn.
Matanovic, en glopraði því
niður í iafntefli á undraverðan
hátt, enda hefur hann áreiðan-
lega meiri áhuga á kvenfólki
en biðskákum.
Bent Larsen lofaði því statt
og stöðugt að máta Petrosjan,
enda þótt sá síðarnefndi tapi
nær aldrei skák. Og vhi menn,
stendur ekki sá danski við sín
stóru orð, enda þótt hann tefldi
Birds-byrjun, sem nær enginn
þorir að tefla annar. Sjaldan
hef ég séð.nokkurn mann Ijóma
eins innilega og Bent, þegar
Petrosjan stöðvaði klukkuna
og áhorfendur fögnuðu sigri
hans. f átta umfexðir hefur
þessi skemmtilegi náungi ekki
unnið. skák og heldur ekki ver-
ið viðmælandi, svo ekki sé
minnst á eldsúran svipinn á
fallega andlitinu hans. En nú
hefur hann tekið gleði sína
aftur, ÖÍÍum til. mikillar á-
nægju.
Neikirch—Cardoso
Fúster—Filip
Rossetto—Matanovic
Benkö—Pachman
Fischer—Szabo
Bronstein—De Griff
Averbach—<Sherwin
Larsen—Petros j an
Sanguinetti—Tal
Panno—Friðrik
Úrslit:
1—0
0—1
V2—V2
Ú2-
Ú2-
1/2-
1/2-
.l/2
-1/2
-Ú2
-Ú2
1—0
V2—V2
V2—V2
EINS og menn rekur minni
til þá hafa á liðnum árum ver
ið byggð fyrir forgöngu Slysa
varnafélagsins, björgunar og
varðskip fyrir suður, vestur og
norðurland. Nú er í ráði a'ð
byggju björgunarskútu fyrir
Austurland. Eru þegar hafnar
fjársafoanir í þessu augna-
miði með ótrúiega góðum ár-
angri. Eins og málum er nú
háttað í landhelgisdeilunni
ætti að vera enn betri grund-
völlur fyrir samstöðu allrar
þjóðarinnar til þessa björgun-
arskútumáls. í þættinum um
daginn og vsginn síðastliðinn
mánudag bar Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson fram þá tillögu
að öll þjóðin tæki höndum
saman um byggingu nýs varð-
skips í tilefni yfirstandandi
landhelgisdeilu. Tillagan er
góð eins langt og hún nær en
öll undirbúningsvinna í sam-
bandi við hana er óunnin og
mikil vinna liggur í allrj fram
kvæmd hennar. Það virðist því
lekki fjarri lagi að hægt sé að
sameina nefnda tillögu ura
byggingu nýs varðskips við
Austurlgnd. Slíkt skip gæti
orðið þeim mun stærra og
betur útbúið. sem framlcgin
yrðu fleiri og stærri. Slysa-
varnadeildirnar allstaðar á
landinu eru þekktar að dugn-
aði og fórnfýsi í þessum mál-
um og sýnist því. vænlegasta
leiðin til árangurs að veita
þeim stuðning til þessara fram
kvæmda því ,,hálfnað er verk
þá hafið er“.
VANTAR SJÓMENN?
Menn eru farnir að bera
kvíðboga fyrir því að ekki
verði hægt að manna alla
báta og skip íslenzka fiski-
skipaflotans á komandi vertíð
þar eð færelsku sjómennirnir
muni ekki koma að óbreyttu á-
standi. Það má því segja að við
séum ekki vel á vegi stcdd,
að eiga allt undir fiskveiðum
komið an alltaf fækkar þeim
er þær vilja stunda. Á undan-
förnum- árum hefur verið grip
ið til þass ráðs -að flytja inn
sjómenn á skipin, en s.líkt er
engin framtíðarlausn. Hvsrjii"
eru þá orsakir þess að ungir
menn vilji ekkj lsggja fyrir sig .
sjómennsku á fiskiskipum? £
stuttri blaðagrsin ier ekki hægt
að gera grein fyrir því svo
nokkru nemi. Ein megin or-
scjk þessa ástands Hggur þó
örugglega í lakari kjörum og
verri aðstöðu til að vinna og
hlúa að sínu. Sá ier í landi
vinnur hefur alla iafnan
mörgum sinnum betra tæki-
færi á að drýgja tekjur sínar
á einn eða annan hátt sem of
langt yrði upp að telja. Við
verðum að jafna þessi met. Við
megum ekki fljóta sofandi að
feigðarósi. Þao verður að skapa
íslenzkum fiskimönnum þá af
komumöguleika að leftirsóknar
vert sé að fafa til sjós. Margar
leiðir eru til að leigrétta þetta
rnisræmi í - afkomumöguleik-
um þeir.ra sem í laudi eru og
hinna er stunda sjó, en.fyrsta
skilyrðið e-r samt að nægur
sk.lningur sé fyrir hendi, ekkx
aðeins hjá ráðamönnum heldur
hjá öllum almfennfngi. Það
hefur oft viljao brenna við
bæði í ræðu og riti að básúnacS
hefur verið út hve mikið ein-
stök bátshöfn hafj borið úr bít
um fyrir svo og svo stuttan
tíma. Þetta gefur alranga
mynd af þaim raunverulegu
tekjum sem hinn almemni ís-
lenzki fiskimaður ber úr bít-
um yfir t. d. árið. Veldur þetta
oft misskilningi eins og svo oft
þegar ekki er sýnd nema önn-
ur hliðin. Það er nægur tími
Framhald á 8. síðú.
VBTTVAN6U8 MffS/AfS
ÉG HEF ORÐIÐ var við það,
og raunar séð það í blöðum, að
fangarnir á Eastbourn sæta
nokkarri gagnrýni fyrir fram-
komu sína eftir að þeim var
sleppt í bátinn við Keflavik. Yf-
irmaður landhelgisgæzlunnar á
sjónum, Eiríkur Kristófersson
skipherra, gerði þá kröfu, eftir
að varðskipsmennirnir höfðu
verið teknir íil fanga, að þeim
yrði skilað um borð í togarann,
sem þeir voru teknir úr. Hann
neitaði um leið að íslenzku varð
skipin tækju við þeim. Þetta var
hárrétt.
ÉG HEF ALDREI ÍIEYRT að
nokkur fangi nokkurs staðar
hafi neitað að sleppa úr fanga-
vist, hvernig svo sem á hefur
staðið. Þvert á móti hafa allir
fangar alls staðar og á öllum
tímum beitt öllum brögoum til
að sleppa á einn eða annan háít.
Það er því ekki rétt, að áfellast
varðskipsmennina fyrir 'það þó
að þeir reru í land eftir að bát-
ur hafði verið settur undir þá.
SKÖMM OG NIÐURLÆG-
ING Bretanna er hin sama fyrir
því. Þeir lentu í vandræðum
með fanga sína og áttu um
tvennt að velja, að gera það,
sem þeir gerðu, eða fara með þá
til Englands. Átti sendiherra ís-
lands í London að neita að taka
við piltunum þar, neita að
greiða fyrir heimkomu þeirra
og halda áfram að krefjast þess,
Fúngarnir liggja undir
gagnrýni
En er hún réttmæt?
-*«**•»
Furðuleg lausmælgi varð-
skipsmanna og heimsku-
leg framkoma blaðs.
Eru óþroskaðir unglingar
á varðskipunum?
að þeim yrði skilað aftur um
borð í togarann? Ef menn at-
huga þetta hljóta þeir að sjá
hve fráleitt það er að deila á
piltana fyrir þessa framkomu
þeirra.
HINiS VEGAR er rétt að gera
annað að umtalsefni. Það er
furðulegt að birta í opinberu
blaði nöfn brezkra sjóliða, sem
sýnt hafa föngunum sérstaka
vinsemd og þó framar öllu öðru
að segja um leið frá yfirlýsing-'
um þeirra, sem bera með sér,
að þeir hafi áhuga fyrir því, að
við sigrum í deilunni. Það er í
fyrsta lagi vítavert af þeim,
sem segir frá, og í öðru lagi
heimskulegt af hlaðinu, sem
gerir það. Undir svona kring-
umstæðum á blaðamaðurinn að
hafa vit fyrir blábjánanum.
OG ENN ANNAÐ. Það vaktí
furðu manna hve ungir piltarnii'
voru, sem teknir voru til fanga.
Er hávaðinn af varðskipsmcnn-
unum kornungir og lítt þrosk-
aðir piltar? Hvað veldur slíku
mannvali á hættutímum? Varð-
skipin eru ekki nein skólaskip,
að minnsta kosti ekki á tímum
eins og þeim, sem nú eru. Full-
þroska menn verða að skipa
hvert rúm, en ekki piltar, sem
varla er sprottin grön — og gera
má sannarlega ráð fyrir að hafi
ekki fullan þroska til að bera
þegar þeir lenda í mjög óvenju-
legum aðstæðum.
BARÁTTUNNI við Bretana
innan tólf mílna landhelginnar
er sannarlega ekki lokið, og
henni verður ekki lokið fyrst
um sinn. Ég held að flestir séu
sammála um það, að það þurfi
að endurnýja sliipshafnirnar að
einhverju leyti ef þær eru yfir-
leitt skipaðar mönnum eins og
mörgum þeim, sem voru teknir
til fanga. Maður verður að
minnsta kosti að gera ráð fyrir
því, að ekki hafi verið valdir
sérstaklega þeir yngstu og óvön-
ustu til þess að ráðast um borð í.
togarann.
ÞETTA ER NÆSTA verkefn-
ið fyrir landhelgisgæzluna. Al-
menningur í landi, að minnsta
kosti, gerir ráð fyrir að þetta
verði gert nú þegar.
Hannes á horninu.